| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විනයවිනිච්‌ඡය-ටීකා • Vinayavinicchaya-ṭīkā |
භික්‌ඛුනිවිභඞ්‌ගො
Bhikkhunivibhaṅgo
170. විනයස්‌ස විනිච්‌ඡයෙ භික්‌ඛූනං පාටවත්‌ථායාති භික්‌ඛුනීනං පාටවස්‌සාපි තදධීනත්‌තා පධානදස්‌සනවසෙන වුත්‌තං. අථ වා දස්‌සනලිඞ්‌ගන්‌තරසාධාරණත්‌තෙ ඉච්‌ඡිතෙ පුල්‌ලිඞ්‌ගෙන, නපුංසකලිඞ්‌ගෙන වා නිද්‌දෙසො සද්‌දසත්‌ථානුයොගතොති ‘‘භික්‌ඛූන’’න්‌ති පුල්‌ලිඞ්‌ගෙන වුත්‌තං.
170.Vinayassa vinicchaye bhikkhūnaṃ pāṭavatthāyāti bhikkhunīnaṃ pāṭavassāpi tadadhīnattā padhānadassanavasena vuttaṃ. Atha vā dassanaliṅgantarasādhāraṇatte icchite pulliṅgena, napuṃsakaliṅgena vā niddeso saddasatthānuyogatoti ‘‘bhikkhūna’’nti pulliṅgena vuttaṃ.
171. නන්‌දන්‌තී සාදියන්‌තී.
171.Nandantī sādiyantī.
172. තිස්‌සො ආපත්‌තියො ඵුසෙති යොජනා. ජාණුස්‌ස උද්‌ධං, අක්‌ඛකස්‌ස අධො ගහණං සාදියන්‌තියා තස්‌සා පාරාජිකන්‌ති යොජනා.
172. Tisso āpattiyo phuseti yojanā. Jāṇussa uddhaṃ, akkhakassa adho gahaṇaṃ sādiyantiyā tassā pārājikanti yojanā.
173. කායපටිබද්‌ධෙ වා ගහණං සාදියන්‌තියා දුක්‌කටං.
173. Kāyapaṭibaddhe vā gahaṇaṃ sādiyantiyā dukkaṭaṃ.
174. වජ්‌ජන්‌ති අඤ්‌ඤිස්‌සා භික්‌ඛුනියා පාරාජිකාපත්‌තිං.
174.Vajjanti aññissā bhikkhuniyā pārājikāpattiṃ.
176. තං ලද්‌ධින්‌ති උක්‌ඛිත්‌තස්‌ස යං ලද්‌ධිං අත්‌තනො රොචෙසි, තං ලද්‌ධිං න නිස්‌සජ්‌ජන්‌තීති යොජනා.
176.Taṃladdhinti ukkhittassa yaṃ laddhiṃ attano rocesi, taṃ laddhiṃ na nissajjantīti yojanā.
178. ‘‘ඉධ ආගච්‌ඡා’’ති පදච්‌ඡෙදො. ‘‘වුත්‌තා ආගච්‌ඡතී’’ති පදච්‌ඡෙදො.
178. ‘‘Idha āgacchā’’ti padacchedo. ‘‘Vuttā āgacchatī’’ti padacchedo.
179. හත්‌ථපාසප්‌පවෙසනෙති හත්‌ථපාසූපගමනෙ. ‘‘හත්‌ථගතප්‌පවෙසනෙ’’ති වා පාඨො, සොයෙව අත්‌ථො.
179.Hatthapāsappavesaneti hatthapāsūpagamane. ‘‘Hatthagatappavesane’’ti vā pāṭho, soyeva attho.
ඉති උත්‌තරෙ ලීනත්‌ථපකාසනියා භික්‌ඛුනිවිභඞ්‌ගෙ
Iti uttare līnatthapakāsaniyā bhikkhunivibhaṅge
පාරාජිකකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Pārājikakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
180. එකස්‌සාති අත්‌තනො අත්‌තනො අට්‌ටකාරස්‌ස වා. ආරොචනෙති වත්‌තබ්‌බස්‌ස වොහාරිකානං නිවෙදනෙ.
180.Ekassāti attano attano aṭṭakārassa vā. Ārocaneti vattabbassa vohārikānaṃ nivedane.
181. දුතියාරොචනෙති දුතියස්‌ස, දුතියං එවං ආරොචනෙ.
181.Dutiyārocaneti dutiyassa, dutiyaṃ evaṃ ārocane.
182. ද්‌වීහීති ද්‌වීහි කම්‌මවාචාහි. කම්‌මවාචොසානෙති කම්‌මවාචාඔසානෙ.
182.Dvīhīti dvīhi kammavācāhi. Kammavācosāneti kammavācāosāne.
183. පරික්‌ඛෙපෙ අතික්‌කන්‌තෙති අත්‌තනො ගාමතො ගන්‌ත්‌වා ඉතරං ගාමං පවිසන්‌තියා පඨමෙන පාදෙන තස්‌ස ගාමස්‌ස පරික්‌ඛෙපෙ අතික්‌කන්‌තෙ, පඨමපාදෙ පරික්‌ඛෙපං අතික්‌කමෙත්‌වා අන්‌තොගාමසඞ්‌ඛෙපං ගතෙති අත්‌ථො.
