| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / មជ្ឈិមនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
៤. ពាកុលសុត្តវណ្ណនា
4. Bākulasuttavaṇṇanā
២០៩. ឯវំ មេ សុតន្តិ ពាកុលសុត្តំ។ តត្ថ ពាកុលោតិ យថា ទ្វាវីសតិ ទ្វត្តិំសាតិអាទិម្ហិ វត្តព្ពេ ពាវីសតិ ពាត្តិំសាតិអាទីនិ វុច្ចន្តិ, ឯវមេវ ទ្វិកុលោតិ វត្តព្ពេ ពាកុលោតិ វុត្តំ។ តស្ស ហិ ថេរស្ស ទ្វេ កុលានិ អហេសុំ។ សោ កិរ ទេវលោកោ ចវិត្វា កោសម្ពិនគរេ នាម មហាសេដ្ឋិកុលេ និព្ពត្តោ, តមេនំ បញ្ចមេ ទិវសេ សីសំ ន្ហាបេត្វា គង្គាកីឡំ អកំសុ។ ធាតិយា ទារកំ ឧទកេ និមុជ្ជនុម្មុជ្ជនវសេន កីឡាបេន្តិយា ឯកោ មច្ឆោ ទារកំ ទិស្វា ‘‘ភក្ខោ មេ អយ’’ន្តិ មញ្ញមានោ មុខំ វិវរិត្វា ឧបគតោ។ ធាតី ទារកំ ឆឌ្ឌេត្វា បលាតា។ មច្ឆោ តំ គិលិ។ បុញ្ញវា សត្តោ ទុក្ខំ ន បាបុណិ, សយនគព្ភំ បវិសិត្វា និបន្នោ វិយ អហោសិ។ មច្ឆោ ទារកស្ស តេជេន តត្តកបល្លំ គិលិត្វា ទយ្ហមានោ វិយ វេគេន តិំសយោជនមគ្គំ គន្ត្វា ពារាណសិនគរវាសិនោ មច្ឆពន្ធស្ស ជាលំ បាវិសិ, មហាមច្ឆា នាម ជាលពទ្ធា បហរិយមានា មរន្តិ។ អយំ បន ទារកស្ស តេជេន ជាលតោ នីហដមត្តោវ មតោ។ មច្ឆពន្ធា ច មហន្តំ មច្ឆំ លភិត្វា ផាលេត្វា វិក្កិណន្តិ។ តំ បន ទារកស្ស អានុភាវេន អផាលេត្វា សកលមេវ កាជេន ហរិត្វា សហស្សេន ទេមាតិ វទន្តា នគរេ វិចរិំសុ។ កោចិ ន គណ្ហាតិ។
209.Evaṃme sutanti bākulasuttaṃ. Tattha bākuloti yathā dvāvīsati dvattiṃsātiādimhi vattabbe bāvīsati bāttiṃsātiādīni vuccanti, evameva dvikuloti vattabbe bākuloti vuttaṃ. Tassa hi therassa dve kulāni ahesuṃ. So kira devaloko cavitvā kosambinagare nāma mahāseṭṭhikule nibbatto, tamenaṃ pañcame divase sīsaṃ nhāpetvā gaṅgākīḷaṃ akaṃsu. Dhātiyā dārakaṃ udake nimujjanummujjanavasena kīḷāpentiyā eko maccho dārakaṃ disvā ‘‘bhakkho me aya’’nti maññamāno mukhaṃ vivaritvā upagato. Dhātī dārakaṃ chaḍḍetvā palātā. Maccho taṃ gili. Puññavā satto dukkhaṃ na pāpuṇi, sayanagabbhaṃ pavisitvā nipanno viya ahosi. Maccho dārakassa tejena tattakapallaṃ gilitvā dayhamāno viya vegena tiṃsayojanamaggaṃ gantvā bārāṇasinagaravāsino macchabandhassa jālaṃ pāvisi, mahāmacchā nāma jālabaddhā pahariyamānā maranti. Ayaṃ pana dārakassa tejena jālato nīhaṭamattova mato. Macchabandhā ca mahantaṃ macchaṃ labhitvā phāletvā vikkiṇanti. Taṃ pana dārakassa ānubhāvena aphāletvā sakalameva kājena haritvā sahassena demāti vadantā nagare vicariṃsu. Koci na gaṇhāti.
តស្មិំ បន នគរេ អបុត្តកំ អសីតិកោដិវិភវំ សេដ្ឋិកុលំ អត្ថិ, តស្ស ទ្វារមូលំ បត្វា ‘‘កិំ គហេត្វា ទេថា’’តិ វុត្តា កហាបណន្តិ អាហំសុ។ តេហិ កហាបណំ ទត្វា គហិតោ។ សេដ្ឋិភរិយាបិ អញ្ញេសុ ទិវសេសុ មច្ឆេ ន កេលាយតិ, តំ ទិវសំ បន មច្ឆំ ផលកេ ឋបេត្វា សយមេវ ផាលេសិ។ មច្ឆញ្ច នាម កុច្ឆិតោ ផាលេន្តិ, សា បន បិដ្ឋិតោ ផាលេន្តី មច្ឆកុច្ឆិយំ សុវណ្ណវណ្ណំ ទារកំ ទិស្វា – ‘‘មច្ឆកុច្ឆិយំ មេ បុត្តោ លទ្ធោ’’តិ នាទំ នទិត្វា ទារកំ អាទាយ សាមិកស្ស សន្តិកំ អគមាសិ។ សេដ្ឋិ តាវទេវ ភេរិំ ចរាបេត្វា ទារកំ អាទាយ រញ្ញោ សន្តិកំ គន្ត្វា – ‘‘មច្ឆកុច្ឆិយំ មេ ទេវ ទារកោ លទ្ធោ, កិំ ករោមី’’តិ អាហ។ បុញ្ញវា ឯស, យោ មច្ឆកុច្ឆិយំ អរោគោ វសិ, បោសេហិ នន្តិ។
Tasmiṃ pana nagare aputtakaṃ asītikoṭivibhavaṃ seṭṭhikulaṃ atthi, tassa dvāramūlaṃ patvā ‘‘kiṃ gahetvā dethā’’ti vuttā kahāpaṇanti āhaṃsu. Tehi kahāpaṇaṃ datvā gahito. Seṭṭhibhariyāpi aññesu divasesu macche na kelāyati, taṃ divasaṃ pana macchaṃ phalake ṭhapetvā sayameva phālesi. Macchañca nāma kucchito phālenti, sā pana piṭṭhito phālentī macchakucchiyaṃ suvaṇṇavaṇṇaṃ dārakaṃ disvā – ‘‘macchakucchiyaṃ me putto laddho’’ti nādaṃ naditvā dārakaṃ ādāya sāmikassa santikaṃ agamāsi. Seṭṭhi tāvadeva bheriṃ carāpetvā dārakaṃ ādāya rañño santikaṃ gantvā – ‘‘macchakucchiyaṃ me deva dārako laddho, kiṃ karomī’’ti āha. Puññavā esa, yo macchakucchiyaṃ arogo vasi, posehi nanti.
