Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya

    ၁၀. အပဏ္ဏကသုတ္တံ

    10. Apaṇṇakasuttaṃ

    ၉၂. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ ကောသလေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသင္ဃေန သဒ္ဓိံ ယေန သာလာ နာမ ကောသလာနံ ဗ္ရာဟ္မဏဂာမော တဒဝသရိ။ အသ္သောသုံ ခော သာလေယ္ယကာ ဗ္ရာဟ္မဏဂဟပတိကာ – ‘‘သမဏော ခလု ဘော ဂောတမော သက္ယပုတ္တော သက္ယကုလာ ပဗ္ဗဇိတော ကောသလေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသင္ဃေန သဒ္ဓိံ သာလံ အနုပ္ပတ္တော။ တံ ခော ပန ဘဝန္တံ ဂောတမံ ဧဝံ ကလ္ယာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒော အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝာ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုသ္သာနံ ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ’တိ။ သော ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ သမာရကံ သဗ္ရဟ္မကံ သသ္သမဏဗ္ရာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုသ္သံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ပဝေဒေတိ။ သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလ္ယာဏံ မဇ္ဈေကလ္ယာဏံ ပရိယောသာနကလ္ယာဏံ သာတ္ထံ သဗ္ယဉ္ဇနံ, ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ သာဓု ခော ပန တထာရူပာနံ အရဟတံ ဒသ္သနံ ဟောတီ’’တိ။ အထ ခော သာလေယ္ယကာ ဗ္ရာဟ္မဏဂဟပတိကာ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိံသု; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု; သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အပ္ပေကစ္စေ ယေန ဘဂဝာ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝတော သန္တိကေ နာမဂောတ္တံ သာဝေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အပ္ပေကစ္စေ တုဏ္ဟီဘူတာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။

    92. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena sālā nāma kosalānaṃ brāhmaṇagāmo tadavasari. Assosuṃ kho sāleyyakā brāhmaṇagahapatikā – ‘‘samaṇo khalu bho gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ sālaṃ anuppatto. Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti. Atha kho sāleyyakā brāhmaṇagahapatikā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā appekacce bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu; sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce bhagavato santike nāmagottaṃ sāvetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu.

    ၉၃. ဧကမန္တံ နိသိန္နေ ခော သာလေယ္ယကေ ဗ္ရာဟ္မဏဂဟပတိကေ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ – ‘‘အတ္ထိ ပန ဝော, ဂဟပတယော, ကောစိ မနာပော သတ္ထာ ယသ္မိံ ဝော အာကာရဝတီ သဒ္ဓာ ပဋိလဒ္ဓာ’’တိ? ‘‘နတ္ထိ ခော နော, ဘန္တေ, ကောစိ မနာပော သတ္ထာ ယသ္မိံ နော အာကာရဝတီ သဒ္ဓာ ပဋိလဒ္ဓာ’’တိ။ ‘‘မနာပံ ဝော, ဂဟပတယော, သတ္ထာရံ အလဘန္တေဟိ အယံ အပဏ္ဏကော ဓမ္မော သမာဒာယ ဝတ္တိတဗ္ဗော။ အပဏ္ဏကော ဟိ, ဂဟပတယော, ဓမ္မော သမတ္တော သမာဒိန္နော, သော ဝော ဘဝိသ္သတိ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခာယ။ ကတမော စ, ဂဟပတယော, အပဏ္ဏကော ဓမ္မော’’?

    93. Ekamantaṃ nisinne kho sāleyyake brāhmaṇagahapatike bhagavā etadavoca – ‘‘atthi pana vo, gahapatayo, koci manāpo satthā yasmiṃ vo ākāravatī saddhā paṭiladdhā’’ti? ‘‘Natthi kho no, bhante, koci manāpo satthā yasmiṃ no ākāravatī saddhā paṭiladdhā’’ti. ‘‘Manāpaṃ vo, gahapatayo, satthāraṃ alabhantehi ayaṃ apaṇṇako dhammo samādāya vattitabbo. Apaṇṇako hi, gahapatayo, dhammo samatto samādinno, so vo bhavissati dīgharattaṃ hitāya sukhāya. Katamo ca, gahapatayo, apaṇṇako dhammo’’?

    ၉၄. ‘‘သန္တိ , ဂဟပတယော, ဧကေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, နတ္ထိ ဟုတံ; နတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ 1 ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပာကော, နတ္ထိ အယံ လောကော, နတ္ထိ ပရော လောကော; နတ္ထိ မာတာ, နတ္ထိ ပိတာ; နတ္ထိ သတ္တာ ဩပပာတိကာ; နတ္ထိ လောကေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ 2 သမ္မာ ပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ပဝေဒေန္တီ’တိ။ တေသံယေဝ ခော, ဂဟပတယော, သမဏဗ္ရာဟ္မဏာနံ ဧကေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဥဇုဝိပစ္စနီကဝာဒာ။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘အတ္ထိ ဒိန္နံ, အတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, အတ္ထိ ဟုတံ; အတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပာကော; အတ္ထိ အယံ လောကော, အတ္ထိ ပရော လောကော; အတ္ထိ မာတာ, အတ္ထိ ပိတာ; အတ္ထိ သတ္တာ ဩပပာတိကာ; အတ္ထိ လောကေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ သမ္မာ ပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ပဝေဒေန္တီ’တိ။ တံ ကိံ မညထ, ဂဟပတယော – ‘နနုမေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ အညမညသ္သ ဥဇုဝိပစ္စနီကဝာဒာ’’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။

    94. ‘‘Santi , gahapatayo, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ, natthi hutaṃ; natthi sukatadukkaṭānaṃ 3 kammānaṃ phalaṃ vipāko, natthi ayaṃ loko, natthi paro loko; natthi mātā, natthi pitā; natthi sattā opapātikā; natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā 4 sammā paṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’ti. Tesaṃyeva kho, gahapatayo, samaṇabrāhmaṇānaṃ eke samaṇabrāhmaṇā ujuvipaccanīkavādā. Te evamāhaṃsu – ‘atthi dinnaṃ, atthi yiṭṭhaṃ, atthi hutaṃ; atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko; atthi ayaṃ loko, atthi paro loko; atthi mātā, atthi pitā; atthi sattā opapātikā; atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammā paṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’ti. Taṃ kiṃ maññatha, gahapatayo – ‘nanume samaṇabrāhmaṇā aññamaññassa ujuvipaccanīkavādā’’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’.

    ၉၅. ‘‘တတ္ရ, ဂဟပတယော, ယေ တေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ။ပေ.။ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ပဝေဒေန္တီ’တိ တေသမေတံ ပာဋိကင္ခံ? ယမိဒံ 5 ကာယသုစရိတံ, ဝစီသုစရိတံ, မနောသုစရိတံ – ဣမေ တယော ကုသလေ ဓမ္မေ အဘိနိဝဇ္ဇေတ္ဝာ 6 ယမိဒံ 7 ကာယဒုစ္စရိတံ, ဝစီဒုစ္စရိတံ, မနောဒုစ္စရိတံ – ဣမေ တယော အကုသလေ ဓမ္မေ သမာဒာယ ဝတ္တိသ္သန္တိ။ တံ ကိသ္သ ဟေတု? န ဟိ တေ ဘောန္တော သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ပသ္သန္တိ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ဝောဒာနပက္ခံ။ သန္တံယေဝ ပန ပရံ လောကံ ‘နတ္ထိ ပရော လောကော’ တိသ္သ ဒိဋ္ဌိ ဟောတိ; သာသ္သ ဟောတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ သန္တံယေဝ ခော ပန ပရံ လောကံ ‘နတ္ထိ ပရော လောကော’တိ သင္ကပ္ပေတိ; သ္ဝာသ္သ ဟောတိ မိစ္ဆာသင္ကပ္ပော။ သန္တံယေဝ ခော ပန ပရံ လောကံ ‘နတ္ထိ ပရော လောကော’တိ ဝာစံ ဘာသတိ; သာသ္သ ဟောတိ မိစ္ဆာဝာစာ။ သန္တံယေဝ ခော ပန ပရံ လောကံ ‘နတ္ထိ ပရော လောကော’တိ အာဟ; ယေ တေ အရဟန္တော ပရလောကဝိဒုနော တေသမယံ ပစ္စနီကံ ကရောတိ။ သန္တံယေဝ ခော ပန ပရံ လောကံ ‘နတ္ထိ ပရော လောကော’တိ ပရံ သညာပေတိ 8; သာသ္သ ဟောတိ အသဒ္ဓမ္မသညတ္တိ 9။ တာယ စ ပန အသဒ္ဓမ္မသညတ္တိယာ အတ္တာနုက္ကံသေတိ, ပရံ ဝမ္ဘေတိ။ ဣတိ ပုဗ္ဗေဝ ခော ပနသ္သ သုသီလ္ယံ ပဟီနံ ဟောတိ, ဒုသ္သီလ္ယံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ – အယဉ္စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ မိစ္ဆာသင္ကပ္ပော မိစ္ဆာဝာစာ အရိယာနံ ပစ္စနီကတာ အသဒ္ဓမ္မသညတ္တိ အတ္တုက္ကံသနာ ပရဝမ္ဘနာ။ ဧဝမသ္သိမေ 10 အနေကေ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ။

    95. ‘‘Tatra, gahapatayo, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ…pe… ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’ti tesametaṃ pāṭikaṅkhaṃ? Yamidaṃ 11 kāyasucaritaṃ, vacīsucaritaṃ, manosucaritaṃ – ime tayo kusale dhamme abhinivajjetvā 12 yamidaṃ 13 kāyaduccaritaṃ, vacīduccaritaṃ, manoduccaritaṃ – ime tayo akusale dhamme samādāya vattissanti. Taṃ kissa hetu? Na hi te bhonto samaṇabrāhmaṇā passanti akusalānaṃ dhammānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ vodānapakkhaṃ. Santaṃyeva pana paraṃ lokaṃ ‘natthi paro loko’ tissa diṭṭhi hoti; sāssa hoti micchādiṭṭhi. Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘natthi paro loko’ti saṅkappeti; svāssa hoti micchāsaṅkappo. Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘natthi paro loko’ti vācaṃ bhāsati; sāssa hoti micchāvācā. Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘natthi paro loko’ti āha; ye te arahanto paralokaviduno tesamayaṃ paccanīkaṃ karoti. Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘natthi paro loko’ti paraṃ saññāpeti 14; sāssa hoti asaddhammasaññatti 15. Tāya ca pana asaddhammasaññattiyā attānukkaṃseti, paraṃ vambheti. Iti pubbeva kho panassa susīlyaṃ pahīnaṃ hoti, dussīlyaṃ paccupaṭṭhitaṃ – ayañca micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā ariyānaṃ paccanīkatā asaddhammasaññatti attukkaṃsanā paravambhanā. Evamassime 16 aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti micchādiṭṭhipaccayā.

    ‘‘တတ္ရ , ဂဟပတယော, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘သစေ ခော နတ္ထိ ပရော လောကော ဧဝမယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ကာယသ္သ ဘေဒာ သောတ္ထိမတ္တာနံ ကရိသ္သတိ; သစေ ခော အတ္ထိ ပရော လောကော ဧဝမယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ အပာယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပာတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇိသ္သတိ။ ကာမံ ခော ပန မာဟု ပရော လောကော, ဟောတု နေသံ ဘဝတံ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာနံ သစ္စံ ဝစနံ; အထ စ ပနာယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိညူနံ ဂာရယ္ဟော – ဒုသ္သီလော ပုရိသပုဂ္ဂလော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ နတ္ထိကဝာဒော’တိ။ သစေ ခော အတ္ထေဝ ပရော လောကော, ဧဝံ ဣမသ္သ ဘောတော ပုရိသပုဂ္ဂလသ္သ ဥဘယတ္ထ ကလိဂ္ဂဟော – ယဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိညူနံ ဂာရယ္ဟော, ယဉ္စ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ အပာယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပာတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇိသ္သတိ။ ဧဝမသ္သာယံ အပဏ္ဏကော ဓမ္မော ဒုသ္သမတ္တော သမာဒိန္နော, ဧကံသံ ဖရိတ္ဝာ တိဋ္ဌတိ, ရိဉ္စတိ ကုသလံ ဌာနံ။

    ‘‘Tatra , gahapatayo, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ‘sace kho natthi paro loko evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā sotthimattānaṃ karissati; sace kho atthi paro loko evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissati. Kāmaṃ kho pana māhu paro loko, hotu nesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ; atha ca panāyaṃ bhavaṃ purisapuggalo diṭṭheva dhamme viññūnaṃ gārayho – dussīlo purisapuggalo micchādiṭṭhi natthikavādo’ti. Sace kho attheva paro loko, evaṃ imassa bhoto purisapuggalassa ubhayattha kaliggaho – yañca diṭṭheva dhamme viññūnaṃ gārayho, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissati. Evamassāyaṃ apaṇṇako dhammo dussamatto samādinno, ekaṃsaṃ pharitvā tiṭṭhati, riñcati kusalaṃ ṭhānaṃ.

    ၉၆. ‘‘တတ္ရ , ဂဟပတယော, ယေ တေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘အတ္ထိ ဒိန္နံ။ပေ.။ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ပဝေဒေန္တီ’တိ တေသမေတံ ပာဋိကင္ခံ? ယမိဒံ ကာယဒုစ္စရိတံ, ဝစီဒုစ္စရိတံ, မနောဒုစ္စရိတံ – ဣမေ တယော အကုသလေ ဓမ္မေ အဘိနိဝဇ္ဇေတ္ဝာ ယမိဒံ ကာယသုစရိတံ, ဝစီသုစရိတံ, မနောသုစရိတံ – ဣမေ တယော ကုသလေ ဓမ္မေ သမာဒာယ ဝတ္တိသ္သန္တိ။ တံ ကိသ္သ ဟေတု? ပသ္သန္တိ ဟိ တေ ဘောန္တော သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ဝောဒာနပက္ခံ။ သန္တံယေဝ ခော ပန ပရံ လောကံ ‘အတ္ထိ ပရော လောကော’ တိသ္သ ဒိဋ္ဌိ ဟောတိ; သာသ္သ ဟောတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ သန္တံယေဝ ခော ပန ပရံ လောကံ ‘အတ္ထိ ပရော လောကော’တိ သင္ကပ္ပေတိ; သ္ဝာသ္သ ဟောတိ သမ္မာသင္ကပ္ပော။ သန္တံယေဝ ခော ပန ပရံ လောကံ ‘အတ္ထိ ပရော လောကော’တိ ဝာစံ ဘာသတိ; သာသ္သ ဟောတိ သမ္မာဝာစာ။ သန္တံယေဝ ခော ပန ပရံ လောကံ ‘အတ္ထိ ပရော လောကော’တိ အာဟ; ယေ တေ အရဟန္တော ပရလောကဝိဒုနော တေသမယံ န ပစ္စနီကံ ကရောတိ။ သန္တံယေဝ ခော ပန ပရံ လောကံ ‘အတ္ထိ ပရော လောကော’တိ ပရံ သညာပေတိ; သာသ္သ ဟောတိ သဒ္ဓမ္မသညတ္တိ။ တာယ စ ပန သဒ္ဓမ္မသညတ္တိယာ နေဝတ္တာနုက္ကံသေတိ, န ပရံ ဝမ္ဘေတိ။ ဣတိ ပုဗ္ဗေဝ ခော ပနသ္သ ဒုသ္သီလ္ယံ ပဟီနံ ဟောတိ, သုသီလ္ယံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ – အယဉ္စ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင္ကပ္ပော သမ္မာဝာစာ အရိယာနံ အပစ္စနီကတာ သဒ္ဓမ္မသညတ္တိ အနတ္တုက္ကံသနာ အပရဝမ္ဘနာ။ ဧဝမသ္သိမေ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ သမ္မာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ။

    96. ‘‘Tatra , gahapatayo, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘atthi dinnaṃ…pe… ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’ti tesametaṃ pāṭikaṅkhaṃ? Yamidaṃ kāyaduccaritaṃ, vacīduccaritaṃ, manoduccaritaṃ – ime tayo akusale dhamme abhinivajjetvā yamidaṃ kāyasucaritaṃ, vacīsucaritaṃ, manosucaritaṃ – ime tayo kusale dhamme samādāya vattissanti. Taṃ kissa hetu? Passanti hi te bhonto samaṇabrāhmaṇā akusalānaṃ dhammānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ vodānapakkhaṃ. Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘atthi paro loko’ tissa diṭṭhi hoti; sāssa hoti sammādiṭṭhi. Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘atthi paro loko’ti saṅkappeti; svāssa hoti sammāsaṅkappo. Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘atthi paro loko’ti vācaṃ bhāsati; sāssa hoti sammāvācā. Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘atthi paro loko’ti āha; ye te arahanto paralokaviduno tesamayaṃ na paccanīkaṃ karoti. Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘atthi paro loko’ti paraṃ saññāpeti; sāssa hoti saddhammasaññatti. Tāya ca pana saddhammasaññattiyā nevattānukkaṃseti, na paraṃ vambheti. Iti pubbeva kho panassa dussīlyaṃ pahīnaṃ hoti, susīlyaṃ paccupaṭṭhitaṃ – ayañca sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā ariyānaṃ apaccanīkatā saddhammasaññatti anattukkaṃsanā aparavambhanā. Evamassime aneke kusalā dhammā sambhavanti sammādiṭṭhipaccayā.

    ‘‘တတ္ရ, ဂဟပတယော, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘သစေ ခော အတ္ထိ ပရော လောကော , ဧဝမယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိသ္သတိ။ ကာမံ ခော ပန မာဟု ပရော လောကော, ဟောတု နေသံ ဘဝတံ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာနံ သစ္စံ ဝစနံ; အထ စ ပနာယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိညူနံ ပာသံသော – သီလဝာ ပုရိသပုဂ္ဂလော သမ္မာဒိဋ္ဌိ အတ္ထိကဝာဒော’တိ။ သစေ ခော အတ္ထေဝ ပရော လောကော, ဧဝံ ဣမသ္သ ဘောတော ပုရိသပုဂ္ဂလသ္သ ဥဘယတ္ထ ကဋဂ္ဂဟော – ယဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိညူနံ ပာသံသော, ယဉ္စ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိသ္သတိ။ ဧဝမသ္သာယံ အပဏ္ဏကော ဓမ္မော သုသမတ္တော သမာဒိန္နော, ဥဘယံသံ ဖရိတ္ဝာ တိဋ္ဌတိ, ရိဉ္စတိ အကုသလံ ဌာနံ။

    ‘‘Tatra, gahapatayo, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ‘sace kho atthi paro loko , evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissati. Kāmaṃ kho pana māhu paro loko, hotu nesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ; atha ca panāyaṃ bhavaṃ purisapuggalo diṭṭheva dhamme viññūnaṃ pāsaṃso – sīlavā purisapuggalo sammādiṭṭhi atthikavādo’ti. Sace kho attheva paro loko, evaṃ imassa bhoto purisapuggalassa ubhayattha kaṭaggaho – yañca diṭṭheva dhamme viññūnaṃ pāsaṃso, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissati. Evamassāyaṃ apaṇṇako dhammo susamatto samādinno, ubhayaṃsaṃ pharitvā tiṭṭhati, riñcati akusalaṃ ṭhānaṃ.

    ၉၇. ‘‘သန္တိ, ဂဟပတယော, ဧကေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘ကရောတော ကာရယတော, ဆိန္ဒတော ဆေဒာပယတော, ပစတော ပာစာပယတော, သောစယတော သောစာပယတော, ကိလမတော ကိလမာပယတော, ဖန္ဒတော ဖန္ဒာပယတော, ပာဏမတိပာတယတော 17, အဒိန္နံ အာဒိယတော, သန္ဓိံ ဆိန္ဒတော, နိလ္လောပံ ဟရတော, ဧကာဂာရိကံ ကရောတော, ပရိပန္ထေ တိဋ္ဌတော, ပရဒာရံ ဂစ္ဆတော, မုသာ ဘဏတော; ကရောတော န ကရီယတိ ပာပံ။ ခုရပရိယန္တေန စေပိ စက္ကေန ယော ဣမိသ္သာ ပထဝိယာ ပာဏေ ဧကံ မံသခလံ ဧကံ မံသပုဉ္ဇံ ကရေယ္ယ, နတ္ထိ တတောနိဒာနံ ပာပံ, နတ္ထိ ပာပသ္သ အာဂမော။ ဒက္ခိဏဉ္စေပိ ဂင္ဂာယ တီရံ ဂစ္ဆေယ္ယ ဟနန္တော ဃာတေန္တော, ဆိန္ဒန္တော ဆေဒာပေန္တော, ပစန္တော ပာစေန္တော; နတ္ထိ တတောနိဒာနံ ပာပံ, နတ္ထိ ပာပသ္သ အာဂမော။ ဥတ္တရဉ္စေပိ ဂင္ဂာယ တီရံ ဂစ္ဆေယ္ယ ဒဒန္တော ဒာပေန္တော, ယဇန္တော ယဇာပေန္တော; နတ္ထိ တတောနိဒာနံ ပုညံ, နတ္ထိ ပုညသ္သ အာဂမော။ ဒာနေန ဒမေန သံယမေန သစ္စဝဇ္ဇေန 18 နတ္ထိ ပုညံ, နတ္ထိ ပုညသ္သ အာဂမော’တိ။ တေသံယေဝ ခော, ဂဟပတယော, သမဏဗ္ရာဟ္မဏာနံ ဧကေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဥဇုဝိပစ္စနီကဝာဒာ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ကရောတော ကာရယတော, ဆိန္ဒတော ဆေဒာပယတော, ပစတော ပာစာပယတော, သောစယတော သောစာပယတော, ကိလမတော ကိလမာပယတော, ဖန္ဒတော ဖန္ဒာပယတော, ပာဏမတိပာတယတော, အဒိန္နံ အာဒိယတော, သန္ဓိံ ဆိန္ဒတော, နိလ္လောပံ ဟရတော, ဧကာဂာရိကံ ကရောတော, ပရိပန္ထေ တိဋ္ဌတော, ပရဒာရံ ဂစ္ဆတော, မုသာ ဘဏတော; ကရောတော ကရီယတိ ပာပံ။ ခုရပရိယန္တေန စေပိ စက္ကေန ယော ဣမိသ္သာ ပထဝိယာ ပာဏေ ဧကံ မံသခလံ ဧကံ မံသပုဉ္ဇံ ကရေယ္ယ, အတ္ထိ တတောနိဒာနံ ပာပံ, အတ္ထိ ပာပသ္သ အာဂမော။ ဒက္ခိဏဉ္စေပိ ဂင္ဂာယ တီရံ ဂစ္ဆေယ္ယ ဟနန္တော ဃာတေန္တော, ဆိန္ဒန္တော ဆေဒာပေန္တော, ပစန္တော ပာစေန္တော; အတ္ထိ တတောနိဒာနံ ပာပံ, အတ္ထိ ပာပသ္သ အာဂမော။ ဥတ္တရဉ္စေပိ ဂင္ဂာယ တီရံ ဂစ္ဆေယ္ယ ဒဒန္တော ဒာပေန္တော, ယဇန္တော ယဇာပေန္တော; အတ္ထိ တတောနိဒာနံ ပုညံ, အတ္ထိ ပုညသ္သ အာဂမော။ ဒာနေန ဒမေန သံယမေန သစ္စဝဇ္ဇေန အတ္ထိ ပုညံ, အတ္ထိ ပုညသ္သ အာဂမော’တိ။ တံ ကိံ မညထ, ဂဟပတယော, နနုမေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ အညမညသ္သ ဥဇုဝိပစ္စနီကဝာဒာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။

    97. ‘‘Santi, gahapatayo, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘karoto kārayato, chindato chedāpayato, pacato pācāpayato, socayato socāpayato, kilamato kilamāpayato, phandato phandāpayato, pāṇamatipātayato 19, adinnaṃ ādiyato, sandhiṃ chindato, nillopaṃ harato, ekāgārikaṃ karoto, paripanthe tiṭṭhato, paradāraṃ gacchato, musā bhaṇato; karoto na karīyati pāpaṃ. Khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo. Dakkhiṇañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento, chindanto chedāpento, pacanto pācento; natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo. Uttarañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya dadanto dāpento, yajanto yajāpento; natthi tatonidānaṃ puññaṃ, natthi puññassa āgamo. Dānena damena saṃyamena saccavajjena 20 natthi puññaṃ, natthi puññassa āgamo’ti. Tesaṃyeva kho, gahapatayo, samaṇabrāhmaṇānaṃ eke samaṇabrāhmaṇā ujuvipaccanīkavādā te evamāhaṃsu – ‘karoto kārayato, chindato chedāpayato, pacato pācāpayato, socayato socāpayato, kilamato kilamāpayato, phandato phandāpayato, pāṇamatipātayato, adinnaṃ ādiyato, sandhiṃ chindato, nillopaṃ harato, ekāgārikaṃ karoto, paripanthe tiṭṭhato, paradāraṃ gacchato, musā bhaṇato; karoto karīyati pāpaṃ. Khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, atthi tatonidānaṃ pāpaṃ, atthi pāpassa āgamo. Dakkhiṇañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento, chindanto chedāpento, pacanto pācento; atthi tatonidānaṃ pāpaṃ, atthi pāpassa āgamo. Uttarañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya dadanto dāpento, yajanto yajāpento; atthi tatonidānaṃ puññaṃ, atthi puññassa āgamo. Dānena damena saṃyamena saccavajjena atthi puññaṃ, atthi puññassa āgamo’ti. Taṃ kiṃ maññatha, gahapatayo, nanume samaṇabrāhmaṇā aññamaññassa ujuvipaccanīkavādā’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’.

    ၉၈. ‘‘တတ္ရ, ဂဟပတယော, ယေ တေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘ကရောတော ကာရယတော, ဆိန္ဒတော ဆေဒာပယတော, ပစတော ပာစာပယတော, သောစယတော သောစာပယတော, ကိလမတော ကိလမာပယတော, ဖန္ဒတော ဖန္ဒာပယတော, ပာဏမတိပာတယတော, အဒိန္နံ အာဒိယတော, သန္ဓိံ ဆိန္ဒတော, နိလ္လောပံ ဟရတော, ဧကာဂာရိကံ ကရောတော, ပရိပန္ထေ တိဋ္ဌတော, ပရဒာရံ ဂစ္ဆတော, မုသာ ဘဏတော; ကရောတော န ကရီယတိ ပာပံ။ ခုရပရိယန္တေန စေပိ စက္ကေန ယော ဣမိသ္သာ ပထဝိယာ ပာဏေ ဧကံ မံသခလံ ဧကံ မံသပုဉ္ဇံ ကရေယ္ယ, နတ္ထိ တတောနိဒာနံ ပာပံ, နတ္ထိ ပာပသ္သ အာဂမော။ ဒက္ခိဏဉ္စေပိ ဂင္ဂာယ တီရံ ဂစ္ဆေယ္ယ ဟနန္တော ဃာတေန္တော။ပေ.။ ဒာနေန ဒမေန သံယမေန သစ္စဝဇ္ဇေန နတ္ထိ ပုညံ, နတ္ထိ ပုညသ္သ အာဂမော’တိ တေသမေတံ ပာဋိကင္ခံ? ယမိဒံ ကာယသုစရိတံ, ဝစီသုစရိတံ, မနောသုစရိတံ – ဣမေ တယော ကုသလေ ဓမ္မေ အဘိနိဝဇ္ဇေတ္ဝာ ယမိဒံ ကာယဒုစ္စရိတံ, ဝစီဒုစ္စရိတံ, မနောဒုစ္စရိတံ – ဣမေ တယော အကုသလေ ဓမ္မေ သမာဒာယ ဝတ္တိသ္သန္တိ။ တံ ကိသ္သ ဟေတု? န ဟိ တေ ဘောန္တော သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ပသ္သန္တိ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ဝောဒာနပက္ခံ။ သန္တံယေဝ ခော ပန ကိရိယံ ‘နတ္ထိ ကိရိယာ’ တိသ္သ ဒိဋ္ဌိ ဟောတိ; သာသ္သ ဟောတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ သန္တံယေဝ ခော ပန ကိရိယံ ‘နတ္ထိ ကိရိယာ’တိ သင္ကပ္ပေတိ; သ္ဝာသ္သ ဟောတိ မိစ္ဆာသင္ကပ္ပော။ သန္တံယေဝ ခော ပန ကိရိယံ ‘နတ္ထိ ကိရိယာ’တိ ဝာစံ ဘာသတိ; သာသ္သ ဟောတိ မိစ္ဆာဝာစာ။ သန္တံယေဝ ခော ပန ကိရိယံ ‘နတ္ထိ ကိရိယာ’တိ အာဟ, ယေ တေ အရဟန္တော ကိရိယဝာဒာ တေသမယံ ပစ္စနီကံ ကရောတိ။ သန္တံယေဝ ခော ပန ကိရိယံ ‘နတ္ထိ ကိရိယာ’တိ ပရံ သညာပေတိ; သာသ္သ ဟောတိ အသဒ္ဓမ္မသညတ္တိ။ တာယ စ ပန အသဒ္ဓမ္မသညတ္တိယာ အတ္တာနုက္ကံသေတိ, ပရံ ဝမ္ဘေတိ။ ဣတိ ပုဗ္ဗေဝ ခော ပနသ္သ သုသီလ္ယံ ပဟီနံ ဟောတိ, ဒုသ္သီလ္ယံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ – အယဉ္စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ မိစ္ဆာသင္ကပ္ပော မိစ္ဆာဝာစာ အရိယာနံ ပစ္စနီကတာ အသဒ္ဓမ္မသညတ္တိ အတ္တုက္ကံသနာ ပရဝမ္ဘနာ။ ဧဝမသ္သိမေ အနေကေ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ။

    98. ‘‘Tatra, gahapatayo, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘karoto kārayato, chindato chedāpayato, pacato pācāpayato, socayato socāpayato, kilamato kilamāpayato, phandato phandāpayato, pāṇamatipātayato, adinnaṃ ādiyato, sandhiṃ chindato, nillopaṃ harato, ekāgārikaṃ karoto, paripanthe tiṭṭhato, paradāraṃ gacchato, musā bhaṇato; karoto na karīyati pāpaṃ. Khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo. Dakkhiṇañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento…pe… dānena damena saṃyamena saccavajjena natthi puññaṃ, natthi puññassa āgamo’ti tesametaṃ pāṭikaṅkhaṃ? Yamidaṃ kāyasucaritaṃ, vacīsucaritaṃ, manosucaritaṃ – ime tayo kusale dhamme abhinivajjetvā yamidaṃ kāyaduccaritaṃ, vacīduccaritaṃ, manoduccaritaṃ – ime tayo akusale dhamme samādāya vattissanti. Taṃ kissa hetu? Na hi te bhonto samaṇabrāhmaṇā passanti akusalānaṃ dhammānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ vodānapakkhaṃ. Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘natthi kiriyā’ tissa diṭṭhi hoti; sāssa hoti micchādiṭṭhi. Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘natthi kiriyā’ti saṅkappeti; svāssa hoti micchāsaṅkappo. Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘natthi kiriyā’ti vācaṃ bhāsati; sāssa hoti micchāvācā. Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘natthi kiriyā’ti āha, ye te arahanto kiriyavādā tesamayaṃ paccanīkaṃ karoti. Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘natthi kiriyā’ti paraṃ saññāpeti; sāssa hoti asaddhammasaññatti. Tāya ca pana asaddhammasaññattiyā attānukkaṃseti, paraṃ vambheti. Iti pubbeva kho panassa susīlyaṃ pahīnaṃ hoti, dussīlyaṃ paccupaṭṭhitaṃ – ayañca micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā ariyānaṃ paccanīkatā asaddhammasaññatti attukkaṃsanā paravambhanā. Evamassime aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti micchādiṭṭhipaccayā.

    ‘‘တတ္ရ, ဂဟပတယော, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘သစေ ခော နတ္ထိ ကိရိယာ, ဧဝမယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ကာယသ္သ ဘေဒာ သောတ္ထိမတ္တာနံ ကရိသ္သတိ; သစေ ခော အတ္ထိ ကိရိယာ ဧဝမယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ အပာယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပာတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇိသ္သတိ။ ကာမံ ခော ပန မာဟု ကိရိယာ, ဟောတု နေသံ ဘဝတံ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာနံ သစ္စံ ဝစနံ; အထ စ ပနာယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိညူနံ ဂာရယ္ဟော – ဒုသ္သီလော ပုရိသပုဂ္ဂလော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ အကိရိယဝာဒော’တိ။ သစေ ခော အတ္ထေဝ ကိရိယာ, ဧဝံ ဣမသ္သ ဘောတော ပုရိသပုဂ္ဂလသ္သ ဥဘယတ္ထ ကလိဂ္ဂဟော – ယဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိညူနံ ဂာရယ္ဟော, ယဉ္စ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ အပာယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပာတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇိသ္သတိ။ ဧဝမသ္သာယံ အပဏ္ဏကော ဓမ္မော ဒုသ္သမတ္တော သမာဒိန္နော, ဧကံသံ ဖရိတ္ဝာ တိဋ္ဌတိ, ရိဉ္စတိ ကုသလံ ဌာနံ။

    ‘‘Tatra, gahapatayo, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ‘sace kho natthi kiriyā, evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā sotthimattānaṃ karissati; sace kho atthi kiriyā evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissati. Kāmaṃ kho pana māhu kiriyā, hotu nesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ; atha ca panāyaṃ bhavaṃ purisapuggalo diṭṭheva dhamme viññūnaṃ gārayho – dussīlo purisapuggalo micchādiṭṭhi akiriyavādo’ti. Sace kho attheva kiriyā, evaṃ imassa bhoto purisapuggalassa ubhayattha kaliggaho – yañca diṭṭheva dhamme viññūnaṃ gārayho, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissati. Evamassāyaṃ apaṇṇako dhammo dussamatto samādinno, ekaṃsaṃ pharitvā tiṭṭhati, riñcati kusalaṃ ṭhānaṃ.

    ၉၉. ‘‘တတ္ရ, ဂဟပတယော, ယေ တေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘ကရောတော ကာရယတော, ဆိန္ဒတော ဆေဒာပယတော, ပစတော ပာစာပယတော, သောစယတော သောစာပယတော, ကိလမတော ကိလမာပယတော, ဖန္ဒတော ဖန္ဒာပယတော, ပာဏမတိပာတယတော, အဒိန္နံ အာဒိယတော, သန္ဓိံ ဆိန္ဒတော, နိလ္လောပံ ဟရတော, ဧကာဂာရိကံ ကရောတော, ပရိပန္ထေ တိဋ္ဌတော, ပရဒာရံ ဂစ္ဆတော, မုသာ ဘဏတော; ကရောတော ကရီယတိ ပာပံ။ ခုရပရိယန္တေန စေပိ စက္ကေန ယော ဣမိသ္သာ ပထဝိယာ ပာဏေ ဧကံ မံသခလံ ဧကံ မံသပုဉ္ဇံ ကရေယ္ယ, အတ္ထိ တတောနိဒာနံ ပာပံ, အတ္ထိ ပာပသ္သ အာဂမော။ ဒက္ခိဏဉ္စေပိ ဂင္ဂာယ တီရံ ဂစ္ဆေယ္ယ ဟနန္တော ဃာတေန္တော, ဆိန္ဒန္တော ဆေဒာပေန္တော, ပစန္တော ပာစေန္တော, အတ္ထိ တတောနိဒာနံ ပာပံ, အတ္ထိ ပာပသ္သ အာဂမော။ ဥတ္တရဉ္စေပိ ဂင္ဂာယ တီရံ ဂစ္ဆေယ္ယ ဒဒန္တော ဒာပေန္တော, ယဇန္တော ယဇာပေန္တော, အတ္ထိ တတောနိဒာနံ ပုညံ, အတ္ထိ ပုညသ္သ အာဂမော။ ဒာနေန ဒမေန သံယမေန သစ္စဝဇ္ဇေန အတ္ထိ ပုညံ, အတ္ထိ ပုညသ္သ အာဂမော’တိ တေသမေတံ ပာဋိကင္ခံ? ယမိဒံ ကာယဒုစ္စရိတံ, ဝစီဒုစ္စရိတံ , မနောဒုစ္စရိတံ – ဣမေ တယော အကုသလေ ဓမ္မေ အဘိနိဝဇ္ဇေတ္ဝာ ယမိဒံ ကာယသုစရိတံ, ဝစီသုစရိတံ, မနောသုစရိတံ – ဣမေ တယော ကုသလေ ဓမ္မေ သမာဒာယ ဝတ္တိသ္သန္တိ။ တံ ကိသ္သ ဟေတု? ပသ္သန္တိ ဟိ တေ ဘောန္တော သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ဝောဒာနပက္ခံ။ သန္တံယေဝ ခော ပန ကိရိယံ ‘အတ္ထိ ကိရိယာ’ တိသ္သ ဒိဋ္ဌိ ဟောတိ; သာသ္သ ဟောတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ သန္တံယေဝ ခော ပန ကိရိယံ ‘အတ္ထိ ကိရိယာ’တိ သင္ကပ္ပေတိ; သ္ဝာသ္သ ဟောတိ သမ္မာသင္ကပ္ပော။ သန္တံယေဝ ခော ပန ကိရိယံ ‘အတ္ထိ ကိရိယာ’တိ ဝာစံ ဘာသတိ; သာသ္သ ဟောတိ သမ္မာဝာစာ။ သန္တံယေဝ ခော ပန ကိရိယံ ‘အတ္ထိ ကိရိယာ’တိ အာဟ; ယေ တေ အရဟန္တော ကိရိယဝာဒာ တေသမယံ န ပစ္စနီကံ ကရောတိ။ သန္တံယေဝ ခော ပန ကိရိယံ ‘အတ္ထိ ကိရိယာ’တိ ပရံ သညာပေတိ; သာသ္သ ဟောတိ သဒ္ဓမ္မသညတ္တိ။ တာယ စ ပန သဒ္ဓမ္မသညတ္တိယာ နေဝတ္တာနုက္ကံသေတိ, န ပရံ ဝမ္ဘေတိ။ ဣတိ ပုဗ္ဗေဝ ခော ပနသ္သ ဒုသ္သီလ္ယံ ပဟီနံ ဟောတိ, သုသီလ္ယံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ – အယဉ္စ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင္ကပ္ပော သမ္မာဝာစာ အရိယာနံ အပစ္စနီကတာ သဒ္ဓမ္မသညတ္တိ အနတ္တုက္ကံသနာ အပရဝမ္ဘနာ။ ဧဝမသ္သိမေ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ သမ္မာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ။

    99. ‘‘Tatra, gahapatayo, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘karoto kārayato, chindato chedāpayato, pacato pācāpayato, socayato socāpayato, kilamato kilamāpayato, phandato phandāpayato, pāṇamatipātayato, adinnaṃ ādiyato, sandhiṃ chindato, nillopaṃ harato, ekāgārikaṃ karoto, paripanthe tiṭṭhato, paradāraṃ gacchato, musā bhaṇato; karoto karīyati pāpaṃ. Khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, atthi tatonidānaṃ pāpaṃ, atthi pāpassa āgamo. Dakkhiṇañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento, chindanto chedāpento, pacanto pācento, atthi tatonidānaṃ pāpaṃ, atthi pāpassa āgamo. Uttarañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya dadanto dāpento, yajanto yajāpento, atthi tatonidānaṃ puññaṃ, atthi puññassa āgamo. Dānena damena saṃyamena saccavajjena atthi puññaṃ, atthi puññassa āgamo’ti tesametaṃ pāṭikaṅkhaṃ? Yamidaṃ kāyaduccaritaṃ, vacīduccaritaṃ , manoduccaritaṃ – ime tayo akusale dhamme abhinivajjetvā yamidaṃ kāyasucaritaṃ, vacīsucaritaṃ, manosucaritaṃ – ime tayo kusale dhamme samādāya vattissanti. Taṃ kissa hetu? Passanti hi te bhonto samaṇabrāhmaṇā akusalānaṃ dhammānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ vodānapakkhaṃ. Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘atthi kiriyā’ tissa diṭṭhi hoti; sāssa hoti sammādiṭṭhi. Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘atthi kiriyā’ti saṅkappeti; svāssa hoti sammāsaṅkappo. Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘atthi kiriyā’ti vācaṃ bhāsati; sāssa hoti sammāvācā. Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘atthi kiriyā’ti āha; ye te arahanto kiriyavādā tesamayaṃ na paccanīkaṃ karoti. Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘atthi kiriyā’ti paraṃ saññāpeti; sāssa hoti saddhammasaññatti. Tāya ca pana saddhammasaññattiyā nevattānukkaṃseti, na paraṃ vambheti. Iti pubbeva kho panassa dussīlyaṃ pahīnaṃ hoti, susīlyaṃ paccupaṭṭhitaṃ – ayañca sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā ariyānaṃ apaccanīkatā saddhammasaññatti anattukkaṃsanā aparavambhanā. Evamassime aneke kusalā dhammā sambhavanti sammādiṭṭhipaccayā.

    ‘‘တတ္ရ, ဂဟပတယော, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘သစေ ခော အတ္ထိ ကိရိယာ, ဧဝမယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိသ္သတိ။ ကာမံ ခော ပန မာဟု ကိရိယာ, ဟောတု နေသံ ဘဝတံ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာနံ သစ္စံ ဝစနံ; အထ စ ပနာယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိညူနံ ပာသံသော – သီလဝာ ပုရိသပုဂ္ဂလော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ကိရိယဝာဒော’တိ။ သစေ ခော အတ္ထေဝ ကိရိယာ, ဧဝံ ဣမသ္သ ဘောတော ပုရိသပုဂ္ဂလသ္သ ဥဘယတ္ထ ကဋဂ္ဂဟော – ယဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိညူနံ ပာသံသော, ယဉ္စ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိသ္သတိ။ ဧဝမသ္သာယံ အပဏ္ဏကော ဓမ္မော သုသမတ္တော သမာဒိန္နော, ဥဘယံသံ ဖရိတ္ဝာ တိဋ္ဌတိ, ရိဉ္စတိ အကုသလံ ဌာနံ။

    ‘‘Tatra, gahapatayo, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ‘sace kho atthi kiriyā, evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissati. Kāmaṃ kho pana māhu kiriyā, hotu nesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ; atha ca panāyaṃ bhavaṃ purisapuggalo diṭṭheva dhamme viññūnaṃ pāsaṃso – sīlavā purisapuggalo sammādiṭṭhi kiriyavādo’ti. Sace kho attheva kiriyā, evaṃ imassa bhoto purisapuggalassa ubhayattha kaṭaggaho – yañca diṭṭheva dhamme viññūnaṃ pāsaṃso, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissati. Evamassāyaṃ apaṇṇako dhammo susamatto samādinno, ubhayaṃsaṃ pharitvā tiṭṭhati, riñcati akusalaṃ ṭhānaṃ.

    ၁၀၀. ‘‘သန္တိ , ဂဟပတယော, ဧကေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘နတ္ထိ ဟေတု, နတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ သံကိလေသာယ; အဟေတူ အပ္ပစ္စယာ သတ္တာ သံကိလိသ္သန္တိ။ နတ္ထိ ဟေတု, နတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ; အဟေတူ အပ္ပစ္စယာ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တိ။ နတ္ထိ ဗလံ, နတ္ထိ ဝီရိယံ 21, နတ္ထိ ပုရိသထာမော, နတ္ထိ ပုရိသပရက္ကမော; သဗ္ဗေ သတ္တာ သဗ္ဗေ ပာဏာ သဗ္ဗေ ဘူတာ သဗ္ဗေ ဇီဝာ အဝသာ အဗလာ အဝီရိယာ နိယတိသံဂတိဘာဝပရိဏတာ ဆသ္ဝေဝာဘိဇာတီသု သုခဒုက္ခံ ပဋိသံဝေဒေန္တီ’တိ။ တေသံယေဝ ခော, ဂဟပတယော, သမဏဗ္ရာဟ္မဏာနံ ဧကေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဥဇုဝိပစ္စနီကဝာဒာ။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘အတ္ထိ ဟေတု, အတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ သံကိလေသာယ; သဟေတူ သပ္ပစ္စယာ သတ္တာ သံကိလိသ္သန္တိ။ အတ္ထိ ဟေတု, အတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ; သဟေတူ သပ္ပစ္စယာ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တိ။ အတ္ထိ ဗလံ, အတ္ထိ ဝီရိယံ, အတ္ထိ ပုရိသထာမော, အတ္ထိ ပုရိသပရက္ကမော; န သဗ္ဗေ သတ္တာ သဗ္ဗေ ပာဏာ သဗ္ဗေ ဘူတာ သဗ္ဗေ ဇီဝာ အဝသာ အဗလာ အဝီရိယာ 22 နိယတိသံဂတိဘာဝပရိဏတာ ဆသ္ဝေဝာဘိဇာတီသု သုခဒုက္ခံ ပဋိသံဝေဒေန္တီ’တိ။ တံ ကိံ မညထ, ဂဟပတယော, နနုမေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ အညမညသ္သ ဥဇုဝိပစ္စနီကဝာဒာ’တိ? ‘ဧဝံ, ဘန္တေ’။

    100. ‘‘Santi , gahapatayo, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi hetu, natthi paccayo sattānaṃ saṃkilesāya; ahetū appaccayā sattā saṃkilissanti. Natthi hetu, natthi paccayo sattānaṃ visuddhiyā; ahetū appaccayā sattā visujjhanti. Natthi balaṃ, natthi vīriyaṃ 23, natthi purisathāmo, natthi purisaparakkamo; sabbe sattā sabbe pāṇā sabbe bhūtā sabbe jīvā avasā abalā avīriyā niyatisaṃgatibhāvapariṇatā chasvevābhijātīsu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedentī’ti. Tesaṃyeva kho, gahapatayo, samaṇabrāhmaṇānaṃ eke samaṇabrāhmaṇā ujuvipaccanīkavādā. Te evamāhaṃsu – ‘atthi hetu, atthi paccayo sattānaṃ saṃkilesāya; sahetū sappaccayā sattā saṃkilissanti. Atthi hetu, atthi paccayo sattānaṃ visuddhiyā; sahetū sappaccayā sattā visujjhanti. Atthi balaṃ, atthi vīriyaṃ, atthi purisathāmo, atthi purisaparakkamo; na sabbe sattā sabbe pāṇā sabbe bhūtā sabbe jīvā avasā abalā avīriyā 24 niyatisaṃgatibhāvapariṇatā chasvevābhijātīsu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedentī’ti. Taṃ kiṃ maññatha, gahapatayo, nanume samaṇabrāhmaṇā aññamaññassa ujuvipaccanīkavādā’ti? ‘Evaṃ, bhante’.

    ၁၀၁. ‘‘တတ္ရ , ဂဟပတယော, ယေ တေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘နတ္ထိ ဟေတု, နတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ သံကိလေသာယ; အဟေတူ အပ္ပစ္စယာ သတ္တာ သံကိလိသ္သန္တိ။ နတ္ထိ ဟေတု, နတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ; အဟေတူ အပ္ပစ္စယာ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တိ။ နတ္ထိ ဗလံ, နတ္ထိ ဝီရိယံ, နတ္ထိ ပုရိသထာမော, နတ္ထိ ပုရိသပရက္ကမော; သဗ္ဗေ သတ္တာ သဗ္ဗေ ပာဏာ သဗ္ဗေ ဘူတာ သဗ္ဗေ ဇီဝာ အဝသာ အဗလာ အဝီရိယာ နိယတိသံဂတိဘာဝပရိဏတာ ဆသ္ဝေဝာဘိဇာတီသု သုခဒုက္ခံ ပဋိသံဝေဒေန္တီ’တိ တေသမေတံ ပာဋိကင္ခံ? ယမိဒံ ကာယသုစရိတံ, ဝစီသုစရိတံ, မနောသုစရိတံ – ဣမေ တယော ကုသလေ ဓမ္မေ အဘိနိဝဇ္ဇေတ္ဝာ ယမိဒံ ကာယဒုစ္စရိတံ, ဝစီဒုစ္စရိတံ, မနောဒုစ္စရိတံ – ဣမေ တယော အကုသလေ ဓမ္မေ သမာဒာယ ဝတ္တိသ္သန္တိ။ တံ ကိသ္သ ဟေတု? န ဟိ တေ ဘောန္တော သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ပသ္သန္တိ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ဝောဒာနပက္ခံ။ သန္တံယေဝ ခော ပန ဟေတုံ ‘နတ္ထိ ဟေတူ’ တိသ္သ ဒိဋ္ဌိ ဟောတိ; သာသ္သ ဟောတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ သန္တံယေဝ ခော ပန ဟေတုံ ‘နတ္ထိ ဟေတူ’တိ သင္ကပ္ပေတိ ; သ္ဝာသ္သ ဟောတိ မိစ္ဆာသင္ကပ္ပော။ သန္တံယေဝ ခော ပန ဟေတုံ ‘နတ္ထိ ဟေတူ’တိ ဝာစံ ဘာသတိ; သာသ္သ ဟောတိ မိစ္ဆာဝာစာ။ သန္တံယေဝ ခော ပန ဟေတုံ ‘နတ္ထိ ဟေတူ’တိ အာဟ; ယေ တေ အရဟန္တော ဟေတုဝာဒာ တေသမယံ ပစ္စနီကံ ကရောတိ။ သန္တံယေဝ ခော ပန ဟေတုံ ‘နတ္ထိ ဟေတူ’တိ ပရံ သညာပေတိ; သာသ္သ ဟောတိ အသဒ္ဓမ္မသညတ္တိ။ တာယ စ ပန အသဒ္ဓမ္မသညတ္တိယာ အတ္တာနုက္ကံသေတိ, ပရံ ဝမ္ဘေတိ။ ဣတိ ပုဗ္ဗေဝ ခော ပနသ္သ သုသီလ္ယံ ပဟီနံ ဟောတိ, ဒုသ္သီလ္ယံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ – အယဉ္စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ မိစ္ဆာသင္ကပ္ပော မိစ္ဆာဝာစာ အရိယာနံ ပစ္စနီကတာ အသဒ္ဓမ္မသညတ္တိ အတ္တာနုက္ကံသနာ ပရဝမ္ဘနာ။ ဧဝမသ္သိမေ အနေကေ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ။

    101. ‘‘Tatra , gahapatayo, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi hetu, natthi paccayo sattānaṃ saṃkilesāya; ahetū appaccayā sattā saṃkilissanti. Natthi hetu, natthi paccayo sattānaṃ visuddhiyā; ahetū appaccayā sattā visujjhanti. Natthi balaṃ, natthi vīriyaṃ, natthi purisathāmo, natthi purisaparakkamo; sabbe sattā sabbe pāṇā sabbe bhūtā sabbe jīvā avasā abalā avīriyā niyatisaṃgatibhāvapariṇatā chasvevābhijātīsu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedentī’ti tesametaṃ pāṭikaṅkhaṃ? Yamidaṃ kāyasucaritaṃ, vacīsucaritaṃ, manosucaritaṃ – ime tayo kusale dhamme abhinivajjetvā yamidaṃ kāyaduccaritaṃ, vacīduccaritaṃ, manoduccaritaṃ – ime tayo akusale dhamme samādāya vattissanti. Taṃ kissa hetu? Na hi te bhonto samaṇabrāhmaṇā passanti akusalānaṃ dhammānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ vodānapakkhaṃ. Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘natthi hetū’ tissa diṭṭhi hoti; sāssa hoti micchādiṭṭhi. Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘natthi hetū’ti saṅkappeti ; svāssa hoti micchāsaṅkappo. Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘natthi hetū’ti vācaṃ bhāsati; sāssa hoti micchāvācā. Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘natthi hetū’ti āha; ye te arahanto hetuvādā tesamayaṃ paccanīkaṃ karoti. Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘natthi hetū’ti paraṃ saññāpeti; sāssa hoti asaddhammasaññatti. Tāya ca pana asaddhammasaññattiyā attānukkaṃseti, paraṃ vambheti. Iti pubbeva kho panassa susīlyaṃ pahīnaṃ hoti, dussīlyaṃ paccupaṭṭhitaṃ – ayañca micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā ariyānaṃ paccanīkatā asaddhammasaññatti attānukkaṃsanā paravambhanā. Evamassime aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti micchādiṭṭhipaccayā.

    ‘‘တတ္ရ, ဂဟပတယော, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘သစေ ခော နတ္ထိ ဟေတု, ဧဝမယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သောတ္ထိမတ္တာနံ ကရိသ္သတိ; သစေ ခော အတ္ထိ ဟေတု, ဧဝမယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ အပာယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပာတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇိသ္သတိ။ ကာမံ ခော ပန မာဟု ဟေတု, ဟောတု နေသံ ဘဝတံ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာနံ သစ္စံ ဝစနံ; အထ စ ပနာယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိညူနံ ဂာရယ္ဟော – ဒုသ္သီလော ပုရိသပုဂ္ဂလော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ အဟေတုကဝာဒော’တိ။ သစေ ခော အတ္ထေဝ ဟေတု, ဧဝံ ဣမသ္သ ဘောတော ပုရိသပုဂ္ဂလသ္သ ဥဘယတ္ထ ကလိဂ္ဂဟော – ယဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိညူနံ ဂာရယ္ဟော, ယဉ္စ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ အပာယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပာတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇိသ္သတိ။ ဧဝမသ္သာယံ အပဏ္ဏကော ဓမ္မော ဒုသ္သမတ္တော သမာဒိန္နော, ဧကံသံ ဖရိတ္ဝာ တိဋ္ဌတိ, ရိဉ္စတိ ကုသလံ ဌာနံ။

    ‘‘Tatra, gahapatayo, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ‘sace kho natthi hetu, evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sotthimattānaṃ karissati; sace kho atthi hetu, evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissati. Kāmaṃ kho pana māhu hetu, hotu nesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ; atha ca panāyaṃ bhavaṃ purisapuggalo diṭṭheva dhamme viññūnaṃ gārayho – dussīlo purisapuggalo micchādiṭṭhi ahetukavādo’ti. Sace kho attheva hetu, evaṃ imassa bhoto purisapuggalassa ubhayattha kaliggaho – yañca diṭṭheva dhamme viññūnaṃ gārayho, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissati. Evamassāyaṃ apaṇṇako dhammo dussamatto samādinno, ekaṃsaṃ pharitvā tiṭṭhati, riñcati kusalaṃ ṭhānaṃ.

    ၁၀၂. ‘‘တတ္ရ, ဂဟပတယော, ယေ တေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘အတ္ထိ ဟေတု, အတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ သံကိလေသာယ; သဟေတူ သပ္ပစ္စယာ သတ္တာ သံကိလိသ္သန္တိ။ အတ္ထိ ဟေတု, အတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ; သဟေတူ သပ္ပစ္စယာ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တိ။ အတ္ထိ ဗလံ, အတ္ထိ ဝီရိယံ, အတ္ထိ ပုရိသထာမော, အတ္ထိ ပုရိသပရက္ကမော; န သဗ္ဗေ သတ္တာ သဗ္ဗေ ပာဏာ သဗ္ဗေ ဘူတာ သဗ္ဗေ ဇီဝာ အဝသာ အဗလာ အဝီရိယာ နိယတိသံဂတိဘာဝပရိဏတာ ဆသ္ဝေဝာဘိဇာတီသု သုခဒုက္ခံ ပဋိသံဝေဒေန္တီ’တိ တေသမေတံ ပာဋိကင္ခံ? ယမိဒံ ကာယဒုစ္စရိတံ, ဝစီဒုစ္စရိတံ, မနောဒုစ္စရိတံ – ဣမေ တယော အကုသလေ ဓမ္မေ အဘိနိဝဇ္ဇေတ္ဝာ ယမိဒံ ကာယသုစရိတံ, ဝစီသုစရိတံ, မနောသုစရိတံ – ဣမေ တယော ကုသလေ ဓမ္မေ သမာဒာယ ဝတ္တိသ္သန္တိ။ တံ ကိသ္သ ဟေတု? ပသ္သန္တိ ဟိ တေ ဘောန္တော သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ဝောဒာနပက္ခံ။ သန္တံယေဝ ခော ပန ဟေတုံ ‘အတ္ထိ ဟေတူ’ တိသ္သ ဒိဋ္ဌိ ဟောတိ; သာသ္သ ဟောတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ သန္တံယေဝ ခော ပန ဟေတုံ ‘အတ္ထိ ဟေတူ’တိ သင္ကပ္ပေတိ; သ္ဝာသ္သ ဟောတိ သမ္မာသင္ကပ္ပော။ သန္တံယေဝ ခော ပန ဟေတုံ ‘အတ္ထိ ဟေတူ’တိ ဝာစံ ဘာသတိ; သာသ္သ ဟောတိ သမ္မာဝာစာ။ သန္တံယေဝ ခော ပန ဟေတုံ ‘အတ္ထိ ဟေတူ’တိ အာဟ, ယေ တေ အရဟန္တော ဟေတုဝာဒာ တေသမယံ န ပစ္စနီကံ ကရောတိ။ သန္တံယေဝ ခော ပန ဟေတုံ ‘အတ္ထိ ဟေတူ’တိ ပရံ သညာပေတိ; သာသ္သ ဟောတိ သဒ္ဓမ္မသညတ္တိ။ တာယ စ ပန သဒ္ဓမ္မသညတ္တိယာ နေဝတ္တာနုက္ကံသေတိ, န ပရံ ဝမ္ဘေတိ။ ဣတိ ပုဗ္ဗေဝ ခော ပနသ္သ ဒုသ္သီလ္ယံ ပဟီနံ ဟောတိ, သုသီလ္ယံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ – အယဉ္စ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင္ကပ္ပော သမ္မာဝာစာ အရိယာနံ အပစ္စနီကတာ သဒ္ဓမ္မသညတ္တိ အနတ္တုက္ကံသနာ အပရဝမ္ဘနာ။ ဧဝမသ္သိမေ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ သမ္မာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ။

    102. ‘‘Tatra, gahapatayo, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘atthi hetu, atthi paccayo sattānaṃ saṃkilesāya; sahetū sappaccayā sattā saṃkilissanti. Atthi hetu, atthi paccayo sattānaṃ visuddhiyā; sahetū sappaccayā sattā visujjhanti. Atthi balaṃ, atthi vīriyaṃ, atthi purisathāmo, atthi purisaparakkamo; na sabbe sattā sabbe pāṇā sabbe bhūtā sabbe jīvā avasā abalā avīriyā niyatisaṃgatibhāvapariṇatā chasvevābhijātīsu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedentī’ti tesametaṃ pāṭikaṅkhaṃ? Yamidaṃ kāyaduccaritaṃ, vacīduccaritaṃ, manoduccaritaṃ – ime tayo akusale dhamme abhinivajjetvā yamidaṃ kāyasucaritaṃ, vacīsucaritaṃ, manosucaritaṃ – ime tayo kusale dhamme samādāya vattissanti. Taṃ kissa hetu? Passanti hi te bhonto samaṇabrāhmaṇā akusalānaṃ dhammānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ vodānapakkhaṃ. Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘atthi hetū’ tissa diṭṭhi hoti; sāssa hoti sammādiṭṭhi. Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘atthi hetū’ti saṅkappeti; svāssa hoti sammāsaṅkappo. Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘atthi hetū’ti vācaṃ bhāsati; sāssa hoti sammāvācā. Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘atthi hetū’ti āha, ye te arahanto hetuvādā tesamayaṃ na paccanīkaṃ karoti. Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘atthi hetū’ti paraṃ saññāpeti; sāssa hoti saddhammasaññatti. Tāya ca pana saddhammasaññattiyā nevattānukkaṃseti, na paraṃ vambheti. Iti pubbeva kho panassa dussīlyaṃ pahīnaṃ hoti, susīlyaṃ paccupaṭṭhitaṃ – ayañca sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā ariyānaṃ apaccanīkatā saddhammasaññatti anattukkaṃsanā aparavambhanā. Evamassime aneke kusalā dhammā sambhavanti sammādiṭṭhipaccayā.

    ‘‘တတ္ရ, ဂဟပတယော, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘သစေ ခော အတ္ထိ ဟေတု, ဧဝမယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိသ္သတိ။ ကာမံ ခော ပန မာဟု ဟေတု, ဟောတု နေသံ ဘဝတံ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာနံ သစ္စံ ဝစနံ; အထ စ ပနာယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိညူနံ ပာသံသော – သီလဝာ ပုရိသပုဂ္ဂလော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟေတုဝာဒော’တိ။ သစေ ခော အတ္ထိ ဟေတု , ဧဝံ ဣမသ္သ ဘောတော ပုရိသပုဂ္ဂလသ္သ ဥဘယတ္ထ ကဋဂ္ဂဟော – ယဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိညူနံ ပာသံသော, ယဉ္စ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိသ္သတိ။ ဧဝမသ္သာယံ အပဏ္ဏကော ဓမ္မော သုသမတ္တော သမာဒိန္နော, ဥဘယံသံ ဖရိတ္ဝာ တိဋ္ဌတိ, ရိဉ္စတိ အကုသလံ ဌာနံ။

    ‘‘Tatra, gahapatayo, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ‘sace kho atthi hetu, evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissati. Kāmaṃ kho pana māhu hetu, hotu nesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ; atha ca panāyaṃ bhavaṃ purisapuggalo diṭṭheva dhamme viññūnaṃ pāsaṃso – sīlavā purisapuggalo sammādiṭṭhi hetuvādo’ti. Sace kho atthi hetu , evaṃ imassa bhoto purisapuggalassa ubhayattha kaṭaggaho – yañca diṭṭheva dhamme viññūnaṃ pāsaṃso, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissati. Evamassāyaṃ apaṇṇako dhammo susamatto samādinno, ubhayaṃsaṃ pharitvā tiṭṭhati, riñcati akusalaṃ ṭhānaṃ.

    ၁၀၃. ‘‘သန္တိ, ဂဟပတယော, ဧကေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘နတ္ထိ သဗ္ဗသော အာရုပ္ပာ’တိ။ တေသံယေဝ ခော, ဂဟပတယော, သမဏဗ္ရာဟ္မဏာနံ ဧကေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဥဇုဝိပစ္စနီကဝာဒာ။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘အတ္ထိ သဗ္ဗသော အာရုပ္ပာ’တိ။ တံ ကိံ မညထ, ဂဟပတယော, နနုမေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ အညမညသ္သ ဥဇုဝိပစ္စနီကဝာဒာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘တတ္ရ , ဂဟပတယော, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ယေ ခော တေ ဘောန္တော သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘နတ္ထိ သဗ္ဗသော အာရုပ္ပာ’တိ, ဣဒံ မေ အဒိဋ္ဌံ; ယေပိ တေ ဘောန္တော သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘အတ္ထိ သဗ္ဗသော အာရုပ္ပာ’တိ, ဣဒံ မေ အဝိဒိတံ။ အဟဉ္စေဝ 25 ခော ပန အဇာနန္တော အပသ္သန္တော ဧကံသေန အာဒာယ ဝောဟရေယ္ယံ – ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမညန္တိ, န မေတံ အသ္သ ပတိရူပံ။ ယေ ခော တေ ဘောန္တော သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘နတ္ထိ သဗ္ဗသော အာရုပ္ပာ’တိ, သစေ တေသံ ဘဝတံ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာနံ သစ္စံ ဝစနံ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ – ယေ တေ ဒေဝာ ရူပိနော မနောမယာ, အပဏ္ဏကံ မေ တတ္ရူပပတ္တိ ဘဝိသ္သတိ။ ယေ ပန တေ ဘောန္တော သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘အတ္ထိ သဗ္ဗသော အာရုပ္ပာ’တိ, သစေ တေသံ ဘဝတံ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာနံ သစ္စံ ဝစနံ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ – ယေ တေ ဒေဝာ အရူပိနော သညာမယာ, အပဏ္ဏကံ မေ တတ္ရူပပတ္တိ ဘဝိသ္သတိ။ ဒိသ္သန္တိ ခော ပန ရူပာဓိကရဏံ 26 ဒဏ္ဍာဒာန-သတ္ထာဒာန-ကလဟ-ဝိဂ္ဂဟ-ဝိဝာဒ-တုဝံတုဝံ-ပေသုည-မုသာဝာဒာ။ ‘နတ္ထိ ခော ပနေတံ သဗ္ဗသော အရူပေ’’’တိ။ သော ဣတိ ပဋိသင္ခာယ ရူပာနံယေဝ နိဗ္ဗိဒာယ ဝိရာဂာယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ။

    103. ‘‘Santi, gahapatayo, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi sabbaso āruppā’ti. Tesaṃyeva kho, gahapatayo, samaṇabrāhmaṇānaṃ eke samaṇabrāhmaṇā ujuvipaccanīkavādā. Te evamāhaṃsu – ‘atthi sabbaso āruppā’ti. Taṃ kiṃ maññatha, gahapatayo, nanume samaṇabrāhmaṇā aññamaññassa ujuvipaccanīkavādā’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Tatra , gahapatayo, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi sabbaso āruppā’ti, idaṃ me adiṭṭhaṃ; yepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘atthi sabbaso āruppā’ti, idaṃ me aviditaṃ. Ahañceva 27 kho pana ajānanto apassanto ekaṃsena ādāya vohareyyaṃ – idameva saccaṃ, moghamaññanti, na metaṃ assa patirūpaṃ. Ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi sabbaso āruppā’ti, sace tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ, ṭhānametaṃ vijjati – ye te devā rūpino manomayā, apaṇṇakaṃ me tatrūpapatti bhavissati. Ye pana te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘atthi sabbaso āruppā’ti, sace tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ, ṭhānametaṃ vijjati – ye te devā arūpino saññāmayā, apaṇṇakaṃ me tatrūpapatti bhavissati. Dissanti kho pana rūpādhikaraṇaṃ 28 daṇḍādāna-satthādāna-kalaha-viggaha-vivāda-tuvaṃtuvaṃ-pesuñña-musāvādā. ‘Natthi kho panetaṃ sabbaso arūpe’’’ti. So iti paṭisaṅkhāya rūpānaṃyeva nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti.

    ၁၀၄. ‘‘သန္တိ, ဂဟပတယော, ဧကေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘နတ္ထိ သဗ္ဗသော ဘဝနိရောဓော’တိ။ တေသံယေဝ ခော, ဂဟပတယော, သမဏဗ္ရာဟ္မဏာနံ ဧကေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဥဇုဝိပစ္စနီကဝာဒာ။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘အတ္ထိ သဗ္ဗသော ဘဝနိရောဓော’တိ။ တံ ကိံ မညထ, ဂဟပတယော, နနုမေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ အညမညသ္သ ဥဇုဝိပစ္စနီကဝာဒာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘တတ္ရ, ဂဟပတယော, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ယေ ခော တေ ဘောန္တော သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘နတ္ထိ သဗ္ဗသော ဘဝနိရောဓော’တိ, ဣဒံ မေ အဒိဋ္ဌံ; ယေပိ တေ ဘောန္တော သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘အတ္ထိ သဗ္ဗသော ဘဝနိရောဓော’တိ, ဣဒံ မေ အဝိဒိတံ။ အဟဉ္စေဝ ခော ပန အဇာနန္တော အပသ္သန္တော ဧကံသေန အာဒာယ ဝောဟရေယ္ယံ – ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမညန္တိ, န မေတံ အသ္သ ပတိရူပံ။ ယေ ခော တေ ဘောန္တော သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘နတ္ထိ သဗ္ဗသော ဘဝနိရောဓော’တိ, သစေ တေသံ ဘဝတံ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာနံ သစ္စံ ဝစနံ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ – ယေ တေ ဒေဝာ အရူပိနော သညာမယာ အပဏ္ဏကံ မေ တတ္ရူပပတ္တိ ဘဝိသ္သတိ။ ယေ ပန တေ ဘောန္တော သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘အတ္ထိ သဗ္ဗသော ဘဝနိရောဓော’တိ, သစေ တေသံ ဘဝတံ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာနံ သစ္စံ ဝစနံ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ – ယံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ပရိနိဗ္ဗာယိသ္သာမိ ။ ယေ ခော တေ ဘောန္တော သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘နတ္ထိ သဗ္ဗသော ဘဝနိရောဓော’တိ, တေသမယံ ဒိဋ္ဌိ သာရာဂာယ 29 သန္တိကေ, သံယောဂာယ သန္တိကေ, အဘိနန္ဒနာယ သန္တိကေ, အဇ္ဈောသာနာယ သန္တိကေ, ဥပာဒာနာယ သန္တိကေ။ ယေ ပန တေ ဘောန္တော သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘အတ္ထိ သဗ္ဗသော ဘဝနိရောဓော’တိ, တေသမယံ ဒိဋ္ဌိ အသာရာဂာယ သန္တိကေ, အသံယောဂာယ သန္တိကေ, အနဘိနန္ဒနာယ သန္တိကေ, အနဇ္ဈောသာနာယ သန္တိကေ, အနုပာဒာနာယ သန္တိကေ’’’တိ။ သော ဣတိ ပဋိသင္ခာယ ဘဝာနံယေဝ နိဗ္ဗိဒာယ ဝိရာဂာယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ။

    104. ‘‘Santi, gahapatayo, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi sabbaso bhavanirodho’ti. Tesaṃyeva kho, gahapatayo, samaṇabrāhmaṇānaṃ eke samaṇabrāhmaṇā ujuvipaccanīkavādā. Te evamāhaṃsu – ‘atthi sabbaso bhavanirodho’ti. Taṃ kiṃ maññatha, gahapatayo, nanume samaṇabrāhmaṇā aññamaññassa ujuvipaccanīkavādā’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Tatra, gahapatayo, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi sabbaso bhavanirodho’ti, idaṃ me adiṭṭhaṃ; yepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘atthi sabbaso bhavanirodho’ti, idaṃ me aviditaṃ. Ahañceva kho pana ajānanto apassanto ekaṃsena ādāya vohareyyaṃ – idameva saccaṃ, moghamaññanti, na metaṃ assa patirūpaṃ. Ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi sabbaso bhavanirodho’ti, sace tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ, ṭhānametaṃ vijjati – ye te devā arūpino saññāmayā apaṇṇakaṃ me tatrūpapatti bhavissati. Ye pana te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘atthi sabbaso bhavanirodho’ti, sace tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ, ṭhānametaṃ vijjati – yaṃ diṭṭheva dhamme parinibbāyissāmi . Ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi sabbaso bhavanirodho’ti, tesamayaṃ diṭṭhi sārāgāya 30 santike, saṃyogāya santike, abhinandanāya santike, ajjhosānāya santike, upādānāya santike. Ye pana te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘atthi sabbaso bhavanirodho’ti, tesamayaṃ diṭṭhi asārāgāya santike, asaṃyogāya santike, anabhinandanāya santike, anajjhosānāya santike, anupādānāya santike’’’ti. So iti paṭisaṅkhāya bhavānaṃyeva nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti.

    ၁၀၅. ‘‘စတ္တာရောမေ, ဂဟပတယော, ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဂဟပတယော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပော ဟောတိ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။ ဣဓ, ဂဟပတယော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ပရန္တပော ဟောတိ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။ ဣဓ, ဂဟပတယော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပော စ ဟောတိ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော ပရန္တပော စ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။ ဣဓ, ဂဟပတယော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော နေဝတ္တန္တပော ဟောတိ နာတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော န ပရန္တပော န ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော; သော အနတ္တန္တပော အပရန္တပော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိစ္ဆာတော နိဗ္ဗုတော သီတီဘူတော သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဗ္ရဟ္မဘူတေန အတ္တနာ ဝိဟရတိ။

    105. ‘‘Cattārome, gahapatayo, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Idha, gahapatayo, ekacco puggalo attantapo hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto. Idha, gahapatayo, ekacco puggalo parantapo hoti paraparitāpanānuyogamanuyutto. Idha, gahapatayo, ekacco puggalo attantapo ca hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto parantapo ca paraparitāpanānuyogamanuyutto. Idha, gahapatayo, ekacco puggalo nevattantapo hoti nāttaparitāpanānuyogamanuyutto na parantapo na paraparitāpanānuyogamanuyutto; so anattantapo aparantapo diṭṭheva dhamme nicchāto nibbuto sītībhūto sukhappaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā viharati.

    ၁၀၆. ‘‘ကတမော စ, ဂဟပတယော, ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပော အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော ? ဣဓ, ဂဟပတယော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော အစေလကော ဟောတိ မုတ္တာစာရော ဟတ္ထာပလေခနော။ပေ.။ 31 ဣတိ ဧဝရူပံ အနေကဝိဟိတံ ကာယသ္သ အာတာပနပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဂဟပတယော, ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပော အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။

    106. ‘‘Katamo ca, gahapatayo, puggalo attantapo attaparitāpanānuyogamanuyutto ? Idha, gahapatayo, ekacco puggalo acelako hoti muttācāro hatthāpalekhano…pe… 32 iti evarūpaṃ anekavihitaṃ kāyassa ātāpanaparitāpanānuyogamanuyutto viharati. Ayaṃ vuccati, gahapatayo, puggalo attantapo attaparitāpanānuyogamanuyutto.

    ‘‘ကတမော စ, ဂဟပတယော, ပုဂ္ဂလော ပရန္တပော ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော? ဣဓ, ဂဟပတယော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဩရဗ္ဘိကော ဟောတိ သူကရိကော။ပေ.။ ယေ ဝာ ပနညေပိ ကေစိ ကုရူရကမ္မန္တာ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဂဟပတယော, ပုဂ္ဂလော ပရန္တပော ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။

    ‘‘Katamo ca, gahapatayo, puggalo parantapo paraparitāpanānuyogamanuyutto? Idha, gahapatayo, ekacco puggalo orabbhiko hoti sūkariko…pe… ye vā panaññepi keci kurūrakammantā. Ayaṃ vuccati, gahapatayo, puggalo parantapo paraparitāpanānuyogamanuyutto.

    ‘‘ကတမော စ, ဂဟပတယော, ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပော စ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော ပရန္တပော စ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော? ဣဓ, ဂဟပတယော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ရာဇာ ဝာ ဟောတိ ခတ္တိယော မုဒ္ဓာဝသိတ္တော။ပေ.။ တေပိ ဒဏ္ဍတဇ္ဇိတာ ဘယတဇ္ဇိတာ အသ္သုမုခာ ရုဒမာနာ ပရိကမ္မာနိ ကရောန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဂဟပတယော, ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပော စ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော ပရန္တပော စ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။

    ‘‘Katamo ca, gahapatayo, puggalo attantapo ca attaparitāpanānuyogamanuyutto parantapo ca paraparitāpanānuyogamanuyutto? Idha, gahapatayo, ekacco puggalo rājā vā hoti khattiyo muddhāvasitto…pe… tepi daṇḍatajjitā bhayatajjitā assumukhā rudamānā parikammāni karonti. Ayaṃ vuccati, gahapatayo, puggalo attantapo ca attaparitāpanānuyogamanuyutto parantapo ca paraparitāpanānuyogamanuyutto.

    ‘‘ကတမော စ, ဂဟပတယော, ပုဂ္ဂလော နေဝတ္တန္တပော နာတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော န ပရန္တပော န ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော; သော အနတ္တန္တပော အပရန္တပော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိစ္ဆာတော နိဗ္ဗုတော သီတီဘူတော သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဗ္ရဟ္မဘူတေန အတ္တနာ ဝိဟရတိ? ဣဓ, ဂဟပတယော, တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော။ပေ.။ သော ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ။ပေ.။ တတိယံ ဈာနံ။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။

    ‘‘Katamo ca, gahapatayo, puggalo nevattantapo nāttaparitāpanānuyogamanuyutto na parantapo na paraparitāpanānuyogamanuyutto; so anattantapo aparantapo diṭṭheva dhamme nicchāto nibbuto sītībhūto sukhappaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā viharati? Idha, gahapatayo, tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho…pe… so ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.

    ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒာတေ အနင္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ ပုဗ္ဗေနိဝာသာနုသ္သတိဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ သေယ္ယထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒ္ဝေပိ ဇာတိယော။ပေ.။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ။ သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒာတေ အနင္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ သတ္တာနံ စုတူပပာတဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပသ္သတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ, သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ။ပေ.။ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။ သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒာတေ အနင္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ အာသဝာနံ ခယဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ပေ.။ ‘အယံ အာသဝနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တသ္သ ဧဝံ ဇာနတော ဧဝံ ပသ္သတော ကာမာသဝာပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, ဘဝာသဝာပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အဝိဇ္ဇာသဝာပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဂဟပတယော, ပုဂ္ဂလော နေဝတ္တန္တပော နာတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော န ပရန္တပော န ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော; သော အနတ္တန္တပော အပရန္တပော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိစ္ဆာတော နိဗ္ဗုတော သီတီဘူတော သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဗ္ရဟ္မဘူတေန အတ္တနာ ဝိဟရတီ’’တိ။

    ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate…pe… yathākammūpage satte pajānāti. So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… ‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti. Ayaṃ vuccati, gahapatayo, puggalo nevattantapo nāttaparitāpanānuyogamanuyutto na parantapo na paraparitāpanānuyogamanuyutto; so anattantapo aparantapo diṭṭheva dhamme nicchāto nibbuto sītībhūto sukhappaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā viharatī’’ti.

    ဧဝံ ဝုတ္တေ, သာလေယ္ယကာ ဗ္ရာဟ္မဏဂဟပတိကာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစုံ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂောတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂောတမ! သေယ္ယထာပိ, ဘော ဂောတမ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝာ ဥက္ကုဇ္ဇေယ္ယ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝာ ဝိဝရေယ္ယ, မူဠ္ဟသ္သ ဝာ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယ္ယ, အန္ဓကာရေ ဝာ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယ္ယ ‘စက္ခုမန္တော ရူပာနိ ဒက္ခန္တီ’တိ; ဧဝမေဝံ ဘောတာ ဂောတမေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧတေ မယံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသင္ဃဉ္စ။ ဥပာသကေ နော ဘဝံ ဂောတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပာဏုပေတံ သရဏံ ဂတေ’’တိ။

    Evaṃ vutte, sāleyyakā brāhmaṇagahapatikā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama! Seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti; evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Ete mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāma dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsake no bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gate’’ti.

    အပဏ္ဏကသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။

    Apaṇṇakasuttaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ.

    ဂဟပတိဝဂ္ဂော နိဋ္ဌိတော ပဌမော။

    Gahapativaggo niṭṭhito paṭhamo.

    တသ္သုဒ္ဒာနံ –

    Tassuddānaṃ –

    ကန္ဒရနာဂရသေခဝတော စ၊ ပောတလိယော ပုန ဇီဝကဘစ္စော။

    Kandaranāgarasekhavato ca, potaliyo puna jīvakabhacco;

    ဥပာလိဒမထော ကုက္ကုရအဘယော၊ ဗဟုဝေဒနီယာပဏ္ဏကတော ဒသမော။

    Upālidamatho kukkuraabhayo, bahuvedanīyāpaṇṇakato dasamo.







    Footnotes:
    1. သုကဋဒုက္ကဋာနံ (သီ. သ္ယာ. ကံ. ပီ.)
    2. သမဂ္ဂတာ (က.)
    3. sukaṭadukkaṭānaṃ (sī. syā. kaṃ. pī.)
    4. samaggatā (ka.)
    5. ယဒိဒံ (က.)
    6. အဘိနိဗ္ဗဇ္ဇေတ္ဝာ (သ္ယာ. ကံ.), အဘိနိဗ္ဗိဇ္ဇိတ္ဝာ (က.)
    7. ယဒိဒံ (က.)
    8. ပညာပေတိ (က.)
    9. အသ္သဒ္ဓမ္မပညတ္တိ (က.)
    10. ဧဝံ’သိ’မေ’ (သီ. သ္ယာ. ကံ. ပီ.)
    11. yadidaṃ (ka.)
    12. abhinibbajjetvā (syā. kaṃ.), abhinibbijjitvā (ka.)
    13. yadidaṃ (ka.)
    14. paññāpeti (ka.)
    15. assaddhammapaññatti (ka.)
    16. evaṃ’si’me’ (sī. syā. kaṃ. pī.)
    17. ပာဏမတိမာပယတော (သီ. ပီ.), ပာဏမတိပာတာပယတော (သ္ယာ. ကံ.), ပာဏမတိပာပယတော (က.)
    18. သစ္စဝာစေန (က.)
    19. pāṇamatimāpayato (sī. pī.), pāṇamatipātāpayato (syā. kaṃ.), pāṇamatipāpayato (ka.)
    20. saccavācena (ka.)
    21. ဝိရိယံ (သီ. သ္ယာ. ကံ. ပီ.)
    22. အတ္ထိ ပုရိသပရက္ကမော, သဗ္ဗေ သတ္တာ။ သဝသာ သဗလာ သဝီရိယာ (သ္ယာ. ကံ. က.)
    23. viriyaṃ (sī. syā. kaṃ. pī.)
    24. atthi purisaparakkamo, sabbe sattā… savasā sabalā savīriyā (syā. kaṃ. ka.)
    25. အဟဉ္စေ (?)
    26. ရူပကာရဏာ (က.)
    27. ahañce (?)
    28. rūpakāraṇā (ka.)
    29. သရာဂာယ (သ္ယာ. ကံ.)
    30. sarāgāya (syā. kaṃ.)
    31. ဝိတ္ထာရော မ. နိ. ၂.၆-၇ ကန္ဒရကသုတ္တေ
    32. vitthāro ma. ni. 2.6-7 kandarakasutte



    Related texts:



    အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၁၀. အပဏ္ဏကသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 10. Apaṇṇakasuttavaṇṇanā

    ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၁၀. အပဏ္ဏကသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 10. Apaṇṇakasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact