Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පෙතවත්‌ථු-අට්‌ඨකථා • Petavatthu-aṭṭhakathā

    නමො තස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස

    Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa

    ඛුද්‌දකනිකායෙ

    Khuddakanikāye

    පෙතවත්‌ථු-අට්‌ඨකථා

    Petavatthu-aṭṭhakathā

    ගන්‌ථාරම්‌භකථා

    Ganthārambhakathā

    මහාකාරුණිකං නාථං, ඤෙය්‍යසාගරපාරගුං;

    Mahākāruṇikaṃ nāthaṃ, ñeyyasāgarapāraguṃ;

    වන්‌දෙ නිපුණගම්‌භීර-විචිත්‍රනයදෙසනං.

    Vande nipuṇagambhīra-vicitranayadesanaṃ.

    විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නා, යෙන නිය්‍යන්‌ති ලොකතො;

    Vijjācaraṇasampannā, yena niyyanti lokato;

    වන්‌දෙ තමුත්‌තමං ධම්‌මං, සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධපූජිතං.

    Vande tamuttamaṃ dhammaṃ, sammāsambuddhapūjitaṃ.

    සීලාදිගුණසම්‌පන්‌නො, ඨිතො මග්‌ගඵලෙසු යො;

    Sīlādiguṇasampanno, ṭhito maggaphalesu yo;

    වන්‌දෙ අරියසඞ්‌ඝං තං, පුඤ්‌ඤක්‌ඛෙත්‌තං අනුත්‌තරං.

    Vande ariyasaṅghaṃ taṃ, puññakkhettaṃ anuttaraṃ.

    වන්‌දනාජනිතං පුඤ්‌ඤං, ඉති යං රතනත්‌තයෙ;

    Vandanājanitaṃ puññaṃ, iti yaṃ ratanattaye;

    හතන්‌තරායො සබ්‌බත්‌ථ, හුත්‌වාහං තස්‌ස තෙජසා.

    Hatantarāyo sabbattha, hutvāhaṃ tassa tejasā.

    පෙතෙහි ච කතං කම්‌මං, යං යං පුරිමජාතිසු;

    Petehi ca kataṃ kammaṃ, yaṃ yaṃ purimajātisu;

    පෙතභාවාවහං තං තං, තෙසඤ්‌හි ඵලභෙදතො.

    Petabhāvāvahaṃ taṃ taṃ, tesañhi phalabhedato.

    පකාසයන්‌තී බුද්‌ධානං, දෙසනා යා විසෙසතො;

    Pakāsayantī buddhānaṃ, desanā yā visesato;

    සංවෙගජනනී කම්‌ම-ඵලපච්‌චක්‌ඛකාරිනී.

    Saṃvegajananī kamma-phalapaccakkhakārinī.

    පෙතවත්‌ථූති නාමෙන, සුපරිඤ්‌ඤාතවත්‌ථුකා;

    Petavatthūti nāmena, supariññātavatthukā;

    යං ඛුද්‌දකනිකායස්‌මිං, සඞ්‌ගායිංසු මහෙසයො.

    Yaṃ khuddakanikāyasmiṃ, saṅgāyiṃsu mahesayo.

    තස්‌ස සම්‌මාවලම්‌බිත්‌වා, පොරාණට්‌ඨකථානයං;

    Tassa sammāvalambitvā, porāṇaṭṭhakathānayaṃ;

    තත්‌ථ තත්‌ථ නිදානානි, විභාවෙන්‌තො විසෙසතො.

    Tattha tattha nidānāni, vibhāvento visesato.

    සුවිසුද්‌ධං අසංකිණ්‌ණං, නිපුණත්‌ථවිනිච්‌ඡයං;

    Suvisuddhaṃ asaṃkiṇṇaṃ, nipuṇatthavinicchayaṃ;

    මහාවිහාරවාසීනං, සමයං අවිලොමයං.

    Mahāvihāravāsīnaṃ, samayaṃ avilomayaṃ.

    යථාබලං කරිස්‌සාමි, අත්‌ථසංවණ්‌ණනං සුභං;

    Yathābalaṃ karissāmi, atthasaṃvaṇṇanaṃ subhaṃ;

    සක්‌කච්‌චං භාසතො තං මෙ, නිසාමයථ සාධවොති.

    Sakkaccaṃ bhāsato taṃ me, nisāmayatha sādhavoti.

    තත්‌ථ පෙතවත්‌ථූති සෙට්‌ඨිපුත්‌තාදිකස්‌ස තස්‌ස තස්‌ස සත්‌තස්‌ස පෙතභාවහෙතුභූතං කම්‌මං, තස්‌ස පන පකාසනවසෙන පවත්‌තො ‘‘ඛෙත්‌තූපමා අරහන්‌තො’’තිආදිකා පරියත්‌තිධම්‌මො ඉධ ‘‘පෙතවත්‌ථූ’’ති අධිප්‌පෙතො.

    Tattha petavatthūti seṭṭhiputtādikassa tassa tassa sattassa petabhāvahetubhūtaṃ kammaṃ, tassa pana pakāsanavasena pavatto ‘‘khettūpamā arahanto’’tiādikā pariyattidhammo idha ‘‘petavatthū’’ti adhippeto.

    තයිදං පෙතවත්‌ථු කෙන භාසිතං, කත්‌ථ භාසිතං, කදා භාසිතං, කස්‌මා ච භාසිතන්‌ති? වුච්‌චතෙ – ඉදඤ්‌හි පෙතවත්‌ථු දුවිධෙන පවත්‌තං අට්‌ඨුප්‌පත්‌තිවසෙන, පුච්‌ඡාවිස්‌සජ්‌ජනවසෙන ච. තත්‌ථ යං අට්‌ඨුප්‌පත්‌තිවසෙන පවත්‌තං, තං භගවතා භාසිතං, ඉතරං නාරදත්‌ථෙරාදීහි පුච්‌ඡිතං තෙහි තෙහි පෙතෙහි භාසිතං. සත්‌ථා පන යස්‌මා නාරදත්‌ථෙරාදීහි තස්‌මිං තස්‌මිං පුච්‌ඡාවිස්‌සජ්‌ජනෙ ආරොචිතෙ තං තං අට්‌ඨුප්‌පත්‌තිං කත්‌වා සම්‌පත්‌තපරිසාය ධම්‌මං දෙසෙසි, තස්‌මා සබ්‌බම්‌පෙතං පෙතවත්‌ථු සත්‌ථාරා භාසිතමෙව නාම ජාතං. පවත්‌තිතවරධම්‌මචක්‌කෙ හි සත්‌ථරි තත්‌ථ තත්‌ථ රාජගහාදීසු විහරන්‌තෙ යෙභුය්‍යෙන තාය තාය අට්‌ඨුප්‌පත්‌තියා පුච්‌ඡාවිස්‌සජ්‌ජනවසෙන සත්‌තානං කම්‌මඵලපච්‌චක්‌ඛකරණාය තං තං පෙතවත්‌ථු දෙසනාරුළ්‌හන්‌ති අයං තාවෙත්‌ථ ‘‘කෙන භාසිත’’න්‌තිආදීනං පදානං සාධාරණතො විස්‌සජ්‌ජනා. අසාධාරණතො පන තස්‌ස තස්‌ස වත්‌ථුස්‌ස අත්‌ථවණ්‌ණනායමෙව ආගමිස්‌සති.

    Tayidaṃ petavatthu kena bhāsitaṃ, kattha bhāsitaṃ, kadā bhāsitaṃ, kasmā ca bhāsitanti? Vuccate – idañhi petavatthu duvidhena pavattaṃ aṭṭhuppattivasena, pucchāvissajjanavasena ca. Tattha yaṃ aṭṭhuppattivasena pavattaṃ, taṃ bhagavatā bhāsitaṃ, itaraṃ nāradattherādīhi pucchitaṃ tehi tehi petehi bhāsitaṃ. Satthā pana yasmā nāradattherādīhi tasmiṃ tasmiṃ pucchāvissajjane ārocite taṃ taṃ aṭṭhuppattiṃ katvā sampattaparisāya dhammaṃ desesi, tasmā sabbampetaṃ petavatthu satthārā bhāsitameva nāma jātaṃ. Pavattitavaradhammacakke hi satthari tattha tattha rājagahādīsu viharante yebhuyyena tāya tāya aṭṭhuppattiyā pucchāvissajjanavasena sattānaṃ kammaphalapaccakkhakaraṇāya taṃ taṃ petavatthu desanāruḷhanti ayaṃ tāvettha ‘‘kena bhāsita’’ntiādīnaṃ padānaṃ sādhāraṇato vissajjanā. Asādhāraṇato pana tassa tassa vatthussa atthavaṇṇanāyameva āgamissati.

    තං පනෙතං පෙතවත්‌ථු විනයපිටකං සුත්‌තන්‌තපිටකං අභිධම්‌මපිටකන්‌ති තීසු පිටකෙසු සුත්‌තන්‌තපිටකපරියාපන්‌නං, දීඝනිකායො මජ්‌ඣිමනිකායො සංයුත්‌තනිකායො අඞ්‌ගුත්‌තරනිකායො ඛුද්‌දකනිකායොති පඤ්‌චසු නිකායෙසු ඛුද්‌දකනිකායපරියාපන්‌නං, සුත්‌තං ගෙය්‍යං වෙය්‍යාකරණං ගාථා උදානං ඉතිවුත්‌තකං ජාතකං අබ්‌භුතධම්‌මං වෙදල්‌ලන්‌ති නවසු සාසනඞ්‌ගෙසු ගාථාසඞ්‌ගහං.

    Taṃ panetaṃ petavatthu vinayapiṭakaṃ suttantapiṭakaṃ abhidhammapiṭakanti tīsu piṭakesu suttantapiṭakapariyāpannaṃ, dīghanikāyo majjhimanikāyo saṃyuttanikāyo aṅguttaranikāyo khuddakanikāyoti pañcasu nikāyesu khuddakanikāyapariyāpannaṃ, suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthā udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallanti navasu sāsanaṅgesu gāthāsaṅgahaṃ.

    ‘‘ද්‌වාසීති බුද්‌ධතො ගණ්‌හිං, ද්‌වෙ සහස්‌සානි භික්‌ඛුතො;

    ‘‘Dvāsīti buddhato gaṇhiṃ, dve sahassāni bhikkhuto;

    චතුරාසීති සහස්‌සානි, යෙ මෙ ධම්‌මා පවත්‌තිනො’’ති. (ථෙරගා. 1027) –

    Caturāsīti sahassāni, ye me dhammā pavattino’’ti. (theragā. 1027) –

    එවං ධම්‌මභණ්‌ඩාගාරිකෙන පටිඤ්‌ඤාතෙසු චතුරාසීතියා ධම්‌මක්‌ඛන්‌ධසහස්‌සෙසු කතිපයධම්‌මක්‌ඛන්‌ධසඞ්‌ගහං, භාණවාරතො චතුභාණවාරමත්‌තං, වග්‌ගතො – උරගවග්‌ගො උබ්‌බරිවග්‌ගො චූළවග්‌ගො මහාවග්‌ගොති චතුවග්‌ගසඞ්‌ගහං. තෙසු පඨමවග්‌ගෙ ද්‌වාදස වත්‌ථූනි, දුතියවග්‌ගෙ තෙරස වත්‌ථූනි, තතියවග්‌ගෙ දස වත්‌ථූනි, චතුත්‌ථවග්‌ගෙ සොළස වත්‌ථූනීති වත්‌ථුතො එකපඤ්‌ඤාසවත්‌ථුපටිමණ්‌ඩිතං. තස්‌ස වග්‌ගෙසු උරගවග්‌ගො ආදි, වත්‌ථූසු ඛෙත්‌තූපමපෙතවත්‌ථු ආදි, තස්‌සාපි ‘‘ඛෙත්‌තූපමා අරහන්‌තො’’ති අයං ගාථා ආදි.

    Evaṃ dhammabhaṇḍāgārikena paṭiññātesu caturāsītiyā dhammakkhandhasahassesu katipayadhammakkhandhasaṅgahaṃ, bhāṇavārato catubhāṇavāramattaṃ, vaggato – uragavaggo ubbarivaggo cūḷavaggo mahāvaggoti catuvaggasaṅgahaṃ. Tesu paṭhamavagge dvādasa vatthūni, dutiyavagge terasa vatthūni, tatiyavagge dasa vatthūni, catutthavagge soḷasa vatthūnīti vatthuto ekapaññāsavatthupaṭimaṇḍitaṃ. Tassa vaggesu uragavaggo ādi, vatthūsu khettūpamapetavatthu ādi, tassāpi ‘‘khettūpamā arahanto’’ti ayaṃ gāthā ādi.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact