| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya |
၄. အတ္ထိရာဂသုတ္တံ
4. Atthirāgasuttaṃ
၆၄. သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ။ပေ.။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, အာဟာရာ ဘူတာနံ ဝာ သတ္တာနံ ဌိတိယာ သမ္ဘဝေသီနံ ဝာ အနုဂ္ဂဟာယ။ ကတမေ စတ္တာရော? ကဗဠီကာရော အာဟာရော ဩဠာရိကော ဝာ သုခုမော ဝာ, ဖသ္သော ဒုတိယော, မနောသဉ္စေတနာ တတိယာ, ဝိညာဏံ စတုတ္ထံ။ ဣမေ ခော, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရော အာဟာရာ ဘူတာနံ ဝာ သတ္တာနံ ဌိတိယာ သမ္ဘဝေသီနံ ဝာ အနုဂ္ဂဟာယ’’။
64. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘cattārome, bhikkhave, āhārā bhūtānaṃ vā sattānaṃ ṭhitiyā sambhavesīnaṃ vā anuggahāya. Katame cattāro? Kabaḷīkāro āhāro oḷāriko vā sukhumo vā, phasso dutiyo, manosañcetanā tatiyā, viññāṇaṃ catutthaṃ. Ime kho, bhikkhave, cattāro āhārā bhūtānaṃ vā sattānaṃ ṭhitiyā sambhavesīnaṃ vā anuggahāya’’.
‘‘ကဗဠီကာရေ စေ, ဘိက္ခဝေ, အာဟာရေ အတ္ထိ ရာဂော အတ္ထိ နန္ဒီ အတ္ထိ တဏ္ဟာ, ပတိဋ္ဌိတံ တတ္ထ ဝိညာဏံ ဝိရူဠ္ဟံ။ ယတ္ထ ပတိဋ္ဌိတံ ဝိညာဏံ ဝိရူဠ္ဟံ, အတ္ထိ တတ္ထ နာမရူပသ္သ အဝက္ကန္တိ။ ယတ္ထ အတ္ထိ နာမရူပသ္သ အဝက္ကန္တိ, အတ္ထိ တတ္ထ သင္ခာရာနံ ဝုဒ္ဓိ။ ယတ္ထ အတ္ထိ သင္ခာရာနံ ဝုဒ္ဓိ, အတ္ထိ တတ္ထ အာယတိံ ပုနဗ္ဘဝာဘိနိဗ္ဗတ္တိ။ ယတ္ထ အတ္ထိ အာယတိံ ပုနဗ္ဘဝာဘိနိဗ္ဗတ္တိ, အတ္ထိ တတ္ထ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏံ။ ယတ္ထ အတ္ထိ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏံ, သသောကံ တံ, ဘိက္ခဝေ, သဒရံ သဥပာယာသန္တိ ဝဒာမိ။
‘‘Kabaḷīkāre ce, bhikkhave, āhāre atthi rāgo atthi nandī atthi taṇhā, patiṭṭhitaṃ tattha viññāṇaṃ virūḷhaṃ. Yattha patiṭṭhitaṃ viññāṇaṃ virūḷhaṃ, atthi tattha nāmarūpassa avakkanti. Yattha atthi nāmarūpassa avakkanti, atthi tattha saṅkhārānaṃ vuddhi. Yattha atthi saṅkhārānaṃ vuddhi, atthi tattha āyatiṃ punabbhavābhinibbatti. Yattha atthi āyatiṃ punabbhavābhinibbatti, atthi tattha āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ. Yattha atthi āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ, sasokaṃ taṃ, bhikkhave, sadaraṃ saupāyāsanti vadāmi.
‘‘ဖသ္သေ စေ, ဘိက္ခဝေ, အာဟာရေ။ပေ.။ မနောသဉ္စေတနာယ စေ, ဘိက္ခဝေ, အာဟာရေ။ ဝိညာဏေ စေ, ဘိက္ခဝေ, အာဟာရေ အတ္ထိ ရာဂော အတ္ထိ နန္ဒီ အတ္ထိ တဏ္ဟာ, ပတိဋ္ဌိတံ တတ္ထ ဝိညာဏံ ဝိရူဠ္ဟံ။ ယတ္ထ ပတိဋ္ဌိတံ ဝိညာဏံ ဝိရူဠ္ဟံ, အတ္ထိ တတ္ထ နာမရူပသ္သ အဝက္ကန္တိ။ ယတ္ထ အတ္ထိ နာမရူပသ္သ အဝက္ကန္တိ, အတ္ထိ တတ္ထ သင္ခာရာနံ ဝုဒ္ဓိ။ ယတ္ထ အတ္ထိ သင္ခာရာနံ ဝုဒ္ဓိ, အတ္ထိ တတ္ထ အာယတိံ ပုနဗ္ဘဝာဘိနိဗ္ဗတ္တိ။ ယတ္ထ အတ္ထိ အာယတိံ ပုနဗ္ဘဝာဘိနိဗ္ဗတ္တိ, အတ္ထိ တတ္ထ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏံ။ ယတ္ထ အတ္ထိ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏံ, သသောကံ တံ, ဘိက္ခဝေ, သဒရံ သဥပာယာသန္တိ ဝဒာမိ။
‘‘Phasse ce, bhikkhave, āhāre…pe… manosañcetanāya ce, bhikkhave, āhāre… viññāṇe ce, bhikkhave, āhāre atthi rāgo atthi nandī atthi taṇhā, patiṭṭhitaṃ tattha viññāṇaṃ virūḷhaṃ. Yattha patiṭṭhitaṃ viññāṇaṃ virūḷhaṃ, atthi tattha nāmarūpassa avakkanti. Yattha atthi nāmarūpassa avakkanti, atthi tattha saṅkhārānaṃ vuddhi. Yattha atthi saṅkhārānaṃ vuddhi, atthi tattha āyatiṃ punabbhavābhinibbatti. Yattha atthi āyatiṃ punabbhavābhinibbatti, atthi tattha āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ. Yattha atthi āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ, sasokaṃ taṃ, bhikkhave, sadaraṃ saupāyāsanti vadāmi.
‘‘သေယ္ယထာပိ , ဘိက္ခဝေ, ရဇကော ဝာ စိတ္တကာရကော ဝာ သတိ ရဇနာယ ဝာ လာခာယ ဝာ ဟလိဒ္ဒိယာ ဝာ နီလိယာ ဝာ မဉ္ဇိဋ္ဌာယ ဝာ သုပရိမဋ္ဌေ ဝာ ဖလကေ ဘိတ္တိယာ ဝာ ဒုသ္သပဋ္ဋေ ဝာ ဣတ္ထိရူပံ ဝာ ပုရိသရူပံ ဝာ အဘိနိမ္မိနေယ္ယ သဗ္ဗင္ဂပစ္စင္ဂံ; ဧဝမေဝ ခော, ဘိက္ခဝေ, ကဗဠီကာရေ စေ အာဟာရေ အတ္ထိ ရာဂော အတ္ထိ နန္ဒီ အတ္ထိ တဏ္ဟာ, ပတိဋ္ဌိတံ တတ္ထ ဝိညာဏံ ဝိရူဠ္ဟံ။ ယတ္ထ ပတိဋ္ဌိတံ ဝိညာဏံ ဝိရူဠ္ဟံ, အတ္ထိ တတ္ထ နာမရူပသ္သ အဝက္ကန္တိ။ ယတ္ထ အတ္ထိ နာမရူပသ္သ အဝက္ကန္တိ, အတ္ထိ တတ္ထ သင္ခာရာနံ ဝုဒ္ဓိ။ ယတ္ထ အတ္ထိ သင္ခာရာနံ ဝုဒ္ဓိ, အတ္ထိ တတ္ထ အာယတိံ ပုနဗ္ဘဝာဘိနိဗ္ဗတ္တိ။ ယတ္ထ အတ္ထိ အာယတိံ ပုနဗ္ဘဝာဘိနိဗ္ဗတ္တိ, အတ္ထိ တတ္ထ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏံ။ ယတ္ထ အတ္ထိ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏံ, သသောကံ တံ, ဘိက္ခဝေ, သဒရံ သဥပာယာသန္တိ ဝဒာမိ။
‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, rajako vā cittakārako vā sati rajanāya vā lākhāya vā haliddiyā vā nīliyā vā mañjiṭṭhāya vā suparimaṭṭhe vā phalake bhittiyā vā dussapaṭṭe vā itthirūpaṃ vā purisarūpaṃ vā abhinimmineyya sabbaṅgapaccaṅgaṃ; evameva kho, bhikkhave, kabaḷīkāre ce āhāre atthi rāgo atthi nandī atthi taṇhā, patiṭṭhitaṃ tattha viññāṇaṃ virūḷhaṃ. Yattha patiṭṭhitaṃ viññāṇaṃ virūḷhaṃ, atthi tattha nāmarūpassa avakkanti. Yattha atthi nāmarūpassa avakkanti, atthi tattha saṅkhārānaṃ vuddhi. Yattha atthi saṅkhārānaṃ vuddhi, atthi tattha āyatiṃ punabbhavābhinibbatti. Yattha atthi āyatiṃ punabbhavābhinibbatti, atthi tattha āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ. Yattha atthi āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ, sasokaṃ taṃ, bhikkhave, sadaraṃ saupāyāsanti vadāmi.
‘‘ဖသ္သေ စေ, ဘိက္ခဝေ, အာဟာရေ။ပေ.။ မနောသဉ္စေတနာယ စေ, ဘိက္ခဝေ, အာဟာရေ။ ဝိညာဏေ စေ, ဘိက္ခဝေ, အာဟာရေ အတ္ထိ ရာဂော အတ္ထိ နန္ဒီ အတ္ထိ တဏ္ဟာ, ပတိဋ္ဌိတံ တတ္ထ ဝိညာဏံ ဝိရူဠ္ဟံ။ ယတ္ထ ပတိဋ္ဌိတံ ဝိညာဏံ ဝိရူဠ္ဟံ, အတ္ထိ တတ္ထ နာမရူပသ္သ အဝက္ကန္တိ။ ယတ္ထ အတ္ထိ နာမရူပသ္သ အဝက္ကန္တိ, အတ္ထိ တတ္ထ သင္ခာရာနံ ဝုဒ္ဓိ။ ယတ္ထ အတ္ထိ သင္ခာရာနံ ဝုဒ္ဓိ, အတ္ထိ တတ္ထ အာယတိံ ပုနဗ္ဘဝာဘိနိဗ္ဗတ္တိ။ ယတ္ထ အတ္ထိ အာယတိံ ပုနဗ္ဘဝာဘိနိဗ္ဗတ္တိ, အတ္ထိ တတ္ထ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏံ။ ယတ္ထ အတ္ထိ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏံ, သသောကံ တံ, ဘိက္ခဝေ, သဒရံ သဥပာယာသန္တိ ဝဒာမိ။
‘‘Phasse ce, bhikkhave, āhāre…pe… manosañcetanāya ce, bhikkhave, āhāre… viññāṇe ce, bhikkhave, āhāre atthi rāgo atthi nandī atthi taṇhā, patiṭṭhitaṃ tattha viññāṇaṃ virūḷhaṃ. Yattha patiṭṭhitaṃ viññāṇaṃ virūḷhaṃ, atthi tattha nāmarūpassa avakkanti. Yattha atthi nāmarūpassa avakkanti, atthi tattha saṅkhārānaṃ vuddhi. Yattha atthi saṅkhārānaṃ vuddhi, atthi tattha āyatiṃ punabbhavābhinibbatti. Yattha atthi āyatiṃ punabbhavābhinibbatti, atthi tattha āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ. Yattha atthi āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ, sasokaṃ taṃ, bhikkhave, sadaraṃ saupāyāsanti vadāmi.
‘‘ကဗဠီကာရေ စေ, ဘိက္ခဝေ, အာဟာရေ နတ္ထိ ရာဂော နတ္ထိ နန္ဒီ နတ္ထိ တဏ္ဟာ, အပ္ပတိဋ္ဌိတံ တတ္ထ ဝိညာဏံ အဝိရူဠ္ဟံ။ ယတ္ထ အပ္ပတိဋ္ဌိတံ ဝိညာဏံ အဝိရူဠ္ဟံ, နတ္ထိ တတ္ထ နာမရူပသ္သ အဝက္ကန္တိ။ ယတ္ထ နတ္ထိ နာမရူပသ္သ အဝက္ကန္တိ, နတ္ထိ တတ္ထ သင္ခာရာနံ ဝုဒ္ဓိ။ ယတ္ထ နတ္ထိ သင္ခာရာနံ ဝုဒ္ဓိ, နတ္ထိ တတ္ထ အာယတိံ ပုနဗ္ဘဝာဘိနိဗ္ဗတ္တိ။ ယတ္ထ နတ္ထိ အာယတိံ ပုနဗ္ဘဝာဘိနိဗ္ဗတ္တိ, နတ္ထိ တတ္ထ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏံ။ ယတ္ထ နတ္ထိ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏံ, အသောကံ တံ, ဘိက္ခဝေ, အဒရံ အနုပာယာသန္တိ ဝဒာမိ။
‘‘Kabaḷīkāre ce, bhikkhave, āhāre natthi rāgo natthi nandī natthi taṇhā, appatiṭṭhitaṃ tattha viññāṇaṃ avirūḷhaṃ. Yattha appatiṭṭhitaṃ viññāṇaṃ avirūḷhaṃ, natthi tattha nāmarūpassa avakkanti. Yattha natthi nāmarūpassa avakkanti, natthi tattha saṅkhārānaṃ vuddhi. Yattha natthi saṅkhārānaṃ vuddhi, natthi tattha āyatiṃ punabbhavābhinibbatti. Yattha natthi āyatiṃ punabbhavābhinibbatti, natthi tattha āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ. Yattha natthi āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ, asokaṃ taṃ, bhikkhave, adaraṃ anupāyāsanti vadāmi.
‘‘ဖသ္သေ စေ, ဘိက္ခဝေ, အာဟာရေ။ပေ.။ မနောသဉ္စေတနာယ စေ, ဘိက္ခဝေ, အာဟာရေ။ ဝိညာဏေ စေ, ဘိက္ခဝေ, အာဟာရေ နတ္ထိ ရာဂော နတ္ထိ နန္ဒီ နတ္ထိ တဏ္ဟာ, အပ္ပတိဋ္ဌိတံ တတ္ထ ဝိညာဏံ အဝိရူဠ္ဟံ။ ယတ္ထ အပ္ပတိဋ္ဌိတံ ဝိညာဏံ အဝိရူဠ္ဟံ, နတ္ထိ တတ္ထ နာမရူပသ္သ အဝက္ကန္တိ ။ ယတ္ထ နတ္ထိ နာမရူပသ္သ အဝက္ကန္တိ, နတ္ထိ တတ္ထ သင္ခာရာနံ ဝုဒ္ဓိ။ ယတ္ထ နတ္ထိ သင္ခာရာနံ ဝုဒ္ဓိ, နတ္ထိ တတ္ထ အာယတိံ ပုနဗ္ဘဝာဘိနိဗ္ဗတ္တိ။ ယတ္ထ နတ္ထိ အာယတိံ ပုနဗ္ဘဝာဘိနိဗ္ဗတ္တိ, နတ္ထိ တတ္ထ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏံ။ ယတ္ထ နတ္ထိ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏံ, အသောကံ တံ, ဘိက္ခဝေ, အဒရံ အနုပာယာသန္တိ ဝဒာမိ။
‘‘Phasse ce, bhikkhave, āhāre…pe… manosañcetanāya ce, bhikkhave, āhāre… viññāṇe ce, bhikkhave, āhāre natthi rāgo natthi nandī natthi taṇhā, appatiṭṭhitaṃ tattha viññāṇaṃ avirūḷhaṃ. Yattha appatiṭṭhitaṃ viññāṇaṃ avirūḷhaṃ, natthi tattha nāmarūpassa avakkanti . Yattha natthi nāmarūpassa avakkanti, natthi tattha saṅkhārānaṃ vuddhi. Yattha natthi saṅkhārānaṃ vuddhi, natthi tattha āyatiṃ punabbhavābhinibbatti. Yattha natthi āyatiṃ punabbhavābhinibbatti, natthi tattha āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ. Yattha natthi āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ, asokaṃ taṃ, bhikkhave, adaraṃ anupāyāsanti vadāmi.
‘‘သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ကူဋာဂာရံ ဝာ ကူဋာဂာရသာလံ ဝာ ဥတ္တရာယ ဝာ ဒက္ခိဏာယ ဝာ ပာစီနာယ ဝာ ဝာတပာနာ သူရိယေ ဥဂ္ဂစ္ဆန္တေ ဝာတပာနေန ရသ္မိ ပဝိသိတ္ဝာ က္ဝာသ္သ ပတိဋ္ဌိတာ’’ 1 တိ? ‘‘ပစ္ဆိမာယံ, ဘန္တေ, ဘိတ္တိယ’’န္တိ။ ‘‘ပစ္ဆိမာ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိတ္တိ နာသ္သ က္ဝာသ္သ ပတိဋ္ဌိတာ’’တိ? ‘‘ပထဝိယံ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ပထဝီ စေ, ဘိက္ခဝေ , နာသ္သ က္ဝာသ္သ ပတိဋ္ဌိတာ’’တိ? ‘‘အာပသ္မိံ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘အာပော စေ, ဘိက္ခဝေ, နာသ္သ က္ဝာသ္သ ပတိဋ္ဌိတာ’’တိ? ‘‘အပ္ပတိဋ္ဌိတာ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခော, ဘိက္ခဝေ, ကဗဠီကာရေ စေ အာဟာရေ နတ္ထိ ရာဂော နတ္ထိ နန္ဒီ နတ္ထိ တဏ္ဟာ။ပေ.။။
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, kūṭāgāraṃ vā kūṭāgārasālaṃ vā uttarāya vā dakkhiṇāya vā pācīnāya vā vātapānā sūriye uggacchante vātapānena rasmi pavisitvā kvāssa patiṭṭhitā’’ 2 ti? ‘‘Pacchimāyaṃ, bhante, bhittiya’’nti. ‘‘Pacchimā ce, bhikkhave, bhitti nāssa kvāssa patiṭṭhitā’’ti? ‘‘Pathaviyaṃ, bhante’’ti. ‘‘Pathavī ce, bhikkhave , nāssa kvāssa patiṭṭhitā’’ti? ‘‘Āpasmiṃ, bhante’’ti. ‘‘Āpo ce, bhikkhave, nāssa kvāssa patiṭṭhitā’’ti? ‘‘Appatiṭṭhitā, bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, bhikkhave, kabaḷīkāre ce āhāre natthi rāgo natthi nandī natthi taṇhā…pe….
‘‘ဖသ္သေ စေ, ဘိက္ခဝေ, အာဟာရေ။ မနောသဉ္စေတနာယ စေ, ဘိက္ခဝေ, အာဟာရေ။ ဝိညာဏေ စေ, ဘိက္ခဝေ, အာဟာရေ နတ္ထိ ရာဂော နတ္ထိ နန္ဒီ နတ္ထိ တဏ္ဟာ, အပ္ပတိဋ္ဌိတံ တတ္ထ ဝိညာဏံ အဝိရူဠ္ဟံ။ ယတ္ထ အပ္ပတိဋ္ဌိတံ ဝိညာဏံ အဝိရူဠ္ဟံ, နတ္ထိ တတ္ထ နာမရူပသ္သ အဝက္ကန္တိ။ ယတ္ထ နတ္ထိ နာမရူပသ္သ အဝက္ကန္တိ, နတ္ထိ တတ္ထ သင္ခာရာနံ ဝုဒ္ဓိ။ ယတ္ထ နတ္ထိ သင္ခာရာနံ ဝုဒ္ဓိ, နတ္ထိ တတ္ထ အာယတိံ ပုနဗ္ဘဝာဘိနိဗ္ဗတ္တိ ။ ယတ္ထ နတ္ထိ အာယတိံ ပုနဗ္ဘဝာဘိနိဗ္ဗတ္တိ, နတ္ထိ တတ္ထ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏံ။ ယတ္ထ နတ္ထိ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏံ အသောကံ တံ, ဘိက္ခဝေ, အဒရံ အနုပာယာသန္တိ ဝဒာမီ’’တိ။ စတုတ္ထံ။
‘‘Phasse ce, bhikkhave, āhāre… manosañcetanāya ce, bhikkhave, āhāre… viññāṇe ce, bhikkhave, āhāre natthi rāgo natthi nandī natthi taṇhā, appatiṭṭhitaṃ tattha viññāṇaṃ avirūḷhaṃ. Yattha appatiṭṭhitaṃ viññāṇaṃ avirūḷhaṃ, natthi tattha nāmarūpassa avakkanti. Yattha natthi nāmarūpassa avakkanti, natthi tattha saṅkhārānaṃ vuddhi. Yattha natthi saṅkhārānaṃ vuddhi, natthi tattha āyatiṃ punabbhavābhinibbatti . Yattha natthi āyatiṃ punabbhavābhinibbatti, natthi tattha āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ. Yattha natthi āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ asokaṃ taṃ, bhikkhave, adaraṃ anupāyāsanti vadāmī’’ti. Catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၄. အတ္ထိရာဂသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 4. Atthirāgasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၄. အတ္ထိရာဂသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 4. Atthirāgasuttavaṇṇanā
