| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
9. අපරිනිප්‌ඵන්‌නකථාවණ්‌ණනා
9. Aparinipphannakathāvaṇṇanā
917-918. අනිච්‌චාදිකො භාවොති අනිච්‌චසඞ්‌ඛාරපටිච්‌චසමුප්‌පන්‌නතාදිකො භාවො ධම්‌මො පකති එතස්‌සාති අත්‌ථො. දුක්‌ඛඤ්‌ඤෙව පරිනිප්‌ඵන්‌නන්‌ති ‘‘දුක්‌ඛසච්‌චං සන්‌ධාය පුච්‌ඡා කතා, න දුක්‌ඛතාමත්‌ත’’න්‌ති අයමත්‌ථො විඤ්‌ඤායති ‘‘න කෙවලඤ්‌හි පඨමසච්‌චමෙව දුක්‌ඛ’’න්‌ති වචනෙන. තථා සති පරවාදිනා චක්‌ඛායතනාදීනං අඤ්‌ඤෙසඤ්‌ච තංසරික්‌ඛකානං ධම්‌මානං පරිනිප්‌ඵන්‌නතා නානුජානිතබ්‌බා සියා. කස්‌මා? තෙසම්‌පි හි දුක්‌ඛසච්‌චෙන සඞ්‌ගහො, න ඉතරසච්‌චෙහි. යඤ්‌හි සමුදයසච්‌චතො නිබ්‌බත්‌තං, තං නිප්‌පරියායතො දුක්‌ඛසච්‌චං , ඉතරං සඞ්‌ඛාරදුක්‌ඛතාය දුක්‌ඛන්‌ති ඉමමත්‌ථං දස්‌සෙන්‌තො ‘‘න කෙවලඤ්‌හී’’තිආදිමාහ. තත්‌ථ න හි අනුපාදින්‌නානීති ඉමිනා චක්‌ඛායතනාදීනං සමුදයසච්‌චෙන සඞ්‌ගහාභාවමාහ. ලොකුත්‌තරානීති ඉමිනා නිරොධමග්‌ගසච්‌චෙහි. යදි එවමෙත්‌ථ යුත්‌ති වත්‌තබ්‌බා, කිමෙත්‌ථ වත්‌තබ්‌බං? සභාවො හෙස පරවාදිවාදස්‌ස, යදිදං පුබ්‌බෙනාපරමසංසන්‌දනං. තථා හි සො විඤ්‌ඤූහි පටික්‌ඛිත්‌තො. තථා චෙව තං අම්‌හෙහි තත්‌ථ තත්‌ථ විභාවිතං. එතන්‌ති ‘‘රූපං අපරිනිප්‌ඵන්‌නං, දුක්‌ඛඤ්‌ඤෙව පරිනිප්‌ඵන්‌න’’න්‌ති යදෙතං තයා වුත්‌තං, එතං නො වත රෙ වත්‌තබ්‌බෙ. කස්‌මා? රූපස්‌ස ච දුක්‌ඛත්‌තා. රූපඤ්‌හි අනිච්‌චං දුක්‌ඛාධිට්‌ඨානඤ්‌ච. තෙන වුත්‌තං ‘‘යදනිච්‌චං තං දුක්‌ඛං. සංඛිත්‌තෙන පඤ්‌චුපාදානක්‌ඛන්‌ධා දුක්‌ඛා’’ති ච.
917-918. Aniccādikobhāvoti aniccasaṅkhārapaṭiccasamuppannatādiko bhāvo dhammo pakati etassāti attho. Dukkhaññeva parinipphannanti ‘‘dukkhasaccaṃ sandhāya pucchā katā, na dukkhatāmatta’’nti ayamattho viññāyati ‘‘na kevalañhi paṭhamasaccameva dukkha’’nti vacanena. Tathā sati paravādinā cakkhāyatanādīnaṃ aññesañca taṃsarikkhakānaṃ dhammānaṃ parinipphannatā nānujānitabbā siyā. Kasmā? Tesampi hi dukkhasaccena saṅgaho, na itarasaccehi. Yañhi samudayasaccato nibbattaṃ, taṃ nippariyāyato dukkhasaccaṃ , itaraṃ saṅkhāradukkhatāya dukkhanti imamatthaṃ dassento ‘‘na kevalañhī’’tiādimāha. Tattha na hi anupādinnānīti iminā cakkhāyatanādīnaṃ samudayasaccena saṅgahābhāvamāha. Lokuttarānīti iminā nirodhamaggasaccehi. Yadi evamettha yutti vattabbā, kimettha vattabbaṃ? Sabhāvo hesa paravādivādassa, yadidaṃ pubbenāparamasaṃsandanaṃ. Tathā hi so viññūhi paṭikkhitto. Tathā ceva taṃ amhehi tattha tattha vibhāvitaṃ. Etanti ‘‘rūpaṃ aparinipphannaṃ, dukkhaññeva parinipphanna’’nti yadetaṃ tayā vuttaṃ, etaṃ no vata re vattabbe. Kasmā? Rūpassa ca dukkhattā. Rūpañhi aniccaṃ dukkhādhiṭṭhānañca. Tena vuttaṃ ‘‘yadaniccaṃ taṃ dukkhaṃ. Saṃkhittena pañcupādānakkhandhā dukkhā’’ti ca.
අපරිනිප්‌ඵන්‌නකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Aparinipphannakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
තෙවීසතිමවග්‌ගවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Tevīsatimavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
කථාවත්‌ථුපකරණ-අනුටීකා සමත්‌තා.
Kathāvatthupakaraṇa-anuṭīkā samattā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / කථාවත්‌ථුපාළි • Kathāvatthupāḷi / (226) 9. අපරිනිප්‌ඵන්‌නකථා • (226) 9. Aparinipphannakathā
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / අභිධම්‌මපිටක (අට්‌ඨකථා) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / 9. අපරිනිප්‌ඵන්‌නකථාවණ්‌ණනා • 9. Aparinipphannakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 9. අපරිනිප්‌ඵන්‌නකථාවණ්‌ණනා • 9. Aparinipphannakathāvaṇṇanā
