| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
9. බාලපණ්‌ඩිතසුත්‌තවණ්‌ණනා
9. Bālapaṇḍitasuttavaṇṇanā
19. නවමෙ අවිජ්‌ජානීවරණස්‌සාති අවිජ්‌ජාය නිවාරිතස්‌ස. එවමයං කායො සමුදාගතොති එවං අවිජ්‌ජාය නිවාරිතත්‌තා තණ්‌හාය ච සම්‌පයුත්‌තත්‌තායෙව අයං කායො නිබ්‌බත්‌තො. අයඤ්‌චෙව කායොති අයඤ්‌චස්‌ස අත්‌තනො සවිඤ්‌ඤාණකො කායො. බහිද්‌ධා ච නාමරූපන්‌ති බහිද්‌ධා ච පරෙසං සවිඤ්‌ඤාණකො කායො. අත්‌තනො ච පරස්‌ස ච පඤ්‌චහි ඛන්‌ධෙහි ඡහි ආයතනෙහි චාපි අයං අත්‌ථො දීපෙතබ්‌බොව. ඉත්‌ථෙතං ද්‌වයන්‌ති එවමෙතං ද්‌වයං. ද්‌වයං පටිච්‌ච ඵස්‌සොති අඤ්‌ඤත්‌ථ චක්‌ඛුරූපාදීනි ද්‌වයානි පටිච්‌ච චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සාදයො වුත්‌තා, ඉධ පන අජ්‌ඣත්‌තිකබාහිරානි ආයතනානි. මහාද්‌වයං නාම කිරෙතං. සළෙවායතනානීති සළෙව ඵස්‌සායතනානි ඵස්‌සකාරණානි. යෙහි ඵුට්‌ඨොති යෙහි කාරණභූතෙහි ආයතනෙහි උප්‌පන්‌නෙන ඵස්‌සෙන ඵුට්‌ඨො. අඤ්‌ඤතරෙනාති එත්‌ථ පරිපුණ්‌ණවසෙන අඤ්‌ඤතරතා වෙදිතබ්‌බා. තත්‍රාති තස්‌මිං බාලපණ්‌ඩිතානං කායනිබ්‌බත්‌තනාදිම්‌හි. කො අධිප්‌පයාසොති කො අධිකපයොගො.
19. Navame avijjānīvaraṇassāti avijjāya nivāritassa. Evamayaṃ kāyo samudāgatoti evaṃ avijjāya nivāritattā taṇhāya ca sampayuttattāyeva ayaṃ kāyo nibbatto. Ayañceva kāyoti ayañcassa attano saviññāṇako kāyo. Bahiddhā ca nāmarūpanti bahiddhā ca paresaṃ saviññāṇako kāyo. Attano ca parassa ca pañcahi khandhehi chahi āyatanehi cāpi ayaṃ attho dīpetabbova. Itthetaṃ dvayanti evametaṃ dvayaṃ. Dvayaṃ paṭicca phassoti aññattha cakkhurūpādīni dvayāni paṭicca cakkhusamphassādayo vuttā, idha pana ajjhattikabāhirāni āyatanāni. Mahādvayaṃ nāma kiretaṃ. Saḷevāyatanānīti saḷeva phassāyatanāni phassakāraṇāni. Yehi phuṭṭhoti yehi kāraṇabhūtehi āyatanehi uppannena phassena phuṭṭho. Aññatarenāti ettha paripuṇṇavasena aññataratā veditabbā. Tatrāti tasmiṃ bālapaṇḍitānaṃ kāyanibbattanādimhi. Ko adhippayāsoti ko adhikapayogo.
භගවංමූලකාති භගවා මූලං එතෙසන්‌ති භගවංමූලකා. ඉදං වුත්‌තං හොති – ඉමෙ, භන්‌තෙ, අම්‌හාකං ධම්‌මා පුබ්‌බෙ කස්‌සපසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන උප්‌පාදිතා, තස්‌මිං පරිනිබ්‌බුතෙ එකං බුද්‌ධන්‌තරං අඤ්‌ඤො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා ඉමෙ ධම්‌මෙ උප්‌පාදෙතුං සමත්‌ථො නාම නාහොසි, භගවතා පන නො ඉමෙ ධම්‌මා උප්‌පාදිතා. භගවන්‌තඤ්‌හි නිස්‌සාය මයං ඉමෙ ධම්‌මෙ ආජානාම පටිවිජ්‌ඣාමාති එවං භගවංමූලකා නො, භන්‌තෙ, ධම්‌මාති. භගවංනෙත්‌තිකාති භගවා හි ධම්‌මානං නෙතා විනෙතා අනුනෙතා, යථාසභාවතො පාටියෙක්‌කං පාටියෙක්‌කං නාමං ගහෙත්‌වා දස්‌සෙතාති ධම්‌මා භගවංනෙත්‌තිකා නාම හොන්‌ති. භගවංපටිසරණාති චතුභූමකධම්‌මා සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤ්‌ඤාණස්‌ස ආපාථං ආගච්‌ඡමානා භගවති පටිසරන්‌ති නාමාති භගවංපටිසරණා. පටිසරන්‌තීති සමොසරන්‌ති. අපිච මහාබොධිමණ්‌ඩෙ නිසින්‌නස්‌ස භගවතො පටිවෙධවසෙන ඵස්‌සො ආගච්‌ඡති ‘‘අහං භගවා කින්‌නාමො’’ති? ත්‌වං ඵුසනට්‌ඨෙන ඵස්‌සො නාම. වෙදනා, සඤ්‌ඤා, සඞ්‌ඛාරා, විඤ්‌ඤාණං ආගච්‌ඡති ‘‘අහං භගවා කින්‌නාම’’න්‌ති, ත්‌වං විජානනට්‌ඨෙන විඤ්‌ඤාණං නාමාති එවං චතුභූමකධම්‌මානං යථාසභාවතො පාටියෙක්‌කං පාටියෙක්‌කං නාමං ගණ්‌හන්‌තො භගවා ධම්‌මෙ පටිසරතීති භගවංපටිසරණා. භගවන්‌තංයෙව පටිභාතූති භගවතොව එතස්‌ස භාසිතස්‌ස අත්‌ථො උපට්‌ඨාතු, තුම්‌හෙයෙව නො කථෙත්‌වා දෙථාති අත්‌ථො.
Bhagavaṃmūlakāti bhagavā mūlaṃ etesanti bhagavaṃmūlakā. Idaṃ vuttaṃ hoti – ime, bhante, amhākaṃ dhammā pubbe kassapasammāsambuddhena uppāditā, tasmiṃ parinibbute ekaṃ buddhantaraṃ añño samaṇo vā brāhmaṇo vā ime dhamme uppādetuṃ samattho nāma nāhosi, bhagavatā pana no ime dhammā uppāditā. Bhagavantañhi nissāya mayaṃ ime dhamme ājānāma paṭivijjhāmāti evaṃ bhagavaṃmūlakā no, bhante, dhammāti. Bhagavaṃnettikāti bhagavā hi dhammānaṃ netā vinetā anunetā, yathāsabhāvato pāṭiyekkaṃ pāṭiyekkaṃ nāmaṃ gahetvā dassetāti dhammā bhagavaṃnettikā nāma honti. Bhagavaṃpaṭisaraṇāti catubhūmakadhammā sabbaññutaññāṇassa āpāthaṃ āgacchamānā bhagavati paṭisaranti nāmāti bhagavaṃpaṭisaraṇā. Paṭisarantīti samosaranti. Apica mahābodhimaṇḍe nisinnassa bhagavato paṭivedhavasena phasso āgacchati ‘‘ahaṃ bhagavā kinnāmo’’ti? Tvaṃ phusanaṭṭhena phasso nāma. Vedanā, saññā, saṅkhārā, viññāṇaṃ āgacchati ‘‘ahaṃ bhagavā kinnāma’’nti, tvaṃ vijānanaṭṭhena viññāṇaṃ nāmāti evaṃ catubhūmakadhammānaṃ yathāsabhāvato pāṭiyekkaṃ pāṭiyekkaṃ nāmaṃ gaṇhanto bhagavā dhamme paṭisaratīti bhagavaṃpaṭisaraṇā. Bhagavantaṃyeva paṭibhātūti bhagavatova etassa bhāsitassa attho upaṭṭhātu, tumheyeva no kathetvā dethāti attho.
සා චෙව අවිජ්‌ජාති එත්‌ථ කිඤ්‌චාපි සා අවිජ්‌ජා ච තණ්‌හා ච කම්‌මං ජවාපෙත්‌වා පටිසන්‌ධිං ආකඩ්‌ඪිත්‌වා නිරුද්‌ධා, යථා පන අජ්‌ජාපි යං හිය්‍යො භෙසජ්‌ජං පීතං, තදෙව භොජනං භුඤ්‌ජාති සරික්‌ඛකත්‌තෙන තදෙවාති වුච්‌චති, එවමිධාපි සා චෙව අවිජ්‌ජා සා ච තණ්‌හාති ඉදම්‌පි සරික්‌ඛකත්‌තෙන වුත්‌තං. බ්‍රහ්‌මචරියන්‌ති මග්‌ගබ්‍රහ්‌මචරියං. දුක්‌ඛක්‌ඛයායාති වට්‌ටදුක්‌ඛස්‌ස ඛයත්‌ථාය. කායූපගො හොතීති අඤ්‌ඤං පටිසන්‌ධිකායං උපගන්‌තා හොති. යදිදං බ්‍රහ්‌මචරියවාසොති යො අයං මග්‌ගබ්‍රහ්‌මචරියවාසො, අයං බාලතො පණ්‌ඩිතස්‌ස විසෙසොති දස්‌සෙති. ඉති ඉමස්‌මිං සුත්‌තෙ සබ්‌බොපි සපටිසන්‌ධිකො පුථුජ්‌ජනො ‘‘බාලො’’ති, අප්‌පටිසන්‌ධිකො ඛීණාසවො ‘‘පණ්‌ඩිතො’’ති වුත්‌තො. සොතාපන්‌නසකදාගාමිඅනාගාමිනො පන ‘‘පණ්‌ඩිතා’’ති වා ‘‘බාලා’’ති වා න වත්‌තබ්‌බා, භජමානා පන පණ්‌ඩිතපක්‌ඛං භජන්‌ති. නවමං.
Sāceva avijjāti ettha kiñcāpi sā avijjā ca taṇhā ca kammaṃ javāpetvā paṭisandhiṃ ākaḍḍhitvā niruddhā, yathā pana ajjāpi yaṃ hiyyo bhesajjaṃ pītaṃ, tadeva bhojanaṃ bhuñjāti sarikkhakattena tadevāti vuccati, evamidhāpi sā ceva avijjā sā ca taṇhāti idampi sarikkhakattena vuttaṃ. Brahmacariyanti maggabrahmacariyaṃ. Dukkhakkhayāyāti vaṭṭadukkhassa khayatthāya. Kāyūpago hotīti aññaṃ paṭisandhikāyaṃ upagantā hoti. Yadidaṃ brahmacariyavāsoti yo ayaṃ maggabrahmacariyavāso, ayaṃ bālato paṇḍitassa visesoti dasseti. Iti imasmiṃ sutte sabbopi sapaṭisandhiko puthujjano ‘‘bālo’’ti, appaṭisandhiko khīṇāsavo ‘‘paṇḍito’’ti vutto. Sotāpannasakadāgāmianāgāmino pana ‘‘paṇḍitā’’ti vā ‘‘bālā’’ti vā na vattabbā, bhajamānā pana paṇḍitapakkhaṃ bhajanti. Navamaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 9. බාලපණ්‌ඩිතසුත්‌තං • 9. Bālapaṇḍitasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 9. බාලපණ්‌ඩිතසුත්‌තවණ්‌ණනා • 9. Bālapaṇḍitasuttavaṇṇanā
