| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
5. කච්‌චානගොත්‌තසුත්‌තවණ්‌ණනා
5. Kaccānagottasuttavaṇṇanā
15. පඤ්‌චමෙ සම්‌මාදිට්‌ඨි සම්‌මාදිට්‌ඨීති යං පණ්‌ඩිතා දෙවමනුස්‌සා තෙසු තෙසු ඨානෙසු සම්‌මාදස්‌සනං වදන්‌ති, සබ්‌බම්‌පි තං ද්‌වීහි පදෙහි සඞ්‌ඛිපිත්‌වා පුච්‌ඡති. ද්‌වයනිස්‌සිතොති ද්‌වෙ කොට්‌ඨාසෙ නිස්‌සිතො. යෙභුය්‍යෙනාති ඉමිනා ඨපෙත්‌වා අරියපුග්‌ගලෙ සෙසමහාජනං දස්‌සෙති. අත්‌ථිතන්‌ති සස්‌සතං. නත්‌ථිතන්‌ති උච්‌ඡෙදං. ලොකසමුදයන්‌ති ලොකො නාම සඞ්‌ඛාරලොකො, තස්‌ස නිබ්‌බත්‌ති. සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය පස්‌සතොති සම්‌මාපඤ්‌ඤා නාම සවිපස්‌සනා මග්‌ගපඤ්‌ඤා, තාය පස්‌සන්‌තස්‌සාති අත්‌ථො. යා ලොකෙ නත්‌ථිතාති සඞ්‌ඛාරලොකෙ නිබ්‌බත්‌තෙසු ධම්‌මෙසු පඤ්‌ඤායන්‌තෙස්‌වෙව යා නත්‌ථීති උච්‌ඡෙදදිට්‌ඨි උප්‌පජ්‌ජෙය්‍ය, සා න හොතීති අත්‌ථො. ලොකනිරොධන්‌ති සඞ්‌ඛාරානං භඞ්‌ගං. යා ලොකෙ අත්‌ථිතාති සඞ්‌ඛාරලොකෙ භිජ්‌ජමානෙසු ධම්‌මෙසු පඤ්‌ඤායන්‌තෙස්‌වෙව යා අත්‌ථීති සස්‌සතදිට්‌ඨි උප්‌පජ්‌ජෙය්‍ය , සා න හොතීති අත්‌ථො.
15. Pañcame sammādiṭṭhi sammādiṭṭhīti yaṃ paṇḍitā devamanussā tesu tesu ṭhānesu sammādassanaṃ vadanti, sabbampi taṃ dvīhi padehi saṅkhipitvā pucchati. Dvayanissitoti dve koṭṭhāse nissito. Yebhuyyenāti iminā ṭhapetvā ariyapuggale sesamahājanaṃ dasseti. Atthitanti sassataṃ. Natthitanti ucchedaṃ. Lokasamudayanti loko nāma saṅkhāraloko, tassa nibbatti. Sammappaññāya passatoti sammāpaññā nāma savipassanā maggapaññā, tāya passantassāti attho. Yā loke natthitāti saṅkhāraloke nibbattesu dhammesu paññāyantesveva yā natthīti ucchedadiṭṭhi uppajjeyya, sā na hotīti attho. Lokanirodhanti saṅkhārānaṃ bhaṅgaṃ. Yāloke atthitāti saṅkhāraloke bhijjamānesu dhammesu paññāyantesveva yā atthīti sassatadiṭṭhi uppajjeyya , sā na hotīti attho.
අපිච ලොකසමුදයන්‌ති අනුලොමපච්‌චයාකාරං. ලොකනිරොධන්‌ති පටිලොමපච්‌චයාකාරං. ලොකනිස්‌සයෙ පස්‌සන්‌තස්‌සාපි හි පච්‌චයානං අනුච්‌ඡෙදෙන පච්‌චයුප්‌පන්‌නස්‌ස අනුච්‌ඡෙදං පස්‌සතො යා නත්‌ථීති උච්‌ඡෙදදිට්‌ඨි උප්‌පජ්‌ජෙය්‍ය, සා න හොති. පච්‌චයනිරොධං පස්‌සන්‌තස්‌සාපි පච්‌චයනිරොධෙන පච්‌චයුප්‌පන්‌නනිරොධං පස්‌සතො යා අත්‌ථීති සස්‌සතදිට්‌ඨි උප්‌පජ්‌ජෙය්‍ය, සා න හොතීති අයම්‌පෙත්‌ථ අත්‌ථො.
Apica lokasamudayanti anulomapaccayākāraṃ. Lokanirodhanti paṭilomapaccayākāraṃ. Lokanissaye passantassāpi hi paccayānaṃ anucchedena paccayuppannassa anucchedaṃ passato yā natthīti ucchedadiṭṭhi uppajjeyya, sā na hoti. Paccayanirodhaṃ passantassāpi paccayanirodhena paccayuppannanirodhaṃ passato yā atthīti sassatadiṭṭhi uppajjeyya, sā na hotīti ayampettha attho.
උපයුපාදානාභිනිවෙසවිනිබන්‌ධොති උපයෙහි ච උපාදානෙහි ච අභිනිවෙසෙහි ච විනිබන්‌ධො. තත්‌ථ උපයාති ද්‌වෙ උපයා තණ්‌හුපයො ච දිට්‌ඨුපයො ච. උපාදානාදීසුපි එසෙව නයො. තණ්‌හාදිට්‌ඨියො හි යස්‌මා අහං මමන්‌තිආදීහි ආකාරෙහි තෙභූමකධම්‌මෙ උපෙන්‌ති උපගච්‌ඡන්‌ති, තස්‌මා උපයාති වුච්‌චන්‌ති. යස්‌මා පන තෙ ධම්‌මෙ උපාදියන්‌ති චෙව අභිනිවිසන්‌ති ච, තස්‌මා උපාදානාති ච අභිනිවෙසාති ච වුච්‌චන්‌ති. තාහි චායං ලොකො විනිබන්‌ධො. තෙනාහ ‘‘උපයුපාදානාභිනිවෙසවිනිබන්‌ධො’’ති.
Upayupādānābhinivesavinibandhoti upayehi ca upādānehi ca abhinivesehi ca vinibandho. Tattha upayāti dve upayā taṇhupayo ca diṭṭhupayo ca. Upādānādīsupi eseva nayo. Taṇhādiṭṭhiyo hi yasmā ahaṃ mamantiādīhi ākārehi tebhūmakadhamme upenti upagacchanti, tasmā upayāti vuccanti. Yasmā pana te dhamme upādiyanti ceva abhinivisanti ca, tasmā upādānāti ca abhinivesāti ca vuccanti. Tāhi cāyaṃ loko vinibandho. Tenāha ‘‘upayupādānābhinivesavinibandho’’ti.
තඤ්‌චායන්‌ති තඤ්‌ච උපයුපාදානං අයං අරියසාවකො. චෙතසො අධිට්‌ඨානන්‌ති චිත්‌තස්‌ස පතිට්‌ඨානභූතං. අභිනිවෙසානුසයන්‌ති අභිනිවෙසභූතඤ්‌ච අනුසයභූතඤ්‌ච. තණ්‌හාදිට්‌ඨීසු හි අකුසලචිත්‌තං පතිට්‌ඨාති, තා ච තස්‌මිං අභිනිවිසන්‌ති චෙව අනුසෙන්‌ති ච, තස්‌මා තදුභයං චෙතසො අධිට්‌ඨානං අභිනිවෙසානුසයන්‌ති ච ආහ. න උපෙතීති න උපගච්‌ඡති. න උපාදියතීති න ගණ්‌හාති. නාධිට්‌ඨාතීති න අධිට්‌ඨාති, කින්‌ති? අත්‌තා මෙති. දුක්‌ඛමෙවාති පඤ්‌චුපාදානක්‌ඛන්‌ධමත්‌තමෙව. න කඞ්‌ඛතීති ‘‘දුක්‌ඛමෙව උප්‌පජ්‌ජති, දුක්‌ඛං නිරුජ්‌ඣති, න අඤ්‌ඤො එත්‌ථ සත්‌තො නාම අත්‌ථී’’ති කඞ්‌ඛං න කරොති. න විචිකිච්‌ඡතීති න විචිකිච්‌ඡං උප්‌පාදෙති.
Tañcāyanti tañca upayupādānaṃ ayaṃ ariyasāvako. Cetaso adhiṭṭhānanti cittassa patiṭṭhānabhūtaṃ. Abhinivesānusayanti abhinivesabhūtañca anusayabhūtañca. Taṇhādiṭṭhīsu hi akusalacittaṃ patiṭṭhāti, tā ca tasmiṃ abhinivisanti ceva anusenti ca, tasmā tadubhayaṃ cetaso adhiṭṭhānaṃ abhinivesānusayanti ca āha. Na upetīti na upagacchati. Na upādiyatīti na gaṇhāti. Nādhiṭṭhātīti na adhiṭṭhāti, kinti? Attā meti. Dukkhamevāti pañcupādānakkhandhamattameva. Na kaṅkhatīti ‘‘dukkhameva uppajjati, dukkhaṃ nirujjhati, na añño ettha satto nāma atthī’’ti kaṅkhaṃ na karoti. Na vicikicchatīti na vicikicchaṃ uppādeti.
අපරප්‌පච්‌චයාති න පරප්‌පච්‌චයෙන, අඤ්‌ඤස්‌ස අපත්‌තියායෙත්‌වා අත්‌තපච්‌චක්‌ඛඤාණමෙවස්‌ස එත්‌ථ හොතීති. එත්‌තාවතා ඛො, කච්‌චාන, සම්‌මාදිට්‌ඨි හොතීති එවං සත්‌තසඤ්‌ඤාය පහීනත්‌තා එත්‌තකෙන සම්‌මාදස්‌සනං නාම හොතීති මිස්‌සකසම්‌මාදිට්‌ඨිං ආහ. අයමෙකො අන්‌තොති එස එකො නිකූටන්‌තො ලාමකන්‌තො පඨමකං සස්‌සතං. අයං දුතියොති එස දුතියො සබ්‌බං නත්‌ථීති උප්‌පජ්‌ජනකදිට්‌ඨිසඞ්‌ඛාතො නිකූටන්‌තො ලාමකන්‌තො දුතියකො උච්‌ඡෙදොති අත්‌ථො. සෙසමෙත්‌ථ උත්‌තානමෙවාති. පඤ්‌චමං.
Aparappaccayāti na parappaccayena, aññassa apattiyāyetvā attapaccakkhañāṇamevassa ettha hotīti. Ettāvatākho, kaccāna, sammādiṭṭhi hotīti evaṃ sattasaññāya pahīnattā ettakena sammādassanaṃ nāma hotīti missakasammādiṭṭhiṃ āha. Ayameko antoti esa eko nikūṭanto lāmakanto paṭhamakaṃ sassataṃ. Ayaṃ dutiyoti esa dutiyo sabbaṃ natthīti uppajjanakadiṭṭhisaṅkhāto nikūṭanto lāmakanto dutiyako ucchedoti attho. Sesamettha uttānamevāti. Pañcamaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 5. කච්‌චානගොත්‌තසුත්‌තං • 5. Kaccānagottasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 5. කච්‌චානගොත්‌තසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Kaccānagottasuttavaṇṇanā
