| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
၆. အစ္ဆရာသုတ္တဝဏ္ဏနာ
6. Accharāsuttavaṇṇanā
၄၆. ဆဋ္ဌေ အစ္ဆရာဂဏသင္ဃုဋ္ဌန္တိ အယံ ကိရ ဒေဝပုတ္တော သတ္ထုသာသနေ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ ဝတ္တပဋိပတ္တိံ ပူရယမာနော ပဉ္စဝသ္သကာလေ ပဝာရေတ္ဝာ ဒ္ဝေမာတိကံ ပဂုဏံ ကတ္ဝာ ကမ္မာကမ္မံ ဥဂ္ဂဟေတ္ဝာ စိတ္တရုစိတံ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဥဂ္ဂဏ္ဟိတ္ဝာ သလ္လဟုကဝုတ္တိကော အရညံ ပဝိသိတ္ဝာ ယော ဘဂဝတာ မဇ္ဈိမယာမော သယနသ္သ ကောဋ္ဌာသောတိ အနုညာတော။ တသ္မိမ္ပိ သမ္ပတ္တေ ‘‘ပမာဒသ္သ ဘာယာမီ’’တိ မဉ္စကံ ဥက္ခိပိတ္ဝာ ရတ္တိဉ္စ ဒိဝာ စ နိရာဟာရော ကမ္မဋ္ဌာနမေဝ မနသာကာသိ။
46. Chaṭṭhe accharāgaṇasaṅghuṭṭhanti ayaṃ kira devaputto satthusāsane pabbajitvā vattapaṭipattiṃ pūrayamāno pañcavassakāle pavāretvā dvemātikaṃ paguṇaṃ katvā kammākammaṃ uggahetvā cittarucitaṃ kammaṭṭhānaṃ uggaṇhitvā sallahukavuttiko araññaṃ pavisitvā yo bhagavatā majjhimayāmo sayanassa koṭṭhāsoti anuññāto. Tasmimpi sampatte ‘‘pamādassa bhāyāmī’’ti mañcakaṃ ukkhipitvā rattiñca divā ca nirāhāro kammaṭṭhānameva manasākāsi.
အထသ္သ အဗ္ဘန္တရေ သတ္ထကဝာတာ ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ဝာ ဇီဝိတံ ပရိယာဒိယိံသု။ သော ဓုရသ္မိံယေဝ ကာလမကာသိ။ ယော ဟိ ကောစိ ဘိက္ခု စင္ကမေ စင္ကမမာနော ဝာ အာလမ္ဗနတ္ထမ္ဘံ နိသ္သာယ ဌိတော ဝာ စင္ကမကောဋိယံ စီဝရံ သီသေ ဌပေတ္ဝာ နိသိန္နော ဝာ နိပန္နော ဝာ ပရိသမဇ္ဈေ အလင္ကတဓမ္မာသနေ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဝာ ကာလံ ကရောတိ, သဗ္ဗော သော ဓုရသ္မိံ ကာလံ ကရောတိ နာမ။ ဣတိ အယံ စင္ကမနေ ကာလံ ကတ္ဝာ ဥပနိသ္သယမန္ဒတာယ အာသဝက္ခယံ အပ္ပတ္တော တာဝတိံသဘဝနေ မဟာဝိမာနဒ္ဝာရေ နိဒ္ဒာယိတ္ဝာ ပဗုဇ္ဈန္တော ဝိယ ပဋိသန္ဓိံ အဂ္ဂဟေသိ။ တာဝဒေဝသ္သ သုဝဏ္ဏတောရဏံ ဝိယ တိဂာဝုတော အတ္တဘာဝော နိဗ္ဗတ္တိ။
Athassa abbhantare satthakavātā uppajjitvā jīvitaṃ pariyādiyiṃsu. So dhurasmiṃyeva kālamakāsi. Yo hi koci bhikkhu caṅkame caṅkamamāno vā ālambanatthambhaṃ nissāya ṭhito vā caṅkamakoṭiyaṃ cīvaraṃ sīse ṭhapetvā nisinno vā nipanno vā parisamajjhe alaṅkatadhammāsane dhammaṃ desento vā kālaṃ karoti, sabbo so dhurasmiṃ kālaṃ karoti nāma. Iti ayaṃ caṅkamane kālaṃ katvā upanissayamandatāya āsavakkhayaṃ appatto tāvatiṃsabhavane mahāvimānadvāre niddāyitvā pabujjhanto viya paṭisandhiṃ aggahesi. Tāvadevassa suvaṇṇatoraṇaṃ viya tigāvuto attabhāvo nibbatti.
အန္တောဝိမာနေ သဟသ္သမတ္တာ အစ္ဆရာ တံ ဒိသ္ဝာ, ‘‘ဝိမာနသာမိကော ဒေဝပုတ္တော အာဂတော, ရမယိသ္သာမ န’’န္တိ တူရိယာနိ ဂဟေတ္ဝာ ပရိဝာရယိံသု။ ဒေဝပုတ္တော န တာဝ စုတဘာဝံ ဇာနာတိ, ပဗ္ဗဇိတသညီယေဝ အစ္ဆရာ ဩလောကေတ္ဝာ ဝိဟာရစာရိကံ အာဂတံ မာတုဂာမံ ဒိသ္ဝာ လဇ္ဇီ။ ပံသုကူလိကော ဝိယ ဥပရိ ဌိတံ ဃနဒုကူလံ ဧကံသံ ကရောန္တော အံသကူဋံ ပဋိစ္ဆာဒေတ္ဝာ ဣန္ဒ္ရိယာနိ ဩက္ခိပိတ္ဝာ အဓောမုခော အဋ္ဌာသိ။ တသ္သ ကာယဝိကာရေနေဝ တာ ဒေဝတာ ‘‘သမဏဒေဝပုတ္တော အယ’’န္တိ ဉတ္ဝာ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အယ္ယ, ဒေဝပုတ္တ, ဒေဝလောကော နာမာယံ, န သမဏဓမ္မသ္သ ကရဏောကာသော, သမ္ပတ္တိံ အနုဘဝနောကာသော’’တိ။ သော တထေဝ အဋ္ဌာသိ။ ဒေဝတာ ‘‘န တာဝာယံ သလ္လက္ခေတီ’’တိ တူရိယာနိ ပဂ္ဂဏ္ဟိံသု။ သော တထာပိ အနောလောကေန္တောဝ အဋ္ဌာသိ။
Antovimāne sahassamattā accharā taṃ disvā, ‘‘vimānasāmiko devaputto āgato, ramayissāma na’’nti tūriyāni gahetvā parivārayiṃsu. Devaputto na tāva cutabhāvaṃ jānāti, pabbajitasaññīyeva accharā oloketvā vihāracārikaṃ āgataṃ mātugāmaṃ disvā lajjī. Paṃsukūliko viya upari ṭhitaṃ ghanadukūlaṃ ekaṃsaṃ karonto aṃsakūṭaṃ paṭicchādetvā indriyāni okkhipitvā adhomukho aṭṭhāsi. Tassa kāyavikāreneva tā devatā ‘‘samaṇadevaputto aya’’nti ñatvā evamāhaṃsu – ‘‘ayya, devaputta, devaloko nāmāyaṃ, na samaṇadhammassa karaṇokāso, sampattiṃ anubhavanokāso’’ti. So tatheva aṭṭhāsi. Devatā ‘‘na tāvāyaṃ sallakkhetī’’ti tūriyāni paggaṇhiṃsu. So tathāpi anolokentova aṭṭhāsi.
အထသ္သ သဗ္ဗကာယိကံ အာဒာသံ ပုရတော ဌပယိံသု။ သော ဆာယံ ဒိသ္ဝာ စုတဘာဝံ ဉတ္ဝာ, ‘‘န မယာ ဣမံ ဌာနံ ပတ္ထေတ္ဝာ သမဏဓမ္မော ကတော, ဥတ္တမတ္ထံ အရဟတ္တံ ပတ္ထေတ္ဝာ ကတော’’တိ သမ္ပတ္တိယာ ဝိပ္ပဋိသာရီ အဟောသိ, ‘‘သုဝဏ္ဏပဋံ ပဋိလဘိသ္သာမီ’’တိ တက္ကယိတ္ဝာ ယုဒ္ဓဋ္ဌာနံ ဩတိဏ္ဏမလ္လော မူလကမုဋ္ဌိံ လဘိတ္ဝာ ဝိယ။ သော – ‘‘အယံ သဂ္ဂသမ္ပတ္တိ နာမ သုလဘာ, ဗုဒ္ဓာနံ ပာတုဘာဝော ဒုလ္လဘော’’တိ စိန္တေတ္ဝာ ဝိမာနံ အပဝိသိတ္ဝာဝ အသမ္ဘိန္နေနေဝ သီလေန အစ္ဆရာသင္ဃပရိဝုတော ဒသဗလသ္သ သန္တိကံ အာဂမ္မ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ ဌိတော ဣမံ ဂာထံ အဘာသိ။
Athassa sabbakāyikaṃ ādāsaṃ purato ṭhapayiṃsu. So chāyaṃ disvā cutabhāvaṃ ñatvā, ‘‘na mayā imaṃ ṭhānaṃ patthetvā samaṇadhammo kato, uttamatthaṃ arahattaṃ patthetvā kato’’ti sampattiyā vippaṭisārī ahosi, ‘‘suvaṇṇapaṭaṃ paṭilabhissāmī’’ti takkayitvā yuddhaṭṭhānaṃ otiṇṇamallo mūlakamuṭṭhiṃ labhitvā viya. So – ‘‘ayaṃ saggasampatti nāma sulabhā, buddhānaṃ pātubhāvo dullabho’’ti cintetvā vimānaṃ apavisitvāva asambhinneneva sīlena accharāsaṅghaparivuto dasabalassa santikaṃ āgamma abhivādetvā ekamantaṃ ṭhito imaṃ gāthaṃ abhāsi.
တတ္ထ အစ္ဆရာဂဏသင္ဃုဋ္ဌန္တိ အစ္ဆရာဂဏေန ဂီတဝာဒိတသဒ္ဒေဟိ သင္ဃောသိတံ။ ပိသာစဂဏသေဝိတန္တိ တမေဝ အစ္ဆရာဂဏံ ပိသာစဂဏံ ကတ္ဝာ ဝဒတိ။ ဝနန္တိ နန္ဒနဝနံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ အယဉ္ဟိ နိယာမစိတ္တတာယ အတ္တနော ဂရုဘာဝေန ဒေဝဂဏံ ‘‘ဒေဝဂဏော’’တိ ဝတ္တုံ န ရောစေတိ။ ‘‘ပိသာစဂဏော’’တိ ဝဒတိ။ နန္ဒနဝနဉ္စ ‘‘နန္ဒန’’န္တိ အဝတ္ဝာ ‘‘မောဟန’’န္တိ ဝဒတိ ။ ကထံ ယာတ္ရာ ဘဝိသ္သတီတိ ကထံ နိဂ္ဂမနံ ဘဝိသ္သတိ, ကထံ အတိက္ကမော ဘဝိသ္သတိ, အရဟတ္တသ္သ မေ ပဒဋ္ဌာနဘူတံ ဝိပသ္သနံ အာစိက္ခထ ဘဂဝာတိ ဝဒတိ။
Tattha accharāgaṇasaṅghuṭṭhanti accharāgaṇena gītavāditasaddehi saṅghositaṃ. Pisācagaṇasevitanti tameva accharāgaṇaṃ pisācagaṇaṃ katvā vadati. Vananti nandanavanaṃ sandhāya vadati. Ayañhi niyāmacittatāya attano garubhāvena devagaṇaṃ ‘‘devagaṇo’’ti vattuṃ na roceti. ‘‘Pisācagaṇo’’ti vadati. Nandanavanañca ‘‘nandana’’nti avatvā ‘‘mohana’’nti vadati . Kathaṃ yātrā bhavissatīti kathaṃ niggamanaṃ bhavissati, kathaṃ atikkamo bhavissati, arahattassa me padaṭṭhānabhūtaṃ vipassanaṃ ācikkhatha bhagavāti vadati.
အထ ဘဂဝာ ‘‘အတိသလ္လိခတေဝ အယံ ဒေဝပုတ္တော, ကိံ နု ခော ဣဒ’’န္တိ? အာဝဇ္ဇေန္တော အတ္တနော သာသနေ ပဗ္ဗဇိတဘာဝံ ဉတ္ဝာ – ‘‘အယံ အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယတာယ ကာလံ ကတ္ဝာ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တော, အဇ္ဇာပိသ္သ စင္ကမနသ္မိံယေဝ အတ္တဘာဝော အသမ္ဘိန္နေန သီလေန အာဂတော’’တိ စိန္တေသိ။ ဗုဒ္ဓာ စ အကတာဘိနိဝေသသ္သ အာဒိကမ္မိကသ္သ အကတပရိကမ္မသ္သ အန္တေဝာသိနော စိတ္တကာရော ဘိတ္တိပရိကမ္မံ ဝိယ – ‘‘သီလံ တာဝ သောဓေဟိ, သမာဓိံ ဘာဝေဟိ, ကမ္မသ္သကတပညံ ဥဇုံ ကရောဟီ’’တိ ပဌမံ ပုဗ္ဗဘာဂပ္ပဋိပဒံ အာစိက္ခန္တိ, ကာရကသ္သ ပန ယုတ္တပယုတ္တသ္သ အရဟတ္တမဂ္ဂပဒဋ္ဌာနဘူတံ သဏ္ဟသုခုမံ သုညတာဝိပသ္သနံယေဝ အာစိက္ခန္တိ, အယဉ္စ ဒေဝပုတ္တော ကာရကော အဘိန္နသီလော, ဧကော မဂ္ဂော အသ္သ အနာဂတောတိ သုညတာဝိပသ္သနံ အာစိက္ခန္တော ဥဇုကော နာမာတိအာဒိမာဟ။
Atha bhagavā ‘‘atisallikhateva ayaṃ devaputto, kiṃ nu kho ida’’nti? Āvajjento attano sāsane pabbajitabhāvaṃ ñatvā – ‘‘ayaṃ accāraddhavīriyatāya kālaṃ katvā devaloke nibbatto, ajjāpissa caṅkamanasmiṃyeva attabhāvo asambhinnena sīlena āgato’’ti cintesi. Buddhā ca akatābhinivesassa ādikammikassa akataparikammassa antevāsino cittakāro bhittiparikammaṃ viya – ‘‘sīlaṃ tāva sodhehi, samādhiṃ bhāvehi, kammassakatapaññaṃ ujuṃ karohī’’ti paṭhamaṃ pubbabhāgappaṭipadaṃ ācikkhanti, kārakassa pana yuttapayuttassa arahattamaggapadaṭṭhānabhūtaṃ saṇhasukhumaṃ suññatāvipassanaṃyeva ācikkhanti, ayañca devaputto kārako abhinnasīlo, eko maggo assa anāgatoti suññatāvipassanaṃ ācikkhanto ujuko nāmātiādimāha.
တတ္ထ ဥဇုကောတိ ကာယဝင္ကာဒီနံ အဘာဝတော အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော ဥဇုကော နာမ။ အဘယာ နာမ သာ ဒိသာတိ နိဗ္ဗာနံ သန္ဓာယာဟ။ တသ္မိံ ဟိ ကိဉ္စိ ဘယံ နတ္ထိ, တံ ဝာ ပတ္တသ္သ ဘယံ နတ္ထီတိ ‘‘အဘယာ နာမ သာ ဒိသာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ရထော အကူဇနောတိ အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂောဝ အဓိပ္ပေတော။ ယထာ ဟိ ပာကတိကရထော အက္ခေ ဝာ အနဗ္ဘဉ္ဇိတေ အတိရေကေသု ဝာ မနုသ္သေသု အဘိရုဠ္ဟေသု ကူဇတိ ဝိရဝတိ, န ဧဝံ အရိယမဂ္ဂော။ သော ဟိ ဧကပ္ပဟာရေန စတုရာသီတိယာပိ ပာဏသဟသ္သေသု အဘိရုဟန္တေသု န ကူဇတိ န ဝိရဝတိ။ တသ္မာ ‘‘အကူဇနော’’တိ ဝုတ္တော။ ဓမ္မစက္ကေဟိ သံယုတောတိ ကာယိကစေတသိကဝီရိယသင္ခာတေဟိ ဓမ္မစက္ကေဟိ သံယုတ္တော။
Tattha ujukoti kāyavaṅkādīnaṃ abhāvato aṭṭhaṅgiko maggo ujuko nāma. Abhayā nāma sā disāti nibbānaṃ sandhāyāha. Tasmiṃ hi kiñci bhayaṃ natthi, taṃ vā pattassa bhayaṃ natthīti ‘‘abhayā nāma sā disā’’ti vuttaṃ. Ratho akūjanoti aṭṭhaṅgiko maggova adhippeto. Yathā hi pākatikaratho akkhe vā anabbhañjite atirekesu vā manussesu abhiruḷhesu kūjati viravati, na evaṃ ariyamaggo. So hi ekappahārena caturāsītiyāpi pāṇasahassesu abhiruhantesu na kūjati na viravati. Tasmā ‘‘akūjano’’ti vutto. Dhammacakkehi saṃyutoti kāyikacetasikavīriyasaṅkhātehi dhammacakkehi saṃyutto.
ဟိရီတိ ဧတ္ထ ဟိရိဂ္ဂဟဏေန ဩတ္တပ္ပမ္ပိ ဂဟိတမေဝ ဟောတိ။ တသ္သ အပာလမ္ဗောတိ ယထာ ဗာဟိရကရထသ္သ ရထေ ဌိတာနံ ယောဓာနံ အပတနတ္ထာယ ဒာရုမယံ အပာလမ္ဗနံ ဟောတိ, ဧဝံ ဣမသ္သ မဂ္ဂရထသ္သ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓာသမုဋ္ဌာနံ ဟိရောတ္တပ္ပံ အပာလမ္ဗနံ။ သတ္ယသ္သ ပရိဝာရဏန္တိ ရထသ္သ သီဟစမ္မာဒိပရိဝာရော ဝိယ ဣမသ္သာပိ မဂ္ဂရထသ္သ သမ္ပယုတ္တာ သတိ ပရိဝာရဏံ။ ဓမ္မန္တိ လောကုတ္တရမဂ္ဂံ ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိပုရေဇဝန္တိ ဝိပသ္သနာသမ္မာဒိဋ္ဌိပုရေဇဝာ အသ္သ ပုဗ္ဗယာယိကာတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိပုရေဇဝော, တံ သမ္မာဒိဋ္ဌိပုရေဇဝံ။ ယထာ ဟိ ပဌမတရံ ရာဇပုရိသေဟိ ကာဏကုဏိအာဒီနံနီဟရဏေန မဂ္ဂေ သောဓိတေ ပစ္ဆာ ရာဇာ နိက္ခမတိ, ဧဝမေဝံ ဝိပသ္သနာ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ အနိစ္စာဒိဝသေန ခန္ဓာဒီသု သောဓိတေသု ပစ္ဆာ ဘူမိလဒ္ဓဝဋ္ဋံ ပရိဇာနမာနာ မဂ္ဂသမ္မာဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဓမ္မာဟံ သာရထိံ ဗ္ရူမိ, သမ္မာဒိဋ္ဌိပုရေဇဝ’’န္တိ။
Hirīti ettha hiriggahaṇena ottappampi gahitameva hoti. Tassa apālamboti yathā bāhirakarathassa rathe ṭhitānaṃ yodhānaṃ apatanatthāya dārumayaṃ apālambanaṃ hoti, evaṃ imassa maggarathassa ajjhattabahiddhāsamuṭṭhānaṃ hirottappaṃ apālambanaṃ. Satyassaparivāraṇanti rathassa sīhacammādiparivāro viya imassāpi maggarathassa sampayuttā sati parivāraṇaṃ. Dhammanti lokuttaramaggaṃ . Sammādiṭṭhipurejavanti vipassanāsammādiṭṭhipurejavā assa pubbayāyikāti sammādiṭṭhipurejavo, taṃ sammādiṭṭhipurejavaṃ. Yathā hi paṭhamataraṃ rājapurisehi kāṇakuṇiādīnaṃnīharaṇena magge sodhite pacchā rājā nikkhamati, evamevaṃ vipassanā sammādiṭṭhiyā aniccādivasena khandhādīsu sodhitesu pacchā bhūmiladdhavaṭṭaṃ parijānamānā maggasammādiṭṭhi uppajjati. Tena vuttaṃ ‘‘dhammāhaṃ sārathiṃ brūmi, sammādiṭṭhipurejava’’nti.
ဣတိ ဘဂဝာ ဒေသနံ နိဋ္ဌာပေတ္ဝာ အဝသာနေ စတ္တာရိ သစ္စာနိ ဒီပေသိ။ ဒေသနာပရိယောသာနေ ဒေဝပုတ္တော သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌာသိ။ ယထာ ဟိ ရညော ဘောဇနကာလေ အတ္တနော မုခပ္ပမာဏေ ကဗဠေ ဥက္ခိတ္တေ အင္ကေ နိသိန္နော ပုတ္တော အတ္တနော မုခပ္ပမာဏေနေဝ တတော ကဗဠံ ကရောတိ, ဧဝမေဝံ ဘဂဝတိ အရဟတ္တနိကူဋေန ဒေသနံ ဒေသေန္တေပိ သတ္တာ အတ္တနော ဥပနိသ္သယာနုရူပေန သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပာပုဏန္တိ။ အယမ္ပိ ဒေဝပုတ္တော သောတာပတ္တိဖလံ ပတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ဂန္ဓာဒီဟိ ပူဇေတ္ဝာ ပက္ကာမီတိ။ ဆဋ္ဌံ။
Iti bhagavā desanaṃ niṭṭhāpetvā avasāne cattāri saccāni dīpesi. Desanāpariyosāne devaputto sotāpattiphale patiṭṭhāsi. Yathā hi rañño bhojanakāle attano mukhappamāṇe kabaḷe ukkhitte aṅke nisinno putto attano mukhappamāṇeneva tato kabaḷaṃ karoti, evamevaṃ bhagavati arahattanikūṭena desanaṃ desentepi sattā attano upanissayānurūpena sotāpattiphalādīni pāpuṇanti. Ayampi devaputto sotāpattiphalaṃ patvā bhagavantaṃ gandhādīhi pūjetvā pakkāmīti. Chaṭṭhaṃ.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၆. အစ္ဆရာသုတ္တံ • 6. Accharāsuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၆. အစ္ဆရာသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 6. Accharāsuttavaṇṇanā
