Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā)

    3. ලොකසුත්‌තවණ්‌ණනා

    3. Lokasuttavaṇṇanā

    23. තතියෙ ලොකොති ලුජ්‌ජනපලුජ්‌ජනට්‌ඨෙන ලොකො. අත්‌ථතො පුරිමස්‌මිං අරියසච්‌චද්‌වයං, ඉධ පන දුක්‌ඛං අරියසච්‌චං වෙදිතබ්‌බං. තෙනාහ ‘‘ලොකොති දුක්‌ඛසච්‌ච’’න්‌ති. විසංයුත්‌තොති විසංසට්‌ඨො න පටිබද්‌ධො, සබ්‌බෙසං සංයොජනානං සම්‌මදෙව සමුච්‌ඡින්‌නත්‌තා තතො විප්‌පමුත්‌තොති අත්‌ථො. ලොකසමුදයොති සුත්‌තන්‌තනයෙන තණ්‌හා, අභිධම්‌මනයෙන පන අභිසඞ්‌ඛාරෙහි සද්‌ධිං දියඩ්‌ඪකිලෙසසහස්‌සං. ලොකනිරොධොති නිබ්‌බානං. සච්‌ඡිකතොති අත්‌තපච්‌චක්‌ඛො කතො. ලොකනිරොධගාමිනී පටිපදාති සීලාදික්‌ඛන්‌ධත්‌තයසඞ්‌ගහො අරියො අට්‌ඨඞ්‌ගිකො මග්‌ගො. සො හි ලොකනිරොධං නිබ්‌බානං ගච්‌ඡති අධිගච්‌ඡති, තදත්‌ථං අරියෙහි පටිපජ්‌ජීයති චාති ලොකනිරොධගාමිනී පටිපදාති වුච්‌චති.

    23. Tatiye lokoti lujjanapalujjanaṭṭhena loko. Atthato purimasmiṃ ariyasaccadvayaṃ, idha pana dukkhaṃ ariyasaccaṃ veditabbaṃ. Tenāha ‘‘lokoti dukkhasacca’’nti. Visaṃyuttoti visaṃsaṭṭho na paṭibaddho, sabbesaṃ saṃyojanānaṃ sammadeva samucchinnattā tato vippamuttoti attho. Lokasamudayoti suttantanayena taṇhā, abhidhammanayena pana abhisaṅkhārehi saddhiṃ diyaḍḍhakilesasahassaṃ. Lokanirodhoti nibbānaṃ. Sacchikatoti attapaccakkho kato. Lokanirodhagāminī paṭipadāti sīlādikkhandhattayasaṅgaho ariyo aṭṭhaṅgiko maggo. So hi lokanirodhaṃ nibbānaṃ gacchati adhigacchati, tadatthaṃ ariyehi paṭipajjīyati cāti lokanirodhagāminī paṭipadāti vuccati.

    එත්‌තාවතා තථානි අභිසම්‌බුද්‌ධො යාථාවතො ගතොති තථාගතොති අයමත්‌ථො දස්‌සිතො හොති. චත්‌තාරි හි අරියසච්‌චානි තථානි නාම. යථාහ –

    Ettāvatā tathāni abhisambuddho yāthāvato gatoti tathāgatoti ayamattho dassito hoti. Cattāri hi ariyasaccāni tathāni nāma. Yathāha –

    ‘‘චත්‌තාරිමානි, භික්‌ඛවෙ, තථානි අවිතථානි අනඤ්‌ඤථානි. කතමානි චත්‌තාරි? ඉදං දුක්‌ඛන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, තථමෙතං අවිතථමෙතං අනඤ්‌ඤථමෙත’’න්‌ති (සං. නි. 5.1090; පටි. ම. 2.8) විත්‌ථාරො.

    ‘‘Cattārimāni, bhikkhave, tathāni avitathāni anaññathāni. Katamāni cattāri? Idaṃ dukkhanti, bhikkhave, tathametaṃ avitathametaṃ anaññathameta’’nti (saṃ. ni. 5.1090; paṭi. ma. 2.8) vitthāro.

    අපිච තථාය ගතොති තථාගතො, ගතොති ච අවගතො අතීතො පත්‌තො පටිපන්‌නොති අත්‌ථො. ඉදං වුත්‌තං හොති – යස්‌මා භගවා සකලලොකං තීරණපරිඤ්‌ඤාය තථාය අවිපරීතාය ගතො අවගතො, තස්‌මා ලොකො තථාගතෙන අභිසම්‌බුද්‌ධොති තථාගතො. ලොකසමුදයං පහානපරිඤ්‌ඤාය තථාය ගතො අතීතොති තථාගතො. ලොකනිරොධං සච්‌ඡිකිරියාය තථාය ගතො පත්‌තොති තථාගතො. ලොකනිරොධගාමිනිං පටිපදං තථං අවිපරීතං ගතො පටිපන්‌නොති තථාගතොති. එවං ඉමිස්‌සා පාළියා තථාගතභාවදීපනවසෙන අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො.

    Apica tathāya gatoti tathāgato, gatoti ca avagato atīto patto paṭipannoti attho. Idaṃ vuttaṃ hoti – yasmā bhagavā sakalalokaṃ tīraṇapariññāya tathāya aviparītāya gato avagato, tasmā loko tathāgatena abhisambuddhoti tathāgato. Lokasamudayaṃ pahānapariññāya tathāya gato atītoti tathāgato. Lokanirodhaṃ sacchikiriyāya tathāya gato pattoti tathāgato. Lokanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ tathaṃ aviparītaṃ gato paṭipannoti tathāgatoti. Evaṃ imissā pāḷiyā tathāgatabhāvadīpanavasena attho veditabbo.

    ඉති භගවා චතුසච්‌චාභිසම්‌බොධවසෙන අත්‌තනො තථාගතභාවං පකාසෙත්‌වා ඉදානි තත්‌ථ දිට්‌ඨාදිඅභිසම්‌බොධවසෙනපි තං දස්‌සෙතුං ‘‘යං, භික්‌ඛවෙ’’තිආදිමාහ. අට්‌ඨකථායං පන ‘‘චතූහි සච්‌චෙහි අත්‌තනො බුද්‌ධභාවං කථෙත්‌වා’’ති වුත්‌තං, තං තථාගතසද්‌දබුද්‌ධසද්‌දානං අත්‌ථතො නින්‌නානාකරණතං දස්‌සෙතුං වුත්‌තං. තථා චෙව හි පාළි පවත්‌තාති. දිට්‌ඨන්‌ති රූපායතනං දට්‌ඨබ්‌බතො. තෙන යං දිට්‌ඨං යං දිස්‌සති, යං දක්‌ඛති, යං සමවායෙ පස්‌සෙය්‍ය, තං සබ්‌බං දිට්‌ඨන්‌තෙව ගහිතං කාලවිසෙසස්‌ස අනාමට්‌ඨභාවතො යථා ‘‘දුද්‌ධ’’න්‌ති දස්‌සෙති. සුතන්‌තිආදීසුපි එසෙව නයො. සුතන්‌ති සද්‌දායතනං සොතබ්‌බතො. මුතන්‌ති සනිස්‌සයෙ ඉන්‌ද්‍රියෙ නිස්‌සයං මුඤ්‌චිත්‌වා පාපුණිත්‌වා ගහෙතබ්‌බං. තෙනාහ ‘‘පත්‌වා ගහෙතබ්‌බතො’’ති. විඤ්‌ඤාතන්‌ති විජානිතබ්‌බං. තං පන දිට්‌ඨාදිවිනිමුත්‌තං විඤ්‌ඤෙය්‍යන්‌ති ආහ ‘‘සුඛදුක්‌ඛාදි ධම්‌මාරම්‌මණ’’න්‌ති. පත්‌තන්‌ති යථා තථා පත්‌වා හත්‌ථගතං, අධිගතන්‌ති අත්‌ථො. තෙනාහ ‘‘පරියෙසිත්‌වා වා අපරියෙසිත්‌වා වා’’ති. පරියෙසිතන්‌ති පත්‌තියා අත්‌ථං පරියිට්‌ඨං. තං පන පත්‌තං වා සියා අප්‌පත්‌තං වා, උභයථාපි පරියෙසිතමෙවාති ආහ ‘‘පත්‌තං වා අප්‌පත්‌තං වා’’ති. ද්‌වයෙනපි ද්‌විප්‌පකාරම්‌පි පත්‌තං ද්‌විප්‌පකාරම්‌පි පරියෙසිතං තෙන තෙන පකාරෙන තථාගතෙන අභිසම්‌බුද්‌ධන්‌ති දස්‌සෙති. චිත්‌තෙන අනුසඤ්‌චරිතන්‌ති තෙ පන අපාපෙත්‌වා චිත්‌තෙනෙව අනු අනු සඤ්‌චරිතං, විපරිතක්‌කිතන්‌ති අත්‌ථො.

    Iti bhagavā catusaccābhisambodhavasena attano tathāgatabhāvaṃ pakāsetvā idāni tattha diṭṭhādiabhisambodhavasenapi taṃ dassetuṃ ‘‘yaṃ, bhikkhave’’tiādimāha. Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘catūhi saccehi attano buddhabhāvaṃ kathetvā’’ti vuttaṃ, taṃ tathāgatasaddabuddhasaddānaṃ atthato ninnānākaraṇataṃ dassetuṃ vuttaṃ. Tathā ceva hi pāḷi pavattāti. Diṭṭhanti rūpāyatanaṃ daṭṭhabbato. Tena yaṃ diṭṭhaṃ yaṃ dissati, yaṃ dakkhati, yaṃ samavāye passeyya, taṃ sabbaṃ diṭṭhanteva gahitaṃ kālavisesassa anāmaṭṭhabhāvato yathā ‘‘duddha’’nti dasseti. Sutantiādīsupi eseva nayo. Sutanti saddāyatanaṃ sotabbato. Mutanti sanissaye indriye nissayaṃ muñcitvā pāpuṇitvā gahetabbaṃ. Tenāha ‘‘patvā gahetabbato’’ti. Viññātanti vijānitabbaṃ. Taṃ pana diṭṭhādivinimuttaṃ viññeyyanti āha ‘‘sukhadukkhādi dhammārammaṇa’’nti. Pattanti yathā tathā patvā hatthagataṃ, adhigatanti attho. Tenāha ‘‘pariyesitvā vā apariyesitvā vā’’ti. Pariyesitanti pattiyā atthaṃ pariyiṭṭhaṃ. Taṃ pana pattaṃ vā siyā appattaṃ vā, ubhayathāpi pariyesitamevāti āha ‘‘pattaṃ vā appattaṃ vā’’ti. Dvayenapi dvippakārampi pattaṃ dvippakārampi pariyesitaṃ tena tena pakārena tathāgatena abhisambuddhanti dasseti. Cittena anusañcaritanti te pana apāpetvā citteneva anu anu sañcaritaṃ, viparitakkitanti attho.

    පීතකන්‌තිආදීති ආදිසද්‌දෙන ලොහිතඔදාතාදිසබ්‌බං රූපාරම්‌මණභාගං සඞ්‌ගණ්‌හාති. සුමනොති රාගවසෙන ලොභවසෙන සද්‌ධාදිවසෙන වා සුමනො. දුම්‌මනොති බ්‍යාපාදවිතක්‌කවසෙන වා විහිංසාවිතක්‌කවසෙන වා දුම්‌මනො. මජ්‌ඣත්‌තොති අඤ්‌ඤාණවසෙන, ඤාණවසෙන වා මජ්‌ඣත්‌තො. එස නයො සබ්‌බත්‌ථ. තත්‌ථ ආදිසද්‌දෙන සඞ්‌ඛසද්‌දො, පණවසද්‌දො, පත්‌තගන්‌ධො, පුප්‌ඵගන්‌ධො, පුප්‌ඵරසො, ඵලරසො, උපාදින්‌නං, අනුපාදින්‌නං, මජ්‌ඣත්‌තවෙදනා කුසලකම්‌මං අකුසලකම්‌මන්‌ති එවමාදීනං සඞ්‌ගහො දට්‌ඨබ්‌බො. අප්‌පත්‌තන්‌ති ඤාණෙන අසම්‌පත්‌තං, අවිදිතන්‌ති අත්‌ථො. තෙනාහ ‘‘ඤාණෙන අසච්‌ඡිකත’’න්‌ති. ලොකෙන ගතන්‌ති ලොකෙන ඤාතං. තථෙව ගතත්‌තාති තථෙව ඤාතත්‌තා අභිසම්‌බුද්‌ධත්‌තා , ගතසද්‌දෙන එකත්‌තං බුද්‌ධිඅත්‌ථන්‌ති අත්‌ථො. ගතිඅත්‌ථො හි ධාතවො බුද්‌ධිඅත්‌ථා භවන්‌තීති අක්‌ඛරචින්‌තකා.