អស្សោសិ ខោ ឥតរំ កុលំ – ‘‘ពារាណសិយំ កិរ ឯកំ សេដ្ឋិកុលំ មច្ឆកុច្ឆិយំ ទារកំ លភតី’’តិ, តេ តត្ថ អគមំសុ។ អថស្ស មាតា ទារកំ អលង្ករិត្វា កីឡាបិយមានំ ទិស្វាវ ‘‘មនាបោ វតាយំ ទារកោ’’តិ គន្ត្វា បវតិំ អាចិក្ខិ។ ឥតរា មយ្ហំ បុត្តោតិអាទិមាហ។ កហំ តេ លទ្ធោតិ? មច្ឆកុច្ឆិយន្តិ។ នោ តុយ្ហំ បុត្តោ, មយ្ហំ បុត្តោតិ។ កហំ តេ លទ្ធោតិ? មយា ទសមាសេ កុច្ឆិយា ធារិតោ, អថ នំ នទិយា កីឡាបិយមានំ មច្ឆោ គិលីតិ។ តុយ្ហំ បុត្តោ អញ្ញេន មច្ឆេន គិលិតោ ភវិស្សតិ, អយំ បន មយា មច្ឆកុច្ឆិយំ លទ្ធោតិ, ឧភោបិ រាជកុលំ អគមំសុ។ រាជា អាហ – ‘‘អយំ ទស មាសេ កុច្ឆិយា ធារិតត្តា អមាតា កាតុំ ន សក្កា, មច្ឆំ គណ្ហន្តាបិ វក្កយកនាទីនិ ពហិ កត្វា គណ្ហន្តា នាម នត្ថីតិ មច្ឆកុច្ឆិយំ លទ្ធត្តា អយម្បិ អមាតា កាតុំ ន សក្កា, ទារកោ ឧភិន្នម្បិ កុលានំ ទាយាទោ ហោតុ, ឧភោបិ នំ ជគ្គថា’’តិ ឧភោបិ ជគ្គិំសុ។
Assosi kho itaraṃ kulaṃ – ‘‘bārāṇasiyaṃ kira ekaṃ seṭṭhikulaṃ macchakucchiyaṃ dārakaṃ labhatī’’ti, te tattha agamaṃsu. Athassa mātā dārakaṃ alaṅkaritvā kīḷāpiyamānaṃ disvāva ‘‘manāpo vatāyaṃ dārako’’ti gantvā pavatiṃ ācikkhi. Itarā mayhaṃ puttotiādimāha. Kahaṃ te laddhoti? Macchakucchiyanti. No tuyhaṃ putto, mayhaṃ puttoti. Kahaṃ te laddhoti? Mayā dasamāse kucchiyā dhārito, atha naṃ nadiyā kīḷāpiyamānaṃ maccho gilīti. Tuyhaṃ putto aññena macchena gilito bhavissati, ayaṃ pana mayā macchakucchiyaṃ laddhoti, ubhopi rājakulaṃ agamaṃsu. Rājā āha – ‘‘ayaṃ dasa māse kucchiyā dhāritattā amātā kātuṃ na sakkā, macchaṃ gaṇhantāpi vakkayakanādīni bahi katvā gaṇhantā nāma natthīti macchakucchiyaṃ laddhattā ayampi amātā kātuṃ na sakkā, dārako ubhinnampi kulānaṃ dāyādo hotu, ubhopi naṃ jaggathā’’ti ubhopi jaggiṃsu.
វិញ្ញុតំ បត្តស្ស ទ្វីសុបិ នគរេសុ បាសាទំ ការេត្វា នាដកានិ បច្ចុបដ្ឋាបេសុំ។ ឯកេកស្មិំ នគរេ ចត្តារោ ចត្តារោ មាសេ វសតិ, ឯកស្មិំ នគរេ ចត្តារោ មាសេ វុដ្ឋស្ស សង្ឃាដនាវាយ មណ្ឌបំ ការេត្វា តត្ថ នំ សទ្ធិំ នាដកាហិ អារោបេន្តិ។ សោ សម្បត្តិំ អនុភវមានោ ឥតរំ នគរំ គច្ឆតិ។ តំនគរវាសិនោ នាដកានិ ឧបឌ្ឍមគ្គំ អគមំសុ។ តេ បច្ចុគ្គន្ត្វា តំ បរិវារេត្វា អត្តនោ បាសាទំ នយន្តិ។ ឥតរានិ នាដកានិ និវត្តិត្វា អត្តនោ នគរមេវ គច្ឆន្តិ។ តត្ថ ចត្តារោ មាសេ វសិត្វា តេនេវ និយាមេន បុន ឥតរំ នគរំ គច្ឆតិ។ ឯវមស្ស សម្បត្តិំ អនុភវន្តស្ស អសីតិ វស្សានិ បរិបុណ្ណានិ។
Viññutaṃ pattassa dvīsupi nagaresu pāsādaṃ kāretvā nāṭakāni paccupaṭṭhāpesuṃ. Ekekasmiṃ nagare cattāro cattāro māse vasati, ekasmiṃ nagare cattāro māse vuṭṭhassa saṅghāṭanāvāya maṇḍapaṃ kāretvā tattha naṃ saddhiṃ nāṭakāhi āropenti. So sampattiṃ anubhavamāno itaraṃ nagaraṃ gacchati. Taṃnagaravāsino nāṭakāni upaḍḍhamaggaṃ agamaṃsu. Te paccuggantvā taṃ parivāretvā attano pāsādaṃ nayanti. Itarāni nāṭakāni nivattitvā attano nagarameva gacchanti. Tattha cattāro māse vasitvā teneva niyāmena puna itaraṃ nagaraṃ gacchati. Evamassa sampattiṃ anubhavantassa asīti vassāni paripuṇṇāni.
អថ ភគវា ចារិកំ ចរមានោ ពារាណសិំ បត្តោ។ សោ ភគវតោ សន្តិកេ ធម្មំ សុត្វា បដិលទ្ធសទ្ធោ បព្ពជិតោ។ បព្ពជិត្វា សត្តាហមេវ បុថុជ្ជនោ អហោសិ, អដ្ឋមេ បន សោ សហ បដិសម្ភិទាហិ អរហត្តំ បាបុណីតិ ឯវមស្ស ទ្វេ កុលានិ អហេសុំ។ តស្មា ពាកុលោតិ សង្ខំ អគមាសីតិ។
Atha bhagavā cārikaṃ caramāno bārāṇasiṃ patto. So bhagavato santike dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajito. Pabbajitvā sattāhameva puthujjano ahosi, aṭṭhame pana so saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇīti evamassa dve kulāni ahesuṃ. Tasmā bākuloti saṅkhaṃ agamāsīti.
បុរាណគិហិសហាយោតិ បុព្ពេ គិហិកាលេ សហាយោ។ អយម្បិ ទីឃាយុកោវ ថេរំ បព្ពជិតំ បស្សិតុំ គច្ឆន្តោ អសីតិមេ វស្សេ គតោ។ មេថុនោ ធម្មោតិ ពាលោ នគ្គសមណកោ ពាលបុច្ឆំ បុច្ឆតិ, ន សាសនវចនំ, ឥទានិ ថេរេន ទិន្ននយេ ឋិតោ ឥមេហិ បន តេតិ បុច្ឆិ។
Purāṇagihisahāyoti pubbe gihikāle sahāyo. Ayampi dīghāyukova theraṃ pabbajitaṃ passituṃ gacchanto asītime vasse gato. Methuno dhammoti bālo naggasamaṇako bālapucchaṃ pucchati, na sāsanavacanaṃ, idāni therena dinnanaye ṭhito imehi pana teti pucchi.
២១០. យំបាយស្មាតិអាទីនិ បទានិ សព្ពវារេសុ ធម្មសង្គាហកត្ថេរេហិ និយមេត្វា ឋបិតានិ។ តត្ថ សញ្ញា ឧប្បន្នមត្តាវ, វិតក្កោ កម្មបថភេទកោតិ ។ ថេរោ បនាហ – ‘‘កស្មា វិសុំ ករោថ, ឧភយម្បេតំ កម្មបថភេទកមេវា’’តិ។
210.Yaṃpāyasmātiādīni padāni sabbavāresu dhammasaṅgāhakattherehi niyametvā ṭhapitāni. Tattha saññā uppannamattāva, vitakko kammapathabhedakoti . Thero panāha – ‘‘kasmā visuṃ karotha, ubhayampetaṃ kammapathabhedakamevā’’ti.
២១១. គហបតិចីវរន្តិ វស្សាវាសិកំ ចីវរំ។ សត្ថេនាតិ បិប្ផលកេន។ សូចិយាតិ សូចិំ គហេត្វា សិព្ពិតភាវំ ន សរាមីតិ អត្ថោ។ កថិនេ ចីវរន្តិ កថិនចីវរំ, កថិនចីវរម្បិ ហិ វស្សាវាសិកគតិកមេវ។ តស្មា តត្ថ ‘‘សិព្ពិតា នាភិជានាមី’’តិ អាហ។
211.Gahapaticīvaranti vassāvāsikaṃ cīvaraṃ. Satthenāti pipphalakena. Sūciyāti sūciṃ gahetvā sibbitabhāvaṃ na sarāmīti attho. Kathine cīvaranti kathinacīvaraṃ, kathinacīvarampi hi vassāvāsikagatikameva. Tasmā tattha ‘‘sibbitā nābhijānāmī’’ti āha.
ឯត្តកំ បនស្ស កាលំ គហបតិចីវរំ អសាទិយន្តស្ស ឆិន្ទនសិព្ពនាទីនិ អករោន្តស្ស កុតោ ចីវរំ ឧប្បជ្ជតីតិ។ ទ្វីហិ នគរេហិ។ ថេរោ ហិ មហាយសស្សី, តស្ស បុត្តធីតរោ នត្តបនត្តកា សុខុមសាដកេហិ ចីវរានិ ការេត្វា រជាបេត្វា សមុគ្គេ បក្ខិបិត្វា បហិណន្តិ។ ថេរស្ស ន្ហានកាលេ ន្ហានកោដ្ឋកេ ឋបេន្តិ។ ថេរោ តានិ និវាសេតិ ចេវ បារុបតិ ច, បុរាណចីវរានិ សម្បត្តបព្ពជិតានំ ទេតិ។ ថេរោ តានិ និវាសេត្វា ច បារុបិត្វា ច នវកម្មំ ន ករោតិ, កិញ្ចិ អាយូហនកម្មំ នត្ថិ។ ផលសមាបត្តិំ អប្បេត្វា អប្បេត្វា និសីទតិ។ ចតូសុ មាសេសុ បត្តេសុ លោមកិលិដ្ឋានិ ហោន្តិ, អថស្ស បុន តេនេវ និយាមេន បហិណិត្វា ទេន្តិ។ អឌ្ឍមាសេ អឌ្ឍមាសេ បរិវត្តតីតិបិ វទន្តិយេវ។
Ettakaṃ panassa kālaṃ gahapaticīvaraṃ asādiyantassa chindanasibbanādīni akarontassa kuto cīvaraṃ uppajjatīti. Dvīhi nagarehi. Thero hi mahāyasassī, tassa puttadhītaro nattapanattakā sukhumasāṭakehi cīvarāni kāretvā rajāpetvā samugge pakkhipitvā pahiṇanti. Therassa nhānakāle nhānakoṭṭhake ṭhapenti. Thero tāni nivāseti ceva pārupati ca, purāṇacīvarāni sampattapabbajitānaṃ deti. Thero tāni nivāsetvā ca pārupitvā ca navakammaṃ na karoti, kiñci āyūhanakammaṃ natthi. Phalasamāpattiṃ appetvā appetvā nisīdati. Catūsu māsesu pattesu lomakiliṭṭhāni honti, athassa puna teneva niyāmena pahiṇitvā denti. Aḍḍhamāse aḍḍhamāse parivattatītipi vadantiyeva.
អនច្ឆរិយញ្ចេតំ ថេរស្ស មហាបុញ្ញស្ស មហាភិញ្ញស្ស សតសហស្សកប្បេ បូរិតបារមិស្ស, អសោកធម្មរញ្ញោ កុលូបកោ និគ្រោធត្ថេរោ ទិវសស្ស និក្ខត្តុំ ចីវរំ បរិវត្តេសិ។ តស្ស ហិ តិចីវរំ ហត្ថិក្ខន្ធេ ឋបេត្វា បញ្ចហិ ច គន្ធសមុគ្គសតេហិ បញ្ចហិ ច មាលាសមុគ្គសតេហិ សទ្ធិំ បាតោវ អាហរិយិត្ថ, តថា ទិវា ចេវ សាយញ្ច។ រាជា កិរ ទិវសស្ស និក្ខត្តុំ សាដកេ បរិវត្តេន្តោ ‘‘ថេរស្ស ចីវរំ នីត’’ន្តិ បុច្ឆិត្វា ‘‘អាម នីត’’ន្តិ សុត្វាវ បរិវត្តេសិ។ ថេរោបិ ន ភណ្ឌិកំ ពន្ធិត្វា ឋបេសិ, សម្បត្តសព្រហ្មចារីនំ អទាសិ។ តទា កិរ ជម្ពុទីបេ ភិក្ខុសង្ឃស្ស យេភុយ្យេន និគ្រោធស្សេវ សន្តកំ ចីវរំ អហោសិ។
Anacchariyañcetaṃ therassa mahāpuññassa mahābhiññassa satasahassakappe pūritapāramissa, asokadhammarañño kulūpako nigrodhatthero divasassa nikkhattuṃ cīvaraṃ parivattesi. Tassa hi ticīvaraṃ hatthikkhandhe ṭhapetvā pañcahi ca gandhasamuggasatehi pañcahi ca mālāsamuggasatehi saddhiṃ pātova āhariyittha, tathā divā ceva sāyañca. Rājā kira divasassa nikkhattuṃ sāṭake parivattento ‘‘therassa cīvaraṃ nīta’’nti pucchitvā ‘‘āma nīta’’nti sutvāva parivattesi. Theropi na bhaṇḍikaṃ bandhitvā ṭhapesi, sampattasabrahmacārīnaṃ adāsi. Tadā kira jambudīpe bhikkhusaṅghassa yebhuyyena nigrodhasseva santakaṃ cīvaraṃ ahosi.
អហោ វត មំ កោចិ និមន្តេយ្យាតិ កិំ បន ចិត្តស្ស អនុប្បាទនំ ភារិយំ, ឧប្បន្នស្ស បហានន្តិ។ ចិត្តំ នាម លហុកបរិវត្តំ, តស្មា អនុប្បាទនំ ភារិយំ , ឧប្បន្នស្ស បហានម្បិ ភារិយមេវ ។ អន្តរឃរេតិ មហាសកុលុទាយិសុត្តេ (ម. និ. ២.២៣៧) ឥន្ទខីលតោ បដ្ឋាយ អន្តរឃរំ នាម ឥធ និម្ពោទកបតនដ្ឋានំ អធិប្បេតំ។ កុតោ បនស្ស ភិក្ខា ឧប្បជ្ជិត្ថាតិ។ ថេរោ ទ្វីសុ នគរេសុ អភិញ្ញាតោ, គេហទ្វារំ អាគតស្សេវស្ស បត្តំ គហេត្វា នានារសភោជនស្ស បូរេត្វា ទេន្តិ។ សោ លទ្ធដ្ឋានតោ និវត្តតិ, ភត្តកិច្ចករណដ្ឋានំ បនស្ស និពទ្ធមេវ អហោសិ។ អនុព្យញ្ជនសោតិ ថេរេន កិរ រូបេ និមិត្តំ គហេត្វា មាតុគាមោ ន ឱលោកិតបុព្ពោ។ មាតុគាមស្ស ធម្មន្តិ មាតុគាមស្ស ឆប្បញ្ចវាចាហិ ធម្មំ ទេសេតុំ វដ្ដតិ, បញ្ហំ បុដ្ឋេន គាថាសហស្សម្បិ វត្តុំ វដ្ដតិយេវ។ ថេរោ បន កប្បិយមេវ ន អកាសិ។ យេភុយ្យេន ហិ កុលូបកថេរានមេតំ កម្មំ ហោតិ។ ភិក្ខុនុបស្សយន្តិ ភិក្ខុនិឧបស្សយំ។ តំ បន គិលានបុច្ឆកេន គន្តុំ វដ្ដតិ, ថេរោ បន កប្បិយមេវ ន អកាសិ។ ឯស នយោ សព្ពត្ថ។ ចុណ្ណេនាតិ កោសម្ពចុណ្ណាទិនា។ គត្តបរិកម្មេតិ សរីរសម្ពាហនកម្មេ។ វិចារិតាតិ បយោជយិតា។ គទ្ទូហនមត្តន្តិ គាវិំ ថនេ គហេត្វា ឯកំ ខីរពិន្ទុំ ទូហនកាលមត្តម្បិ។
Aho vata maṃ koci nimanteyyāti kiṃ pana cittassa anuppādanaṃ bhāriyaṃ, uppannassa pahānanti. Cittaṃ nāma lahukaparivattaṃ, tasmā anuppādanaṃ bhāriyaṃ , uppannassa pahānampi bhāriyameva . Antaraghareti mahāsakuludāyisutte (ma. ni. 2.237) indakhīlato paṭṭhāya antaragharaṃ nāma idha nimbodakapatanaṭṭhānaṃ adhippetaṃ. Kuto panassa bhikkhā uppajjitthāti. Thero dvīsu nagaresu abhiññāto, gehadvāraṃ āgatassevassa pattaṃ gahetvā nānārasabhojanassa pūretvā denti. So laddhaṭṭhānato nivattati, bhattakiccakaraṇaṭṭhānaṃ panassa nibaddhameva ahosi. Anubyañjanasoti therena kira rūpe nimittaṃ gahetvā mātugāmo na olokitapubbo. Mātugāmassa dhammanti mātugāmassa chappañcavācāhi dhammaṃ desetuṃ vaṭṭati, pañhaṃ puṭṭhena gāthāsahassampi vattuṃ vaṭṭatiyeva. Thero pana kappiyameva na akāsi. Yebhuyyena hi kulūpakatherānametaṃ kammaṃ hoti. Bhikkhunupassayanti bhikkhuniupassayaṃ. Taṃ pana gilānapucchakena gantuṃ vaṭṭati, thero pana kappiyameva na akāsi. Esa nayo sabbattha. Cuṇṇenāti kosambacuṇṇādinā. Gattaparikammeti sarīrasambāhanakamme. Vicāritāti payojayitā. Gaddūhanamattanti gāviṃ thane gahetvā ekaṃ khīrabinduṃ dūhanakālamattampi.
កេន បន ការណេន ថេរោ និរាពាធោ អហោសិ។ បទុមុត្តរេ កិរ ភគវតិ សតសហស្សភិក្ខុបរិវារេ ចារិកំ ចរមានេ ហិមវតិ វិសរុក្ខា បុប្ផិំសុ។ ភិក្ខុសតសហស្សានម្បិ តិណបុប្ផករោគោ ឧប្បជ្ជតិ។ ថេរោ តស្មិំ សមយេ ឥទ្ធិមា តាបសោ ហោតិ, សោ អាកាសេន គច្ឆន្តោ ភិក្ខុសង្ឃំ ទិស្វា ឱតរិត្វា រោគំ បុច្ឆិត្វា ហិមវន្តតោ ឱសធំ អាហរិត្វា អទាសិ។ ឧបសិង្ឃនមត្តេនេវ រោគោ វូបសមិ។ កស្សបសម្មាសម្ពុទ្ធកាលេបិ បឋមវប្បទិវសេ វប្បំ ឋបេត្វា ភិក្ខុសង្ឃស្ស បរិភោគំ អគ្គិសាលញ្ចេវ វច្ចកុដិញ្ច ការេត្វា ភិក្ខុសង្ឃស្ស ភេសជ្ជវត្តំ និពន្ធិ, ឥមិនា កម្មេន និរាពាធោ អហោសិ។ ឧក្កដ្ឋនេសជ្ជិកោ បនេស ឧក្កដ្ឋារញ្ញកោ ច តស្មា ‘‘នាភិជានាមិ អបស្សេនកំ អបស្សយិតា’’តិអាទិមាហ។
Kena pana kāraṇena thero nirābādho ahosi. Padumuttare kira bhagavati satasahassabhikkhuparivāre cārikaṃ caramāne himavati visarukkhā pupphiṃsu. Bhikkhusatasahassānampi tiṇapupphakarogo uppajjati. Thero tasmiṃ samaye iddhimā tāpaso hoti, so ākāsena gacchanto bhikkhusaṅghaṃ disvā otaritvā rogaṃ pucchitvā himavantato osadhaṃ āharitvā adāsi. Upasiṅghanamatteneva rogo vūpasami. Kassapasammāsambuddhakālepi paṭhamavappadivase vappaṃ ṭhapetvā bhikkhusaṅghassa paribhogaṃ aggisālañceva vaccakuṭiñca kāretvā bhikkhusaṅghassa bhesajjavattaṃ nibandhi, iminā kammena nirābādho ahosi. Ukkaṭṭhanesajjiko panesa ukkaṭṭhāraññako ca tasmā ‘‘nābhijānāmi apassenakaṃ apassayitā’’tiādimāha.
សរណោតិ សកិលេសោ។ អញ្ញា ឧទបាទីតិ អនុបសម្បន្នស្ស អញ្ញំ ព្យាកាតុំ ន វដ្ដតិ។ ថេរោ កស្មា ព្យាកាសិ? ន ថេរោ អហំ អរហាតិ អាហ, អញ្ញា ឧទបាទីតិ បនាហ។ អបិច ថេរោ អរហាតិ បាកដោ, តស្មា ឯវមាហ។
Saraṇoti sakileso. Aññā udapādīti anupasampannassa aññaṃ byākātuṃ na vaṭṭati. Thero kasmā byākāsi? Na thero ahaṃ arahāti āha, aññā udapādīti panāha. Apica thero arahāti pākaṭo, tasmā evamāha.
២១២. បព្ពជ្ជន្តិ ថេរោ សយំ នេវ បព្ពាជេសិ, ន ឧបសម្បាទេសិ អញ្ញេហិ បន ភិក្ខូហិ ឯវំ ការាបេសិ។ អវាបុរណំ អាទាយាតិ កុញ្ចិកំ គហេត្វា។
212.Pabbajjanti thero sayaṃ neva pabbājesi, na upasampādesi aññehi pana bhikkhūhi evaṃ kārāpesi. Avāpuraṇaṃ ādāyāti kuñcikaṃ gahetvā.
និសិន្នកោវ បរិនិព្ពាយីតិ អហំ ធរមានោបិ ន អញ្ញស្ស ភិក្ខុស្ស ភារោ អហោសិំ, បរិនិព្ពុតស្សាបិ មេ សរីរំ ភិក្ខុសង្ឃស្ស បលិពោធោ មា អហោសីតិ តេជោធាតុំ សមាបជ្ជិត្វា បរិនិព្ពាយិ។ សរីរតោ ជាលា ឧដ្ឋហិ, ឆវិមំសលោហិតំ សប្បិ វិយ ឈាយមានំ បរិក្ខយំ គតំ, សុមនមកុលសទិសា ធាតុយោវ អវសេសិំសុ។ សេសំ សព្ពត្ថ បាកដមេវ។ ឥទំ បន សុត្តំ ទុតិយសង្គហេ សង្គីតន្តិ។
Nisinnakovaparinibbāyīti ahaṃ dharamānopi na aññassa bhikkhussa bhāro ahosiṃ, parinibbutassāpi me sarīraṃ bhikkhusaṅghassa palibodho mā ahosīti tejodhātuṃ samāpajjitvā parinibbāyi. Sarīrato jālā uṭṭhahi, chavimaṃsalohitaṃ sappi viya jhāyamānaṃ parikkhayaṃ gataṃ, sumanamakulasadisā dhātuyova avasesiṃsu. Sesaṃ sabbattha pākaṭameva. Idaṃ pana suttaṃ dutiyasaṅgahe saṅgītanti.
បបញ្ចសូទនិយា មជ្ឈិមនិកាយដ្ឋកថាយ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ពាកុលសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Bākulasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / មជ្ឈិមនិកាយ • Majjhimanikāya / ៤. ពាកុលសុត្តំ • 4. Bākulasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / មជ្ឈិមនិកាយ (ដីកា) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ៤. ពាកុលសុត្តវណ្ណនា • 4. Bākulasuttavaṇṇanā
