Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ඉතිවුත්තකපාළි • Itivuttakapāḷi |
13. ලොකසුත්තං
13. Lokasuttaṃ
112. වුත්තඤ්හෙතං භගවතා, වුත්තමරහතාති මෙ සුතං –
112. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘ලොකො, භික්ඛවෙ, තථාගතෙන අභිසම්බුද්ධොः ලොකස්මා තථාගතො විසංයුත්තො. ලොකසමුදයො, භික්ඛවෙ, තථාගතෙන අභිසම්බුද්ධො ः ලොකසමුදයො තථාගතස්ස පහීනො. ලොකනිරොධො, භික්ඛවෙ, තථාගතෙන අභිසම්බුද්ධොः ලොකනිරොධො තථාගතස්ස සච්ඡිකතො. ලොකනිරොධගාමිනී පටිපදා, භික්ඛවෙ, තථාගතෙන අභිසම්බුද්ධාः ලොකනිරොධගාමිනී පටිපදා තථාගතස්ස භාවිතා.
‘‘Loko, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddhoः lokasmā tathāgato visaṃyutto. Lokasamudayo, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddho ः lokasamudayo tathāgatassa pahīno. Lokanirodho, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddhoः lokanirodho tathāgatassa sacchikato. Lokanirodhagāminī paṭipadā, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddhāः lokanirodhagāminī paṭipadā tathāgatassa bhāvitā.
‘‘යං, භික්ඛවෙ, සදෙවකස්ස ලොකස්ස සමාරකස්ස සබ්රහ්මකස්ස සස්සමණබ්රාහ්මණියා පජාය සදෙවමනුස්සාය දිට්ඨං සුතං මුතං විඤ්ඤාතං පත්තං පරියෙසිතං අනුවිචරිතං මනසා යස්මා තං තථාගතෙන අභිසම්බුද්ධං, තස්මා තථාගතොති වුච්චති.
‘‘Yaṃ, bhikkhave, sadevakassa lokassa samārakassa sabrahmakassa sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā yasmā taṃ tathāgatena abhisambuddhaṃ, tasmā tathāgatoti vuccati.
‘‘යඤ්ච, භික්ඛවෙ, රත්තිං තථාගතො අනුත්තරං සම්මාසම්බොධිං අභිසම්බුජ්ඣති, යඤ්ච රත්තිං අනුපාදිසෙසාය නිබ්බානධාතුයා පරිනිබ්බායති, යං එතස්මිං අන්තරෙ භාසති ලපති නිද්දිසති, සබ්බං තං තථෙව හොති නො අඤ්ඤථා, තස්මා තථාගතොති වුච්චති.
‘‘Yañca, bhikkhave, rattiṃ tathāgato anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhati, yañca rattiṃ anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyati, yaṃ etasmiṃ antare bhāsati lapati niddisati, sabbaṃ taṃ tatheva hoti no aññathā, tasmā tathāgatoti vuccati.
‘‘යථාවාදී, භික්ඛවෙ, තථාගතො තථාකාරී, යථාකාරී තථාවාදී, ඉති යථාවාදී තථාකාරී යථාකාරී තථාවාදී, තස්මා තථාගතොති වුච්චති.
‘‘Yathāvādī, bhikkhave, tathāgato tathākārī, yathākārī tathāvādī, iti yathāvādī tathākārī yathākārī tathāvādī, tasmā tathāgatoti vuccati.
‘‘සදෙවකෙ, භික්ඛවෙ, ලොකෙ සමාරකෙ සබ්රහ්මකෙ සස්සමණබ්රාහ්මණියා පජාය සදෙවමනුස්සාය තථාගතො අභිභූ අනභිභූතො අඤ්ඤදත්ථුදසො වසවත්තී, තස්මා තථාගතොති වුච්චතී’’ති. එතමත්ථං භගවා අවොච. තත්ථෙතං ඉති වුච්චති –
‘‘Sadevake, bhikkhave, loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya tathāgato abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavattī, tasmā tathāgatoti vuccatī’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
ඵුට්ඨාස්ස පරමා සන්ති, නිබ්බානං අකුතොභයං.
Phuṭṭhāssa paramā santi, nibbānaṃ akutobhayaṃ.
‘‘එස ඛීණාසවො බුද්ධො, අනීඝො ඡින්නසංසයො;
‘‘Esa khīṇāsavo buddho, anīgho chinnasaṃsayo;
සබ්බකම්මක්ඛයං පත්තො, විමුත්තො උපධිසඞ්ඛයෙ.
Sabbakammakkhayaṃ patto, vimutto upadhisaṅkhaye.
‘‘එස සො භගවා බුද්ධො, එස සීහො අනුත්තරො;
‘‘Esa so bhagavā buddho, esa sīho anuttaro;
සදෙවකස්ස ලොකස්ස, බ්රහ්මචක්කං පවත්තයි.
Sadevakassa lokassa, brahmacakkaṃ pavattayi.
‘‘ඉති දෙවා මනුස්සා ච, යෙ බුද්ධං සරණං ගතා;
‘‘Iti devā manussā ca, ye buddhaṃ saraṇaṃ gatā;
සඞ්ගම්ම තං නමස්සන්ති, මහන්තං වීතසාරදං.
Saṅgamma taṃ namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.
‘‘දන්තො දමයතං සෙට්ඨො, සන්තො සමයතං ඉසි;
‘‘Danto damayataṃ seṭṭho, santo samayataṃ isi;
මුත්තො මොචයතං අග්ගො, තිණ්ණො තාරයතං වරො.
Mutto mocayataṃ aggo, tiṇṇo tārayataṃ varo.
‘‘ඉති හෙතං නමස්සන්ති, මහන්තං වීතසාරදං;
‘‘Iti hetaṃ namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ;
සදෙවකස්මිං ලොකස්මිං, නත්ථි තෙ පටිපුග්ගලො’’ති.
Sadevakasmiṃ lokasmiṃ, natthi te paṭipuggalo’’ti.
අයම්පි අත්ථො වුත්තො භගවතා, ඉති මෙ සුතන්ති. තෙරසමං.
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Terasamaṃ.
චතුක්කනිපාතො නිට්ඨිතො.
Catukkanipāto niṭṭhito.
තස්සුද්දානං –
Tassuddānaṃ –
බහුකාරා කුහපුරිසා 9, චර සම්පන්න ලොකෙන තෙරසාති.
Bahukārā kuhapurisā 10, cara sampanna lokena terasāti.
සුත්තසඞ්ගහො –
Suttasaṅgaho –
සත්තවිසෙකනිපාතං, දුක්කං බාවීසසුත්තසඞ්ගහිතං;
Sattavisekanipātaṃ, dukkaṃ bāvīsasuttasaṅgahitaṃ;
සමපඤ්ඤාසමථතිකං, තෙරස චතුක්කඤ්ච ඉති යමිදං.
Samapaññāsamathatikaṃ, terasa catukkañca iti yamidaṃ.
ද්විදසුත්තරසුත්තසතෙ, සඞ්ගායිත්වා සමාදහිංසු පුරා;
Dvidasuttarasuttasate, saṅgāyitvā samādahiṃsu purā;
අරහන්තො චිරට්ඨිතියා, තමාහු නාමෙන ඉතිවුත්තන්ති.
Arahanto ciraṭṭhitiyā, tamāhu nāmena itivuttanti.
ඉතිවුත්තකපාළි නිට්ඨිතා.
Itivuttakapāḷi niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්තපිටක (අට්ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්දකනිකාය (අට්ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ඉතිවුත්තක-අට්ඨකථා • Itivuttaka-aṭṭhakathā / 13. ලොකසුත්තවණ්ණනා • 13. Lokasuttavaṇṇanā