183.Parikkhepe atikkanteti attano gāmato gantvā itaraṃ gāmaṃ pavisantiyā paṭhamena pādena tassa gāmassa parikkhepe atikkante, paṭhamapāde parikkhepaṃ atikkametvā antogāmasaṅkhepaṃ gateti attho.
184. දුතියෙනාති ගාමපරික්‌ඛෙපතො බහි ඨිතෙන දුතියපාදෙන. අතික්‌කන්‌තෙති තස්‌මිං ගාමපරික්‌ඛෙපෙ අතික්‌කන්‌තෙ, තස්‌මිං පාදෙ අන්‌තොගාමං පවෙසිතෙති අත්‌ථො. සෙසං උත්‌තානත්‌ථමෙව.
184.Dutiyenāti gāmaparikkhepato bahi ṭhitena dutiyapādena. Atikkanteti tasmiṃ gāmaparikkhepe atikkante, tasmiṃ pāde antogāmaṃ pavesiteti attho. Sesaṃ uttānatthameva.
ඉති උත්‌තරෙ ලීනත්‌ථපකාසනියා භික්‌ඛුනිවිභඞ්‌ගෙ
Iti uttare līnatthapakāsaniyā bhikkhunivibhaṅge
සඞ්‌ඝාදිසෙසකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Saṅghādisesakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
193. ඉහ භික්‌ඛුනී පත්‌තසන්‌නිචයං කරොන්‌තී හොති, සා එකං නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තියංයෙව ඵුසෙති යොජනා.
193. Iha bhikkhunī pattasannicayaṃ karontī hoti, sā ekaṃ nissaggiyaṃ pācittiyaṃyeva phuseti yojanā.
194. අකාලචීවරං කාලචීවරං කත්‌වා භාජාපෙන්‌තියාති යොජනා. පයොගෙති භාජනපයොගෙ.
194.Akālacīvaraṃ kālacīvaraṃ katvā bhājāpentiyāti yojanā. Payogeti bhājanapayoge.
195. ඡින්‌නෙති අච්‌ඡින්‌නෙ.
195.Chinneti acchinne.
196. තතො පරන්‌ති තතො පඨමතො අඤ්‌ඤං.
196.Tato paranti tato paṭhamato aññaṃ.
ඉති උත්‌තරෙ ලීනත්‌ථපකාසනියා භික්‌ඛුනිවිභඞ්‌ගෙ
Iti uttare līnatthapakāsaniyā bhikkhunivibhaṅge
නිස්‌සග්‌ගියකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Nissaggiyakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
199. ලසුණං ඛාදති චෙ, ද්‌වෙ ආපත්‌තියො ඵුටාති යොජනා.
199. Lasuṇaṃ khādati ce, dve āpattiyo phuṭāti yojanā.
200. පයොගෙති සංහාරාපනපයොගෙ. සංහටෙති අත්‌තනා සංහටෙ, පරෙන සංහරාපිතෙ ච ආපත්‌ති පාචිත්‌ති හොති.
200.Payogeti saṃhārāpanapayoge. Saṃhaṭeti attanā saṃhaṭe, parena saṃharāpite ca āpatti pācitti hoti.
201. කතෙති තලඝාතෙ කතෙ.
201.Kateti talaghāte kate.
202. ජතුනා මට්‌ඨකන්‌ති ජතුනා කතං මට්‌ඨදණ්‌ඩකං. ‘‘දුක්‌කටං ආදින්‌නෙ’’ති පදච්‌ඡෙදො.
202.Jatunā maṭṭhakanti jatunā kataṃ maṭṭhadaṇḍakaṃ. ‘‘Dukkaṭaṃ ādinne’’ti padacchedo.
204. භුඤ්‌ජමානස්‌ස භික්‌ඛුස්‌ස හත්‌ථපාසෙති යොජනා. හිත්‌වා හත්‌ථපාසං.
204. Bhuñjamānassa bhikkhussa hatthapāseti yojanā. Hitvā hatthapāsaṃ.
205. විඤ්‌ඤාපෙත්‌වාති අන්‌තමසො මාතරම්‌පි යාචිත්‌වා. අජ්‌ඣොහාරෙ පාචිත්‌තිං දීපයෙති යොජනා.
205.Viññāpetvāti antamaso mātarampi yācitvā. Ajjhohāre pācittiṃ dīpayeti yojanā.
206. උච්‌චාරාදින්‌ති ආදි-සද්‌දෙන විඝාසසඞ්‌කාරමුත්‌තානං ගහණං.
206.Uccārādinti ādi-saddena vighāsasaṅkāramuttānaṃ gahaṇaṃ.
ලසුණවග්‌ගවණ්‌ණනා පඨමා.
Lasuṇavaggavaṇṇanā paṭhamā.
209. ඉධ ඉමස්‌මිං රත්‌තන්‌ධකාරවග්‌ගෙ. පඨමෙ, දුතියෙ, තතියෙ, චතුත්‌ථෙපි විනිච්‌ඡයො ලසුණවග්‌ගස්‌ස ඡට්‌ඨෙන සික්‌ඛාපදෙන තුල්‍යො සදිසොති යොජනා.
209.Idha imasmiṃ rattandhakāravagge. Paṭhame, dutiye, tatiye, catutthepi vinicchayo lasuṇavaggassa chaṭṭhena sikkhāpadena tulyo sadisoti yojanā.