    Pītakantiādīti ādisaddena lohitaodātādisabbaṃ rūpārammaṇabhāgaṃ saṅgaṇhāti. Sumanoti rāgavasena lobhavasena saddhādivasena vā sumano. Dummanoti byāpādavitakkavasena vā vihiṃsāvitakkavasena vā dummano. Majjhattoti aññāṇavasena, ñāṇavasena vā majjhatto. Esa nayo sabbattha. Tattha ādisaddena saṅkhasaddo, paṇavasaddo, pattagandho, pupphagandho, puppharaso, phalaraso, upādinnaṃ, anupādinnaṃ, majjhattavedanā kusalakammaṃ akusalakammanti evamādīnaṃ saṅgaho daṭṭhabbo. Appattanti ñāṇena asampattaṃ, aviditanti attho. Tenāha ‘‘ñāṇena asacchikata’’nti. Lokena gatanti lokena ñātaṃ. Tatheva gatattāti tatheva ñātattā abhisambuddhattā , gatasaddena ekattaṃ buddhiatthanti attho. Gatiattho hi dhātavo buddhiatthā bhavantīti akkharacintakā.

    යඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, රතිං තථාගතො අනුත්‌තරං සම්‌මාසම්‌බොධිං අභිසම්‌බුජ්‌ඣතීති යස්‌සඤ්‌ච විසාඛපුණ්‌ණමාය රත්‌තියං තථාආගතත්‌තාදිඅත්‌ථෙන තථාගතො භගවා බොධිමණ්‌ඩෙ අපරාජිතපල්‌ලඞ්‌කෙ නිසින්‌නො තිණ්‌ණං මාරානං මත්‌ථකං මද්‌දිත්‌වා උත්‌තරිතරාභාවතො අනුත්‌තරං සම්‌මාසම්‌බොධිං ආසවක්‌ඛයඤාණෙන සද්‌ධිං සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤ්‌ඤාණං අධිගච්‌ඡති. යඤ්‌ච රත්‌තිං අනුපාදිසෙසාය නිබ්‌බානධාතුයා පරිනිබ්‌බායතීති යස්‌සඤ්‌ච විසාඛපුණ්‌ණමාය රත්‌තියංයෙව කුසිනාරායං උපවත්‌තනෙ මල්‌ලානං සාලවනෙ යමකසාලානමන්‌තරෙ අනුපාදිසෙසාය නිබ්‌බානධාතුයා පරිනිබ්‌බායති. යං එතස්‌මිං අන්‌තරෙති ඉමාසං ද්‌වින්‌නං සඋපාදිසෙසඅනුපාදිසෙසනිබ්‌බානධාතූනං මජ්‌ඣෙ පඤ්‌චචත්‌තාලීසවස්‌සපරිමාණකාලෙ පඨමබොධියම්‌පි මජ්‌ඣිමබොධියම්‌පි පච්‌ඡිමබොධියම්‌පි යං සුත්‌තගෙය්‍යාදිප්‌පභෙදං ධම්‌මං භාසති නිදස්‌සනවසෙන, ලපති උද්‌දිසනවසෙන, නිද්‌දිසති පරිනිද්‌දිසනවසෙන. සබ්‌බං තං තථෙව හොතීති තං එත්‌ථන්‌තරෙ දෙසිතං සබ්‌බං සුත්‌තගෙය්‍යාදිනවඞ්‌ගං බුද්‌ධවචනං අත්‌ථතො බ්‍යඤ්‌ජනතො ච අනූනං අනධිකං සබ්‌බාකාරපරිපුණ්‌ණං රාගමදනිම්‌මදනං දොසමදනිම්‌මදනං මොහමදනිම්‌මදනං, නත්‌ථි තත්‌ථ වාලග්‌ගමත්‌තම්‌පි අවක්‌ඛලිතං, එකමුද්‌දිකාය ලඤ්‌ඡිතං විය එකාය නාළියා මිතං විය එකතුලාය තුලිතං විය ච තං තථෙව හොති යස්‌සත්‌ථාය භාසිතං, එකන්‌තෙනෙව තස්‌ස සාධනතො, නො අඤ්‌ඤථා, තස්‌මා තථං අවිතථං අනඤ්‌ඤථං. එතෙන තථාවාදිතාය තථාගතොති දස්‌සෙති. ගදඅත්‌ථො අයං ගතසද්‌දො ද-කාරස්‌ස ත-කාරං කත්‌වා, තස්‌මා තථං ගදතීති තථාගතොති අත්‌ථො. අථ වා ආගදනං ආගදො, වචනන්‌ති අත්‌ථො. තතො අවිපරීතො ආගදො අස්‌සාති ද-කාරස්‌ස ත-කාරං කත්‌වා තථාගතොති එවමෙත්‌ථ පදසිද්‌ධි වෙදිතබ්‌බා.

