| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පටිසම්‌භිදාමග්‌ගපාළි • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
55. ආසවක්‌ඛයඤාණනිද්‌දෙසො
55. Āsavakkhayañāṇaniddeso
107. කථං චතුසට්‌ඨියා ආකාරෙහි තිණ්‌ණන්‌නං ඉන්‌ද්‍රියානං වසිභාවතා පඤ්‌ඤා ආසවානං ඛයෙ ඤාණං? කතමෙසං තිණ්‌ණන්‌නං ඉන්‌ද්‍රියානං? අනඤ්‌ඤාතඤ්‌ඤස්‌සාමීතින්‌ද්‍රියස්‌ස අඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස අඤ්‌ඤාතාවින්‌ද්‍රියස්‌ස.
107. Kathaṃ catusaṭṭhiyā ākārehi tiṇṇannaṃ indriyānaṃ vasibhāvatā paññā āsavānaṃ khaye ñāṇaṃ? Katamesaṃ tiṇṇannaṃ indriyānaṃ? Anaññātaññassāmītindriyassa aññindriyassa aññātāvindriyassa.
අනඤ්‌ඤාතඤ්‌ඤස්‌සාමීතින්‌ද්‍රියං කති ඨානානි ගච්‌ඡති, අඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං කති ඨානානි ගච්‌ඡති, අඤ්‌ඤාතාවින්‌ද්‍රියං කති ඨානානි ගච්‌ඡති? අනඤ්‌ඤාතඤ්‌ඤස්‌සාමීතින්‌ද්‍රියං එකං ඨානං ගච්‌ඡති – සොතාපත්‌තිමග්‌ගං. අඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං ඡ ඨානානි ගච්‌ඡති – සොතාපත්‌තිඵලං , සකදාගාමිමග්‌ගං , සකදාගාමිඵලං, අනාගාමිමග්‌ගං, අනාගාමිඵලං, අරහත්‌තමග්‌ගං. අඤ්‌ඤාතාවින්‌ද්‍රියං එකං ඨානං ගච්‌ඡති – අරහත්‌තඵලං.
Anaññātaññassāmītindriyaṃ kati ṭhānāni gacchati, aññindriyaṃ kati ṭhānāni gacchati, aññātāvindriyaṃ kati ṭhānāni gacchati? Anaññātaññassāmītindriyaṃ ekaṃ ṭhānaṃ gacchati – sotāpattimaggaṃ. Aññindriyaṃ cha ṭhānāni gacchati – sotāpattiphalaṃ , sakadāgāmimaggaṃ , sakadāgāmiphalaṃ, anāgāmimaggaṃ, anāgāmiphalaṃ, arahattamaggaṃ. Aññātāvindriyaṃ ekaṃ ṭhānaṃ gacchati – arahattaphalaṃ.
සොතාපත්‌තිමග්‌ගක්‌ඛණෙ අනඤ්‌ඤාතඤ්‌ඤස්‌සාමීතින්‌ද්‍රියස්‌ස සද්‌ධින්‌ද්‍රියං අධිමොක්‌ඛපරිවාරං හොති, වීරියින්‌ද්‍රියං පග්‌ගහපරිවාරං හොති, සතින්‌ද්‍රියං උපට්‌ඨානපරිවාරං හොති, සමාධින්‌ද්‍රියං අවික්‌ඛෙපපරිවාරං හොති, පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං දස්‌සනපරිවාරං හොති, මනින්‌ද්‍රියං විජානනපරිවාරං හොති, සොමනස්‌සින්‌ද්‍රියං අභිසන්‌දනපරිවාරං හොති, ජීවිතින්‌ද්‍රියං පවත්‌තසන්‌තතාධිපතෙය්‍යපරිවාරං හොති. සොතාපත්‌තිමග්‌ගක්‌ඛණෙ ජාතා ධම්‌මා ඨපෙත්‌වා චිත්‌තසමුට්‌ඨානං රූපං සබ්‌බෙව කුසලා හොන්‌ති, සබ්‌බෙව අනාසවා හොන්‌ති, සබ්‌බෙව නිය්‍යානිකා හොන්‌ති, සබ්‌බෙව අපචයගාමිනො හොන්‌ති, සබ්‌බෙව ලොකුත්‌තරා හොන්‌ති, සබ්‌බෙව නිබ්‌බානාරම්‌මණා හොන්‌ති. සොතාපත්‌තිමග්‌ගක්‌ඛණෙ අනඤ්‌ඤාතඤ්‌ඤස්‌සාමීතින්‌ද්‍රියස්‌ස ඉමානි අට්‌ඨින්‌ද්‍රියානි සහජාතපරිවාරා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපරිවාරා හොන්‌ති, නිස්‌සයපරිවාරා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපරිවාරා හොන්‌ති, සහගතා හොන්‌ති, සහජාතා හොන්‌ති, සංසට්‌ඨා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තා හොන්‌ති. තෙව තස්‌ස ආකාරා චෙව හොන්‌ති පරිවාරා ච.
Sotāpattimaggakkhaṇe anaññātaññassāmītindriyassa saddhindriyaṃ adhimokkhaparivāraṃ hoti, vīriyindriyaṃ paggahaparivāraṃ hoti, satindriyaṃ upaṭṭhānaparivāraṃ hoti, samādhindriyaṃ avikkhepaparivāraṃ hoti, paññindriyaṃ dassanaparivāraṃ hoti, manindriyaṃ vijānanaparivāraṃ hoti, somanassindriyaṃ abhisandanaparivāraṃ hoti, jīvitindriyaṃ pavattasantatādhipateyyaparivāraṃ hoti. Sotāpattimaggakkhaṇe jātā dhammā ṭhapetvā cittasamuṭṭhānaṃ rūpaṃ sabbeva kusalā honti, sabbeva anāsavā honti, sabbeva niyyānikā honti, sabbeva apacayagāmino honti, sabbeva lokuttarā honti, sabbeva nibbānārammaṇā honti. Sotāpattimaggakkhaṇe anaññātaññassāmītindriyassa imāni aṭṭhindriyāni sahajātaparivārā honti, aññamaññaparivārā honti, nissayaparivārā honti, sampayuttaparivārā honti, sahagatā honti, sahajātā honti, saṃsaṭṭhā honti, sampayuttā honti. Teva tassa ākārā ceva honti parivārā ca.
සොතාපත්‌තිඵලක්‌ඛණෙ අඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස සද්‌ධින්‌ද්‍රියං අධිමොක්‌ඛපරිවාරං හොති, වීරියින්‌ද්‍රියං පග්‌ගහපරිවාරං හොති, සතින්‌ද්‍රියං උපට්‌ඨානපරිවාරං හොති, සමාධින්‌ද්‍රියං අවික්‌ඛෙපපරිවාරං හොති, පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං දස්‌සනපරිවාරං හොති, මනින්‌ද්‍රියං විජානනපරිවාරං හොති, සොමනස්‌සින්‌ද්‍රියං අභිසන්‌දනපරිවාරං හොති, ජීවිතින්‌ද්‍රියං පවත්‌තසන්‌තතාධිපතෙය්‍යපරිවාරං හොති. සොතාපත්‌තිඵලක්‌ඛණෙ ජාතා ධම්‌මා සබ්‌බෙව අබ්‍යාකතා හොන්‌ති, ඨපෙත්‌වා චිත්‌තසමුට්‌ඨානං රූපං සබ්‌බෙව අනාසවා හොන්‌ති, සබ්‌බෙව ලොකුත්‌තරා හොන්‌ති, සබ්‌බෙව නිබ්‌බානාරම්‌මණා හොන්‌ති. සොතාපත්‌තිඵලක්‌ඛණෙ අඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස ඉමානි අට්‌ඨින්‌ද්‍රියානි සහජාතපරිවාරා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපරිවාරා හොන්‌ති, නිස්‌සයපරිවාරා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපරිවාරා හොන්‌ති, සහගතා හොන්‌ති, සහජාතා හොන්‌ති, සංසට්‌ඨා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තා හොන්‌ති. තෙව තස්‌ස ආකාරා චෙව හොන්‌ති පරිවාරා ච.
