| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ඉතිවුත්‌තක-අට්‌ඨකථා • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
10. දුතියරාගසුත්‌තවණ්‌ණනා
10. Dutiyarāgasuttavaṇṇanā
69. දසමෙ අතරීති තිණ්‌ණො, න තිණ්‌ණො අතිණ්‌ණො. සමුද්‌දන්‌ති සංසාරසමුද්‌දං, චක්‌ඛායතනාදිසමුද්‌දං වා. තදුභයම්‌පි දුප්‌පූරණට්‌ඨෙන සමුද්‌දො වියාති සමුද්‌දං. අථ වා සමුද්‌දනට්‌ඨෙන සමුද්‌දං, කිලෙසවස්‌සනෙන සත්‌තසන්‌තානස්‌ස කිලෙසසදනතොති අත්‌ථො. සවීචින්‌ති කොධූපායාසවීචීහි සවීචිං. වුත්‌තඤ්‌හෙතං ‘‘වීචිභයන්‌ති ඛො, භික්‌ඛු, කොධූපායාසස්‌සෙතං අධිවචන’’න්‌ති (ඉතිවු. 109; ම. නි. 2.162). සාවට්‌ටන්‌ති පඤ්‌චකාමගුණාවට්‌ටෙහි සහ ආවට්‌ටං. වුත්‌තම්‌පි චෙතං ‘‘ආවට්‌ටභයන්‌ති ඛො, භික්‌ඛු, පඤ්‌චන්‌නෙතං කාමගුණානං අධිවචන’’න්‌ති (ඉතිවු. 109; ම. නි. 2.164; අ. නි. 4.122). සගහං සරක්‌ඛසන්‌ති අත්‌තනො ගොචරගතානං අනත්‌ථජනනතො චණ්‌ඩමකරමච්‌ඡකච්‌ඡපරක්‌ඛසසදිසෙහි විසභාගපුග්‌ගලෙහි සහිතං. තථා චාහ ‘‘සගහං සරක්‌ඛසන්‌ති ඛො, භික්‌ඛු, මාතුගාමස්‌සෙතං අධිවචන’’න්‌ති (ඉතිවු. 109). අතරීති මග්‌ගපඤ්‌ඤානාවාය යථාවුත්‌තං සමුද්‌දං උත්‌තරි. තිණ්‌ණොති නිත්‌තිණ්‌ණො. පාරඞ්‌ගතොති තස්‌ස සමුද්‌දස්‌ස පාරං පරතීරං නිරොධං උපගතො. ථලෙ තිට්‌ඨතීති තතො එව සංසාරමහොඝං කාමාදිමහොඝඤ්‌ච අතික්‌කමිත්‌වා ථලෙ පරතීරෙ නිබ්‌බානෙ බාහිතපාපබ්‍රාහ්‌මණො තිට්‌ඨතීති වුච්‌චති.
69. Dasame atarīti tiṇṇo, na tiṇṇo atiṇṇo. Samuddanti saṃsārasamuddaṃ, cakkhāyatanādisamuddaṃ vā. Tadubhayampi duppūraṇaṭṭhena samuddo viyāti samuddaṃ. Atha vā samuddanaṭṭhena samuddaṃ, kilesavassanena sattasantānassa kilesasadanatoti attho. Savīcinti kodhūpāyāsavīcīhi savīciṃ. Vuttañhetaṃ ‘‘vīcibhayanti kho, bhikkhu, kodhūpāyāsassetaṃ adhivacana’’nti (itivu. 109; ma. ni. 2.162). Sāvaṭṭanti pañcakāmaguṇāvaṭṭehi saha āvaṭṭaṃ. Vuttampi cetaṃ ‘‘āvaṭṭabhayanti kho, bhikkhu, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacana’’nti (itivu. 109; ma. ni. 2.164; a. ni. 4.122). Sagahaṃ sarakkhasanti attano gocaragatānaṃ anatthajananato caṇḍamakaramacchakacchaparakkhasasadisehi visabhāgapuggalehi sahitaṃ. Tathā cāha ‘‘sagahaṃ sarakkhasanti kho, bhikkhu, mātugāmassetaṃ adhivacana’’nti (itivu. 109). Atarīti maggapaññānāvāya yathāvuttaṃ samuddaṃ uttari. Tiṇṇoti nittiṇṇo. Pāraṅgatoti tassa samuddassa pāraṃ paratīraṃ nirodhaṃ upagato. Thale tiṭṭhatīti tato eva saṃsāramahoghaṃ kāmādimahoghañca atikkamitvā thale paratīre nibbāne bāhitapāpabrāhmaṇo tiṭṭhatīti vuccati.
ඉධාපි ගාථා සුක්‌කපක්‌ඛවසෙනෙව ආගතා. තත්‌ථ ඌමිභයන්‌ති යථාවුත්‌තඌමිභයං, භායිතබ්‌බං එතස්‌මාති තං ඌමි භයං. දුත්‌තරන්‌ති දුරතික්‌කමං. අච්‌චතාරීති අතික්‌කමි.
Idhāpi gāthā sukkapakkhavaseneva āgatā. Tattha ūmibhayanti yathāvuttaūmibhayaṃ, bhāyitabbaṃ etasmāti taṃ ūmi bhayaṃ. Duttaranti duratikkamaṃ. Accatārīti atikkami.
සඞ්‌ගාතිගොති රාගාදීනං පඤ්‌චන්‌නං සඞ්‌ගානං අතික්‌කන්‌තත්‌තා පහීනත්‌තා සඞ්‌ගාතිගො. අත්‌ථඞ්‌ගතො සො න පමාණමෙතීති සො එවංභූතො අරහා රාගාදීනං පමාණකරධම්‌මානං අච්‌චන්‌තමෙව අත්‌ථං ගතත්‌තා අත්‌ථඞ්‌ගතො, තතො එව සීලාදිධම්‌මක්‌ඛන්‌ධපාරිපූරියා ච ‘‘එදිසො සීලෙන සමාධිනා පඤ්‌ඤායා’’ති කෙනචි පමිණිතුං අසක්‌කුණෙය්‍යො පමාණං න එති, අථ වා අනුපාදිසෙසනිබ්‌බානසඞ්‌ඛාතං අත්‌ථං ගතො සො අරහා ‘‘ඉමාය නාම ගතියා ඨිතො, එදිසො ච නාමගොත්‌තෙනා’’ති පමිණිතුං අසක්‌කුණෙය්‍යතාය පමාණං න එති න උපගච්‌ඡති. තතො එව අමොහයි මච්‌චුරාජං, තෙන අනුබන්‌ධිතුං අසක්‌කුණෙය්‍යොති වදාමීති අනුපාදිසෙසනිබ්‌බානධාතුයාව දෙසනං නිට්‌ඨාපෙසි. ඉති ඉමස්‌මිං වග්‌ගෙ පඨමපඤ්‌චමඡට්‌ඨෙසු වට්‌ටං කථිතං, දුතියසත්‌තමඅට්‌ඨමෙසු විවට්‌ටං, සෙසෙසු වට්‌ටවිවට්‌ටං කථිතන්‌ති වෙදිතබ්‌බං.
Saṅgātigoti rāgādīnaṃ pañcannaṃ saṅgānaṃ atikkantattā pahīnattā saṅgātigo. Atthaṅgato so na pamāṇametīti so evaṃbhūto arahā rāgādīnaṃ pamāṇakaradhammānaṃ accantameva atthaṃ gatattā atthaṅgato, tato eva sīlādidhammakkhandhapāripūriyā ca ‘‘ediso sīlena samādhinā paññāyā’’ti kenaci pamiṇituṃ asakkuṇeyyo pamāṇaṃ na eti, atha vā anupādisesanibbānasaṅkhātaṃ atthaṃ gato so arahā ‘‘imāya nāma gatiyā ṭhito, ediso ca nāmagottenā’’ti pamiṇituṃ asakkuṇeyyatāya pamāṇaṃ na eti na upagacchati. Tato eva amohayi maccurājaṃ, tena anubandhituṃ asakkuṇeyyoti vadāmīti anupādisesanibbānadhātuyāva desanaṃ niṭṭhāpesi. Iti imasmiṃ vagge paṭhamapañcamachaṭṭhesu vaṭṭaṃ kathitaṃ, dutiyasattamaaṭṭhamesu vivaṭṭaṃ, sesesu vaṭṭavivaṭṭaṃ kathitanti veditabbaṃ.
දසමසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Dasamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
දුතියවග්‌ගවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Dutiyavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / ඉතිවුත්‌තකපාළි • Itivuttakapāḷi / 10. දුතියරාගසුත්‌තං • 10. Dutiyarāgasuttaṃ
