| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
6. අපණ්‌ණකසුත්‌තවණ්‌ණනා
6. Apaṇṇakasuttavaṇṇanā
16. ඡට්‌ඨෙ විරජ්‌ඣනකිරියා නාම පච්‌ඡා සමාදාතබ්‌බතාය අපණ්‌ණකප්‌පයොගසමාදානා විය හොති, අවිරජ්‌ඣනකිරියා පන පච්‌ඡා අසමාදාතබ්‌බතාය අනූනාති තංසමඞ්‌ගිපුග්‌ගලො අපණ්‌ණකො, තස්‌ස භාවො අපණ්‌ණකතාති ආහ ‘‘අපණ්‌ණකපටිපදන්‌ති අවිරද්‌ධපටිපද’’න්‌තිආදි. යස්‌මා සා අධිප්‌පෙතත්‌ථසාධනෙන එකංසිකා වට්‌ටතො නිය්‍යානාවහා, තත්‌ථ ච යුත්‌තියුත්‌තා අසාරාපගතා අවිරුද්‌ධතාය අපච්‌චනීකා අනුලොමිකා අනුධම්‌මභූතා ච, තස්‌මා වුත්‌තං ‘‘එකංසපටිපද’’න්‌තිආදි. න තක්‌කග්‌ගාහෙන වා නයග්‌ගාහෙන වාති තක්‌කග්‌ගාහෙන වා පටිපන්‌නො න හොති නයග්‌ගාහෙන වා අපණ්‌ණකපටිපදං පටිපන්‌නො. තත්‌ථ තක්‌කග්‌ගාහෙන වාති ආචරියං අලභිත්‌වා ‘‘එවං මෙ සුගති, නිබ්‌බානං වා භවිස්‌සතී’’ති අත්‌තනො තක්‌කග්‌ගහණමත්‌තෙන. නයග්‌ගාහෙනාති පච්‌චක්‌ඛතො අදිස්‌වා නයතො අනුමානතො ගහණෙන. එවං ගහෙත්‌වා පටිපන්‌නොති තක්‌කමත්‌තෙන, නයග්‌ගාහෙන වා පටිපන්‌නො. පණ්‌ඩිතසත්‌ථවාහො විය සම්‌පත්‌තීහි න පරිහායතීති යොජනා.
16. Chaṭṭhe virajjhanakiriyā nāma pacchā samādātabbatāya apaṇṇakappayogasamādānā viya hoti, avirajjhanakiriyā pana pacchā asamādātabbatāya anūnāti taṃsamaṅgipuggalo apaṇṇako, tassa bhāvo apaṇṇakatāti āha ‘‘apaṇṇakapaṭipadanti aviraddhapaṭipada’’ntiādi. Yasmā sā adhippetatthasādhanena ekaṃsikā vaṭṭato niyyānāvahā, tattha ca yuttiyuttā asārāpagatā aviruddhatāya apaccanīkā anulomikā anudhammabhūtā ca, tasmā vuttaṃ ‘‘ekaṃsapaṭipada’’ntiādi. Na takkaggāhena vā nayaggāhena vāti takkaggāhena vā paṭipanno na hoti nayaggāhena vā apaṇṇakapaṭipadaṃ paṭipanno. Tattha takkaggāhena vāti ācariyaṃ alabhitvā ‘‘evaṃ me sugati, nibbānaṃ vā bhavissatī’’ti attano takkaggahaṇamattena. Nayaggāhenāti paccakkhato adisvā nayato anumānato gahaṇena. Evaṃ gahetvā paṭipannoti takkamattena, nayaggāhena vā paṭipanno. Paṇḍitasatthavāho viya sampattīhi na parihāyatīti yojanā.
යං සන්‌ධාය වුත්‌තන්‌ති පරිහානඤ්‌ච අපරිහානඤ්‌ච සන්‌ධාය ජාතකෙ (ජා. 1.1.1) වුත්‌තං. අයං පනෙත්‌ථ ගාථාය අත්‌ථයොජනා – අපණ්‌ණකං ඨානං අවිරද්‌ධකාරණං නිය්‍යානිකකාරණං එකෙ බොධිසත්‌තප්‌පමුඛා පණ්‌ඩිතමනුස්‌සා ගණ්‌හිංසු. යෙ පන තෙ බාලසත්‌ථවාහපුත්‌තප්‌පමුඛා තක්‌කිකා ආහු, තෙ දුතියං සාපරාධං අනෙකංසිකං ඨානං අනිය්‍යානිකං කාරණං අග්‌ගහෙසුං, තෙ කණ්‌හපටිපදං පටිපන්‌නා. තත්‌ථ සුක්‌කපටිපදා අපරිහානිපටිපදා, කණ්‌හපටිපදා පරිහානිපටිපදා, තස්‌මා යෙ සුක්‌කපටිපදං පටිපන්‌නා, තෙ අපරිහීනා සොත්‌ථිභාවං පත්‌තා. යෙ පන කණ්‌හපටිපදං පටිපන්‌නා, තෙ පරිහීනා අනයබ්‍යසනං ආපන්‌නාති ඉමමත්‌ථං භගවා අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ගහපතිනො වත්‌වා උත්‌තරි ඉදමාහ ‘‘එතදඤ්‌ඤාය මෙධාවී, තං ගණ්‌හෙ යදපණ්‌ණක’’න්‌ති.
Yaṃ sandhāya vuttanti parihānañca aparihānañca sandhāya jātake (jā. 1.1.1) vuttaṃ. Ayaṃ panettha gāthāya atthayojanā – apaṇṇakaṃ ṭhānaṃ aviraddhakāraṇaṃ niyyānikakāraṇaṃ eke bodhisattappamukhā paṇḍitamanussā gaṇhiṃsu. Ye pana te bālasatthavāhaputtappamukhā takkikā āhu, te dutiyaṃ sāparādhaṃ anekaṃsikaṃ ṭhānaṃ aniyyānikaṃ kāraṇaṃ aggahesuṃ, te kaṇhapaṭipadaṃ paṭipannā. Tattha sukkapaṭipadā aparihānipaṭipadā, kaṇhapaṭipadā parihānipaṭipadā, tasmā ye sukkapaṭipadaṃ paṭipannā, te aparihīnā sotthibhāvaṃ pattā. Ye pana kaṇhapaṭipadaṃ paṭipannā, te parihīnā anayabyasanaṃ āpannāti imamatthaṃ bhagavā anāthapiṇḍikassa gahapatino vatvā uttari idamāha ‘‘etadaññāya medhāvī, taṃ gaṇhe yadapaṇṇaka’’nti.
තත්‌ථ එතදඤ්‌ඤාය මෙධාවීති මෙධාති ලද්‌ධනාමාය විසුද්‌ධාය උත්‌තමාය පඤ්‌ඤාය සමන්‌නාගතො කුලපුත්‌තො එතං අපණ්‌ණකං ඨානං දුතියඤ්‌චාති ද්‌වීසු අතක්‌කග්‌ගාහතක්‌කග්‌ගාහසඞ්‌ඛාතෙසු ඨානෙසු ගුණදොසං වුද්‌ධිහානිං අත්‌ථානත්‌ථං ඤත්‌වාති අත්‌ථො. තං ගණ්‌හෙ යදපණ්‌ණකන්‌ති යං අපණ්‌ණකං එකංසිකං සුක්‌කපටිපදාඅපරිහානියපටිපදාසඞ්‌ඛාතං නිය්‍යානිකකාරණං, තදෙව ගණ්‌හෙය්‍ය. කස්‌මා? එකංසිකාදිභාවතොයෙව. ඉතරං පන න ගණ්‌හෙය්‍ය. කස්‌මා? අනෙකංසිකාදිභාවතොයෙව.
Tattha etadaññāya medhāvīti medhāti laddhanāmāya visuddhāya uttamāya paññāya samannāgato kulaputto etaṃ apaṇṇakaṃ ṭhānaṃ dutiyañcāti dvīsu atakkaggāhatakkaggāhasaṅkhātesu ṭhānesu guṇadosaṃ vuddhihāniṃ atthānatthaṃ ñatvāti attho. Taṃ gaṇhe yadapaṇṇakanti yaṃ apaṇṇakaṃ ekaṃsikaṃ sukkapaṭipadāaparihāniyapaṭipadāsaṅkhātaṃ niyyānikakāraṇaṃ, tadeva gaṇheyya. Kasmā? Ekaṃsikādibhāvatoyeva. Itaraṃ pana na gaṇheyya. Kasmā? Anekaṃsikādibhāvatoyeva.
යවන්‌ති තාය සත්‌තා අමිස්‌සිතාපි සමානජාතිතාය මිස්‌සිතා විය හොන්‌තීති යොනි. සා පන අත්‌ථතො අණ්‌ඩාදිඋප්‌පත්‌තිට්‌ඨානවිසිට්‌ඨො ඛන්‌ධානං භාගසො පවත්‌තිවිසෙසොති ආහ ‘‘ඛන්‌ධකොට්‌ඨාසො යොනි නාමා’’ති. කාරණං යොනි නාම, යොනීති තං තං ඵලං අනුපචිතඤාණසම්‌භාරෙහි දුරවගාධභෙදතාය මිස්‌සිතං විය හොතීති. යතො එකත්‌තනයෙන සො එවායන්‌ති බාලානං මිච්‌ඡාගාහො. පස්‌සාවමග්‌ගො යොනි නාම යවන්‌ති තාය සත්‌තා යොනිසම්‌බන්‌ධෙන මිස්‌සිතා හොන්‌තීති. පග්‌ගහිතා අනුට්‌ඨානෙන, පුනප්‌පුනං ආසෙවනාය පරිපුණ්‌ණා.
Yavanti tāya sattā amissitāpi samānajātitāya missitā viya hontīti yoni. Sā pana atthato aṇḍādiuppattiṭṭhānavisiṭṭho khandhānaṃ bhāgaso pavattivisesoti āha ‘‘khandhakoṭṭhāso yoni nāmā’’ti. Kāraṇaṃ yoni nāma, yonīti taṃ taṃ phalaṃ anupacitañāṇasambhārehi duravagādhabhedatāya missitaṃ viya hotīti. Yato ekattanayena so evāyanti bālānaṃ micchāgāho. Passāvamaggo yoni nāma yavanti tāya sattā yonisambandhena missitā hontīti. Paggahitā anuṭṭhānena, punappunaṃ āsevanāya paripuṇṇā.
‘‘චක්‌ඛුතොපී’’තිආදිම්‌හි පන චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණාදිවීථීසු තදනුගතමනොවිඤ්‌ඤාණවීථීසු ච කිඤ්‌චාපි කුසලාදීනං පවත්‌ති අත්‌ථි, කාමාසවාදයො එව පන වණතො යූසං විය පග්‌ඝරනකඅසුචිභාවෙන සන්‌දන්‌ති, තස්‌මා තෙ එව ‘‘ආසවා’’ති වුච්‌චන්‌ති. තත්‌ථ හි පග්‌ඝරනකඅසුචිම්‌හි ආසවසද්‌දො නිරුළ්‌හොති. ධම්‌මතො යාව ගොත්‍රභූති තතො පරං මග්‌ගඵලෙසු අප්‌පවත්‌තනතො වුත්‌තං. එතෙ හි ආරම්‌මණකරණවසෙන ධම්‌මෙ ගච්‌ඡන්‌තා තතො පරං න ගච්‌ඡන්‌ති. නනු තතො පරං භවඞ්‌ගාදීනිපි ගච්‌ඡන්‌තීති චෙ? න, තෙසම්‌පි පුබ්‌බෙ ආලම්‌බිතෙසු ලොකියධම්‌මෙසු සාසවභාවෙන අන්‌තොගධත්‌තා තතො පරතාභාවතො. එත්‌ථ ච ගොත්‍රභුවචනෙන ගොත්‍රභුවොදානඵලසමාපත්‌තිපුරෙචාරිකපරිකම්‌මානි වුත්‌තානීති වෙදිතබ්‌බානි. පඨමමග්‌ගපුරෙචාරිකමෙව වා ගොත්‍රභු අවධිනිදස්‌සනභාවෙන ගහිතං, තතො පරං පන මග්‌ගඵලසමානතාය අඤ්‌ඤෙසු මග්‌ගෙසු මග්‌ගවීථියං සමාපත්‌තිවීථීයං නිරොධානන්‌තරඤ්‌ච පවත්‌තමානෙසු ඵලෙසු නිබ්‌බානෙ ච ආසවානං පවත්‌ති නිවාරිතාති වෙදිතබ්‌බං. සවන්‌තීති ගච්‌ඡන්‌ති, ආරම්‌මණකරණවසෙන පවත්‌තන්‌තීති අත්‌ථො. අවධිඅත්‌ථො ආ-කාරො, අවධි ච මරියාදාභිවිධිභෙදතො දුවිධො. තත්‌ථ මරියාදං කිරියං බහි කත්‌වා පවත්‌තති යථා ‘‘ආපාටලීපුත්‌තං වුට්‌ඨො දෙවො’’ති. අභිවිධි පන කිරියං බ්‍යාපෙත්‌වා පවත්‌තති යථා ‘‘ආභවග්‌ගං භගවතො යසො පවත්‌තතී’’ති. අභිවිධිඅත්‌ථො චායමා-කාරො ඉධ ගහිතොති වුත්‌තං ‘‘අන්‌තොකරණත්‌ථො’’ති.
‘‘Cakkhutopī’’tiādimhi pana cakkhuviññāṇādivīthīsu tadanugatamanoviññāṇavīthīsu ca kiñcāpi kusalādīnaṃ pavatti atthi, kāmāsavādayo eva pana vaṇato yūsaṃ viya paggharanakaasucibhāvena sandanti, tasmā te eva ‘‘āsavā’’ti vuccanti. Tattha hi paggharanakaasucimhi āsavasaddo niruḷhoti. Dhammato yāva gotrabhūti tato paraṃ maggaphalesu appavattanato vuttaṃ. Ete hi ārammaṇakaraṇavasena dhamme gacchantā tato paraṃ na gacchanti. Nanu tato paraṃ bhavaṅgādīnipi gacchantīti ce? Na, tesampi pubbe ālambitesu lokiyadhammesu sāsavabhāvena antogadhattā tato paratābhāvato. Ettha ca gotrabhuvacanena gotrabhuvodānaphalasamāpattipurecārikaparikammāni vuttānīti veditabbāni. Paṭhamamaggapurecārikameva vā gotrabhu avadhinidassanabhāvena gahitaṃ, tato paraṃ pana maggaphalasamānatāya aññesu maggesu maggavīthiyaṃ samāpattivīthīyaṃ nirodhānantarañca pavattamānesu phalesu nibbāne ca āsavānaṃ pavatti nivāritāti veditabbaṃ. Savantīti gacchanti, ārammaṇakaraṇavasena pavattantīti attho. Avadhiattho ā-kāro, avadhi ca mariyādābhividhibhedato duvidho. Tattha mariyādaṃ kiriyaṃ bahi katvā pavattati yathā ‘‘āpāṭalīputtaṃ vuṭṭho devo’’ti. Abhividhi pana kiriyaṃ byāpetvā pavattati yathā ‘‘ābhavaggaṃ bhagavato yaso pavattatī’’ti. Abhividhiattho cāyamā-kāro idha gahitoti vuttaṃ ‘‘antokaraṇattho’’ti.
මදිරාදයොති ආදි-සද්‌දෙන සින්‌ධවකාදම්‌බරිකාපොතිකාදීනං සඞ්‌ගහො දට්‌ඨබ්‌බො. චිරපාරිවාසියට්‌ඨො චිරපරිවුට්‌ඨතා පුරාණභාවො. අවිජ්‌ජා නාහොසීතිආදීති එත්‌ථ ආදි-සද්‌දෙන ‘‘පුරිමා, භික්‌ඛවෙ, කොටි න පඤ්‌ඤායති භවතණ්‌හායා’’ති (අ. නි. 10.62) ඉදං සුත්‌තං සඞ්‌ගහිතං. අවිජ්‌ජාසවභවාසවානං චිරපරිවුට්‌ඨතාය දස්‌සිතාය තබ්‌භාවභාවිනො කාමාසවස්‌ස චිරපරිවුට්‌ඨතා දස්‌සිතාව හොති. අඤ්‌ඤෙසු ච යථාවුත්‌තෙ ධම්‌මෙ ඔකාසඤ්‌ච ආරම්‌මණං කත්‌වා පවත්‌තමානෙසු මානාදීසු විජ්‌ජමානෙසු අත්‌තත්‌තනියාදිග්‌ගාහවසෙන අභිබ්‍යාපනං මදකරණවසෙන ආසවසදිසතා ච එතෙසංයෙව, න අඤ්‌ඤෙසන්‌ති එතෙස්‌වෙව ආසවසද්‌දො නිරුළ්‌හොති දට්‌ඨබ්‌බො. ආයතං අනාදිකාලිකත්‌තා. පසවන්‌තීති ඵලන්‌ති. න හි කිඤ්‌චි සංසාරදුක්‌ඛං අත්‌ථි, යං ආසවෙහි විනා උප්‌පජ්‌ජෙය්‍ය. පුරිමානි චෙත්‌ථාති එතෙසු චතූසු අත්‌ථවිකප්‌පෙසු පුරිමානි තීණි. යත්‌ථාති යෙසු සුත්‌තාභිධම්‌මප්‌පදෙසෙසු. තත්‌ථ යුජ්‌ජන්‌ති කිලෙසෙසුයෙව යථාවුත්‌තස්‌ස අත්‌ථත්‌තයස්‌ස සම්‌භවතො. පච්‌ඡිමං කම්‌මෙපීති පච්‌ඡිමං ‘‘ආයතං වා සංසාරදුක්‌ඛං සවන්‌ති පසවන්‌තී’’ති වුත්‌තනිබ්‌බචනං කම්‌මෙපි යුජ්‌ජති දුක්‌ඛප්‌පසවනස්‌ස කිලෙසකම්‌මසාධාරණත්‌තා.
Madirādayoti ādi-saddena sindhavakādambarikāpotikādīnaṃ saṅgaho daṭṭhabbo. Cirapārivāsiyaṭṭho ciraparivuṭṭhatā purāṇabhāvo. Avijjā nāhosītiādīti ettha ādi-saddena ‘‘purimā, bhikkhave, koṭi na paññāyati bhavataṇhāyā’’ti (a. ni. 10.62) idaṃ suttaṃ saṅgahitaṃ. Avijjāsavabhavāsavānaṃ ciraparivuṭṭhatāya dassitāya tabbhāvabhāvino kāmāsavassa ciraparivuṭṭhatā dassitāva hoti. Aññesu ca yathāvutte dhamme okāsañca ārammaṇaṃ katvā pavattamānesu mānādīsu vijjamānesu attattaniyādiggāhavasena abhibyāpanaṃ madakaraṇavasena āsavasadisatā ca etesaṃyeva, na aññesanti etesveva āsavasaddo niruḷhoti daṭṭhabbo. Āyataṃ anādikālikattā. Pasavantīti phalanti. Na hi kiñci saṃsāradukkhaṃ atthi, yaṃ āsavehi vinā uppajjeyya. Purimāni cetthāti etesu catūsu atthavikappesu purimāni tīṇi. Yatthāti yesu suttābhidhammappadesesu. Tattha yujjanti kilesesuyeva yathāvuttassa atthattayassa sambhavato. Pacchimaṃ kammepīti pacchimaṃ ‘‘āyataṃ vā saṃsāradukkhaṃ savanti pasavantī’’ti vuttanibbacanaṃ kammepi yujjati dukkhappasavanassa kilesakammasādhāraṇattā.
දිට්‌ඨධම්‌මා වුච්‌චන්‌ති පච්‌චක්‌ඛභූතා ඛන්‌ධා, දිට්‌ඨධම්‌මෙ භවා දිට්‌ඨධම්‌මිකා. විවාදමූලභූතාති විවාදස්‌ස මූලකාරණභූතා කොධූපනාහමක්‌ඛපලාසඉස්‌සාමච්‌ඡරියමායාසාඨෙය්‍යථම්‌භසාරම්‌භමානාතිමානා. යෙන දෙවූපපත්‍යස්‌සාති යෙන කම්‌මකිලෙසප්‌පකාරෙන ආසවෙන දෙවෙසු උපපත්‌ති නිබ්‌බත්‌ති අස්‌ස මය්‌හන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. ගන්‌ධබ්‌බො වා විහඞ්‌ගමො ආකාසචාරී අස්‌සන්‌ති විභත්‌තිං විපරිණාමෙත්‌වා යොජෙතබ්‌බං. එත්‌ථ ච යක්‌ඛගන්‌ධබ්‌බවිනිමුත්‌තා සබ්‌බා දෙවතා දෙවග්‌ගහණෙන ගහිතා. නළො වුච්‌චති මූලං, තස්‌මා විනළීකතාති විගතනළා විගතමූලා කතාති අත්‌ථො. අවසෙසා ච අකුසලා ධම්‌මාති අකුසලකම්‌මතො අවසෙසා අකුසලා ධම්‌මා ආසවාති ආගතාති සම්‌බන්‌ධො.
Diṭṭhadhammā vuccanti paccakkhabhūtā khandhā, diṭṭhadhamme bhavā diṭṭhadhammikā. Vivādamūlabhūtāti vivādassa mūlakāraṇabhūtā kodhūpanāhamakkhapalāsaissāmacchariyamāyāsāṭheyyathambhasārambhamānātimānā. Yena devūpapatyassāti yena kammakilesappakārena āsavena devesu upapatti nibbatti assa mayhanti sambandho. Gandhabbo vā vihaṅgamo ākāsacārī assanti vibhattiṃ vipariṇāmetvā yojetabbaṃ. Ettha ca yakkhagandhabbavinimuttā sabbā devatā devaggahaṇena gahitā. Naḷo vuccati mūlaṃ, tasmā vinaḷīkatāti vigatanaḷā vigatamūlā katāti attho. Avasesā ca akusalā dhammāti akusalakammato avasesā akusalā dhammā āsavāti āgatāti sambandho.
පටිඝාතායාති පටිසෙධනාය. පරූපවාද…පෙ.… උපද්‌දවාති ඉදං යදි භගවා සික්‌ඛාපදං න පඤ්‌ඤාපෙය්‍ය, තතො අසද්‌ධම්‌මප්‌පටිසෙවනඅදින්‌නාදානපාණාතිපාතාදිහෙතු යෙ උප්‌පජ්‌ජෙය්‍යුං පරූපවාදාදයො දිට්‌ඨධම්‌මිකා නානප්‌පකාරා අනත්‌ථා, යෙ ච තන්‌නිමිත්‌තමෙව නිරයාදීසු නිබ්‌බත්‌තස්‌ස පඤ්‌චවිධබන්‌ධනකම්‌මකාරණාදිවසෙන මහාදුක්‌ඛානුභවාදිප්‌පකාරා අනත්‌ථා, තෙ සන්‌ධාය වුත්‌තං.
Paṭighātāyāti paṭisedhanāya. Parūpavāda…pe… upaddavāti idaṃ yadi bhagavā sikkhāpadaṃ na paññāpeyya, tato asaddhammappaṭisevanaadinnādānapāṇātipātādihetu ye uppajjeyyuṃ parūpavādādayo diṭṭhadhammikā nānappakārā anatthā, ye ca tannimittameva nirayādīsu nibbattassa pañcavidhabandhanakammakāraṇādivasena mahādukkhānubhavādippakārā anatthā, te sandhāya vuttaṃ.
තෙ පනෙතෙති එතෙ කාමරාගාදිකිලෙසතෙභූමකකම්‌මපරූපවාදාදිඋප්‌පද්‌දවප්‌පකාරා ආසවා. යත්‌ථාති යස්‌මිං විනයාදිපාළිප්‌පදෙසෙ. යථාති යෙන දුවිධාදිප්‌පකාරෙන අවසෙසෙසු ච සුත්‌තන්‌තෙසු තිධා ආගතාති සම්‌බන්‌ධො. නිරයං ගමෙන්‌තීති නිරයගාමිනියා. ඡක්‌කනිපාතෙති ඡක්‌කනිපාතෙ ආහුනෙය්‍යසුත්‌තෙ (අ. නි. 6.58). තත්‌ථ හි ආසවා ඡධා ආගතා.
Tepaneteti ete kāmarāgādikilesatebhūmakakammaparūpavādādiuppaddavappakārā āsavā. Yatthāti yasmiṃ vinayādipāḷippadese. Yathāti yena duvidhādippakārena avasesesu ca suttantesu tidhā āgatāti sambandho. Nirayaṃ gamentīti nirayagāminiyā. Chakkanipāteti chakkanipāte āhuneyyasutte (a. ni. 6.58). Tattha hi āsavā chadhā āgatā.
සරසභෙදොති ඛණිකනිරොධො. ඛීණාකාරොති අච්‌චන්‌තාය ඛීණතා. ආසවා ඛීයන්‌ති පහීයන්‌ති එතෙනාති ආසවක්‌ඛයො, මග්‌ගො. ආසවානං ඛයන්‌තෙ උප්‌පජ්‌ජනතො ආසවක්‌ඛයො, ඵලං. ආසවක්‌ඛයෙන පත්‌තබ්‌බතො ආසවා ඛීයන්‌ති එත්‌ථාති ආසවක්‌ඛයො, නිබ්‌බානං. විසුද්‌ධිමග්‌ගෙ (විසුද්‌ධි. 2.557-560) විත්‌ථාරිතො, තස්‌මා තත්‌ථ, තං සංවණ්‌ණනාය ච වුත්‌තනයෙන වෙදිතබ්‌බො.
Sarasabhedoti khaṇikanirodho. Khīṇākāroti accantāya khīṇatā. Āsavā khīyanti pahīyanti etenāti āsavakkhayo, maggo. Āsavānaṃ khayante uppajjanato āsavakkhayo, phalaṃ. Āsavakkhayena pattabbato āsavā khīyanti etthāti āsavakkhayo, nibbānaṃ. Visuddhimagge (visuddhi. 2.557-560) vitthārito, tasmā tattha, taṃ saṃvaṇṇanāya ca vuttanayena veditabbo.
තථාති ඉමිනා විසුද්‌ධිමග්‌ගෙ විත්‌ථාරිතතං උපසංහරති. කුසලප්‌පවත්‌තිං ආවරන්‌ති නිවාරෙන්‌තීති ආවරණීයා. පුරිමප්‌පවත්‌තිවසෙනාති නිද්‌දොක්‌කමනතො පුබ්‌බෙ කම්‌මට්‌ඨානස්‌ස පවත්‌තිවසෙන. ඨපෙත්‌වාති හත්‌ථගතං කිඤ්‌චි ඨපෙන්‌තො විය කම්‌මට්‌ඨානං සතිසම්‌පජඤ්‌ඤවසෙන ඨපෙත්‌වා කම්‌මට්‌ඨානමෙව මනසිකරොන්‌තො නිද්‌දං ඔක්‌කමති, ඣානසමාපන්‌නො විය යථාපරිච්‌ඡින්‌නෙනෙව කාලෙන පබුජ්‌ඣමානො කම්‌මට්‌ඨානං ඨපිතට්‌ඨානෙ ගණ්‌හන්‌තොයෙව පබුජ්‌ඣති නාම. තෙන වුත්‌තං ‘‘තස්‌මා…පෙ.… නාම හොතී’’ති. මූලකම්‌මට්‌ඨානෙති ආදිතො පට්‌ඨාය පරිහරියමානකම්‌මට්‌ඨානෙ. පරිග්‌ගහකම්‌මට්‌ඨානවසෙනාති සයනං උපගච්‌ඡන්‌තෙන පරිග්‌ගහමානකම්‌මට්‌ඨානමනසිකාරවසෙන. සො පන ධාතුමනසිකාරවසෙන ඉච්‌ඡිතබ්‌බොති දස්‌සෙතුං ‘‘අයං හී’’තිආදි වුත්‌තං.
Tathāti iminā visuddhimagge vitthāritataṃ upasaṃharati. Kusalappavattiṃ āvaranti nivārentīti āvaraṇīyā. Purimappavattivasenāti niddokkamanato pubbe kammaṭṭhānassa pavattivasena. Ṭhapetvāti hatthagataṃ kiñci ṭhapento viya kammaṭṭhānaṃ satisampajaññavasena ṭhapetvā kammaṭṭhānameva manasikaronto niddaṃ okkamati, jhānasamāpanno viya yathāparicchinneneva kālena pabujjhamāno kammaṭṭhānaṃ ṭhapitaṭṭhāne gaṇhantoyeva pabujjhati nāma. Tena vuttaṃ ‘‘tasmā…pe… nāma hotī’’ti. Mūlakammaṭṭhāneti ādito paṭṭhāya parihariyamānakammaṭṭhāne. Pariggahakammaṭṭhānavasenāti sayanaṃ upagacchantena pariggahamānakammaṭṭhānamanasikāravasena. So pana dhātumanasikāravasena icchitabboti dassetuṃ ‘‘ayaṃ hī’’tiādi vuttaṃ.
අපණ්‌ණකසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Apaṇṇakasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 6. අපණ්‌ණකසුත්‌තං • 6. Apaṇṇakasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 6. අපණ්‌ණකසුත්‌තවණ්‌ණනා • 6. Apaṇṇakasuttavaṇṇanā