Sotāpattiphalakkhaṇe aññindriyassa saddhindriyaṃ adhimokkhaparivāraṃ hoti, vīriyindriyaṃ paggahaparivāraṃ hoti, satindriyaṃ upaṭṭhānaparivāraṃ hoti, samādhindriyaṃ avikkhepaparivāraṃ hoti, paññindriyaṃ dassanaparivāraṃ hoti, manindriyaṃ vijānanaparivāraṃ hoti, somanassindriyaṃ abhisandanaparivāraṃ hoti, jīvitindriyaṃ pavattasantatādhipateyyaparivāraṃ hoti. Sotāpattiphalakkhaṇe jātā dhammā sabbeva abyākatā honti, ṭhapetvā cittasamuṭṭhānaṃ rūpaṃ sabbeva anāsavā honti, sabbeva lokuttarā honti, sabbeva nibbānārammaṇā honti. Sotāpattiphalakkhaṇe aññindriyassa imāni aṭṭhindriyāni sahajātaparivārā honti, aññamaññaparivārā honti, nissayaparivārā honti, sampayuttaparivārā honti, sahagatā honti, sahajātā honti, saṃsaṭṭhā honti, sampayuttā honti. Teva tassa ākārā ceva honti parivārā ca.
සකදාගාමිමග්‌ගක්‌ඛණෙ …පෙ.… සකදාගාමිඵලක්‌ඛණෙ…පෙ.… අනාගාමිමග්‌ගක්‌ඛණෙ…පෙ.… අනාගාමිඵලක්‌ඛණෙ…පෙ.… අරහත්‌තමග්‌ගක්‌ඛණෙ අඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස සද්‌ධින්‌ද්‍රියං අධිමොක්‌ඛපරිවාරං හොති…පෙ.… ජීවිතින්‌ද්‍රියං පවත්‌තසන්‌තතාධිපතෙය්‍යපරිවාරං හොති. අරහත්‌තමග්‌ගක්‌ඛණෙ ජාතා ධම්‌මා ඨපෙත්‌වා චිත්‌තසමුට්‌ඨානං රූපං සබ්‌බෙව කුසලා හොන්‌ති, සබ්‌බෙව අනාසවා හොන්‌ති, සබ්‌බෙව නිය්‍යානිකා හොන්‌ති, සබ්‌බෙව අපචයගාමිනො හොන්‌ති, සබ්‌බෙව ලොකුත්‌තරා හොන්‌ති, සබ්‌බෙව නිබ්‌බානාරම්‌මණා හොන්‌ති. අරහත්‌තමග්‌ගක්‌ඛණෙ අඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියස්‌ස ඉමානි අට්‌ඨින්‌ද්‍රියානි සහජාතපරිවාරා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපරිවාරා හොන්‌ති, නිස්‌සයපරිවාරා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපරිවාරා හොන්‌ති, සහගතා හොන්‌ති, සහජාතා හොන්‌ති, සංසට්‌ඨා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තා හොන්‌ති. තෙව තස්‌ස ආකාරා චෙව හොන්‌ති පරිවාරා ච.
Sakadāgāmimaggakkhaṇe …pe… sakadāgāmiphalakkhaṇe…pe… anāgāmimaggakkhaṇe…pe… anāgāmiphalakkhaṇe…pe… arahattamaggakkhaṇe aññindriyassa saddhindriyaṃ adhimokkhaparivāraṃ hoti…pe… jīvitindriyaṃ pavattasantatādhipateyyaparivāraṃ hoti. Arahattamaggakkhaṇe jātā dhammā ṭhapetvā cittasamuṭṭhānaṃ rūpaṃ sabbeva kusalā honti, sabbeva anāsavā honti, sabbeva niyyānikā honti, sabbeva apacayagāmino honti, sabbeva lokuttarā honti, sabbeva nibbānārammaṇā honti. Arahattamaggakkhaṇe aññindriyassa imāni aṭṭhindriyāni sahajātaparivārā honti, aññamaññaparivārā honti, nissayaparivārā honti, sampayuttaparivārā honti, sahagatā honti, sahajātā honti, saṃsaṭṭhā honti, sampayuttā honti. Teva tassa ākārā ceva honti parivārā ca.
අරහත්‌තඵලක්‌ඛණෙ අඤ්‌ඤාතාවින්‌ද්‍රියස්‌ස සද්‌ධින්‌ද්‍රියං අධිමොක්‌ඛපරිවාරං හොති, වීරියින්‌ද්‍රියං පග්‌ගහපරිවාරං හොති, සතින්‌ද්‍රියං උපට්‌ඨානපරිවාරං හොති, සමාධින්‌ද්‍රියං අවික්‌ඛෙපපරිවාරං හොති, පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං දස්‌සනපරිවාරං හොති, මනින්‌ද්‍රියං විජානනපරිවාරං හොති, සොමනස්‌සින්‌ද්‍රියං අභිසන්‌දනපරිවාරං හොති, ජීවිතින්‌ද්‍රියං පවත්‌තසන්‌තතාධිපතෙය්‍යපරිවාරං හොති. අරහත්‌තඵලක්‌ඛණෙ ජාතා ධම්‌මා සබ්‌බෙව අබ්‍යාකතා හොන්‌ති, ඨපෙත්‌වා චිත්‌තසමුට්‌ඨානං රූපං සබ්‌බෙව අනාසවා හොන්‌ති, සබ්‌බෙව ලොකුත්‌තරා හොන්‌ති, සබ්‌බෙව නිබ්‌බානාරම්‌මණා හොන්‌ති. අරහත්‌තඵලක්‌ඛණෙ අඤ්‌ඤාතාවින්‌ද්‍රියස්‌ස ඉමානි අට්‌ඨින්‌ද්‍රියානි සහජාතපරිවාරා හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපරිවාරා හොන්‌ති, නිස්‌සයපරිවාරා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තපරිවාරා හොන්‌ති, සහගතා හොන්‌ති, සහජාතා හොන්‌ති, සංසට්‌ඨා හොන්‌ති, සම්‌පයුත්‌තා හොන්‌ති. තෙව තස්‌ස ආකාරා චෙව හොන්‌ති පරිවාරා ච. ඉති ඉමානි අට්‌ඨට්‌ඨකානි චතුසට්‌ඨි හොන්‌ති.
Arahattaphalakkhaṇe aññātāvindriyassa saddhindriyaṃ adhimokkhaparivāraṃ hoti, vīriyindriyaṃ paggahaparivāraṃ hoti, satindriyaṃ upaṭṭhānaparivāraṃ hoti, samādhindriyaṃ avikkhepaparivāraṃ hoti, paññindriyaṃ dassanaparivāraṃ hoti, manindriyaṃ vijānanaparivāraṃ hoti, somanassindriyaṃ abhisandanaparivāraṃ hoti, jīvitindriyaṃ pavattasantatādhipateyyaparivāraṃ hoti. Arahattaphalakkhaṇe jātā dhammā sabbeva abyākatā honti, ṭhapetvā cittasamuṭṭhānaṃ rūpaṃ sabbeva anāsavā honti, sabbeva lokuttarā honti, sabbeva nibbānārammaṇā honti. Arahattaphalakkhaṇe aññātāvindriyassa imāni aṭṭhindriyāni sahajātaparivārā honti, aññamaññaparivārā honti, nissayaparivārā honti, sampayuttaparivārā honti, sahagatā honti, sahajātā honti, saṃsaṭṭhā honti, sampayuttā honti. Teva tassa ākārā ceva honti parivārā ca. Iti imāni aṭṭhaṭṭhakāni catusaṭṭhi honti.
ආසවාති කතමෙ තෙ ආසවා? කාමාසවො, භවාසවො, දිට්‌ඨාසවො, අවිජ්‌ජාසවො. කත්‌ථෙතෙ ආසවා ඛීයන්‌ති? සොතාපත්‌තිමග්‌ගෙන අනවසෙසො දිට්‌ඨාසවො ඛීයති, අපායගමනීයො කාමාසවො ඛීයති, අපායගමනීයො භවාසවො ඛීයති, අපායගමනීයො අවිජ්‌ජාසවො ඛීයති. එත්‌ථෙතෙ ආසවා ඛීයන්‌ති. සකදාගාමිමග්‌ගෙන ඔළාරිකො කාමාසවො ඛීයති, තදෙකට්‌ඨො භවාසවො ඛීයති, තදෙකට්‌ඨො අවිජ්‌ජාසවො ඛීයති. එත්‌ථෙතෙ ආසවා ඛීයන්‌ති. අනාගාමිමග්‌ගෙන අනවසෙසො කාමාසවො ඛීයති, තදෙකට්‌ඨො භවාසවො ඛීයති, තදෙකට්‌ඨො අවිජ්‌ජාසවො ඛීයති. එත්‌ථෙතෙ ආසවා ඛීයන්‌ති. අරහත්‌තමග්‌ගෙන අනවසෙසො භවාසවො ඛීයති, අනවසෙසො අවිජ්‌ජාසවො ඛීයති. එත්‌ථෙතෙ ආසවා ඛීයන්‌ති. තං ඤාතට්‌ඨෙන ඤාණං, පජානනට්‌ඨෙන පඤ්‌ඤා. තෙන වුච්‌චති – ‘‘චතුසට්‌ඨියා ආකාරෙහි තිණ්‌ණන්‌නං ඉන්‌ද්‍රියානං වසිභාවතා පඤ්‌ඤා ආසවානං ඛයෙ ඤාණං’’.
Āsavāti katame te āsavā? Kāmāsavo, bhavāsavo, diṭṭhāsavo, avijjāsavo. Katthete āsavā khīyanti? Sotāpattimaggena anavaseso diṭṭhāsavo khīyati, apāyagamanīyo kāmāsavo khīyati, apāyagamanīyo bhavāsavo khīyati, apāyagamanīyo avijjāsavo khīyati. Etthete āsavā khīyanti. Sakadāgāmimaggena oḷāriko kāmāsavo khīyati, tadekaṭṭho bhavāsavo khīyati, tadekaṭṭho avijjāsavo khīyati. Etthete āsavā khīyanti. Anāgāmimaggena anavaseso kāmāsavo khīyati, tadekaṭṭho bhavāsavo khīyati, tadekaṭṭho avijjāsavo khīyati. Etthete āsavā khīyanti. Arahattamaggena anavaseso bhavāsavo khīyati, anavaseso avijjāsavo khīyati. Etthete āsavā khīyanti. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘catusaṭṭhiyā ākārehi tiṇṇannaṃ indriyānaṃ vasibhāvatā paññā āsavānaṃ khaye ñāṇaṃ’’.
ආසවක්‌ඛයඤාණනිද්‌දෙසො පඤ්‌චපඤ්‌ඤාසමො.
Āsavakkhayañāṇaniddeso pañcapaññāsamo.
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්‌දකනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / පටිසම්‌භිදාමග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / 55. ආසවක්‌ඛයඤාණනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා • 55. Āsavakkhayañāṇaniddesavaṇṇanā
