| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā |
අජ්‌ඣාරාමෙඋපාහනපටික්‌ඛෙපකථාදිවණ්‌ණනා
Ajjhārāmeupāhanapaṭikkhepakathādivaṇṇanā
251. උණ්‌ණාහි කතපාදුකාති එත්‌ථ උණ්‌ණාමයකම්‌බලෙහි කතා පාදුකා සඞ්‌ගය්‌හන්‌ති.
251.Uṇṇāhikatapādukāti ettha uṇṇāmayakambalehi katā pādukā saṅgayhanti.
253. ගඞ්‌ගාමහකීළිකායාති ගඞ්‌ගාමහෙ කීළිකාය. තත්‌ථ හි ඉත්‌ථිපුරිසා යානෙහි උදකකීළං ගච්‌ඡන්‌ති. පීඨකසිවිකන්‌ති ඵලකාදිනා කතං පීඨකයානං. පටපොතලිකං අන්‌දොලිකා. සබ්‌බම්‌පි යානං උපාහනෙනපි ගන්‌තුං අසමත්‌ථස්‌ස ගිලානස්‌ස අනුඤ්‌ඤාතං.
253.Gaṅgāmahakīḷikāyāti gaṅgāmahe kīḷikāya. Tattha hi itthipurisā yānehi udakakīḷaṃ gacchanti. Pīṭhakasivikanti phalakādinā kataṃ pīṭhakayānaṃ. Paṭapotalikaṃ andolikā. Sabbampi yānaṃ upāhanenapi gantuṃ asamatthassa gilānassa anuññātaṃ.
254. වාළරූපානීති ආහරිමානි වාළරූපානි. චතුරඞ්‌ගුලාධිකානීති උද්‌දලොමීඑකන්‌තලොමීහි විසෙසදස්‌සනං. චතුරඞ්‌ගුලතො හි ඌනානි කිර උද්‌දලොමීආදීසු පවිසන්‌ති. වානචිත්‍රො උණ්‌ණාමයත්‌ථරණොති නානාවණ්‌ණෙහි උණ්‌ණාමයසුත්‌තෙහි භිත්‌තිච්‌ඡෙදාදිවසෙන වායිත්‌වා කතචිත්‌තත්‌ථරණො. ඝනපුප්‌ඵකොති බහලරාගො. පකතිතූලිකාති තූලපුණ්‌ණා භිසි. විකතිකාති සීහරූපාදිවසෙන වානචිත්‍රාව ගය්‌හති. උද්‌දලොමීති ‘‘උභතොදසං උණ්‌ණාමයත්‌ථරණ’’න්‌ති දීඝනිකායට්‌ඨකථායං වුත්‌තං. කොසෙය්‍යකට්‌ටිස්‌සමයන්‌ති කොසියසුත්‌තානං අන්‌තරා සුවණ්‌ණමයසුත්‌තානි පවෙසෙත්‌වා වීතං. සුවණ්‌ණසුත්‌තං කිර ‘‘කට්‌ටිස්‌සං, කසට’’න්‌ති ච වුච්‌චති. තෙනෙව ‘‘කොසෙය්‍යකසටමය’’න්‌ති ආචරිය-ධම්‌මපාලත්‌ථෙරෙන වුත්‌තන්‌ති වදන්‌ති. රතනපරිසිබ්‌බිතන්‌ති සුවණ්‌ණලිත්‌තං. සුද්‌ධකොසෙය්‍යන්‌ති රතනපරිසිබ්‌බනරහිතං.
254.Vāḷarūpānīti āharimāni vāḷarūpāni. Caturaṅgulādhikānīti uddalomīekantalomīhi visesadassanaṃ. Caturaṅgulato hi ūnāni kira uddalomīādīsu pavisanti. Vānacitro uṇṇāmayattharaṇoti nānāvaṇṇehi uṇṇāmayasuttehi bhitticchedādivasena vāyitvā katacittattharaṇo. Ghanapupphakoti bahalarāgo. Pakatitūlikāti tūlapuṇṇā bhisi. Vikatikāti sīharūpādivasena vānacitrāva gayhati. Uddalomīti ‘‘ubhatodasaṃ uṇṇāmayattharaṇa’’nti dīghanikāyaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Koseyyakaṭṭissamayanti kosiyasuttānaṃ antarā suvaṇṇamayasuttāni pavesetvā vītaṃ. Suvaṇṇasuttaṃ kira ‘‘kaṭṭissaṃ, kasaṭa’’nti ca vuccati. Teneva ‘‘koseyyakasaṭamaya’’nti ācariya-dhammapālattherena vuttanti vadanti. Ratanaparisibbitanti suvaṇṇalittaṃ. Suddhakoseyyanti ratanaparisibbanarahitaṃ.
අජිනමිගචම්‌මානං අතිසුඛුමත්‌තා දුපට්‌ටතිපට්‌ටානි කත්‌වා සිබ්‌බන්‌තීති වුත්‌තං ‘‘අජිනප්‌පවෙණී’’ති. රත්‌තවිතානෙනාති සබ්‌බරත්‌තෙන විතානෙන. යං පන නානාවණ්‌ණං වානචිත්‌තං වා ලෙපචිත්‌තං වා, තං වට්‌ටති. උභතොලොහිතකූපධානෙපි එසෙව නයො. ‘‘චිත්‍රං වා’’ති ඉදං පන සබ්‌බථා කප්‌පියත්‌තා වුත්‌තං, න පන උභතොඋපධානෙසු අකප්‌පියත්‌තා. න හි ලොහිතක-සද්‌දො චිත්‌තෙ වත්‌තති, පටලිග්‌ගහණෙනෙව චිත්‌තකස්‌සපි අත්‌ථරණස්‌ස සඞ්‌ගහෙතබ්‌බප්‌පසඞ්‌ගතො, කාසාවං පන ලොහිතකවොහාරං න ගච්‌ඡති. තස්‌මා විතානෙපි උභතොඋපධානෙපි වට්‌ටති. සචෙ පමාණයුත්‌තන්‌තිආදි අඤ්‌ඤප්‌පමාණාතික්‌කන්‌තස්‌ස බිබ්‌බොහනස්‌ස පටික්‌ඛිත්‌තභාවදස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තං, න පන උච්‌චාසයනමහාසයනභාවදස්‌සනත්‌ථං තථා අවුත්‌තත්‌තා. තං පන උපධානං උපොසථිකානං ගහට්‌ඨානං වට්‌ටති. උච්‌චාසයනමහාසයනමෙව හි තදා තෙසං න වට්‌ටති. දීඝනිකායට්‌ඨකථාදීසු කිඤ්‌චාපි ‘‘ඨපෙත්‌වා තූලිකං සබ්‌බානෙව ගොනකාදීනි රතනපරිසිබ්‌බිතානි වට්‌ටන්‌තී’’තිආදි වුත්‌තං, විනයට්‌ඨකථායෙව කප්‌පියාකප්‌පියභාවෙ පමාණන්‌ති ගහෙතබ්‌බං.
Ajinamigacammānaṃ atisukhumattā dupaṭṭatipaṭṭāni katvā sibbantīti vuttaṃ ‘‘ajinappaveṇī’’ti. Rattavitānenāti sabbarattena vitānena. Yaṃ pana nānāvaṇṇaṃ vānacittaṃ vā lepacittaṃ vā, taṃ vaṭṭati. Ubhatolohitakūpadhānepi eseva nayo. ‘‘Citraṃ vā’’ti idaṃ pana sabbathā kappiyattā vuttaṃ, na pana ubhatoupadhānesu akappiyattā. Na hi lohitaka-saddo citte vattati, paṭaliggahaṇeneva cittakassapi attharaṇassa saṅgahetabbappasaṅgato, kāsāvaṃ pana lohitakavohāraṃ na gacchati. Tasmā vitānepi ubhatoupadhānepi vaṭṭati. Sace pamāṇayuttantiādi aññappamāṇātikkantassa bibbohanassa paṭikkhittabhāvadassanatthaṃ vuttaṃ, na pana uccāsayanamahāsayanabhāvadassanatthaṃ tathā avuttattā. Taṃ pana upadhānaṃ uposathikānaṃ gahaṭṭhānaṃ vaṭṭati. Uccāsayanamahāsayanameva hi tadā tesaṃ na vaṭṭati. Dīghanikāyaṭṭhakathādīsu kiñcāpi ‘‘ṭhapetvā tūlikaṃ sabbāneva gonakādīni ratanaparisibbitāni vaṭṭantī’’tiādi vuttaṃ, vinayaṭṭhakathāyeva kappiyākappiyabhāve pamāṇanti gahetabbaṃ.
අජ්‌ඣාරාමෙඋපාහනපටික්‌ඛෙපකථාදිවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Ajjhārāmeupāhanapaṭikkhepakathādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi
152. කට්‌ඨපාදුකාදිපටික්‌ඛෙපො • 152. Kaṭṭhapādukādipaṭikkhepo
153. යානාදිපටික්‌ඛෙපො • 153. Yānādipaṭikkhepo
154. උච්‌චාසයනමහාසයනපටික්‌ඛෙපො • 154. Uccāsayanamahāsayanapaṭikkhepo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā
අජ්‌ඣාරාමෙඋපාහනපටික්‌ඛෙපකථා • Ajjhārāmeupāhanapaṭikkhepakathā
යානාදිපටික්‌ඛෙපකථා • Yānādipaṭikkhepakathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā
කට්‌ඨපාදුකාදිපටික්‌ඛෙපකථාවණ්‌ණනා • Kaṭṭhapādukādipaṭikkhepakathāvaṇṇanā
යානාදිපටික්‌ඛෙපකථාවණ්‌ණනා • Yānādipaṭikkhepakathāvaṇṇanā
උච්‌චාසයනමහාසයනපටික්‌ඛෙපකථාවණ්‌ණනා • Uccāsayanamahāsayanapaṭikkhepakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / යානාදිපටික්‌ඛෙපකථාවණ්‌ණනා • Yānādipaṭikkhepakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi
151. අජ්‌ඣාරාමෙ උපාහනපටික්‌ඛෙපකථා • 151. Ajjhārāme upāhanapaṭikkhepakathā
153. යානාදිපටික්‌ඛෙපකථා • 153. Yānādipaṭikkhepakathā
154. උච්‌චාසයනමහාසයනපටික්‌ඛෙපකථා • 154. Uccāsayanamahāsayanapaṭikkhepakathā