210. ආසනෙති පල්‌ලඞ්‌කෙ තස්‌සොකාසභූතෙ. සාමිකෙ අනාපුච්‌ඡාති තස්‌මිං කුලෙ යං කිඤ්‌චි විඤ්‌ඤුමනුස්‌සං අනාපුච්‌ඡා.
210.Āsaneti pallaṅke tassokāsabhūte. Sāmike anāpucchāti tasmiṃ kule yaṃ kiñci viññumanussaṃ anāpucchā.
211. අනොවස්‌සන්‌ති භිත්‌තියා බහි නිබ්‌බකොසබ්‌භන්‌තරං. දුතියාතික්‌කමෙති දුතියෙන පාදෙන නිබ්‌බකොසස්‌ස උදකපාතට්‌ඨානාතික්‌කමෙ.
211.Anovassanti bhittiyā bahi nibbakosabbhantaraṃ. Dutiyātikkameti dutiyena pādena nibbakosassa udakapātaṭṭhānātikkame.
212. නිසීදිතෙති නිසින්‌නෙ.
212.Nisīditeti nisinne.
213. පයොගෙති උජ්‌ඣාපනපයොගෙ.
213.Payogeti ujjhāpanapayoge.
214. නිරයාදිනා අත්‌තානං වා පරං වා අභිසප්‌පෙන්‌තී සපථං කරොන්‌තී ද්‌වෙ ඵුසෙති යොජනා. අභිසප්‌පිතෙති අභිසපිතෙ.
214. Nirayādinā attānaṃ vā paraṃ vā abhisappentī sapathaṃ karontī dve phuseti yojanā. Abhisappiteti abhisapite.
215. වධිත්‌වාති හත්‌ථාදීහි පහරිත්‌වා. ‘‘කරොති එක’’න්‌ති පදච්‌ඡෙදො.
215.Vadhitvāti hatthādīhi paharitvā. ‘‘Karoti eka’’nti padacchedo.
රත්‌තන්‌ධකාරවග්‌ගවණ්‌ණනා දුතියා.
Rattandhakāravaggavaṇṇanā dutiyā.
216. නග්‌ගාති අනිවත්‌ථා වා අපාරුතා වා. පයොගෙති චුණ්‌ණමත්‌තිකාඅභිසඞ්‌ඛරණාදිපයොගෙ.
216.Naggāti anivatthā vā apārutā vā. Payogeti cuṇṇamattikāabhisaṅkharaṇādipayoge.
217. පමාණාතික්‌කන්‌තන්‌ති ‘‘දීඝසොචතස්‌සො විදත්‌ථියො සුගතවිදත්‌ථියා, තිරියං ද්‌වෙ විදත්‌ථියො’’ති (පාචි. 888) වුත්‌තපමාණමතික්‌කන්‌තං. පයොගෙති කාරාපනපයොගෙ.
217.Pamāṇātikkantanti ‘‘dīghasocatasso vidatthiyo sugatavidatthiyā, tiriyaṃ dve vidatthiyo’’ti (pāci. 888) vuttapamāṇamatikkantaṃ. Payogeti kārāpanapayoge.
218. විසිබ්‌බෙත්‌වාති දුස්‌සිබ්‌බිතං පුන සිබ්‌බනත්‌ථාය විසිබ්‌බෙත්‌වා.
218.Visibbetvāti dussibbitaṃ puna sibbanatthāya visibbetvā.
219. පඤ්‌ච අහානි පඤ්‌චාහං, පඤ්‌චාහමෙව පඤ්‌චාහිකං. සඞ්‌ඝාටීනං චාරො සඞ්‌ඝාටිචාරො, පරිභොගවසෙන වා ඔතාපනවසෙන වා සඞ්‌ඝටිතට්‌ඨෙන ‘‘සඞ්‌ඝාටී’’ති ලද්‌ධනාමානං ‘‘තිචීවරං, උදකසාටිකා, සංකච්‌චිකා’’ති ඉමෙසං පඤ්‌චන්‌නං චීවරානං පරිවත්‌තනං. අතික්‌කමෙති භික්‌ඛුනී අතික්‌කමෙය්‍ය. අස්‌සා පන එකාව පාචිත්‌ති පරිදීපිතාති යොජනා.
219. Pañca ahāni pañcāhaṃ, pañcāhameva pañcāhikaṃ. Saṅghāṭīnaṃ cāro saṅghāṭicāro, paribhogavasena vā otāpanavasena vā saṅghaṭitaṭṭhena ‘‘saṅghāṭī’’ti laddhanāmānaṃ ‘‘ticīvaraṃ, udakasāṭikā, saṃkaccikā’’ti imesaṃ pañcannaṃ cīvarānaṃ parivattanaṃ. Atikkameti bhikkhunī atikkameyya. Assā pana ekāva pācitti paridīpitāti yojanā.
220. සඞ්‌කමනීයන්‌ති සඞ්‌කමෙතබ්‌බං. අඤ්‌ඤිස්‌සා සන්‌තකං අනාපුච්‌ඡා ගහිතං පුන දාතබ්‌බං පඤ්‌චන්‌නං අඤ්‌ඤතරං.
220.Saṅkamanīyanti saṅkametabbaṃ. Aññissā santakaṃ anāpucchā gahitaṃ puna dātabbaṃ pañcannaṃ aññataraṃ.
221. ගණචීවරලාභස්‌සාති භික්‌ඛුනිසඞ්‌ඝෙන ලභිතබ්‌බචීවරස්‌ස. අන්‌තරායං කරොතීති යථා තෙ දාතුකාමා න දෙන්‌ති, එවං පරක්‌කමති.
221.Gaṇacīvaralābhassāti bhikkhunisaṅghena labhitabbacīvarassa. Antarāyaṃ karotīti yathā te dātukāmā na denti, evaṃ parakkamati.
222. ධම්‌මිකන්‌ති සමග්‌ගෙන සඞ්‌ඝෙන සන්‌නිපතිත්‌වා කරියමානං. පටිබාහන්‌තීති පටිසෙධෙන්‌තී. පටිබාහිතෙ පටිසෙධිතෙ.
222.Dhammikanti samaggena saṅghena sannipatitvā kariyamānaṃ. Paṭibāhantīti paṭisedhentī. Paṭibāhite paṭisedhite.
223. අගාරිකාදිනොති ආදි-සද්‌දෙන ‘‘පරිබ්‌බාජකස්‌ස වා පරිබ්‌බාජිකාය වා’’ති (පාරා. 917) වුත්‌තෙ සඞ්‌ගණ්‌හාති. සමණචීවරන්‌ති කප්‌පකතං නිවාසනපාරුපනුපගං. පයොගෙති දානපයොගෙ.
223.Agārikādinoti ādi-saddena ‘‘paribbājakassa vā paribbājikāya vā’’ti (pārā. 917) vutte saṅgaṇhāti. Samaṇacīvaranti kappakataṃ nivāsanapārupanupagaṃ. Payogeti dānapayoge.
224. චීවරෙ දුබ්‌බලාසායාති දුබ්‌බලචීවරපච්‌චාසාය ‘‘සචෙ සක්‌කොම, දස්‌සාමා’’ති එත්‌තකමත්‌තං සුත්‌වා උප්‌පාදිතාය ආසායාති අත්‌ථො. කාලන්‌ති චීවරකාලසමයං. සමතික්‌කමෙති භික්‌ඛුනීහි කාලචීවරෙ භාජියමානෙ ‘‘ආගමෙථ, අය්‍යෙ, අත්‌ථි සඞ්‌ඝස්‌ස චීවරපච්‌චාසා’’ති වත්‌වා තං චීවරවිභඞ්‌ගං සමතික්‌කමෙය්‍ය.
224.Cīvare dubbalāsāyāti dubbalacīvarapaccāsāya ‘‘sace sakkoma, dassāmā’’ti ettakamattaṃ sutvā uppāditāya āsāyāti attho. Kālanti cīvarakālasamayaṃ. Samatikkameti bhikkhunīhi kālacīvare bhājiyamāne ‘‘āgametha, ayye, atthi saṅghassa cīvarapaccāsā’’ti vatvā taṃ cīvaravibhaṅgaṃ samatikkameyya.
225. ධම්‌මිකං කථිනුද්‌ධාරන්‌ති සමග්‌ගෙන සඞ්‌ඝෙන කරියමානං කථිනස්‌ස අන්‌තරුබ්‌භාරං. පටිබාහන්‌තියාති නිවාරෙන්‌තියා.
225.Dhammikaṃ kathinuddhāranti samaggena saṅghena kariyamānaṃ kathinassa antarubbhāraṃ. Paṭibāhantiyāti nivārentiyā.
න්‌හානවග්‌ගවණ්‌ණනා තතියා.
Nhānavaggavaṇṇanā tatiyā.
226. තුවට්‌ටෙය්‍යුන්‌ති නිපජ්‌ජෙය්‍යුං. ඉතරං පාචිත්‌තියං.
226.Tuvaṭṭeyyunti nipajjeyyuṃ. Itaraṃ pācittiyaṃ.
227. පයොගෙති භික්‌ඛුනියා අඵාසුකකරණපයොගෙ කරියමානෙ.
227.Payogeti bhikkhuniyā aphāsukakaraṇapayoge kariyamāne.
228. දුක්‌ඛිතන්‌ති ගිලානං. නුපට්‌ඨාපෙන්‌තියා වාපීති තස්‌සා උපට්‌ඨානං පරෙහි අකාරාපෙන්‌තියා, සයං වා අකරොන්‌තියා.
228.Dukkhitanti gilānaṃ. Nupaṭṭhāpentiyā vāpīti tassā upaṭṭhānaṃ parehi akārāpentiyā, sayaṃ vā akarontiyā.
229. උපස්‌සයං දත්‌වාති කවාටබන්‌ධං අත්‌තනො පුග්‌ගලිකවිහාරං දත්‌වා. කඩ්‌ඪිතෙති නික්‌කඩ්‌ඪිතෙ.
229.Upassayaṃ datvāti kavāṭabandhaṃ attano puggalikavihāraṃ datvā. Kaḍḍhiteti nikkaḍḍhite.
230. සංසට්‌ඨාති ගහපතිනා වා ගහපතිපුත්‌තෙන වා සංසට්‌ඨවිහාරී භික්‌ඛුනී සඞ්‌ඝෙන සංසට්‌ඨවිහාරතො නිවත්‌තියමානා. ඤත්‌තියා දුක්‌කටං ඵුසෙති සමනුභාසනකම්‌මඤත්‌තියා දුක්‌කටං ආපජ්‌ජෙය්‍ය.
230.Saṃsaṭṭhāti gahapatinā vā gahapatiputtena vā saṃsaṭṭhavihārī bhikkhunī saṅghena saṃsaṭṭhavihārato nivattiyamānā. Ñattiyā dukkaṭaṃ phuseti samanubhāsanakammañattiyā dukkaṭaṃ āpajjeyya.
