Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā)

    5. බ්‍රහ්‌මචරියසුත්‌තවණ්‌ණනා

    5. Brahmacariyasuttavaṇṇanā

    25. පඤ්‌චමෙ නයිදන්‌ති එත්‌ථ -ඉති පටිසෙධෙ නිපාතො, තස්‌ස ‘‘වුස්‌සතී’’ති ඉමිනා සම්‌බන්‌ධො ‘‘න වුස්‌සතී’’ති, -කාරො පදසන්‌ධිකරො. ඉදං-සද්‌දො ‘‘එකමිදාහං, භික්‌ඛවෙ, සමයං උක්‌කට්‌ඨායං විහරාමි සුභගවනෙ සාලරාජමූලෙ’’තිආදීසු (දී. නි. 2.91; ම. නි. 1.501) නිපාතමත්‌තං, ‘‘ඉදං ඛො තං, භික්‌ඛවෙ, අප්‌පමත්‌තකං සීලමත්‌තක’’න්‌තිආදීසු (දී. නි. 1.27) යථාවුත්‌තෙ ආසන්‌නපච්‌චක්‌ඛෙ ආගතො.

    25. Pañcame nayidanti ettha na-iti paṭisedhe nipāto, tassa ‘‘vussatī’’ti iminā sambandho ‘‘na vussatī’’ti, ya-kāro padasandhikaro. Idaṃ-saddo ‘‘ekamidāhaṃ, bhikkhave, samayaṃ ukkaṭṭhāyaṃ viharāmi subhagavane sālarājamūle’’tiādīsu (dī. ni. 2.91; ma. ni. 1.501) nipātamattaṃ, ‘‘idaṃ kho taṃ, bhikkhave, appamattakaṃ sīlamattaka’’ntiādīsu (dī. ni. 1.27) yathāvutte āsannapaccakkhe āgato.

    ‘‘ඉදඤ්‌හි තං ජෙතවනං, ඉසිසඞ්‌ඝනිසෙවිතං;

    ‘‘Idañhi taṃ jetavanaṃ, isisaṅghanisevitaṃ;

    ආවුත්‌ථං ධම්‌මරාජෙන, පීතිසඤ්‌ජනනං මමා’’ති. (ම. නි. 3.387-388; සං. නි. 1.48, 101) –

    Āvutthaṃ dhammarājena, pītisañjananaṃ mamā’’ti. (ma. ni. 3.387-388; saṃ. ni. 1.48, 101) –

    ආදීසු වක්‌ඛමානෙ ආසන්‌නපච්‌චක්‌ඛෙ. ඉධාපි වක්‌ඛමානෙයෙව ආසන්‌නපච්‌චක්‌ඛෙ දට්‌ඨබ්‌බො.

    Ādīsu vakkhamāne āsannapaccakkhe. Idhāpi vakkhamāneyeva āsannapaccakkhe daṭṭhabbo.

    බ්‍රහ්‌මචරිය-සද්‌දො –

    Brahmacariya-saddo –

    ‘‘කිං තෙ වතං කිං පන බ්‍රහ්‌මචරියං,

    ‘‘Kiṃ te vataṃ kiṃ pana brahmacariyaṃ,

    කිස්‌ස සුචිණ්‌ණස්‌ස අයං විපාකො;

    Kissa suciṇṇassa ayaṃ vipāko;

    ඉද්‌ධී ජුතී බලවීරියූපපත්‌ති,

    Iddhī jutī balavīriyūpapatti,

    ඉදඤ්‌ච තෙ නාග මහාවිමානං.

    Idañca te nāga mahāvimānaṃ.

    ‘‘අහඤ්‌ච භරියා ච මනුස්‌සලොකෙ,

    ‘‘Ahañca bhariyā ca manussaloke,

    සද්‌ධා උභො දානපතී අහුම්‌හා;

    Saddhā ubho dānapatī ahumhā;

    ඔපානභූතං මෙ ඝරං තදාසි,

    Opānabhūtaṃ me gharaṃ tadāsi,

    සන්‌තප්‌පිතා සමණබ්‍රාහ්‌මණා ච.

    Santappitā samaṇabrāhmaṇā ca.

    ‘‘තං මෙ වතං තං පන බ්‍රහ්‌මචරියං,

    ‘‘Taṃ me vataṃ taṃ pana brahmacariyaṃ,

    තස්‌ස සුචිණ්‌ණස්‌ස අයං විපාකො;

    Tassa suciṇṇassa ayaṃ vipāko;

    ඉද්‌ධී ජුතී බලවීරියූපපත්‌ති,

    Iddhī jutī balavīriyūpapatti,

    ඉදඤ්‌ච මෙ වීර මහාවිමාන’’න්‌ති. –

    Idañca me vīra mahāvimāna’’nti. –

    ඉමස්‌මිං පුණ්‌ණකජාතකෙ (ජා. 2.22.1595) දානෙ ආගතො.

    Imasmiṃ puṇṇakajātake (jā. 2.22.1595) dāne āgato.

    ‘‘කෙන පාණි කාමදදො, කෙන පාණි මධුස්‌සවො;

    ‘‘Kena pāṇi kāmadado, kena pāṇi madhussavo;

    කෙන තෙ බ්‍රහ්‌මචරියෙන, පුඤ්‌ඤං පාණිම්‌හි ඉජ්‌ඣතී’’ති. –

    Kena te brahmacariyena, puññaṃ pāṇimhi ijjhatī’’ti. –

    ඉමස්‌මිං අඞ්‌කුරපෙතවත්‌ථුස්‌මිං (පෙ. ව. 275, 277) වෙය්‍යාවච්‌චෙ.

    Imasmiṃ aṅkurapetavatthusmiṃ (pe. va. 275, 277) veyyāvacce.

    ‘‘එවං ඛො තං, භික්‌ඛවෙ, තිත්‌තිරියං නාම බ්‍රහ්‌මචරියං අහොසී’’ති ඉමස්‌මිං තිත්‌තිරජාතකෙ (චූළව. 311) පඤ්‌චසික්‌ඛාපදසීලෙ.

    ‘‘Evaṃ kho taṃ, bhikkhave, tittiriyaṃ nāma brahmacariyaṃ ahosī’’ti imasmiṃ tittirajātake (cūḷava. 311) pañcasikkhāpadasīle.

    ‘‘තං ඛො පන මෙ, පඤ්‌චසිඛ, බ්‍රහ්‌මචරියං නෙව නිබ්‌බිදාය න විරාගාය…පෙ.… යාවදෙව බ්‍රහ්‌මලොකූපපත්‌තියා’’ති ඉමස්‌මිං මහාගොවින්‌දසුත්‌තෙ (දී. නි. 2.329) බ්‍රහ්‌මවිහාරෙ.

    ‘‘Taṃ kho pana me, pañcasikha, brahmacariyaṃ neva nibbidāya na virāgāya…pe… yāvadeva brahmalokūpapattiyā’’ti imasmiṃ mahāgovindasutte (dī. ni. 2.329) brahmavihāre.

    ‘‘පරෙ අබ්‍රහ්‌මචාරී භවිස්‌සන්‌ති, මයමෙත්‌ථ බ්‍රහ්‌මචාරී භවිස්‌සාමා’’ති ඉමස්‌මිං සල්‌ලෙඛසුත්‌තෙ (ම. නි. 1.83) මෙථුනවිරතියං.

    ‘‘Pare abrahmacārī bhavissanti, mayamettha brahmacārī bhavissāmā’’ti imasmiṃ sallekhasutte (ma. ni. 1.83) methunaviratiyaṃ.

    ‘‘මයඤ්‌ච භරියා නාතික්‌කමාම,

    ‘‘Mayañca bhariyā nātikkamāma,

    අම්‌හෙ ච භරියා නාතික්‌කමන්‌ති;

    Amhe ca bhariyā nātikkamanti;

    අඤ්‌ඤත්‍ර තාහි බ්‍රහ්‌මචරියං චරාම,

    Aññatra tāhi brahmacariyaṃ carāma,

    තස්‌මා හි අම්‌හං දහරා න මීයරෙ’’ති. –

    Tasmā hi amhaṃ daharā na mīyare’’ti. –

    ඉමස්‌මිං මහාධම්‌මපාලජාතකෙ (ජා. 1.10.97) සදාරසන්‌තොසෙ.

    Imasmiṃ mahādhammapālajātake (jā. 1.10.97) sadārasantose.

    ‘‘අභිජානාමි ඛො පනාහං, සාරිපුත්‌ත, චතුරඞ්‌ගසමන්‌නාගතං බ්‍රහ්‌මචරියං චරිතා, තපස්‌සී සුදං හොමී’’ති ලොමහංසසුත්‌තෙ (ම. නි. 1.155) වීරියෙ.

    ‘‘Abhijānāmi kho panāhaṃ, sāriputta, caturaṅgasamannāgataṃ brahmacariyaṃ caritā, tapassī sudaṃ homī’’ti lomahaṃsasutte (ma. ni. 1.155) vīriye.

    ‘‘හීනෙන බ්‍රහ්‌මචරියෙන, ඛත්‌තියෙ උපපජ්‌ජති;

    ‘‘Hīnena brahmacariyena, khattiye upapajjati;

    මජ්‌ඣිමෙන ච දෙවත්‌තං, උත්‌තමෙන විසුජ්‌ඣතී’’ති. –

    Majjhimena ca devattaṃ, uttamena visujjhatī’’ti. –

    නිමිජාතකෙ (ජා. 2.22.429) අත්‌තදමනවසෙන කතෙ අට්‌ඨඞ්‌ගිකෙ උපොසථෙ.

    Nimijātake (jā. 2.22.429) attadamanavasena kate aṭṭhaṅgike uposathe.

    ‘‘ඉදං ඛො පන මෙ, පඤ්‌චසිඛ, බ්‍රහ්‌මචරියං එකන්‌තනිබ්‌බිදාය විරාගාය…පෙ.… අයමෙව අරියො අට්‌ඨඞ්‌ගිකො මග්‌ගො’’ති මහාගොවින්‌දසුත්‌තෙයෙව (දී. නි. 2.329) අරියමග්‌ගෙ.

    ‘‘Idaṃ kho pana me, pañcasikha, brahmacariyaṃ ekantanibbidāya virāgāya…pe… ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo’’ti mahāgovindasutteyeva (dī. ni. 2.329) ariyamagge.

    ‘‘තයිදං බ්‍රහ්‌මචරියං ඉද්‌ධඤ්‌චෙව ඵීතඤ්‌ච විත්‌ථාරිකං බාහුජඤ්‌ඤං පුථුභූතං යාව දෙවමනුස්‌සෙහි සුප්‌පකාසිත’’න්‌ති පාසාදිකසුත්‌තෙ (දී. නි. 3.174) සික්‌ඛත්‌තයසඞ්‌ගහිතෙ සකලස්‌මිං සාසනෙ. ඉධාපි අරියමග්‌ගෙ සාසනෙ ච වත්‌තති.

