| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បាចិត្យាទិយោជនាបាឡិ • Pācityādiyojanāpāḷi |
២៥. អញ្ញតិត្ថិយបុព្ពវត្ថុកថា
25. Aññatitthiyapubbavatthukathā
៨៦. យោ បនាតិ យោ បន អញ្ញតិត្ថិយបុព្ពោ។ អញ្ញោបីតិ បសូរតោ អបរោបិ។ ឥធាតិ ឥមស្មិំ សាសនេ។ តស្មិន្តិ អញ្ញតិត្ថិយបុព្ពេ។ តត្ថាតិ ‘‘យោ សោ ភិក្ខវេ អញ្ញោបី’’តិអាទិវចនេ។ អយន្តិ បរិវាសោ។ នគ្គបរិព្ពាជកស្សេវាតិ វត្វា តស្ស ភេទំ ទស្សេតុំ វុត្តំ ‘‘អាជីវកស្ស វា អចេលកស្ស វា’’តិ។ តត្ថ អាជីវកោ ឧបរិ ឯកមេវ វត្ថំ ឧបកច្ឆកេ បវេសេត្វា បរិទហតិ, ហេដ្ឋា នគ្គោ។ អចេលកោ បន សព្ពេន សព្ពំ នគ្គោយេវ។ សោបីតិ =០៣ នគ្គបរិព្ពាជកោបិ។ វាលកម្ពលាទីនន្តិ វាលេន កតំ កម្ពលំ, អាទិសទ្ទេន កេសកម្ពលាទយោ សង្គណ្ហាតិ។ អស្សាតិ បរិព្ពាជកស្ស។ អញ្ញស្សាតិ នគ្គបរិព្ពាជកតោ អបរស្ស។ បណ្ឌរង្គាទិកស្សាតិ បណ្ឌរំ សេតវត្ថំ អង្គេ សរីរេ ឯតស្សត្ថីតិ បណ្ឌរង្គោ, អាទិសទ្ទេន នីលង្គាទយោ សង្គណ្ហាតិ។
86.Yo panāti yo pana aññatitthiyapubbo. Aññopīti pasūrato aparopi. Idhāti imasmiṃ sāsane. Tasminti aññatitthiyapubbe. Tatthāti ‘‘yo so bhikkhave aññopī’’tiādivacane. Ayanti parivāso. Naggaparibbājakassevāti vatvā tassa bhedaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘ājīvakassa vā acelakassa vā’’ti. Tattha ājīvako upari ekameva vatthaṃ upakacchake pavesetvā paridahati, heṭṭhā naggo. Acelako pana sabbena sabbaṃ naggoyeva. Sopīti =03 naggaparibbājakopi. Vālakambalādīnanti vālena kataṃ kambalaṃ, ādisaddena kesakambalādayo saṅgaṇhāti. Assāti paribbājakassa. Aññassāti naggaparibbājakato aparassa. Paṇḍaraṅgādikassāti paṇḍaraṃ setavatthaṃ aṅge sarīre etassatthīti paṇḍaraṅgo, ādisaddena nīlaṅgādayo saṅgaṇhāti.
ឯវន្តិ ឥមិនា កេសមស្សុឱរោបនាទិនា។ បព្ពាជេន្តេហិ ភិក្ខូហីតិ សម្ពន្ធោ។ តស្មិន្តិ អញ្ញតិត្ថិយបុព្ពេ, និសិន្នេយេវាតិ យោជនា។ អនាទរេ ចេតំ ភុម្មវចនំ។ តស្សាតិ អញ្ញតិត្ថិយបុព្ពស្ស។ នយិមេតិ ន ឥមេ, ភិក្ខូតិ សម្ពន្ធោ។ តន្តិ អញ្ញតិត្ថិយបុព្ពំ។
Evanti iminā kesamassuoropanādinā. Pabbājentehi bhikkhūhīti sambandho. Tasminti aññatitthiyapubbe, nisinneyevāti yojanā. Anādare cetaṃ bhummavacanaṃ. Tassāti aññatitthiyapubbassa. Nayimeti na ime, bhikkhūti sambandho. Tanti aññatitthiyapubbaṃ.
៨៧. ‘‘ឯវំ ខោ…បេ.… អនារាធកោ’’តិ អយំ កថា មាតិកាតិ យោជនា។ អស្សាតិ អញ្ញតិត្ថិយបុព្ពស្ស។ តស្សេវាតិ តស្សាយេវ មាតិកាយ។ តត្ថាតិ វិភង្គេ។ អតិកាលេនាតិ ឯត្ថ ភត្តកិច្ចំ កត្វា វត្តករណវេលាយេវ អតិកាលោ នាមាតិ ទស្សេន្តោ អាហ ‘‘វត្តករណវេលាយមេវា’’តិ។ ឥមិនា ភុម្មត្ថេ ករណវចនន្តិបិ ទស្សេតិ។ តត្ថេវាតិ កុលឃរេសុយេវ។ អញ្ញទត្ថូតិ ឯកំសេន, ‘‘ករោន្តោ’’តិ ឥមិនា បាឋសេសំ ទស្សេតិ។ ឯវម្បិ ករោន្តោ អញ្ញតិត្ថិយបុព្ពោតិ យោជនា។ ‘‘សម្បាទកោ’’តិ ឥមិនា អនារាធកោតិ ឯត្ថ អារាធសទ្ទស្ស សាធនត្ថំ ទស្សេតិ, តោសនត្ថាទយោ និវត្តេតិ។
87. ‘‘Evaṃ kho…pe… anārādhako’’ti ayaṃ kathā mātikāti yojanā. Assāti aññatitthiyapubbassa. Tassevāti tassāyeva mātikāya. Tatthāti vibhaṅge. Atikālenāti ettha bhattakiccaṃ katvā vattakaraṇavelāyeva atikālo nāmāti dassento āha ‘‘vattakaraṇavelāyamevā’’ti. Iminā bhummatthe karaṇavacanantipi dasseti. Tatthevāti kulagharesuyeva. Aññadatthūti ekaṃsena, ‘‘karonto’’ti iminā pāṭhasesaṃ dasseti. Evampi karonto aññatitthiyapubboti yojanā. ‘‘Sampādako’’ti iminā anārādhakoti ettha ārādhasaddassa sādhanatthaṃ dasseti, tosanatthādayo nivatteti.
អជ្ឈាចារត្ថិកា វិសន្តិ បវិសន្តិ ឯត្ថាតិ វេសិយា, សោភណរូបសង្ខាតំ វេសំ ធារេតីតិ វា វេសិយា។ តេន វុត្តំ ‘‘សុលភជ្ឈាចារា’’តិអាទិ។ អាមិសោយេវ កិញ្ជក្ខោ អប្បមត្តកដ្ឋេនាតិ អាមិសកិញ្ជក្ខោ, វិសេសនបរបទោ។ អថ វា អាមិសោ ច តតោ អញ្ញោ កិញ្ជក្ខោ ច អាមិសកិញ្ជក្ខំ, តស្ស សម្បទានំ អាមិសកិញ្ជក្ខសម្បទានំ។ កិញ្ជក្ខសទ្ទោ កេសរស្សេវ មុខ្យតោ វាចកោ, អប្បមត្តកស្ស បន រូឡ្ហីវសេន។ វិធវាតិ ឯត្ថ ធវសទ្ទោ បតិនោយេវ វាចកោ, ន រុក្ខវិសេសស្សាតិ ទស្សេន្តោ អាហ ‘‘មតបតិកា វា’’តិអាទិ។ ឥមេហិ បទេហិ មតវសេន វា បវុត្ថវសេន វា វិគតោ ធវោ ឯតាសំ, ធវេន វា វិគតាតិ វិធវាតិ វចនត្ថំ ទស្សេតិ។ តាតិ វិធវា។ យោព្ពនបត្តត្តា វា យោព្ពនាតីតត្តា វា ថុល្លា មហន្តា កុមារិកាតិ ថុល្លកុមារិកាតិ ទស្សេន្តោ អាហ ‘‘យោព្ពនបត្តា’’តិអាទិ។ បណ្ឌកាតិ ឯត្ថ អាសិត្តបណ្ឌកាទីសុ បញ្ចសុ បណ្ឌកេសុ នបុំសកបណ្ឌកោវាធិប្បេតោតិ អាហ ‘‘នបុំសកា’’តិ។ សមានបព្ពជ្ជាតិ ភិក្ខូហិ សមានបព្ពជ្ជា។ តតោតិ វិស្សាសតោ។
Ajjhācāratthikā visanti pavisanti etthāti vesiyā, sobhaṇarūpasaṅkhātaṃ vesaṃ dhāretīti vā vesiyā. Tena vuttaṃ ‘‘sulabhajjhācārā’’tiādi. Āmisoyeva kiñjakkho appamattakaṭṭhenāti āmisakiñjakkho, visesanaparapado. Atha vā āmiso ca tato añño kiñjakkho ca āmisakiñjakkhaṃ, tassa sampadānaṃ āmisakiñjakkhasampadānaṃ. Kiñjakkhasaddo kesarasseva mukhyato vācako, appamattakassa pana rūḷhīvasena. Vidhavāti ettha dhavasaddo patinoyeva vācako, na rukkhavisesassāti dassento āha ‘‘matapatikā vā’’tiādi. Imehi padehi matavasena vā pavutthavasena vā vigato dhavo etāsaṃ, dhavena vā vigatāti vidhavāti vacanatthaṃ dasseti. Tāti vidhavā. Yobbanapattattā vā yobbanātītattā vā thullā mahantā kumārikāti thullakumārikāti dassento āha ‘‘yobbanapattā’’tiādi. Paṇḍakāti ettha āsittapaṇḍakādīsu pañcasu paṇḍakesu napuṃsakapaṇḍakovādhippetoti āha ‘‘napuṃsakā’’ti. Samānapabbajjāti bhikkhūhi samānapabbajjā. Tatoti vissāsato.
តត្ថាតិ វេសិយាទីសុ។ តាសន្តិ វេសិយានំ។ សោតិ អញ្ញតិត្ថិយបុព្ពោ។ សព្ពត្ថាតិ សព្ពេសុ =០៤ វិធវាទីសុ។ គន្តព្ពតំ ទស្សេន្តោ អាហ ‘‘សចេ បនា’’តិអាទិ។ តថាតិ យថា គន្តព្ពត្តំ វុត្តំ, តថា។
Tatthāti vesiyādīsu. Tāsanti vesiyānaṃ. Soti aññatitthiyapubbo. Sabbatthāti sabbesu =04 vidhavādīsu. Gantabbataṃ dassento āha ‘‘sace panā’’tiādi. Tathāti yathā gantabbattaṃ vuttaṃ, tathā.
ឧច្ចាវចានីតិ ឯត្ថ ឧទ្ធំ ចយតិ វឌ្ឍតីតិ ឧច្ចំ, ចយតោ អវគតោ វិយោគោតិ អវចំ។ ឧច្ចញ្ច អវចញ្ច ឧច្ចាវចានីតិ វចនត្ថេន មហន្តខុទ្ទកត្ថោតិ អាហ ‘‘មហន្តខុទ្ទកានី’’តិ។ ‘‘កម្មានី’’តិ ឥមិនា ‘‘ករណីយានី’’តិបទស្ស សរូបំ ទស្សេតិ។ តំទស្សនេន ច កត្តព្ពានីតិ ករណីយានីតិ វចនត្ថោ កាតព្ពោ។ តត្ថាតិ មហន្តខុទ្ទកេសុ កម្មេសុ ។ តត្ថ ន ទក្ខោតិ ឯត្ថ តសទ្ទស្ស វិសយំ ទស្សេតុំ វុត្តំ ‘‘តេសុ តេសុ នវកម្មេសូ’’តិ។ ‘‘ឧដ្ឋានវីរិយសម្បន្នោ’’តិ ឥមិនា នត្ថិ អលសោ កោសជ្ជំ ឯតស្សាតិ អនលសោតិ វចនត្ថំ ទស្សេតិ។ តត្រាតិ ឯត្ថ ត្របច្ចយោ សត្តម្យត្ថេ វិច្ឆាជោតកោតិ អាហ ‘‘តេសុ តេសូ’’តិ។ ‘‘ឋានុប្បត្តិកាយ វីមំសាយា’’តិ វុត្តវចនស្សត្ថំ ទស្សេន្តោ អាហ ‘‘ឥទមេវ’’ន្តិអាទិ។ ‘‘តស្មិំយេវ ខណេ ឧប្បន្នបញ្ញាយា’’តិ ឥមិនា ‘‘ឋានុប្បត្តិកាយា’’តិ ឯត្ថ ឋានសទ្ទោ តង្ខណត្ថោតិ ទស្សេតិ។ អលំ កាតុន្តិ ឯត្ថ អលំសទ្ទោ ភូសនវារណបរិយត្តសង្ខាតេសុ តីសុ អត្ថេសុ បរិយត្តត្ថោតិ អាហ ‘‘កាតុំ សមត្ថោ’’តិ។
Uccāvacānīti ettha uddhaṃ cayati vaḍḍhatīti uccaṃ, cayato avagato viyogoti avacaṃ. Uccañca avacañca uccāvacānīti vacanatthena mahantakhuddakatthoti āha ‘‘mahantakhuddakānī’’ti. ‘‘Kammānī’’ti iminā ‘‘karaṇīyānī’’tipadassa sarūpaṃ dasseti. Taṃdassanena ca kattabbānīti karaṇīyānīti vacanattho kātabbo. Tatthāti mahantakhuddakesu kammesu . Tattha na dakkhoti ettha tasaddassa visayaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘tesu tesu navakammesū’’ti. ‘‘Uṭṭhānavīriyasampanno’’ti iminā natthi alaso kosajjaṃ etassāti analasoti vacanatthaṃ dasseti. Tatrāti ettha trapaccayo sattamyatthe vicchājotakoti āha ‘‘tesu tesū’’ti. ‘‘Ṭhānuppattikāya vīmaṃsāyā’’ti vuttavacanassatthaṃ dassento āha ‘‘idameva’’ntiādi. ‘‘Tasmiṃyeva khaṇe uppannapaññāyā’’ti iminā ‘‘ṭhānuppattikāyā’’ti ettha ṭhānasaddo taṅkhaṇatthoti dasseti. Alaṃ kātunti ettha alaṃsaddo bhūsanavāraṇapariyattasaṅkhātesu tīsu atthesu pariyattatthoti āha ‘‘kātuṃ samattho’’ti.
តិព្ពច្ឆន្ទោតិ តិខិណឆន្ទោ។ ‘‘ពលវច្ឆន្ទោ’’តិ ឥមិនា អធិប្បាយត្ថំ ទស្សេតិ។ លោកិយសមាធិភាវនាយាតិ លោកិយាយ អដ្ឋសមាបត្តិសង្ខាតាយ សមាធិភាវនាយ។
Tibbacchandoti tikhiṇachando. ‘‘Balavacchando’’ti iminā adhippāyatthaṃ dasseti. Lokiyasamādhibhāvanāyāti lokiyāya aṭṭhasamāpattisaṅkhātāya samādhibhāvanāya.
ឥធាគតោតិ ឥមស្មិំ សាសនេ អាគតោ។ តិត្ថាយតនសាមិកស្សាតិ តរន្តិ ឧប្លវន្តិ សត្តា ឧម្មុជ្ជនិមុជ្ជំ ករោន្តិ ឯត្ថាតិ តិត្ថំ, ទ្វាសដ្ឋិ ទិដ្ឋិយោ។ តមេវ អាយតនំ ទិដ្ឋិគតិកានន្តិ តិត្ថាយតនំ។ អថ វា តិត្ថមេតេសមត្ថីតិ តិត្ថិនោ, តេសមាយតនំ តិត្ថាយតនំ, តស្ស សាមិកោ តិត្ថាយតនសាមិកោ, តស្ស។ តស្ស ទិដ្ឋិយាតិ ឯត្ថ ទិដ្ឋិសទ្ទោ លទ្ធិបរិយាយោតិ អាហ ‘‘តស្ស សន្តកាយ លទ្ធិយា’’តិ។ កស្មា សា លទ្ធិ ‘‘ខន្តី’’តិ ច ‘‘រុចី’’តិ ច ‘‘អាទាយោ’’តិ ច វុច្ចតីតិ អាហ ‘‘ឥទានី’’តិអាទិ។ សាយេវ លទ្ធិ ខមតិ ចេវ រុច្ចតិ ច គហិតា ចាតិ យោជនា។ តស្ស តិត្ថករស្សាតិ កត្វត្ថេ សាមិវចនំ។ តស្សាតិ តិត្ថាយតនសាមិកស្ស។ ភញ្ញមានាយាតិ ភណិយមានាយ។ អនភិរទ្ធោតិ ឯត្ថ អនភិរាធិតោ អបរិតោសិតចិត្តោតិ អត្ថំ ទស្សេន្តោ អាហ ‘‘អបរិបុណ្ណសង្កប្បោ, នោ បគ្គហិតចិត្តោ’’តិ។ យទិទន្តិ យំ ឥទំ ‘‘អនត្តមនត្ត’’ន្តិ វា ‘‘អត្តមនត្ត’’ន្តិ វា សម្ពន្ធោ។ ឥមិនា ‘‘ឥទ’’ន្តិបទស្ស អនិយមំ ទស្សេតិ។ ឥមេតិ ភិក្ខូ។ យញ្ច អនត្តមនត្តន្តិ យោជនា។ តស្សេវាតិ អញ្ញតិត្ថិយបុព្ពស្ស ឯវ អនត្តមនត្តន្តិ សម្ពន្ធោ។ ឥទន្តិ ទ្វេ អត្តមនត្តានិ, ទ្វេ អនត្តមនត្តានីតិ ចតុព្ពិធំ ឥទំ ធម្មជាតំ។ សង្ឃាដនីយន្តិ សង្ឃដិតព្ពំ, សន្និចយំ កាតព្ពន្តិ អត្ថោ។ ‘‘អនារាធកេ’’តិអាទិនា អនារាធនីយស្មិន្តិ =០៥ ឯត្ថ ន អារាធេតិ វត្តំ អនេន កម្មេនាតិ អនារាធនីយន្តិ វចនត្ថំ ទស្សេតិ។ ឥទន្តិ ចតុព្ពិធំ។ លិង្គន្តិ ការណំ។ លក្ខណន្តិ ចិហនំ។ ឥតោតិ អដ្ឋង្គតោ នីហដេនាតិ សម្ពន្ធោ។ វុត្តវិបល្លាសេនាតិ កណ្ហបក្ខេ វុត្តវិបរីតេន។
Idhāgatoti imasmiṃ sāsane āgato. Titthāyatanasāmikassāti taranti uplavanti sattā ummujjanimujjaṃ karonti etthāti titthaṃ, dvāsaṭṭhi diṭṭhiyo. Tameva āyatanaṃ diṭṭhigatikānanti titthāyatanaṃ. Atha vā titthametesamatthīti titthino, tesamāyatanaṃ titthāyatanaṃ, tassa sāmiko titthāyatanasāmiko, tassa. Tassa diṭṭhiyāti ettha diṭṭhisaddo laddhipariyāyoti āha ‘‘tassa santakāya laddhiyā’’ti. Kasmā sā laddhi ‘‘khantī’’ti ca ‘‘rucī’’ti ca ‘‘ādāyo’’ti ca vuccatīti āha ‘‘idānī’’tiādi. Sāyeva laddhi khamati ceva ruccati ca gahitā cāti yojanā. Tassa titthakarassāti katvatthe sāmivacanaṃ. Tassāti titthāyatanasāmikassa. Bhaññamānāyāti bhaṇiyamānāya. Anabhiraddhoti ettha anabhirādhito aparitositacittoti atthaṃ dassento āha ‘‘aparipuṇṇasaṅkappo, no paggahitacitto’’ti. Yadidanti yaṃ idaṃ ‘‘anattamanatta’’nti vā ‘‘attamanatta’’nti vā sambandho. Iminā ‘‘ida’’ntipadassa aniyamaṃ dasseti. Imeti bhikkhū. Yañca anattamanattanti yojanā. Tassevāti aññatitthiyapubbassa eva anattamanattanti sambandho. Idanti dve attamanattāni, dve anattamanattānīti catubbidhaṃ idaṃ dhammajātaṃ. Saṅghāṭanīyanti saṅghaṭitabbaṃ, sannicayaṃ kātabbanti attho. ‘‘Anārādhake’’tiādinā anārādhanīyasminti =05 ettha na ārādheti vattaṃ anena kammenāti anārādhanīyanti vacanatthaṃ dasseti. Idanti catubbidhaṃ. Liṅganti kāraṇaṃ. Lakkhaṇanti cihanaṃ. Itoti aṭṭhaṅgato nīhaṭenāti sambandho. Vuttavipallāsenāti kaṇhapakkhe vuttaviparītena.
សុក្កបក្ខេ អដ្ឋង្គានិ សមោធានេត្វា ទស្សេន្តោ អាហ ‘‘នាតិកាលេន គាមបវេសនំ នាតិទិវា បដិក្កមន’’ន្តិអាទិ។ កណ្ហបក្ខេបិ ឥមិនា នយេន អដ្ឋង្គានិ សមោធានេតព្ពានិ។ ‘‘បរិតោសកោ’’តិ ឥមិនា អារាធកសទ្ទស្ស តោសនត្ថំ ទស្សេតិ។ ហេដ្ឋា បន ‘‘សម្បាទកោ’’តិ វុត្តត្តា សាធនត្ថំ ទស្សេតីតិ ទដ្ឋព្ពំ។
Sukkapakkhe aṭṭhaṅgāni samodhānetvā dassento āha ‘‘nātikālena gāmapavesanaṃ nātidivā paṭikkamana’’ntiādi. Kaṇhapakkhepi iminā nayena aṭṭhaṅgāni samodhānetabbāni. ‘‘Paritosako’’ti iminā ārādhakasaddassa tosanatthaṃ dasseti. Heṭṭhā pana ‘‘sampādako’’ti vuttattā sādhanatthaṃ dassetīti daṭṭhabbaṃ.
ឧបសម្បទមាឡកេបីតិ ឧបសម្បាទដ្ឋានេ ឯកកូដយុត្តេ អនេកកោណេ បតិស្សយវិសេសេបិ។ សោ ហិ ឯកកូដំ កត្វា អនេកេហិ កោណេហិ មលីយតិ វិភូសីយតីតិ មាឡោតិ វុច្ចតិ។ ‘‘ចត្តារោ មាសេ បរិវសិតព្ព’’ន្តិវចនំ អសទិសូបមាយ បាកដំ ករោន្តោ ‘‘យថា បនា’’តិអាទិមាហ។ ហីតិ សច្ចំ។ អស្សាតិ អញ្ញតិត្ថិយបុព្ពស្ស។ បរិវសន្តោ អញ្ញតិត្ថិយបុព្ពោតិ សម្ពន្ធោ។ អន្តរាតិ ចតុមាសស្ស អព្ភន្តរេ។ កុប្បនសភាវោតិ នស្សនសភាវោ។ បរិគ្គណ្ហាតីតិ បរិច្ឆិន្ទិត្វា គណ្ហាតិ។ នាមរូបំ វវត្ថបេតីតិ ‘‘ឥទំ នាមំ, ឥទំ រូប’’ន្តិ វវត្ថបេតិ។ លក្ខណន្តិ នមនរុប្បនលក្ខណំ, អនិច្ចាទិលក្ខណំ វា។ សោតាបត្តិមគ្គស្ស ទិដ្ឋិវិចិកិច្ឆាបហានំ សន្ធាយ វុត្តំ ‘‘សមូហតានិ…បេ.… សល្ល’’ន្តិ។ អព្ពុឡ្ហន្តិ អាវហិយិត្ថាតិ អព្ពុឡ្ហំ, ឧទ្ធំ វហិយិត្ថាតិ អត្ថោ។ អាត្យូបសគ្គោ ហិ ឧទ្ធង្គមត្ថោ។ តំទិវសមេវាតិ តស្មិំ សោតាបត្តិមគ្គស្ស បដិលភនទិវសេយេវ។ ភុម្មត្ថេ ចេតំ ឧបយោគវចនំ។ តទហេវាតិ តស្មិំ សោតាបន្នភវនអហនិ ឯវ។
Upasampadamāḷakepīti upasampādaṭṭhāne ekakūṭayutte anekakoṇe patissayavisesepi. So hi ekakūṭaṃ katvā anekehi koṇehi malīyati vibhūsīyatīti māḷoti vuccati. ‘‘Cattāro māse parivasitabba’’ntivacanaṃ asadisūpamāya pākaṭaṃ karonto ‘‘yathā panā’’tiādimāha. Hīti saccaṃ. Assāti aññatitthiyapubbassa. Parivasanto aññatitthiyapubboti sambandho. Antarāti catumāsassa abbhantare. Kuppanasabhāvoti nassanasabhāvo. Pariggaṇhātīti paricchinditvā gaṇhāti. Nāmarūpaṃ vavatthapetīti ‘‘idaṃ nāmaṃ, idaṃ rūpa’’nti vavatthapeti. Lakkhaṇanti namanaruppanalakkhaṇaṃ, aniccādilakkhaṇaṃ vā. Sotāpattimaggassa diṭṭhivicikicchāpahānaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘samūhatāni…pe… salla’’nti. Abbuḷhanti āvahiyitthāti abbuḷhaṃ, uddhaṃ vahiyitthāti attho. Ātyūpasaggo hi uddhaṅgamattho. Taṃdivasamevāti tasmiṃ sotāpattimaggassa paṭilabhanadivaseyeva. Bhummatthe cetaṃ upayogavacanaṃ. Tadahevāti tasmiṃ sotāpannabhavanaahani eva.
តស្សាតិ អញ្ញតិត្ថិយបុព្ពស្ស។ បាឡិយំ បត្តស្ស អនាគតត្តា វុត្តំ ‘‘បត្តម្បិ តថេវា’’តិ។ យថា ឧបជ្ឈាយមូលកំ ចីវរំ បរិយេសិតព្ពំ, បត្តម្បិ តថេវាតិ អត្ថោ។ ឥទន្តិ បត្តចីវរំ។ ឥមស្សាតិ អញ្ញតិត្ថិយបុព្ពស្ស។ អញ្ញេតិ ឧបជ្ឈាយតោ អបរេ។ តេហិបីតិ អញ្ញេហិបិ។ វិលោមាតិ បដិលោមា។ អាយត្តន្តិ អធីនំ។ អាយត្តជីវិកត្តាតិ អញ្ញតិត្ថិយបុព្ពស្ស ឧបជ្ឈាយេន អាយត្តជីវិកត្តា។ តស្សាតិ ឧបជ្ឈាយស្ស។ វចនករោតិ វចនំ ករោ។ វាក្យេបិ សមាសេបិ វចនសទ្ទស្ស ‘‘តស្សា’’តិ បទមេវ អបេក្ខត្តា ‘‘វចនករោ’’តិ សមាសោ ហោតិ។ ឯសេវ នយោ ‘‘ឧបជ្ឈាយេន អាយត្តជីវកត្តា’’តិ ឯត្ថាបិ។ តេនាតិ វចនករហេតុនា។
Tassāti aññatitthiyapubbassa. Pāḷiyaṃ pattassa anāgatattā vuttaṃ ‘‘pattampi tathevā’’ti. Yathā upajjhāyamūlakaṃ cīvaraṃ pariyesitabbaṃ, pattampi tathevāti attho. Idanti pattacīvaraṃ. Imassāti aññatitthiyapubbassa. Aññeti upajjhāyato apare. Tehipīti aññehipi. Vilomāti paṭilomā. Āyattanti adhīnaṃ. Āyattajīvikattāti aññatitthiyapubbassa upajjhāyena āyattajīvikattā. Tassāti upajjhāyassa. Vacanakaroti vacanaṃ karo. Vākyepi samāsepi vacanasaddassa ‘‘tassā’’ti padameva apekkhattā ‘‘vacanakaro’’ti samāso hoti. Eseva nayo ‘‘upajjhāyena āyattajīvakattā’’ti etthāpi. Tenāti vacanakarahetunā.
អគ្គិបរិចរណកាតិ =០៦ អគ្គិបូជកា។ ឥមិនា អគ្គិំ បរិចរន្តីតិ អគ្គិកាតិ វចនត្ថំ ទស្សេតិ។ តាបសាតិ ជដាធរា។ តេ ហិ យស្មា ជដា ច តបោ ច ឯតេសមត្ថិ, តស្មា ‘‘ជដិលា’’តិ ច ‘‘តាបសា’’តិ ច វុច្ចន្តិ។ ឯតេតិ ជដិលកា។ ‘‘កិរិយំ ន បដិពាហន្តី’’តិ វុត្តវចនស្ស អត្ថំ ទស្សេន្តោ អាហ ‘‘អត្ថិ កម្មំ, អត្ថិ កម្មវិបាកោ’’តិ។ ឯតទេវ បព្ពជ្ជន្តិ ឯតំ ឯវ តាបសបព្ពជ្ជំ។ ឯតេសន្តិ ជដិលានំ។ សាសនេតិ ពុទ្ធស្ស សាសនេ។ តេសន្តិ ញាតីនំ, ឥមំ បរិហារន្តិ សម្ពន្ធោ។ តេតិ ញាតយោ។ ហីតិ សច្ចំ, យស្មា វា។ ញាតិសេដ្ឋស្សាតិ ញាតិយេវ សេដ្ឋោ, ញាតីនំ វាតិ ញាតិសេដ្ឋោ, តស្ស, ពុទ្ធស្សាតិ សម្ពន្ធោ។
Aggiparicaraṇakāti =06 aggipūjakā. Iminā aggiṃ paricarantīti aggikāti vacanatthaṃ dasseti. Tāpasāti jaṭādharā. Te hi yasmā jaṭā ca tapo ca etesamatthi, tasmā ‘‘jaṭilā’’ti ca ‘‘tāpasā’’ti ca vuccanti. Eteti jaṭilakā. ‘‘Kiriyaṃ na paṭibāhantī’’ti vuttavacanassa atthaṃ dassento āha ‘‘atthi kammaṃ, atthi kammavipāko’’ti. Etadeva pabbajjanti etaṃ eva tāpasapabbajjaṃ. Etesanti jaṭilānaṃ. Sāsaneti buddhassa sāsane. Tesanti ñātīnaṃ, imaṃ parihāranti sambandho. Teti ñātayo. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Ñātiseṭṭhassāti ñātiyeva seṭṭho, ñātīnaṃ vāti ñātiseṭṭho, tassa, buddhassāti sambandho.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / វិនយបិដក • Vinayapiṭaka / មហាវគ្គបាឡិ • Mahāvaggapāḷi / ២៥. អញ្ញតិត្ថិយបុព្ពកថា • 25. Aññatitthiyapubbakathā
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / វិនយបិដក (អដ្ឋកថា) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / មហាវគ្គ-អដ្ឋកថា • Mahāvagga-aṭṭhakathā / អញ្ញតិត្ថិយបុព្ពវត្ថុកថា • Aññatitthiyapubbavatthukathā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / សារត្ថទីបនី-ដីកា • Sāratthadīpanī-ṭīkā / អញ្ញតិត្ថិយបុព្ពវត្ថុកថាវណ្ណនា • Aññatitthiyapubbavatthukathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វជិរពុទ្ធិ-ដីកា • Vajirabuddhi-ṭīkā / អញ្ញតិត្ថិយបុព្ពវត្ថុកថាវណ្ណនា • Aññatitthiyapubbavatthukathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វិមតិវិនោទនី-ដីកា • Vimativinodanī-ṭīkā / អញ្ញតិត្ថិយបុព្ពវត្ថុកថាវណ្ណនា • Aññatitthiyapubbavatthukathāvaṇṇanā