231. අන්‌තොරට්‌ඨෙති යස්‌ස විජිතෙ විහරති, තස්‌ස රට්‌ඨෙ. පටිපන්‌නායාති චාරිකං කප්‌පෙන්‌තියා. සෙසකන්‌ති පාචිත්‌තියං.
231.Antoraṭṭheti yassa vijite viharati, tassa raṭṭhe. Paṭipannāyāti cārikaṃ kappentiyā. Sesakanti pācittiyaṃ.
තුවට්‌ටවග්‌ගවණ්‌ණනා චතුත්‌ථා.
Tuvaṭṭavaggavaṇṇanā catutthā.
233. රාජාගාරාදිකන්‌ති ආදි-සද්‌දෙන චිත්‌තාගාරාදීනං ගහණං.
233.Rājāgārādikanti ādi-saddena cittāgārādīnaṃ gahaṇaṃ.
235. පයොගෙති කප්‌පාසවිචාරණං ආදිං කත්‌වා සබ්‌බපයොගෙ. උජ්‌ජවුජ්‌ජවනෙති යත්‌තකං හත්‌ථෙන අඤ්‌ඡිතං හොති, තස්‌මිං තක්‌කම්‌හි වෙඨිතෙ.
235.Payogeti kappāsavicāraṇaṃ ādiṃ katvā sabbapayoge. Ujjavujjavaneti yattakaṃ hatthena añchitaṃ hoti, tasmiṃ takkamhi veṭhite.
237. පයොගෙති අගාරිකස්‌ස වා පරිබ්‌බාජකස්‌ස වා පරිබ්‌බාජිකාය වා සහත්‌ථා ඛාදනීයාදීනං දානපයොගෙ.
237.Payogeti agārikassa vā paribbājakassa vā paribbājikāya vā sahatthā khādanīyādīnaṃ dānapayoge.
238. ‘‘සමං ආපත්‌තිපභෙදතො’’ති පදච්‌ඡෙදො.
238. ‘‘Samaṃ āpattipabhedato’’ti padacchedo.
239. තිරච්‌ඡානගතං විජ්‌ජන්‌ති යං කිඤ්‌චි බාහිරකං අනත්‌ථසංහිතං පරූපඝාතකරං හත්‌ථිසික්‌ඛාදිසිප්‌පං . පඨන්‌තියාති සික්‌ඛන්‌තියා. පයොගෙති දුරුපසඞ්‌කමනාදිපයොගෙ. පදෙ පදෙති පදාදිවසෙන පරියාපුණන්‌තියා පදෙ පදෙ අක්‌ඛරපදානං වසෙන.
239.Tiracchānagataṃvijjanti yaṃ kiñci bāhirakaṃ anatthasaṃhitaṃ parūpaghātakaraṃ hatthisikkhādisippaṃ . Paṭhantiyāti sikkhantiyā. Payogeti durupasaṅkamanādipayoge. Pade padeti padādivasena pariyāpuṇantiyā pade pade akkharapadānaṃ vasena.
240. නවමෙ ‘‘පරියාපුණාතී’’ති පදං, දසමෙ ‘‘වාචෙතී’’ති පදන්‌ති එවං පදමත්‌තමෙව උභින්‌නං විසෙසකං භෙදකං.
240. Navame ‘‘pariyāpuṇātī’’ti padaṃ, dasame ‘‘vācetī’’ti padanti evaṃ padamattameva ubhinnaṃ visesakaṃ bhedakaṃ.
චිත්‌තාගාරවග්‌ගවණ්‌ණනා පඤ්‌චමා.
Cittāgāravaggavaṇṇanā pañcamā.
241. තමාරාමන්‌ති යත්‌ථ භික්‌ඛූ රුක්‌ඛමූලෙපි වසන්‌ති, තං සභික්‌ඛුකං පදෙසං.
241.Tamārāmanti yattha bhikkhū rukkhamūlepi vasanti, taṃ sabhikkhukaṃ padesaṃ.
243. අක්‌කොසතීති දසන්‌නං අක්‌කොසවත්‌ථූනං අඤ්‌ඤතරෙන සම්‌මුඛා වා පරම්‌මුඛා වා අක්‌කොසති. පරිභාසතීති භයදස්‌සනෙන තජ්‌ජෙති. ‘‘පාචිත්‌ති අක්‌කොසිතෙ’’ති පදච්‌ඡෙදො.
243.Akkosatīti dasannaṃ akkosavatthūnaṃ aññatarena sammukhā vā parammukhā vā akkosati. Paribhāsatīti bhayadassanena tajjeti. ‘‘Pācitti akkosite’’ti padacchedo.
244. චණ්‌ඩිකභාවෙනාති කොධෙන. ගණන්‌ති භික්‌ඛුනිසඞ්‌ඝං. පරිභාසතීති ‘‘බාලා එතා’’තිආදීහි වචනෙහි අක්‌කොසති. පයොගෙති පරිභාසනපයොගෙ. පරිභට්‌ඨෙති අක්‌කොසිතෙ. ඉතරං පාචිත්‌තියං.
244.Caṇḍikabhāvenāti kodhena. Gaṇanti bhikkhunisaṅghaṃ. Paribhāsatīti ‘‘bālā etā’’tiādīhi vacanehi akkosati. Payogeti paribhāsanapayoge. Paribhaṭṭheti akkosite. Itaraṃ pācittiyaṃ.
245. නිමන්‌තිතාති ගණභොජනෙ වුත්‌තනයෙන නිමන්‌තිතා. පවාරිතාති පවාරණසික්‌ඛාපදෙ වුත්‌තනයෙන වාරිතා. ඛාදනං භොජනම්‌පි වාති යාගුපූවඛජ්‌ජකං, යාවකාලිකං මූලඛාදනීයාදිඛාදනීයං, ඔදනාදිභොජනම්‌පි වා යා භික්‌ඛුනී භුඤ්‌ජන්‌තී හොති, සා පන ද්‌වෙයෙව ආපත්‌තියො ඵුසෙති යොජනා.
245.Nimantitāti gaṇabhojane vuttanayena nimantitā. Pavāritāti pavāraṇasikkhāpade vuttanayena vāritā. Khādanaṃ bhojanampi vāti yāgupūvakhajjakaṃ, yāvakālikaṃ mūlakhādanīyādikhādanīyaṃ, odanādibhojanampi vā yā bhikkhunī bhuñjantī hoti, sā pana dveyeva āpattiyo phuseti yojanā.
247. මච්‌ඡරායන්‌තීති මච්‌ඡරං කරොන්‌තී, අත්‌තනො පච්‌චයදායකකුලස්‌ස අඤ්‌ඤෙහි සාධාරණභාවං අසහන්‌තීති අත්‌ථො . පයොගෙති තදනුරූපෙ කායවචීපයොගෙ. මච්‌ඡරිතෙති මච්‌ඡරවසෙන කතපයොගෙ නිප්‌ඵන්‌නෙ.
247.Maccharāyantīti maccharaṃ karontī, attano paccayadāyakakulassa aññehi sādhāraṇabhāvaṃ asahantīti attho . Payogeti tadanurūpe kāyavacīpayoge. Macchariteti maccharavasena katapayoge nipphanne.
248. අභික්‌ඛුකෙ පනාවාසෙති යතො භික්‌ඛුනුපස්‌සයතො අද්‌ධයොජනබ්‌භන්‌තරෙ ඔවාදදායකා භික්‌ඛූ න වසන්‌ති, මග්‌ගො වා අඛෙමො හොති, න සක්‌කා අනන්‌තරායෙන ගන්‌තුං, එවරූපෙ ආවාසෙ. පුබ්‌බකිච්‌චෙසූති ‘‘වස්‌සං වසිස්‌සාමී’’ති සෙනාසනපඤ්‌ඤාපනපානීයඋපට්‌ඨාපනාදිපුබ්‌බකිච්‌චෙ පන කරියමානෙ දුක්‌කටං භවෙති යොජනා.
248.Abhikkhuke panāvāseti yato bhikkhunupassayato addhayojanabbhantare ovādadāyakā bhikkhū na vasanti, maggo vā akhemo hoti, na sakkā anantarāyena gantuṃ, evarūpe āvāse. Pubbakiccesūti ‘‘vassaṃ vasissāmī’’ti senāsanapaññāpanapānīyaupaṭṭhāpanādipubbakicce pana kariyamāne dukkaṭaṃ bhaveti yojanā.
249. වස්‌සංවුත්‌ථාති පුරිමං වා පච්‌ඡිමං වා තෙමාසං වුත්‌ථා. උභතොසඞ්‌ඝෙති භික්‌ඛුනිසඞ්‌ඝෙ, භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙ ච. තීහිපි ඨානෙහීති ‘‘දිට්‌ඨෙන වා’’තිආදිනා වුත්‌තෙහි තීහි කාරණෙහි.
249.Vassaṃvutthāti purimaṃ vā pacchimaṃ vā temāsaṃ vutthā. Ubhatosaṅgheti bhikkhunisaṅghe, bhikkhusaṅghe ca. Tīhipi ṭhānehīti ‘‘diṭṭhena vā’’tiādinā vuttehi tīhi kāraṇehi.
250. ඔවාදත්‌ථායාති ගරුධම්‌මොවාදනත්‌ථාය. සංවාසත්‌ථායාති උපොසථපුච්‌ඡනත්‌ථාය චෙව පවාරණත්‌ථාය ච. න ගච්‌ඡතීති භික්‌ඛුං න උපගච්‌ඡති.
250.Ovādatthāyāti garudhammovādanatthāya. Saṃvāsatthāyāti uposathapucchanatthāya ceva pavāraṇatthāya ca. Na gacchatīti bhikkhuṃ na upagacchati.
251. ඔවාදම්‌පි න යාචන්‌තීති උපොසථාදිවසෙන ඔවාදූපසඞ්‌කමනං භික්‌ඛුං න යාචන්‌තී න පුච්‌ඡන්‌තී. උපොසථන්‌ති උපොසථදිවසතො පුරිමදිවසෙ තෙරසියං වා චාතුද්‌දසියං වා උපොසථං න පුච්‌ඡන්‌තී.
251.Ovādampi na yācantīti uposathādivasena ovādūpasaṅkamanaṃ bhikkhuṃ na yācantī na pucchantī. Uposathanti uposathadivasato purimadivase terasiyaṃ vā cātuddasiyaṃ vā uposathaṃ na pucchantī.
252. අපුච්‌ඡිත්‌වාව සඞ්‌ඝං වාති සඞ්‌ඝං වා ගණං වා අනපලොකෙත්‌වාව. ‘‘භෙදාපෙතී’’ති ඉදං නිදස්‌සනමත්‌තං ‘‘ඵාලාපෙය්‍ය වා ධොවාපෙය්‍ය වා ආලිම්‌පාපෙය්‍ය වා බන්‌ධාපෙය්‍ය වා මොචාපෙය්‍ය වා’’ති ඉමෙසම්‌පි කිරියාවිකප්‌පානං සඞ්‌ගහෙතබ්‌බත්‌තා. පසාඛජන්‌ති නාභියා හෙට්‌ඨා, ජාණුමණ්‌ඩලානං උපරි පදෙසෙ ජාතං ගණ්‌ඩං වා රුධිතං වා. පයොගෙති භෙදාපනාදිපයොගෙ.
252.Apucchitvāva saṅghaṃ vāti saṅghaṃ vā gaṇaṃ vā anapaloketvāva. ‘‘Bhedāpetī’’ti idaṃ nidassanamattaṃ ‘‘phālāpeyya vā dhovāpeyya vā ālimpāpeyya vā bandhāpeyya vā mocāpeyya vā’’ti imesampi kiriyāvikappānaṃ saṅgahetabbattā. Pasākhajanti nābhiyā heṭṭhā, jāṇumaṇḍalānaṃ upari padese jātaṃ gaṇḍaṃ vā rudhitaṃ vā. Payogeti bhedāpanādipayoge.
ආරාමවග්‌ගවණ්‌ණනා ඡට්‌ඨා.
Ārāmavaggavaṇṇanā chaṭṭhā.
253. ගබ්‌භිනින්‌ති ආපන්‌නසත්‌තං සික්‌ඛමානං. වුට්‌ඨාපෙන්‌තීති උපජ්‌ඣායා හුත්‌වා උපසම්‌පාදෙන්‌තී. පයොගෙති ගණපරියෙසනාදිපයොගෙ. වුට්‌ඨාපිතෙති උපසම්‌පාදිතෙ, කම්‌මවාචාපරියොසානෙති අත්‌ථො.
253.Gabbhininti āpannasattaṃ sikkhamānaṃ. Vuṭṭhāpentīti upajjhāyā hutvā upasampādentī. Payogeti gaṇapariyesanādipayoge. Vuṭṭhāpiteti upasampādite, kammavācāpariyosāneti attho.
255. සහජීවිනින්‌ති සද්‌ධිවිහාරිනිං. නානුග්‌ගණ්‌හන්‌තීති උද්‌දෙසදානාදීහි න සඞ්‌ගණ්‌හන්‌තී.
255.Sahajīvininti saddhivihāriniṃ. Nānuggaṇhantīti uddesadānādīhi na saṅgaṇhantī.
ගබ්‌භිනිවග්‌ගවණ්‌ණනා සත්‌තමා.
Gabbhinivaggavaṇṇanā sattamā.
258. ‘‘අලං වුට්‌ඨාපිතෙනා’’ති වුච්‌චමානා භික්‌ඛුනීහි නිවාරියමානා. ඛීයතීති අඤ්‌ඤාසං බ්‍යත්‌තානං ලජ්‌ජීනං වුට්‌ඨානසම්‌මුතිං දීයමානං දිස්‌වා ‘‘අහමෙව නූන බාලා’’තිආදිනා භණමානා ඛීයති. පයොගෙති ඛීයමානපයොගෙ. ඛීයිතෙති ඛීයනපයොගෙ නිට්‌ඨිතෙ.
258. ‘‘Alaṃ vuṭṭhāpitenā’’ti vuccamānā bhikkhunīhi nivāriyamānā. Khīyatīti aññāsaṃ byattānaṃ lajjīnaṃ vuṭṭhānasammutiṃ dīyamānaṃ disvā ‘‘ahameva nūna bālā’’tiādinā bhaṇamānā khīyati. Payogeti khīyamānapayoge. Khīyiteti khīyanapayoge niṭṭhite.
කුමාරිභූතවග්‌ගවණ්‌ණනා අට්‌ඨමා.
Kumāribhūtavaggavaṇṇanā aṭṭhamā.
260. ඡත්‌තුපාහනන්‌ති වුත්‌තලක්‌ඛණං ඡත්‌තඤ්‌ච උපාහනායො ච. පයොගෙති ධාරණපයොගෙ.
260.Chattupāhananti vuttalakkhaṇaṃ chattañca upāhanāyo ca. Payogeti dhāraṇapayoge.
261. යානෙනාති වය්‌හාදිනා. යායන්‌තීති සචෙ යානෙන ගතා හොති.
261.Yānenāti vayhādinā. Yāyantīti sace yānena gatā hoti.
262. සඞ්‌ඝාණින්‌ති යං කිඤ්‌චි කටූපගං. ධාරෙන්‌තියාති කටියං පටිමුච්‌චන්‌තියා.
262.Saṅghāṇinti yaṃ kiñci kaṭūpagaṃ. Dhārentiyāti kaṭiyaṃ paṭimuccantiyā.
263. ගන්‌ධවණ්‌ණෙනාති යෙන කෙනචි වණ්‌ණෙන ච යෙන කෙනචි ගන්‌ධෙන ච. ගන්‌ධො නාම චන්‌දනාලෙපාදි. වණ්‌ණො නාම කුඞ්‌කුමහලිද්‌දාදි. පයොගෙති ගන්‌ධාදිපයොගෙ රචනතො පට්‌ඨාය පුබ්‌බපයොගෙ.
263.Gandhavaṇṇenāti yena kenaci vaṇṇena ca yena kenaci gandhena ca. Gandho nāma candanālepādi. Vaṇṇo nāma kuṅkumahaliddādi. Payogeti gandhādipayoge racanato paṭṭhāya pubbapayoge.
266. අනාපුච්‌ඡාති ‘‘නිසීදාමි, අය්‍යා’’ති අනාපුච්‌ඡිත්‌වා. නිසීදිතෙ භික්‌ඛුස්‌ස උපචාරෙ අන්‌තමසො ඡමාය නිසින්‌නෙ.
266.Anāpucchāti ‘‘nisīdāmi, ayyā’’ti anāpucchitvā. Nisīdite bhikkhussa upacāre antamaso chamāya nisinne.
267. අනොකාසකතන්‌ති ‘‘අසුකස්‌මිං නාම ඨානෙ පුච්‌ඡිස්‌සාමී’’ති එවං අකතඔකාසං.
267.Anokāsakatanti ‘‘asukasmiṃ nāma ṭhāne pucchissāmī’’ti evaṃ akataokāsaṃ.
268. පවිසන්‌තියාති විනිච්‌ඡයං ආරාමවග්‌ගස්‌ස පඨමෙනෙව සික්‌ඛාපදෙන සදිසං කත්‌වා වදෙය්‍යාති යොජනා.
268.Pavisantiyāti vinicchayaṃ ārāmavaggassa paṭhameneva sikkhāpadena sadisaṃ katvā vadeyyāti yojanā.
ඡත්‌තුපාහනවග්‌ගවණ්‌ණනා නවමා.
Chattupāhanavaggavaṇṇanā navamā.
ඉති උත්‌තරෙ ලීනත්‌ථපකාසනියා භික්‌ඛුනිවිභඞ්‌ගෙ
Iti uttare līnatthapakāsaniyā bhikkhunivibhaṅge
පාචිත්‌තියකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Pācittiyakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
269-70. අට්‌ඨසු පාටිදෙසනීයසික්‌ඛාපදෙසුපි ද්‌විධා ආපත්‌ති හොතීති යොජනා. තතොති ගහණහෙතු. සබ්‌බෙසූති පාටිදෙසනීයසික්‌ඛාපදෙසු.
269-70. Aṭṭhasu pāṭidesanīyasikkhāpadesupi dvidhā āpatti hotīti yojanā. Tatoti gahaṇahetu. Sabbesūti pāṭidesanīyasikkhāpadesu.
පාටිදෙසනීයකථාවණ්‌ණනා.
Pāṭidesanīyakathāvaṇṇanā.
271-2. ඉමං පරමං උත්‌තමං නිරුත්‌තරං කෙනචි වා වත්‌තබ්‌බෙන උත්‌තරෙන රහිතං නිද්‌දොසං උත්‌තරං එවංනාමකං ධීරො පඤ්‌ඤවා භික්‌ඛු අත්‌ථවසෙන විදිත්‌වා දුරුත්‌තරං කිච්‌ඡෙන උත්‌තරිතබ්‌බං පඤ්‌ඤත්‌තමහාසමුද්‌දං විනයමහාසාගරං සුඛෙනෙව යස්‌මා උත්‌තරති, තස්‌මා කඞ්‌ඛච්‌ඡෙදෙ විනයවිචිකිච්‌ඡාය ඡින්‌දනෙ සත්‌ථෙ සත්‌ථසදිසෙ අස්‌මිං සත්‌ථෙ ඉමස්‌මිං උත්‌තරපකරණෙ උස්‌මායුත්‌තො කම්‌මජතෙජොධාතුයා සමන්‌නාගතො ජීවමානො භික්‌ඛු නිච්‌චං නිරන්‌තරං සත්‌තො අභිරතො නිච්‌චං යොගං සතතාභියොගං කාතුං යුත්‌තො අනුරූපොති යොජනා.
271-2. Imaṃ paramaṃ uttamaṃ niruttaraṃ kenaci vā vattabbena uttarena rahitaṃ niddosaṃ uttaraṃ evaṃnāmakaṃ dhīro paññavā bhikkhu atthavasena viditvā duruttaraṃ kicchena uttaritabbaṃ paññattamahāsamuddaṃ vinayamahāsāgaraṃ sukheneva yasmā uttarati, tasmā kaṅkhacchede vinayavicikicchāya chindane satthe satthasadise asmiṃ satthe imasmiṃ uttarapakaraṇe usmāyutto kammajatejodhātuyā samannāgato jīvamāno bhikkhu niccaṃ nirantaraṃ satto abhirato niccaṃ yogaṃ satatābhiyogaṃ kātuṃ yutto anurūpoti yojanā.
භික්‌ඛුනිවිභඞ්‌ගො නිට්‌ඨිතොති එත්‌ථාපි උප්‌පත්‌ති වුත්‌තනයෙනෙව වෙදිතබ්‌බා.
Bhikkhunivibhaṅgo niṭṭhitoti etthāpi uppatti vuttanayeneva veditabbā.
ඉති උත්‌තරෙ ලීනත්‌ථපකාසනියා
Iti uttare līnatthapakāsaniyā
භික්‌ඛුනිවිභඞ්‌ගවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Bhikkhunivibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