    Yañca, bhikkhave, ratiṃ tathāgato anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhatīti yassañca visākhapuṇṇamāya rattiyaṃ tathāāgatattādiatthena tathāgato bhagavā bodhimaṇḍe aparājitapallaṅke nisinno tiṇṇaṃ mārānaṃ matthakaṃ madditvā uttaritarābhāvato anuttaraṃ sammāsambodhiṃ āsavakkhayañāṇena saddhiṃ sabbaññutaññāṇaṃ adhigacchati. Yañca rattiṃ anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyatīti yassañca visākhapuṇṇamāya rattiyaṃyeva kusinārāyaṃ upavattane mallānaṃ sālavane yamakasālānamantare anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyati. Yaṃ etasmiṃ antareti imāsaṃ dvinnaṃ saupādisesaanupādisesanibbānadhātūnaṃ majjhe pañcacattālīsavassaparimāṇakāle paṭhamabodhiyampi majjhimabodhiyampi pacchimabodhiyampi yaṃ suttageyyādippabhedaṃ dhammaṃ bhāsati nidassanavasena, lapati uddisanavasena, niddisati pariniddisanavasena. Sabbaṃ taṃ tatheva hotīti taṃ etthantare desitaṃ sabbaṃ suttageyyādinavaṅgaṃ buddhavacanaṃ atthato byañjanato ca anūnaṃ anadhikaṃ sabbākāraparipuṇṇaṃ rāgamadanimmadanaṃ dosamadanimmadanaṃ mohamadanimmadanaṃ, natthi tattha vālaggamattampi avakkhalitaṃ, ekamuddikāya lañchitaṃ viya ekāya nāḷiyā mitaṃ viya ekatulāya tulitaṃ viya ca taṃ tatheva hoti yassatthāya bhāsitaṃ, ekanteneva tassa sādhanato, no aññathā, tasmā tathaṃ avitathaṃ anaññathaṃ. Etena tathāvāditāya tathāgatoti dasseti. Gadaattho ayaṃ gatasaddo da-kārassa ta-kāraṃ katvā, tasmā tathaṃ gadatīti tathāgatoti attho. Atha vā āgadanaṃ āgado, vacananti attho. Tato aviparīto āgado assāti da-kārassa ta-kāraṃ katvā tathāgatoti evamettha padasiddhi veditabbā.

    යථාවාදීති යෙ ධම්‌මෙ භගවා ‘‘ඉමෙ ධම්‌මා අකුසලා සාවජ්‌ජා විඤ්‌ඤුගරහිතා සමත්‌තා සමාදින්‌නා අහිතාය දුක්‌ඛාය සංවත්‌තන්‌තී’’ති පරෙසං ධම්‌මං දෙසෙන්‌තො වදති, තෙ ධම්‌මෙ එකන්‌තෙනෙව සයං පහාසි. යෙ පන ධම්‌මෙ භගවා – ‘‘ඉමෙ ධම්‌මා කුසලා අනවජ්‌ජා විඤ්‌ඤුප්‌පසත්‌ථා සමත්‌තා සමාදින්‌නා හිතාය සුඛාය සංවත්‌තන්‌තී’’ති වදති, තෙ ධම්‌මෙ එකන්‌තෙනෙව සයං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති, තස්‌මා යථාවාදී භගවා තථාකාරීති වෙදිතබ්‌බො. තථා සම්‌මදෙව සීලාදිපරිපූරණවසෙන සම්‌මාපටිපදායං යථාකාරී භගවා, තථෙව ධම්‌මදෙසනාය පරෙසං තත්‌ථ පතිට්‌ඨාපනවසෙන තථාවාදී. භගවතො හි වාචාය කායො අනුලොමෙති, කායස්‌සපි වාචා, තස්‌මා යථාවාදී තථාකාරී, යථාකාරී තථාවාදී ච හොති. එවංභූතස්‌ස ච යථා වාචා, කායොපි තථා ගතො පවත්‌තො. යථා ච කායො, වාචාපි තථා ගතා පවත්‌තාති අත්‌ථො.

    Yathāvādīti ye dhamme bhagavā ‘‘ime dhammā akusalā sāvajjā viññugarahitā samattā samādinnā ahitāya dukkhāya saṃvattantī’’ti paresaṃ dhammaṃ desento vadati, te dhamme ekanteneva sayaṃ pahāsi. Ye pana dhamme bhagavā – ‘‘ime dhammā kusalā anavajjā viññuppasatthā samattā samādinnā hitāya sukhāya saṃvattantī’’ti vadati, te dhamme ekanteneva sayaṃ upasampajja viharati, tasmā yathāvādī bhagavā tathākārīti veditabbo. Tathā sammadeva sīlādiparipūraṇavasena sammāpaṭipadāyaṃ yathākārī bhagavā, tatheva dhammadesanāya paresaṃ tattha patiṭṭhāpanavasena tathāvādī. Bhagavato hi vācāya kāyo anulometi, kāyassapi vācā, tasmā yathāvādī tathākārī, yathākārī tathāvādī ca hoti. Evaṃbhūtassa ca yathā vācā, kāyopi tathā gato pavatto. Yathā ca kāyo, vācāpi tathā gatā pavattāti attho.

    අභිභූ අනභිභූතොති උපරි භවග්‌ගං, හෙට්‌ඨා අවීචිනිරයං පරියන්‌තං කත්‌වා තිරියං අපරිමාණාසු ලොකධාතූසු භගවා සබ්‌බසත්‌තෙ අභිභවති සීලෙනපි සමාධිනාපි පඤ්‌ඤායපි විමුත්‌තියාපි, න තස්‌ස තුලා වා පමාණං වා අත්‌ථි. අසමො අසමසමො අප්‌පටිමො අප්‌පටිභාගො අප්‌පටිපුග්‌ගලො අතුලො අප්‌පමෙය්‍යො අනුත්‌තරො ධම්‌මරාජා දෙවදෙවො සක්‌කානං අතිසක්‌කො බ්‍රහ්‌මානං අතිබ්‍රහ්‌මා, තතො එව අයං න කෙනචි අභිභූතො. දක්‌ඛතීති සබ්‌බං පස්‌සති. විසෙසවචනිච්‌ඡායපි අභාවතො අනවසෙසවිසයො දසසද්‌දො. තෙන යං කිඤ්‌චි නෙය්‍යං නාම, සබ්‌බං තං හත්‌ථතලෙ ආමලකං විය පස්‌සතීති දීපෙති. අවිපරීතං ආසයාදිඅවබොධෙන හිතූපසංහාරාදිනා ච සත්‌තෙ, භාවඤ්‌ඤත්‌ථත්‌තූපනයවසෙන සඞ්‌ඛාරෙ, සබ්‌බාකාරෙන සුචිණ්‌ණවසිතාය සමාපත්‌තියො, චිත්‌තඤ්‌ච වසෙ වත්‌තෙතීති වසවත්‌තීති එවමෙත්‌ථ අත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බො.

    Abhibhū anabhibhūtoti upari bhavaggaṃ, heṭṭhā avīcinirayaṃ pariyantaṃ katvā tiriyaṃ aparimāṇāsu lokadhātūsu bhagavā sabbasatte abhibhavati sīlenapi samādhināpi paññāyapi vimuttiyāpi, na tassa tulā vā pamāṇaṃ vā atthi. Asamo asamasamo appaṭimo appaṭibhāgo appaṭipuggalo atulo appameyyo anuttaro dhammarājā devadevo sakkānaṃ atisakko brahmānaṃ atibrahmā, tato eva ayaṃ na kenaci abhibhūto. Dakkhatīti sabbaṃ passati. Visesavacanicchāyapi abhāvato anavasesavisayo dasasaddo. Tena yaṃ kiñci neyyaṃ nāma, sabbaṃ taṃ hatthatale āmalakaṃ viya passatīti dīpeti. Aviparītaṃ āsayādiavabodhena hitūpasaṃhārādinā ca satte, bhāvaññatthattūpanayavasena saṅkhāre, sabbākārena suciṇṇavasitāya samāpattiyo, cittañca vase vattetīti vasavattīti evamettha attho daṭṭhabbo.

    විසංයුත්‌තොති චතූහි යොගෙහි විසංයුත්‌තො. තෙනාහ ‘‘චතුන්‌නං යොගානං පහානෙන විසංයුත්‌තො’’ති. තණ්‌හාදිට්‌ඨිඋපයෙහි විරහිතොති සබ්‌බස්‌මිම්‌පි ලොකෙ තණ්‌හාදිට්‌ඨිසඞ්‌ඛාතෙහි උපයෙහි විරහිතො.

    Visaṃyuttoti catūhi yogehi visaṃyutto. Tenāha ‘‘catunnaṃ yogānaṃ pahānena visaṃyutto’’ti. Taṇhādiṭṭhiupayehi virahitoti sabbasmimpi loke taṇhādiṭṭhisaṅkhātehi upayehi virahito.

    අභිභවිත්‌වා ඨිතොති තබ්‌බිසයකිලෙසප්‌පහානෙන අභිභුය්‍ය අතික්‌කමිත්‌වා ඨිතො. චත්‌තාරොපි ගන්‌ථෙ මොචෙත්‌වා ඨිතොති සබ්‌බෙ අභිජ්‌ඣාකායගන්‌ථාදිකෙ සකසන්‌තානතො මොචෙත්‌වා ඨිතො. වෙනෙය්‍යසන්‌තානෙ වා අත්‌තනො දෙසනාවිලාසෙන තෙසං පමොචනොති සබ්‌බගන්‌ථප්‌පමොචනො. ඵුට්‌ඨස්‌ස පරමා සන්‌තීති අස්‌ස අනෙන ඛීණාසවෙන බුද්‌ධෙන පරමා සන්‌ති ඤාණඵුසනෙන ඵුට්‌ඨාති එවමෙත්‌ථ සම්‌බන්‌ධො වෙදිතබ්‌බො. තෙනාහ ‘‘ඵුට්‌ඨස්‌සා’’තිආදි. නිබ්‌බානෙ කුතොචි භයං නත්‌ථීති කුතොචි භයකාරණතො නිබ්‌බානෙ භයං නත්‌ථි අසඞ්‌ඛතභාවෙන සබ්‌බසො ඛෙමත්‌තා. තෙනාහ භගවා – ‘‘ඛෙමඤ්‌ච වො, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මං දෙසෙස්‌සාමි ඛෙමගාමිනිඤ්‌ච පටිපද’’න්‌තිආදි (සං. නි. 4.379-408). නිබ්‌බානප්‌පත්‌තස්‌ස වා කුතොචි භයං නත්‌ථීති නිබ්‌බානං අකුතොභයන්‌ති එවමෙත්‌ථ අත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බො, න කුතොචි භයං එත්‌ථ එතස්‌මිං අධිගතෙති අකුතොභයං, නිබ්‌බානන්‌ති එවමෙත්‌ථ නිබ්‌බචනඤ්‌ච දට්‌ඨබ්‌බං.

    Abhibhavitvā ṭhitoti tabbisayakilesappahānena abhibhuyya atikkamitvā ṭhito. Cattāropi ganthe mocetvā ṭhitoti sabbe abhijjhākāyaganthādike sakasantānato mocetvā ṭhito. Veneyyasantāne vā attano desanāvilāsena tesaṃ pamocanoti sabbaganthappamocano. Phuṭṭhassa paramā santīti assa anena khīṇāsavena buddhena paramā santi ñāṇaphusanena phuṭṭhāti evamettha sambandho veditabbo. Tenāha ‘‘phuṭṭhassā’’tiādi. Nibbāne kutoci bhayaṃ natthīti kutoci bhayakāraṇato nibbāne bhayaṃ natthi asaṅkhatabhāvena sabbaso khemattā. Tenāha bhagavā – ‘‘khemañca vo, bhikkhave, dhammaṃ desessāmi khemagāminiñca paṭipada’’ntiādi (saṃ. ni. 4.379-408). Nibbānappattassa vā kutoci bhayaṃ natthīti nibbānaṃ akutobhayanti evamettha attho daṭṭhabbo, na kutoci bhayaṃ ettha etasmiṃ adhigateti akutobhayaṃ, nibbānanti evamettha nibbacanañca daṭṭhabbaṃ.

    අනීඝො නිද්‌දුක්‌ඛො. සබ්‌බකම්‌මක්‌ඛයං පත්‌තොති සබ්‌බෙසං කම්‌මානං ඛයං පරියොසානං අච්‌චන්‌තභාවං පත්‌තො. උපධී සම්‌මදෙව ඛීයන්‌ති එත්‌ථාති උපධිසඞ්‌ඛයො, නිබ්‌බානන්‌ති ආහ ‘‘උපධිසඞ්‌ඛයසඞ්‌ඛාතෙ නිබ්‌බානෙ’’ති. චක්‌කන්‌ති ධම්‌මචක්‌කං. පවත්‌තයීති තෙපරිවට්‌ටං ද්‌වාදසාකාරං පවත්‌තෙසි . මහන්‌තෙහි සීලාදිගුණෙහි සමන්‌නාගතත්‌තා මහන්‌තං. වීතසාරදන්‌ති චතුවෙසාරජ්‌ජයොගෙන වීතසාරදං. සෙසං උත්‌තානමෙව.

    Anīgho niddukkho. Sabbakammakkhayaṃ pattoti sabbesaṃ kammānaṃ khayaṃ pariyosānaṃ accantabhāvaṃ patto. Upadhī sammadeva khīyanti etthāti upadhisaṅkhayo, nibbānanti āha ‘‘upadhisaṅkhayasaṅkhāte nibbāne’’ti. Cakkanti dhammacakkaṃ. Pavattayīti teparivaṭṭaṃ dvādasākāraṃ pavattesi . Mahantehi sīlādiguṇehi samannāgatattā mahantaṃ. Vītasāradanti catuvesārajjayogena vītasāradaṃ. Sesaṃ uttānameva.

    ලොකසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.

    Lokasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 3. ලොකසුත්‌තං • 3. Lokasuttaṃ

    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 3. ලොකසුත්‌තවණ්‌ණනා • 3. Lokasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact