| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၂. ဒုတိယပဏ္ဏာသကံ
2. Dutiyapaṇṇāsakaṃ
(၆) ၁. ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂော
(6) 1. Puggalavaggo
၅၃. ‘‘ဒ္ဝေမေ , ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလာ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခာယ, ဗဟုနော ဇနသ္သ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခာယ ဒေဝမနုသ္သာနံ။ ကတမေ ဒ္ဝေ? တထာဂတော စ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော, ရာဇာ စ စက္ကဝတ္တီ။ ဣမေ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဒ္ဝေ ပုဂ္ဂလာ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခာယ, ဗဟုနော ဇနသ္သ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခာယ ဒေဝမနုသ္သာန’’န္တိ။
53. ‘‘Dveme , bhikkhave, puggalā loke uppajjamānā uppajjanti bahujanahitāya bahujanasukhāya, bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Katame dve? Tathāgato ca arahaṃ sammāsambuddho, rājā ca cakkavattī. Ime kho, bhikkhave, dve puggalā loke uppajjamānā uppajjanti bahujanahitāya bahujanasukhāya, bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’’nti.
၅၄. ‘‘ဒ္ဝေမေ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလာ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အစ္ဆရိယမနုသ္သာ။ ကတမေ ဒ္ဝေ? တထာဂတော စ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော, ရာဇာ စ စက္ကဝတ္တီ။ ဣမေ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဒ္ဝေ ပုဂ္ဂလာ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အစ္ဆရိယမနုသ္သာ’’တိ။
54. ‘‘Dveme, bhikkhave, puggalā loke uppajjamānā uppajjanti acchariyamanussā. Katame dve? Tathāgato ca arahaṃ sammāsambuddho, rājā ca cakkavattī. Ime kho, bhikkhave, dve puggalā loke uppajjamānā uppajjanti acchariyamanussā’’ti.
၅၅. ‘‘ဒ္ဝိန္နံ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလာနံ ကာလကိရိယာ ဗဟုနော ဇနသ္သ အနုတပ္ပာ ဟောတိ။ ကတမေသံ ဒ္ဝိန္နံ? တထာဂတသ္သ စ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသ္သ, ရညော စ စက္ကဝတ္တိသ္သ။ ဣမေသံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဒ္ဝိန္နံ ပုဂ္ဂလာနံ ကာလကိရိယာ ဗဟုနော ဇနသ္သ အနုတပ္ပာ ဟောတီ’’တိ။
55. ‘‘Dvinnaṃ, bhikkhave, puggalānaṃ kālakiriyā bahuno janassa anutappā hoti. Katamesaṃ dvinnaṃ? Tathāgatassa ca arahato sammāsambuddhassa, rañño ca cakkavattissa. Imesaṃ kho, bhikkhave, dvinnaṃ puggalānaṃ kālakiriyā bahuno janassa anutappā hotī’’ti.
၅၆. ‘‘ဒ္ဝေမေ, ဘိက္ခဝေ, ထူပာရဟာ။ ကတမေ ဒ္ဝေ? တထာဂတော စ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော, ရာဇာ စ စက္ကဝတ္တီ။ ဣမေ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဒ္ဝေ ထူပာရဟာ’’တိ။
56. ‘‘Dveme, bhikkhave, thūpārahā. Katame dve? Tathāgato ca arahaṃ sammāsambuddho, rājā ca cakkavattī. Ime kho, bhikkhave, dve thūpārahā’’ti.
၅၇. ‘‘ဒ္ဝေမေ, ဘိက္ခဝေ, ဗုဒ္ဓာ။ ကတမေ ဒ္ဝေ? တထာဂတော စ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော, ပစ္စေကဗုဒ္ဓော စ။ ဣမေ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဒ္ဝေ ဗုဒ္ဓာ’’တိ။
57. ‘‘Dveme, bhikkhave, buddhā. Katame dve? Tathāgato ca arahaṃ sammāsambuddho, paccekabuddho ca. Ime kho, bhikkhave, dve buddhā’’ti.
၅၈. ‘‘ဒ္ဝေမေ , ဘိက္ခဝေ, အသနိယာ ဖလန္တိယာ န သန္တသန္တိ။ ကတမေ ဒ္ဝေ? ဘိက္ခု စ ခီဏာသဝော, ဟတ္ထာဇာနီယော စ။ ဣမေ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဒ္ဝေ အသနိယာ ဖလန္တိယာ န သန္တသန္တီ’’တိ။
58. ‘‘Dveme , bhikkhave, asaniyā phalantiyā na santasanti. Katame dve? Bhikkhu ca khīṇāsavo, hatthājānīyo ca. Ime kho, bhikkhave, dve asaniyā phalantiyā na santasantī’’ti.
၅၉. ‘‘ဒ္ဝေမေ, ဘိက္ခဝေ, အသနိယာ ဖလန္တိယာ န သန္တသန္တိ။ ကတမေ ဒ္ဝေ? ဘိက္ခု စ ခီဏာသဝော, အသ္သာဇာနီယော စ။ ဣမေ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဒ္ဝေ အသနိယာ ဖလန္တိယာ န သန္တသန္တီ’’တိ။
59. ‘‘Dveme, bhikkhave, asaniyā phalantiyā na santasanti. Katame dve? Bhikkhu ca khīṇāsavo, assājānīyo ca. Ime kho, bhikkhave, dve asaniyā phalantiyā na santasantī’’ti.
၆၀. ‘‘ဒ္ဝေမေ , ဘိက္ခဝေ, အသနိယာ ဖလန္တိယာ န သန္တသန္တိ။ ကတမေ ဒ္ဝေ? ဘိက္ခု စ ခီဏာသဝော, သီဟော စ မိဂရာဇာ။ ဣမေ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဒ္ဝေ အသနိယာ ဖလန္တိယာ န သန္တသန္တီ’’တိ။
60. ‘‘Dveme , bhikkhave, asaniyā phalantiyā na santasanti. Katame dve? Bhikkhu ca khīṇāsavo, sīho ca migarājā. Ime kho, bhikkhave, dve asaniyā phalantiyā na santasantī’’ti.
၆၁. ‘‘ဒ္ဝေမေ, ဘိက္ခဝေ, အတ္ထဝသေ သမ္ပသ္သမာနာ ကိံပုရိသာ မာနုသိံ ဝာစံ န ဘာသန္တိ။ ကတမေ ဒ္ဝေ? မာ စ မုသာ ဘဏိမ္ဟာ, မာ စ ပရံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခိမ္ဟာတိ။ ဣမေ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဒ္ဝေ အတ္ထဝသေ သမ္ပသ္သမာနာ ကိံပုရိသာ မာနုသိံ ဝာစံ န ဘာသန္တီ’’တိ။
61. ‘‘Dveme, bhikkhave, atthavase sampassamānā kiṃpurisā mānusiṃ vācaṃ na bhāsanti. Katame dve? Mā ca musā bhaṇimhā, mā ca paraṃ abhūtena abbhācikkhimhāti. Ime kho, bhikkhave, dve atthavase sampassamānā kiṃpurisā mānusiṃ vācaṃ na bhāsantī’’ti.
၆၂. ‘‘ဒ္ဝိန္နံ ဓမ္မာနံ, ဘိက္ခဝေ, အတိတ္တော အပ္ပဋိဝာနော မာတုဂာမော ကာလံ ကရောတိ။ ကတမေသံ ဒ္ဝိန္နံ? မေထုနသမာပတ္တိယာ စ ဝိဇာယနသ္သ စ။ ဣမေသံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဒ္ဝိန္နံ ဓမ္မာနံ အတိတ္တော အပ္ပဋိဝာနော မာတုဂာမော ကာလံ ကရောတီ’’တိ။
62. ‘‘Dvinnaṃ dhammānaṃ, bhikkhave, atitto appaṭivāno mātugāmo kālaṃ karoti. Katamesaṃ dvinnaṃ? Methunasamāpattiyā ca vijāyanassa ca. Imesaṃ kho, bhikkhave, dvinnaṃ dhammānaṃ atitto appaṭivāno mātugāmo kālaṃ karotī’’ti.
၆၃. ‘‘အသန္တသန္နိဝာသဉ္စ ဝော, ဘိက္ခဝေ, ဒေသေသ္သာမိ သန္တသန္နိဝာသဉ္စ။ တံ သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ; ဘာသိသ္သာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခော တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသုံ။ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ –
63. ‘‘Asantasannivāsañca vo, bhikkhave, desessāmi santasannivāsañca. Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, အသန္တသန္နိဝာသော ဟောတိ, ကထဉ္စ အသန္တော သန္နိဝသန္တိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ထေရသ္သ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ – ‘ထေရောပိ မံ န ဝဒေယ္ယ, မဇ္ဈိမောပိ မံ န ဝဒေယ္ယ, နဝောပိ မံ န ဝဒေယ္ယ; ထေရမ္ပာဟံ န ဝဒေယ္ယံ, မဇ္ဈိမမ္ပာဟံ န ဝဒေယ္ယံ, နဝမ္ပာဟံ န ဝဒေယ္ယံ။ ထေရော စေပိ မံ ဝဒေယ္ယ အဟိတာနုကမ္ပီ မံ ဝဒေယ္ယ နော ဟိတာနုကမ္ပီ, နောတိ နံ ဝဒေယ္ယံ ဝိဟေဌေယ္ယံ 1 ပသ္သမ္ပိသ္သ နပ္ပဋိကရေယ္ယံ။ မဇ္ဈိမော စေပိ မံ ဝဒေယ္ယ။ပေ.။ နဝော စေပိ မံ ဝဒေယ္ယ အဟိတာနုကမ္ပီ မံ ဝဒေယ္ယ နော ဟိတာနုကမ္ပီ, နောတိ နံ ဝဒေယ္ယံ ဝိဟေဌေယ္ယံ ပသ္သမ္ပိသ္သ နပ္ပဋိကရေယ္ယံ’ ။ မဇ္ဈိမသ္သပိ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ။ပေ.။ နဝသ္သပိ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ – ‘ထေရောပိ မံ န ဝဒေယ္ယ, မဇ္ဈိမောပိ မံ န ဝဒေယ္ယ, နဝောပိ မံ န ဝဒေယ္ယ; ထေရမ္ပာဟံ န ဝဒေယ္ယံ, မဇ္ဈိမမ္ပာဟံ န ဝဒေယ္ယံ, နဝမ္ပာဟံ န ဝဒေယ္ယံ။ ထေရော စေပိ မံ ဝဒေယ္ယ အဟိတာနုကမ္ပီ မံ ဝဒေယ္ယ နော ဟိတာနုကမ္ပီ နောတိ နံ ဝဒေယ္ယံ ဝိဟေဌေယ္ယံ ပသ္သမ္ပိသ္သ နပ္ပဋိကရေယ္ယံ။ မဇ္ဈိမော စေပိ မံ ဝဒေယ္ယ။ပေ.။ နဝော စေပိ မံ ဝဒေယ္ယ အဟိတာနုကမ္ပီ မံ ဝဒေယ္ယ နော ဟိတာနုကမ္ပီ, နောတိ နံ ဝဒေယ္ယံ ဝိဟေဌေယ္ယံ ပသ္သမ္ပိသ္သ နပ္ပဋိကရေယ္ယံ’။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, အသန္တသန္နိဝာသော ဟောတိ, ဧဝဉ္စ အသန္တော သန္နိဝသန္တိ။
‘‘Kathañca, bhikkhave, asantasannivāso hoti, kathañca asanto sannivasanti? Idha, bhikkhave, therassa bhikkhuno evaṃ hoti – ‘theropi maṃ na vadeyya, majjhimopi maṃ na vadeyya, navopi maṃ na vadeyya; therampāhaṃ na vadeyyaṃ, majjhimampāhaṃ na vadeyyaṃ, navampāhaṃ na vadeyyaṃ. Thero cepi maṃ vadeyya ahitānukampī maṃ vadeyya no hitānukampī, noti naṃ vadeyyaṃ viheṭheyyaṃ 2 passampissa nappaṭikareyyaṃ. Majjhimo cepi maṃ vadeyya…pe… navo cepi maṃ vadeyya ahitānukampī maṃ vadeyya no hitānukampī, noti naṃ vadeyyaṃ viheṭheyyaṃ passampissa nappaṭikareyyaṃ’ . Majjhimassapi bhikkhuno evaṃ hoti…pe… navassapi bhikkhuno evaṃ hoti – ‘theropi maṃ na vadeyya, majjhimopi maṃ na vadeyya, navopi maṃ na vadeyya; therampāhaṃ na vadeyyaṃ, majjhimampāhaṃ na vadeyyaṃ, navampāhaṃ na vadeyyaṃ. Thero cepi maṃ vadeyya ahitānukampī maṃ vadeyya no hitānukampī noti naṃ vadeyyaṃ viheṭheyyaṃ passampissa nappaṭikareyyaṃ. Majjhimo cepi maṃ vadeyya…pe… navo cepi maṃ vadeyya ahitānukampī maṃ vadeyya no hitānukampī, noti naṃ vadeyyaṃ viheṭheyyaṃ passampissa nappaṭikareyyaṃ’. Evaṃ kho, bhikkhave, asantasannivāso hoti, evañca asanto sannivasanti.
‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, သန္တသန္နိဝာသော ဟောတိ, ကထဉ္စ သန္တော သန္နိဝသန္တိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ထေရသ္သ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ – ‘ထေရောပိ မံ ဝဒေယ္ယ, မဇ္ဈိမောပိ မံ ဝဒေယ္ယ, နဝောပိ မံ ဝဒေယ္ယ; ထေရမ္ပာဟံ ဝဒေယ္ယံ, မဇ္ဈိမမ္ပာဟံ ဝဒေယ္ယံ, နဝမ္ပာဟံ ဝဒေယ္ယံ။ ထေရော စေပိ မံ ဝဒေယ္ယ ဟိတာနုကမ္ပီ မံ ဝဒေယ္ယ နော အဟိတာနုကမ္ပီ, သာဓူတိ နံ ဝဒေယ္ယံ န ဝိဟေဌေယ္ယံ ပသ္သမ္ပိသ္သ ပဋိကရေယ္ယံ။ မဇ္ဈိမော စေပိ မံ ဝဒေယ္ယ။ပေ.။ နဝော စေပိ မံ ဝဒေယ္ယ ဟိတာနုကမ္ပီ မံ ဝဒေယ္ယ နော အဟိတာနုကမ္ပီ, သာဓူတိ နံ ဝဒေယ္ယံ န နံ ဝိဟေဌေယ္ယံ ပသ္သမ္ပိသ္သ ပဋိကရေယ္ယံ’။ မဇ္ဈိမသ္သပိ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ။ပေ.။ နဝသ္သပိ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ – ‘ထေရောပိ မံ ဝဒေယ္ယ, မဇ္ဈိမောပိ မံ ဝဒေယ္ယ, နဝောပိ မံ ဝဒေယ္ယ; ထေရမ္ပာဟံ ဝဒေယ္ယံ, မဇ္ဈိမမ္ပာဟံ ဝဒေယ္ယံ, နဝမ္ပာဟံ ဝဒေယ္ယံ။ ထေရော စေပိ မံ ဝဒေယ္ယ ဟိတာနုကမ္ပီ မံ ဝဒေယ္ယ နော အဟိတာနုကမ္ပီ, သာဓူတိ နံ ဝဒေယ္ယံ န နံ ဝိဟေဌေယ္ယံ ပသ္သမ္ပိသ္သ ပဋိကရေယ္ယံ။ မဇ္ဈိမော စေပိ မံ ဝဒေယ္ယ။ပေ.။ နဝော စေပိ မံ ဝဒေယ္ယ ဟိတာနုကမ္ပီ မံ ဝဒေယ္ယ နော အဟိတာနုကမ္ပီ, သာဓူတိ နံ ဝဒေယ္ယံ န နံ ဝိဟေဌေယ္ယံ ပသ္သမ္ပိသ္သ ပဋိကရေယ္ယံ’။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, သန္တသန္နိဝာသော ဟောတိ, ဧဝဉ္စ သန္တော သန္နိဝသန္တီ’’တိ။
‘‘Kathañca, bhikkhave, santasannivāso hoti, kathañca santo sannivasanti? Idha, bhikkhave, therassa bhikkhuno evaṃ hoti – ‘theropi maṃ vadeyya, majjhimopi maṃ vadeyya, navopi maṃ vadeyya; therampāhaṃ vadeyyaṃ, majjhimampāhaṃ vadeyyaṃ, navampāhaṃ vadeyyaṃ. Thero cepi maṃ vadeyya hitānukampī maṃ vadeyya no ahitānukampī, sādhūti naṃ vadeyyaṃ na viheṭheyyaṃ passampissa paṭikareyyaṃ. Majjhimo cepi maṃ vadeyya…pe… navo cepi maṃ vadeyya hitānukampī maṃ vadeyya no ahitānukampī, sādhūti naṃ vadeyyaṃ na naṃ viheṭheyyaṃ passampissa paṭikareyyaṃ’. Majjhimassapi bhikkhuno evaṃ hoti…pe… navassapi bhikkhuno evaṃ hoti – ‘theropi maṃ vadeyya, majjhimopi maṃ vadeyya, navopi maṃ vadeyya; therampāhaṃ vadeyyaṃ, majjhimampāhaṃ vadeyyaṃ, navampāhaṃ vadeyyaṃ. Thero cepi maṃ vadeyya hitānukampī maṃ vadeyya no ahitānukampī, sādhūti naṃ vadeyyaṃ na naṃ viheṭheyyaṃ passampissa paṭikareyyaṃ. Majjhimo cepi maṃ vadeyya…pe… navo cepi maṃ vadeyya hitānukampī maṃ vadeyya no ahitānukampī, sādhūti naṃ vadeyyaṃ na naṃ viheṭheyyaṃ passampissa paṭikareyyaṃ’. Evaṃ kho, bhikkhave, santasannivāso hoti, evañca santo sannivasantī’’ti.
၆၄. ‘‘ယသ္မိံ, ဘိက္ခဝေ, အဓိကရဏေ ဥဘတော ဝစီသံသာရော ဒိဋ္ဌိပဠာသော စေတသော အာဃာတော အပ္ပစ္စယော အနဘိရဒ္ဓိ အဇ္ဈတ္တံ အဝူပသန္တံ ဟောတိ, တသ္မေတံ, ဘိက္ခဝေ, အဓိကရဏေ ပာဋိကင္ခံ – ‘ဒီဃတ္တာယ ခရတ္တာယ ဝာဠတ္တာယ သံဝတ္တိသ္သတိ, ဘိက္ခူ စ န ဖာသုံ 3 ဝိဟရိသ္သန္တိ’။ ယသ္မိဉ္စ ခော, ဘိက္ခဝေ, အဓိကရဏေ ဥဘတော ဝစီသံသာရော ဒိဋ္ဌိပဠာသော စေတသော အာဃာတော အပ္ပစ္စယော အနဘိရဒ္ဓိ အဇ္ဈတ္တံ သုဝူပသန္တံ ဟောတိ, တသ္မေတံ, ဘိက္ခဝေ, အဓိကရဏေ ပာဋိကင္ခံ – ‘န ဒီဃတ္တာယ ခရတ္တာယ ဝာဠတ္တာယ သံဝတ္တိသ္သတိ, ဘိက္ခူ စ ဖာသုံ ဝိဟရိသ္သန္တီ’’’တိ။
64. ‘‘Yasmiṃ, bhikkhave, adhikaraṇe ubhato vacīsaṃsāro diṭṭhipaḷāso cetaso āghāto appaccayo anabhiraddhi ajjhattaṃ avūpasantaṃ hoti, tasmetaṃ, bhikkhave, adhikaraṇe pāṭikaṅkhaṃ – ‘dīghattāya kharattāya vāḷattāya saṃvattissati, bhikkhū ca na phāsuṃ 4 viharissanti’. Yasmiñca kho, bhikkhave, adhikaraṇe ubhato vacīsaṃsāro diṭṭhipaḷāso cetaso āghāto appaccayo anabhiraddhi ajjhattaṃ suvūpasantaṃ hoti, tasmetaṃ, bhikkhave, adhikaraṇe pāṭikaṅkhaṃ – ‘na dīghattāya kharattāya vāḷattāya saṃvattissati, bhikkhū ca phāsuṃ viharissantī’’’ti.
ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂော ပဌမော။
Puggalavaggo paṭhamo.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / (၆) ၁. ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ • (6) 1. Puggalavaggavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / (၆) ၁. ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ • (6) 1. Puggalavaggavaṇṇanā