    ‘‘Tayidaṃ brahmacariyaṃ iddhañceva phītañca vitthārikaṃ bāhujaññaṃ puthubhūtaṃ yāva devamanussehi suppakāsita’’nti pāsādikasutte (dī. ni. 3.174) sikkhattayasaṅgahite sakalasmiṃ sāsane. Idhāpi ariyamagge sāsane ca vattati.

    වුස්‌සතීති වුසීයති, චරීයතීති අත්‌ථො. ජනකුහනත්‌ථන්‌ති ‘‘අහො අය්‍යො සීලවා වත්‌තසම්‌පන්‌නො අප්‌පිච්‌ඡො සන්‌තුට්‌ඨො මහිද්‌ධිකො මහානුභාවො’’තිආදිනා ජනස්‌ස සත්‌තලොකස්‌ස විම්‌හාපනත්‌ථං. කෙචි පන ‘‘කුහනත්‌ථන්‌ති පාපිච්‌ඡස්‌ස ඉච්‌ඡාපකතස්‌ස සතො සාමන්‌තජප්‌පනඉරියාපථනිස්‌සිතපච්‌චයපටිසෙවනසඞ්‌ඛාතෙන තිවිධෙන කුහනවත්‌ථුනා කුහකභාවෙන ජනස්‌ස විම්‌හාපනත්‌ථ’’න්‌ති වදන්‌ති. ඉධාපි අයමෙවත්‌ථො දස්‌සිතො. තෙනෙවාහ ‘‘තීහි කුහනවත්‌ථූහි ජනස්‌ස කුහනත්‌ථායා’’ති, ජනස්‌ස විම්‌හාපනත්‌ථායාති අත්‌ථො. ජනලාපනත්‌ථන්‌ති ‘‘එවරූපස්‌ස නාම අය්‍යස්‌ස දින්‌නං මහප්‌ඵලං භවිස්‌සතී’’ති පසන්‌නචිත්‌තෙහි ‘‘කෙනත්‌ථො, කිං ආහරීයතූ’’ති වදාපනත්‌ථං. ‘‘ජනලපනත්‌ථ’’න්‌තිපි පඨන්‌ති, තස්‌ස පාපිච්‌ඡස්‌ස සතො පච්‌චයත්‌ථං පරිකථොභාසාදිවසෙන ලපනභාවෙන උපලාපකභාවෙන ජනස්‌ස ලපනත්‌ථන්‌ති අත්‌ථො. තෙනෙවාහ ‘‘න ජනලපනත්‌ථන්‌ති න ජනස්‌ස උපලාපනත්‌ථ’’න්‌ති.

    Vussatīti vusīyati, carīyatīti attho. Janakuhanatthanti ‘‘aho ayyo sīlavā vattasampanno appiccho santuṭṭho mahiddhiko mahānubhāvo’’tiādinā janassa sattalokassa vimhāpanatthaṃ. Keci pana ‘‘kuhanatthanti pāpicchassa icchāpakatassa sato sāmantajappanairiyāpathanissitapaccayapaṭisevanasaṅkhātena tividhena kuhanavatthunā kuhakabhāvena janassa vimhāpanattha’’nti vadanti. Idhāpi ayamevattho dassito. Tenevāha ‘‘tīhi kuhanavatthūhi janassa kuhanatthāyā’’ti, janassa vimhāpanatthāyāti attho. Janalāpanatthanti ‘‘evarūpassa nāma ayyassa dinnaṃ mahapphalaṃ bhavissatī’’ti pasannacittehi ‘‘kenattho, kiṃ āharīyatū’’ti vadāpanatthaṃ. ‘‘Janalapanattha’’ntipi paṭhanti, tassa pāpicchassa sato paccayatthaṃ parikathobhāsādivasena lapanabhāvena upalāpakabhāvena janassa lapanatthanti attho. Tenevāha ‘‘na janalapanatthanti na janassa upalāpanattha’’nti.

    න ඉතිවාදප්‌පමොක්‌ඛානිසංසත්‌ථන්‌ති එත්‌ථ ‘‘න ලාභසක්‌කාරසිලොකානිසංසත්‌ථ’’න්‌තිපි පඨන්‌ති. තත්‌ථ ය්‌වායං ‘‘ආකඞ්‌ඛෙය්‍ය චෙ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු ‘ලාභී අස්‌සං චීවරපිණ්‌ඩපාතසෙනාසනගිලානපච්‌චයභෙසජ්‌ජපරික්‌ඛාරාන’න්‌ති, සීලෙස්‌වෙවස්‌ස පරිපූරකාරී’’ති (ම. නි. 1.65) සීලානිසංසභාවෙන වුත්‌තො චතුපච්‌චයලාභො ච. චතුන්‌නං පච්‌චයානං සක්‌කච්‌චදානසඞ්‌ඛාතො ආදරබහුමානගරුකරණසඞ්‌ඛාතො ච සක්‌කාරො, යො ච ‘‘සීලසම්‌පන්‌නො බහුස්‌සුතො සුතධරො ආරද්‌ධවීරියො’’තිආදිනා නයෙන උග්‌ගච්‌ඡනකථුතිඝොසසඞ්‌ඛාතො සිලොකො බ්‍රහ්‌මචරියං වසන්‌තානං දිට්‌ඨධම්‌මිකො ආනිසංසො, තදත්‌ථන්‌ති අත්‌ථො. කෙචි පන ‘‘ලාභසක්‌කාරසිලොකානිසංසත්‌ථන්‌ති පාපිච්‌ඡස්‌සෙව සතො ලාභාදිගරුතාය ලාභසක්‌කාරසිලොකසඞ්‌ඛාතස්‌ස ආනිසංසස්‌ස උදයස්‌ස නිප්‌ඵාදනත්‌ථ’’න්‌ති එවමත්‌ථං වදන්‌ති.

