| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
4. අත්‌ථිරාගසුත්‌තවණ්‌ණනා
4. Atthirāgasuttavaṇṇanā
64. චතුත්‌ථෙ රාගොතිආදීනි ලොභස්‌සෙව නාමානි. සො හි රඤ්‌ජනවසෙන රාගො, නන්‌දනවසෙන නන්‌දී, තණ්‌හායනවසෙන තණ්‌හාති වුච්‌චති. පතිට්‌ඨිතං තත්‌ථ විඤ්‌ඤාණං විරූළ්‌හන්‌ති කම්‌මං ජවාපෙත්‌වා පටිසන්‌ධිආකඩ්‌ඪනසමත්‌ථතාය පතිට්‌ඨිතඤ්‌චෙව විරූළ්‌හඤ්‌ච. යත්‌ථාති තෙභූමකවට්‌ටෙ භුම්‌මං, සබ්‌බත්‌ථ වා පුරිමපුරිමපදෙ එතං භුම්‌මං. අත්‌ථි තත්‌ථ සඞ්‌ඛාරානං වුද්‌ධීති ඉදං ඉමස්‌මිං විපාකවට්‌ටෙ ඨිතස්‌ස ආයතිවට්‌ටහෙතුකෙ සඞ්‌ඛාරෙ සන්‌ධාය වුත්‌තං. යත්‌ථ අත්‌ථි ආයතිං පුනබ්‌භවාභිනිබ්‌බත්‌තීති යස්‌මිං ඨානෙ ආයතිං පුනබ්‌භවාභිනිබ්‌බත්‌ති අත්‌ථි.
64. Catutthe rāgotiādīni lobhasseva nāmāni. So hi rañjanavasena rāgo, nandanavasena nandī, taṇhāyanavasena taṇhāti vuccati. Patiṭṭhitaṃ tattha viññāṇaṃ virūḷhanti kammaṃ javāpetvā paṭisandhiākaḍḍhanasamatthatāya patiṭṭhitañceva virūḷhañca. Yatthāti tebhūmakavaṭṭe bhummaṃ, sabbattha vā purimapurimapade etaṃ bhummaṃ. Atthi tattha saṅkhārānaṃ vuddhīti idaṃ imasmiṃ vipākavaṭṭe ṭhitassa āyativaṭṭahetuke saṅkhāre sandhāya vuttaṃ. Yattha atthi āyatiṃ punabbhavābhinibbattīti yasmiṃ ṭhāne āyatiṃ punabbhavābhinibbatti atthi.
එවමෙව ඛොති එත්‌ථ ඉදං ඔපම්‌මසංසන්‌දනං – රජකචිත්‌තකාරා විය හි සහකම්‌මසම්‌භාරං කම්‌මං, ඵලකභිත්‌තිදුස්‌සපටා විය තෙභූමකවට්‌ටං. යථා රජකචිත්‌තකාරා පරිසුද්‌ධෙසු ඵලකාදීසු රූපං සමුට්‌ඨාපෙන්‌ති, එවමෙව සසම්‌භාරකකම්‌මං භවෙසු රූපං සමුට්‌ඨාපෙති. තත්‌ථ යථා අකුසලෙන චිත්‌තකාරෙන සමුට්‌ඨාපිතං රූපං විරූපං හොති දුස්‌සණ්‌ඨිතං අමනාපං, එවමෙව එකච්‌චො කම්‌මං කරොන්‌තො ඤාණවිප්‌පයුත්‌තෙන චිත්‌තෙන කරොති, තං කම්‌මං රූපං සමුට්‌ඨාපෙන්‌තං චක්‌ඛාදීනං සම්‌පත්‌තිං අදත්‌වා දුබ්‌බණ්‌ණං දුස්‌සණ්‌ඨිතං මාතාපිතූනම්‌පි අමනාපං රූපං සමුට්‌ඨාපෙති. යථා පන කුසලෙන චිත්‌තකාරෙන සමුට්‌ඨාපිතං රූපං සුරූපං හොති සුසණ්‌ඨිතං මනාපං, එවමෙව එකච්‌චො කම්‌මං කරොන්‌තො ඤාණසම්‌පයුත්‌තෙන චිත්‌තෙන කරොති, තං කම්‌මං රූපං සමුට්‌ඨාපෙන්‌තං චක්‌ඛාදීනං සම්‌පත්‌තිං දත්‌වා සුවණ්‌ණං සුසණ්‌ඨිතං අලඞ්‌කතපටියත්‌තං විය රූපං සමුට්‌ඨාපෙති.
Evameva khoti ettha idaṃ opammasaṃsandanaṃ – rajakacittakārā viya hi sahakammasambhāraṃ kammaṃ, phalakabhittidussapaṭā viya tebhūmakavaṭṭaṃ. Yathā rajakacittakārā parisuddhesu phalakādīsu rūpaṃ samuṭṭhāpenti, evameva sasambhārakakammaṃ bhavesu rūpaṃ samuṭṭhāpeti. Tattha yathā akusalena cittakārena samuṭṭhāpitaṃ rūpaṃ virūpaṃ hoti dussaṇṭhitaṃ amanāpaṃ, evameva ekacco kammaṃ karonto ñāṇavippayuttena cittena karoti, taṃ kammaṃ rūpaṃ samuṭṭhāpentaṃ cakkhādīnaṃ sampattiṃ adatvā dubbaṇṇaṃ dussaṇṭhitaṃ mātāpitūnampi amanāpaṃ rūpaṃ samuṭṭhāpeti. Yathā pana kusalena cittakārena samuṭṭhāpitaṃ rūpaṃ surūpaṃ hoti susaṇṭhitaṃ manāpaṃ, evameva ekacco kammaṃ karonto ñāṇasampayuttena cittena karoti, taṃ kammaṃ rūpaṃ samuṭṭhāpentaṃ cakkhādīnaṃ sampattiṃ datvā suvaṇṇaṃ susaṇṭhitaṃ alaṅkatapaṭiyattaṃ viya rūpaṃ samuṭṭhāpeti.
එත්‌ථ ච ආහාරං විඤ්‌ඤාණෙන සද්‌ධිං සඞ්‌ඛිපිත්‌වා ආහාරනාමරූපානං අන්‌තරෙ එකො සන්‌ධි, විපාකවිධිං නාමරූපෙන සඞ්‌ඛිපිත්‌වා නාමරූපසඞ්‌ඛාරානං අන්‌තරෙ එකො සන්‌ධි, සඞ්‌ඛාරානඤ්‌ච ආයතිභවස්‌ස ච අන්‌තරෙ එකො සන්‌ධීති වෙදිතබ්‌බො.
Ettha ca āhāraṃ viññāṇena saddhiṃ saṅkhipitvā āhāranāmarūpānaṃ antare eko sandhi, vipākavidhiṃ nāmarūpena saṅkhipitvā nāmarūpasaṅkhārānaṃ antare eko sandhi, saṅkhārānañca āyatibhavassa ca antare eko sandhīti veditabbo.
කූටාගාරන්‌ති එකකණ්‌ණිකං ගාහාපෙත්‌වා කතං අගාරං. කූටාගාරසාලාති ද්‌වෙ කණ්‌ණිකෙ ගහෙත්‌වා කතසාලා. එවමෙව ඛොති එත්‌ථ ඛීණාසවස්‌ස කම්‌මං සූරියරස්‌මිසමං වෙදිතබ්‌බං. සූරියරස්‌මි පන අත්‌ථි, සා කෙවලං පතිට්‌ඨාය අභාවෙන අප්‌පතිට්‌ඨා නාම ජාතා, ඛීණාසවස්‌ස කම්‌මං නත්‌ථිතාය එව අප්‌පතිට්‌ඨං. තස්‌ස හි කායාදයො අත්‌ථි, තෙහි පන කතකම්‌මං කුසලාකුසලං නාම න හොති, කිරියමත්‌තෙ ඨත්‌වා අවිපාකං හොති. එවමස්‌ස කම්‌මං නත්‌ථිතාය එව අප්‌පතිට්‌ඨං නාම ජාතන්‌ති. චතුත්‌ථං.
Kūṭāgāranti ekakaṇṇikaṃ gāhāpetvā kataṃ agāraṃ. Kūṭāgārasālāti dve kaṇṇike gahetvā katasālā. Evameva khoti ettha khīṇāsavassa kammaṃ sūriyarasmisamaṃ veditabbaṃ. Sūriyarasmi pana atthi, sā kevalaṃ patiṭṭhāya abhāvena appatiṭṭhā nāma jātā, khīṇāsavassa kammaṃ natthitāya eva appatiṭṭhaṃ. Tassa hi kāyādayo atthi, tehi pana katakammaṃ kusalākusalaṃ nāma na hoti, kiriyamatte ṭhatvā avipākaṃ hoti. Evamassa kammaṃ natthitāya eva appatiṭṭhaṃ nāma jātanti. Catutthaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 4. අත්‌ථිරාගසුත්‌තං • 4. Atthirāgasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 4. අත්‌ථිරාගසුත්‌තවණ්‌ණනා • 4. Atthirāgasuttavaṇṇanā