    Na itivādappamokkhānisaṃsatthanti ettha ‘‘na lābhasakkārasilokānisaṃsattha’’ntipi paṭhanti. Tattha yvāyaṃ ‘‘ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu ‘lābhī assaṃ cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārāna’nti, sīlesvevassa paripūrakārī’’ti (ma. ni. 1.65) sīlānisaṃsabhāvena vutto catupaccayalābho ca. Catunnaṃ paccayānaṃ sakkaccadānasaṅkhāto ādarabahumānagarukaraṇasaṅkhāto ca sakkāro, yo ca ‘‘sīlasampanno bahussuto sutadharo āraddhavīriyo’’tiādinā nayena uggacchanakathutighosasaṅkhāto siloko brahmacariyaṃ vasantānaṃ diṭṭhadhammiko ānisaṃso, tadatthanti attho. Keci pana ‘‘lābhasakkārasilokānisaṃsatthanti pāpicchasseva sato lābhādigarutāya lābhasakkārasilokasaṅkhātassa ānisaṃsassa udayassa nipphādanattha’’nti evamatthaṃ vadanti.

    ඉති මං ජනො ජානාතූති එවං බ්‍රහ්‌මචරියවාසෙ සති ‘‘සීලවා කල්‍යාණධම්‌මො’’තිආදිනා මං ලොකො ජානාතු සම්‌භාවෙතූති අත්‌තනො සන්‌තගුණවසෙන සම්‌භාවනත්‌ථම්‌පි න ඉදං බ්‍රහ්‌මචරියං වුස්‌සතීති සම්‌බන්‌ධො. කෙචි පන ‘‘පාපිච්‌ඡස්‌ස සතො අසන්‌තගුණසම්‌භාවනාධිප්‌පායෙන ‘ඉති එවංගුණොති මං ලොකො ජානාතූ’ති න ඉදං බ්‍රහ්‌මචරියං වුස්‌සතී’’ති එවමෙත්‌ථ අත්‌ථං වදන්‌ති. සබ්‌බත්‌ථාපි පනෙත්‌ථ පුරිමො පුරිමොයෙව අත්‌ථවිකප්‌පො සුන්‌දරතරො.

    Naiti maṃ jano jānātūti evaṃ brahmacariyavāse sati ‘‘sīlavā kalyāṇadhammo’’tiādinā maṃ loko jānātu sambhāvetūti attano santaguṇavasena sambhāvanatthampi na idaṃ brahmacariyaṃ vussatīti sambandho. Keci pana ‘‘pāpicchassa sato asantaguṇasambhāvanādhippāyena ‘iti evaṃguṇoti maṃ loko jānātū’ti na idaṃ brahmacariyaṃ vussatī’’ti evamettha atthaṃ vadanti. Sabbatthāpi panettha purimo purimoyeva atthavikappo sundarataro.

    අථ ඛොති එත්‌ථ අථාති අඤ්‌ඤත්‌ථෙ නිපාතො, ඛොති අවධාරණෙ. තෙන කුහනාදිතො අඤ්‌ඤදත්‌ථංයෙව ඉදං, භික්‌ඛවෙ, බ්‍රහ්‌මචරියං වුස්‌සතීති දස්‌සෙති. ඉදානි තං පයොජනං දස්‌සෙන්‌තො ‘‘සංවරත්‌ථං පහානත්‌ථ’’න්‌ති ආහ. තත්‌ථ පඤ්‌චවිධො සංවරො – පාතිමොක්‌ඛසංවරො, සතිසංවරො, ඤාණසංවරො, ඛන්‌තිසංවරො, වීරියසංවරොති. ‘‘ඉති ඉමිනා පාතිමොක්‌ඛසංවරෙන උපෙතො හොති සමුපෙතො’’තිආදිනා (විභ. 511) නයෙන ආගතො අයං පාතිමොක්‌ඛසංවරො, සීලසංවරොතිපි වුච්‌චති. ‘‘රක්‌ඛති චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියං, චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියෙ සංවරං ආපජ්‌ජතී’’ති (ම. නි. 1.295; සං. නි. 4.239; අ. නි. 3.16) ආගතො අයං සතිසංවරො.

    Atha khoti ettha athāti aññatthe nipāto, khoti avadhāraṇe. Tena kuhanādito aññadatthaṃyeva idaṃ, bhikkhave, brahmacariyaṃ vussatīti dasseti. Idāni taṃ payojanaṃ dassento ‘‘saṃvaratthaṃ pahānattha’’nti āha. Tattha pañcavidho saṃvaro – pātimokkhasaṃvaro, satisaṃvaro, ñāṇasaṃvaro, khantisaṃvaro, vīriyasaṃvaroti. ‘‘Iti iminā pātimokkhasaṃvarena upeto hoti samupeto’’tiādinā (vibha. 511) nayena āgato ayaṃ pātimokkhasaṃvaro, sīlasaṃvarotipi vuccati. ‘‘Rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjatī’’ti (ma. ni. 1.295; saṃ. ni. 4.239; a. ni. 3.16) āgato ayaṃ satisaṃvaro.

    ‘‘යානි සොතානි ලොකස්‌මිං, සති තෙසං නිවාරණං;

    ‘‘Yāni sotāni lokasmiṃ, sati tesaṃ nivāraṇaṃ;

    සොතානං සංවරං බ්‍රූමි, පඤ්‌ඤායෙතෙ පිධීයරෙ’’ති. (සු. නි. 1041; චූළනි. අජිතමාණවපුච්‌ඡානිද්‌දෙසො 4; නෙත්‌ති. 4.11, 45) –

    Sotānaṃ saṃvaraṃ brūmi, paññāyete pidhīyare’’ti. (su. ni. 1041; cūḷani. ajitamāṇavapucchāniddeso 4; netti. 4.11, 45) –

    ආගතො අයං ඤාණසංවරො. ‘‘ඛමො හොති සීතස්‌ස උණ්‌හස්‌සා’’තිආදිනා (ම. නි. 1.24; අ. නි. 4.114; 6.58) නයෙන ආගතො අයං ඛන්‌තිසංවරො.

    Āgato ayaṃ ñāṇasaṃvaro. ‘‘Khamo hoti sītassa uṇhassā’’tiādinā (ma. ni. 1.24; a. ni. 4.114; 6.58) nayena āgato ayaṃ khantisaṃvaro.

    ‘‘උප්‌පන්‌නං කාමවිතක්‌කං නාධිවාසෙතී’’තිආදිනා (ම. නි. 1.26; අ. නි. 4.114; 6.58) නයෙන ආගතො අයං වීරියසංවරො.

    ‘‘Uppannaṃ kāmavitakkaṃ nādhivāsetī’’tiādinā (ma. ni. 1.26; a. ni. 4.114; 6.58) nayena āgato ayaṃ vīriyasaṃvaro.

    අත්‌ථතො පන පාණාතිපාතාදීනං පජහනවසෙන වත්‌තප්‌පටිවත්‌තානං පූරණවසෙන ච පවත්‌තා චෙතනා චෙව විරති ච. සඞ්‌ඛෙපතො සබ්‌බො කායවචීසංයමො, විත්‌ථාරතො සත්‌තන්‌නං ආපත්‌තික්‌ඛන්‌ධානං අවීතික්‌කමො සීලසංවරො. සති එව සතිසංවරො, සතිප්‌පධානා වා කුසලා ඛන්‌ධා. ඤාණමෙව ඤාණසංවරො. අධිවාසනවසෙන අදොසො, අදොසප්‌පධානා වා තථාපවත්‌තා කුසලා ඛන්‌ධා ඛන්‌තිසංවරො, පඤ්‌ඤාති එකෙ. කාමවිතක්‌කාදීනං අභිභවනවසෙන පවත්‌තං වීරියමෙව වීරියසංවරො. තෙසු පඨමො කායදුච්‌චරිතාදීසු දුස්‌සීලස්‌ස සංවරණතො සංවරො, දුතියො මුට්‌ඨස්‌සච්‌චස්‌ස , තතියො අඤ්‌ඤාණස්‌ස, චතුත්‌ථො අක්‌ඛන්‌තියා, පඤ්‌චමො කොසජ්‌ජස්‌ස සංවරණතො පිදහනතො සංවරොති වෙදිතබ්‌බො. එවමෙතස්‌ස සංවරස්‌ස අත්‌ථාය සංවරත්‌ථං සංවරනිප්‌ඵාදනත්‌ථන්‌ති අත්‌ථො.

    Atthato pana pāṇātipātādīnaṃ pajahanavasena vattappaṭivattānaṃ pūraṇavasena ca pavattā cetanā ceva virati ca. Saṅkhepato sabbo kāyavacīsaṃyamo, vitthārato sattannaṃ āpattikkhandhānaṃ avītikkamo sīlasaṃvaro. Sati eva satisaṃvaro, satippadhānā vā kusalā khandhā. Ñāṇameva ñāṇasaṃvaro. Adhivāsanavasena adoso, adosappadhānā vā tathāpavattā kusalā khandhā khantisaṃvaro, paññāti eke. Kāmavitakkādīnaṃ abhibhavanavasena pavattaṃ vīriyameva vīriyasaṃvaro. Tesu paṭhamo kāyaduccaritādīsu dussīlassa saṃvaraṇato saṃvaro, dutiyo muṭṭhassaccassa , tatiyo aññāṇassa, catuttho akkhantiyā, pañcamo kosajjassa saṃvaraṇato pidahanato saṃvaroti veditabbo. Evametassa saṃvarassa atthāya saṃvaratthaṃ saṃvaranipphādanatthanti attho.

    තීහි පහානෙහීති තදඞ්‌ගවික්‌ඛම්‌භනසමුච්‌ඡෙදසඞ්‌ඛාතෙහි තීහි පහානෙහි. පඤ්‌චවිධප්‌පහානම්‌පි ඉධ වත්‌තුං වට්‌ටතියෙව. පඤ්‌චවිධඤ්‌හි පහානං තදඞ්‌ගවික්‌ඛම්‌භනසමුච්‌ඡෙදප්‌පටිප්‌පස්‌සද්‌ධිනිස්‌සරණවසෙන. තත්‌ථ යං දීපාලොකෙනෙව තමස්‌ස පටිපක්‌ඛභාවතො අලොභාදීහි ලොභාදිකස්‌ස නාමරූපපරිච්‌ඡෙදාදිවිපස්‌සනාඤාණෙහි තස්‌ස තස්‌ස අනත්‌ථස්‌ස පහානං, සෙය්‍යථිදං – පරිච්‌චාගෙන ලොභාදිමලස්‌ස, සීලෙන පාණාතිපාතාදිදුස්‌සීල්‍යස්‌ස, සද්‌ධාදීහි අස්‌සද්‌ධියාදිකස්‌ස, නාමරූපවවත්‌ථානෙන සක්‌කායදිට්‌ඨියා, පච්‌චයපරිග්‌ගහෙන අහෙතුවිසමහෙතුදිට්‌ඨීනං, තස්‌සෙව අපරභාගෙන කඞ්‌ඛාවිතරණෙන කථංකථීභාවස්‌ස, කලාපසම්‌මසනෙන අහංමමාති ගාහස්‌ස, මග්‌ගාමග්‌ගවවත්‌ථානෙන අමග්‌ගෙ මග්‌ගසඤ්‌ඤාය, උදයදස්‌සනෙන උච්‌ඡෙදදිට්‌ඨියා, වයදස්‌සනෙන සස්‌සතදිට්‌ඨියා, භයදස්‌සනෙන සභයෙ අභයසඤ්‌ඤාය, ආදීනවදස්‌සනෙන අස්‌සාදසඤ්‌ඤාය, නිබ්‌බිදානුපස්‌සනෙන අභිරතිසඤ්‌ඤාය, මුච්‌චිතුකම්‍යතාඤාණෙන අමුච්‌චිතුකම්‍යතාය, උපෙක්‌ඛාඤාණෙන අනුපෙක්‌ඛාය, අනුලොමෙන ධම්‌මට්‌ඨිතියං නිබ්‌බානෙ ච පටිලොමභාවස්‌ස, ගොත්‍රභුනා සඞ්‌ඛාරනිමිත්‌තග්‌ගාහස්‌ස පහානං, එතං තදඞ්‌ගප්‌පහානං නාම.

    Tīhi pahānehīti tadaṅgavikkhambhanasamucchedasaṅkhātehi tīhi pahānehi. Pañcavidhappahānampi idha vattuṃ vaṭṭatiyeva. Pañcavidhañhi pahānaṃ tadaṅgavikkhambhanasamucchedappaṭippassaddhinissaraṇavasena. Tattha yaṃ dīpālokeneva tamassa paṭipakkhabhāvato alobhādīhi lobhādikassa nāmarūpaparicchedādivipassanāñāṇehi tassa tassa anatthassa pahānaṃ, seyyathidaṃ – pariccāgena lobhādimalassa, sīlena pāṇātipātādidussīlyassa, saddhādīhi assaddhiyādikassa, nāmarūpavavatthānena sakkāyadiṭṭhiyā, paccayapariggahena ahetuvisamahetudiṭṭhīnaṃ, tasseva aparabhāgena kaṅkhāvitaraṇena kathaṃkathībhāvassa, kalāpasammasanena ahaṃmamāti gāhassa, maggāmaggavavatthānena amagge maggasaññāya, udayadassanena ucchedadiṭṭhiyā, vayadassanena sassatadiṭṭhiyā, bhayadassanena sabhaye abhayasaññāya, ādīnavadassanena assādasaññāya, nibbidānupassanena abhiratisaññāya, muccitukamyatāñāṇena amuccitukamyatāya, upekkhāñāṇena anupekkhāya, anulomena dhammaṭṭhitiyaṃ nibbāne ca paṭilomabhāvassa, gotrabhunā saṅkhāranimittaggāhassa pahānaṃ, etaṃ tadaṅgappahānaṃ nāma.

    යං පන උපචාරප්‌පනාභෙදෙන සමාධිනා පවත්‌තිභාවනිවාරණතො ඝටප්‌පහාරෙනෙව උදකපිට්‌ඨෙ සෙවාලස්‌ස, තෙසං තෙසං නීවරණාදිධම්‌මානං පහානං, එතං වික්‌ඛම්‌භනප්‌පහානං නාම. යං චතුන්‌නං අරියමග්‌ගානං භාවිතත්‌තා තංතංමග්‌ගවතො අත්‌තනො සන්‌තානෙ ‘‘දිට්‌ඨිගතානං පහානායා’’තිආදිනා (ධ. ස. 277; විභ. 628) නයෙන වුත්‌තස්‌ස සමුදයපක්‌ඛියස්‌ස කිලෙසගහණස්‌ස අච්‌චන්‌තං අප්‌පවත්‌තිභාවෙන සමුච්‌ඡින්‌දනං, එතං සමුච්‌ඡෙදප්‌පහානං නාම. යං පන ඵලක්‌ඛණෙ පටිප්‌පස්‌සද්‌ධත්‌ථං කිලෙසානං, එතං පටිප්‌පස්‌සද්‌ධිප්‌පහානං නාම. යං සබ්‌බසඞ්‌ඛතනිස්‌සටත්‌තා පහීනසබ්‌බසඞ්‌ඛතං නිබ්‌බානං, එතං නිස්‌සරණප්‌පහානං නාම . තස්‌ස පඤ්‌චවිධස්‌සපි තථා තථා රාගාදිකිලෙසානං පටිනිස්‌සජ්‌ජනට්‌ඨෙන සමතික්‌කමනට්‌ඨෙන වා පහානස්‌ස අත්‌ථාය, පහානසාධනත්‌ථන්‌ති එවමෙත්‌ථ අත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බො.

    Yaṃ pana upacārappanābhedena samādhinā pavattibhāvanivāraṇato ghaṭappahāreneva udakapiṭṭhe sevālassa, tesaṃ tesaṃ nīvaraṇādidhammānaṃ pahānaṃ, etaṃ vikkhambhanappahānaṃ nāma. Yaṃ catunnaṃ ariyamaggānaṃ bhāvitattā taṃtaṃmaggavato attano santāne ‘‘diṭṭhigatānaṃ pahānāyā’’tiādinā (dha. sa. 277; vibha. 628) nayena vuttassa samudayapakkhiyassa kilesagahaṇassa accantaṃ appavattibhāvena samucchindanaṃ, etaṃ samucchedappahānaṃ nāma. Yaṃ pana phalakkhaṇe paṭippassaddhatthaṃ kilesānaṃ, etaṃ paṭippassaddhippahānaṃ nāma. Yaṃ sabbasaṅkhatanissaṭattā pahīnasabbasaṅkhataṃ nibbānaṃ, etaṃ nissaraṇappahānaṃ nāma . Tassa pañcavidhassapi tathā tathā rāgādikilesānaṃ paṭinissajjanaṭṭhena samatikkamanaṭṭhena vā pahānassa atthāya, pahānasādhanatthanti evamettha attho daṭṭhabbo.

    තත්‌ථ සංවරෙන කිලෙසානං චිත්‌තසන්‌තානෙ පවෙසනිවාරණං පහානෙන ච පවෙසනිවාරණමෙව සමුග්‌ඝාතො චාති වදන්‌ති. උභයෙනපි පන යථාරහං උභයං සම්‌පජ්‌ජතීති දට්‌ඨබ්‌බං. සීලාදිධම්‌මා එව හි සංවරණතො සංවරං, පජහනතො පහානන්‌ති.

    Tattha saṃvarena kilesānaṃ cittasantāne pavesanivāraṇaṃ pahānena ca pavesanivāraṇameva samugghāto cāti vadanti. Ubhayenapi pana yathārahaṃ ubhayaṃ sampajjatīti daṭṭhabbaṃ. Sīlādidhammā eva hi saṃvaraṇato saṃvaraṃ, pajahanato pahānanti.

    අනීතිහන්‌ති ඊතියො වුච්‌චන්‌ති උපද්‌දවා දිට්‌ඨධම්‌මිකා සම්‌පරායිකා ච. ඊතියො හන්‌තීති ඊතිහං, අනු ඊතිහන්‌ති අනීතිහං, සාසනබ්‍රහ්‌මචරියං මග්‌ගබ්‍රහ්‌මචරියඤ්‌ච. අථ වා ඊතීහි අනත්‌ථෙහි සද්‌ධිං හනන්‌ති ගච්‌ඡන්‌ති පවත්‌තන්‌තීති ඊතිහා, තණ්‌හාදිඋපක්‌කිලෙසා. නත්‌ථි එත්‌ථ ඊතිහාති අනීතිහං. ඊතිහා වා යථාවුත්‌තෙනත්‌ථෙන තිත්‌ථියසමයා, තප්‌පටිපක්‌ඛතො ඉදං අනීතිහං. ‘‘අනිතිහ’’න්‌තිපි පාඨො. තස්‌සත්‌ථො – ‘‘ඉතිහාය’’න්‌ති ධම්‌මෙසු අනෙකංසග්‌ගාහභාවතො විචිකිච්‌ඡා ඉතිහං නාම, සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතත්‌තා යථානුසිට්‌ඨං පටිපජ්‌ජන්‌තානං නික්‌කඞ්‌ඛභාවසාධනතො ච නත්‌ථි එත්‌ථ ඉතිහන්‌ති අනිතිහං, අපරපත්‌තියන්‌ති අත්‌ථො. වුත්‌තඤ්‌හෙතං ‘‘පච්‌චත්‌තං වෙදිතබ්‌බො විඤ්‌ඤූහී’’ති, ‘‘අතක්‌කාවචරො’’ති (දී. නි. 2.67; ම. නි. 1.281; 2.337; සං. නි. 1.172; මහාව. 7-8) ච. ගාථාබන්‌ධසුඛත්‌ථං පන ‘‘අනීතිහ’’න්‌ති දීඝං කත්‌වා පඨන්‌ති. පච්‌ඡිමං පනෙත්‌ථ අත්‌ථවිකප්‌පං දස්‌සෙතුං ‘‘ඉතිහපරිවජ්‌ජිත’’න්‌තිආදි වුත්‌තං.

    Anītihanti ītiyo vuccanti upaddavā diṭṭhadhammikā samparāyikā ca. Ītiyo hantīti ītihaṃ, anu ītihanti anītihaṃ, sāsanabrahmacariyaṃ maggabrahmacariyañca. Atha vā ītīhi anatthehi saddhiṃ hananti gacchanti pavattantīti ītihā, taṇhādiupakkilesā. Natthi ettha ītihāti anītihaṃ. Ītihā vā yathāvuttenatthena titthiyasamayā, tappaṭipakkhato idaṃ anītihaṃ. ‘‘Anitiha’’ntipi pāṭho. Tassattho – ‘‘itihāya’’nti dhammesu anekaṃsaggāhabhāvato vicikicchā itihaṃ nāma, sammāsambuddhappaveditattā yathānusiṭṭhaṃ paṭipajjantānaṃ nikkaṅkhabhāvasādhanato ca natthi ettha itihanti anitihaṃ, aparapattiyanti attho. Vuttañhetaṃ ‘‘paccattaṃ veditabbo viññūhī’’ti, ‘‘atakkāvacaro’’ti (dī. ni. 2.67; ma. ni. 1.281; 2.337; saṃ. ni. 1.172; mahāva. 7-8) ca. Gāthābandhasukhatthaṃ pana ‘‘anītiha’’nti dīghaṃ katvā paṭhanti. Pacchimaṃ panettha atthavikappaṃ dassetuṃ ‘‘itihaparivajjita’’ntiādi vuttaṃ.

    නිබ්‌බානසඞ්‌ඛාතං ඔගධං පතිට්‌ඨං පාරං ගච්‌ඡතීති නිබ්‌බානොගධගාමී, විමුත්‌තිරසත්‌තා එකන්‌තෙනෙව නිබ්‌බානසම්‌පාපකොති අත්‌ථො, තං නිබ්‌බානොගධගාමිනං බ්‍රහ්‌මචරියං. නිබ්‌බානොගධොති වා අරියමග්‌ගො වුච්‌චති තෙන විනා නිබ්‌බානාවගාහණස්‌ස අසම්‌භවතො තස්‌ස ච නිබ්‌බානං අනාලම්‌බිත්‌වා අප්‌පවත්‌තනතො, තඤ්‌චෙතං එකන්‌තසම්‌පාදනෙන ගච්‌ඡතීති නිබ්‌බානොගධගාමී. අථ වා නිබ්‌බානොගධගාමිනන්‌ති නිබ්‌බානස්‌ස අන්‌තොගාමිනං. මග්‌ගබ්‍රහ්‌මචරියඤ්‌හි නිබ්‌බානං ආරම්‌මණං කරිත්‌වා තස්‌ස අන්‌තො එව පවත්‌තතීති. ඉමමෙව ච අත්‌ථවිකප්‌පං දස්‌සෙතුං ‘‘නිබ්‌බානස්‌ස අන්‌තොගාමින’’න්‌තිආදි වුත්‌තං. සොති යො සො සමතිංස පාරමියො පූරෙත්‌වා සබ්‌බකිලෙසෙ භඤ්‌ජිත්‌වා අනුත්‌තරං සම්‌මාසම්‌බොධිං අභිසම්‌බුද්‌ධො, සො භගවා අදෙසයි දෙසෙසි . මහන්‌තෙහීති මහාආතුමෙහි උළාරජ්‌ඣාසයෙහි. මහන්‌තං නිබ්‌බානං, මහන්‌තෙ වා සීලක්‌ඛන්‌ධාදිකෙ එසන්‌ති ගවෙසන්‌තීති මහෙසිනො, බුද්‌ධාදයො අරියා. තෙහි අනුයාතො පටිපන්‌නො.

    Nibbānasaṅkhātaṃ ogadhaṃ patiṭṭhaṃ pāraṃ gacchatīti nibbānogadhagāmī, vimuttirasattā ekanteneva nibbānasampāpakoti attho, taṃ nibbānogadhagāminaṃ brahmacariyaṃ. Nibbānogadhoti vā ariyamaggo vuccati tena vinā nibbānāvagāhaṇassa asambhavato tassa ca nibbānaṃ anālambitvā appavattanato, tañcetaṃ ekantasampādanena gacchatīti nibbānogadhagāmī. Atha vā nibbānogadhagāminanti nibbānassa antogāminaṃ. Maggabrahmacariyañhi nibbānaṃ ārammaṇaṃ karitvā tassa anto eva pavattatīti. Imameva ca atthavikappaṃ dassetuṃ ‘‘nibbānassa antogāmina’’ntiādi vuttaṃ. Soti yo so samatiṃsa pāramiyo pūretvā sabbakilese bhañjitvā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho, so bhagavā adesayi desesi . Mahantehīti mahāātumehi uḷārajjhāsayehi. Mahantaṃ nibbānaṃ, mahante vā sīlakkhandhādike esanti gavesantīti mahesino, buddhādayo ariyā. Tehi anuyāto paṭipanno.

    යථා බුද්‌ධෙන දෙසිතන්‌ති යථා අභිඤ්‌ඤෙය්‍යාදිභාවෙන සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන මයා දෙසිතං, එවං යෙ එතං මග්‌ගබ්‍රහ්‌මචරියං තදත්‌ථං සාසනබ්‍රහ්‌මචරියඤ්‌ච පටිපජ්‌ජන්‌ති. තෙ දිට්‌ඨධම්‌මිකසම්‌පරායිකපරමත්‌ථෙහි යථාරහං අනුසාසන්‌තස්‌ස සත්‌ථු මය්‌හං සාසනකාරිනො ඔවාදප්‌පටිකරා සකලස්‌ස වට්‌ටදුක්‌ඛස්‌ස අන්‌තං පරියන්‌තං අප්‌පවත්‌තිං කරිස්‌සන්‌ති, දුක්‌ඛස්‌ස වා අන්‌තං නිබ්‌බානං සච්‌ඡිකරිස්‌සන්‌තීති.

    Yathā buddhena desitanti yathā abhiññeyyādibhāvena sammāsambuddhena mayā desitaṃ, evaṃ ye etaṃ maggabrahmacariyaṃ tadatthaṃ sāsanabrahmacariyañca paṭipajjanti. Te diṭṭhadhammikasamparāyikaparamatthehi yathārahaṃ anusāsantassa satthu mayhaṃ sāsanakārino ovādappaṭikarā sakalassa vaṭṭadukkhassa antaṃ pariyantaṃ appavattiṃ karissanti, dukkhassa vā antaṃ nibbānaṃ sacchikarissantīti.

    බ්‍රහ්‌මචරියසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.

    Brahmacariyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 5. බ්‍රහ්‌මචරියසුත්‌තං • 5. Brahmacariyasuttaṃ

    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 5. බ්‍රහ්‌මචරියසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Brahmacariyasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact