| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၄. မဟာမောဂ္ဂလ္လာနသုတ္တံ
4. Mahāmoggallānasuttaṃ
၃၄. ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကသ္သ အာရာမေ။ အထ ခော အာယသ္မတော မဟာမောဂ္ဂလ္လာနသ္သ ရဟောဂတသ္သ ပဋိသလ္လီနသ္သ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပာဒိ – ‘‘ကတမေသာနံ ဒေဝာနံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ 1 အဝိနိပာတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’’’တိ ? တေန ခော ပန သမယေန တိသ္သော နာမ ဘိက္ခု အဓုနာကာလင္ကတော အညတရံ ဗ္ရဟ္မလောကံ ဥပပန္နော ဟောတိ။ တတ္ရပိ နံ ဧဝံ ဇာနန္တိ – ‘‘တိသ္သော ဗ္ရဟ္မာ မဟိဒ္ဓိကော မဟာနုဘာဝော’’တိ။
34. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho āyasmato mahāmoggallānassa rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘katamesānaṃ devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma 2 avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’’ti ? Tena kho pana samayena tisso nāma bhikkhu adhunākālaṅkato aññataraṃ brahmalokaṃ upapanno hoti. Tatrapi naṃ evaṃ jānanti – ‘‘tisso brahmā mahiddhiko mahānubhāvo’’ti.
အထ ခော အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော – သေယ္ယထာပိ နာမ ဗလဝာ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ 3 ဝာ ဗာဟံ ပသာရေယ္ယ ပသာရိတံ ဝာ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယ္ယ, ဧဝမေဝံ – ဇေတဝနေ အန္တရဟိတော တသ္မိံ ဗ္ရဟ္မလောကေ ပာတုရဟောသိ။ အဒ္ဒသာ ခော တိသ္သော ဗ္ရဟ္မာ အာယသ္မန္တံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသ္ဝာန အာယသ္မန္တံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဧဟိ ခော, မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန; သ္ဝာဂတံ 4, မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန; စိရသ္သံ ခော, မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန; ဣမံ ပရိယာယမကာသိ, ယဒိဒံ ဣဓာဂမနာယ။ နိသီဒ, မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန, ဣဒမာသနံ ပညတ္တ’’န္တိ။ နိသီဒိ ခော အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ပညတ္တေ အာသနေ။ တိသ္သောပိ ခော ဗ္ရဟ္မာ အာယသ္မန္တံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခော တိသ္သံ ဗ္ရဟ္မာနံ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ဧတဒဝောစ –
Atha kho āyasmā mahāmoggallāno – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ 5 vā bāhaṃ pasāreyya pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evamevaṃ – jetavane antarahito tasmiṃ brahmaloke pāturahosi. Addasā kho tisso brahmā āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ etadavoca – ‘‘ehi kho, mārisa moggallāna; svāgataṃ 6, mārisa moggallāna; cirassaṃ kho, mārisa moggallāna; imaṃ pariyāyamakāsi, yadidaṃ idhāgamanāya. Nisīda, mārisa moggallāna, idamāsanaṃ paññatta’’nti. Nisīdi kho āyasmā mahāmoggallāno paññatte āsane. Tissopi kho brahmā āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho tissaṃ brahmānaṃ āyasmā mahāmoggallāno etadavoca –
‘‘ကတမေသာနံ ခော, တိသ္သ, ဒေဝာနံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပာတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’’’တိ? ‘‘စာတုမဟာရာဇိကာနံ ခော, မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန, ဒေဝာနံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပာတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’’’တိ။
‘‘Katamesānaṃ kho, tissa, devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’’ti? ‘‘Cātumahārājikānaṃ kho, mārisa moggallāna, devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’’ti.
‘‘သဗ္ဗေသညေဝ နု ခော, တိသ္သ, စာတုမဟာရာဇိကာနံ ဒေဝာနံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပာတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’’’တိ? ‘‘န ခော, မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန, သဗ္ဗေသံ စာတုမဟာရာဇိကာနံ ဒေဝာနံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပာတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’တိ။ ယေ ခော တေ, မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန, စာတုမဟာရာဇိကာ ဒေဝာ ဗုဒ္ဓေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန အသမန္နာဂတာ ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန အသမန္နာဂတာ သင္ဃေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန အသမန္နာဂတာ အရိယကန္တေဟိ သီလေဟိ အသမန္နာဂတာ န တေသံ ဒေဝာနံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပာတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’တိ။ ယေ စ ခော တေ, မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန, စာတုမဟာရာဇိကာ ဒေဝာ ဗုဒ္ဓေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတာ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတာ, သင္ဃေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတာ အရိယကန္တေဟိ သီလေဟိ သမန္နာဂတာ, တေသံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပာတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’’’တိ။
‘‘Sabbesaññeva nu kho, tissa, cātumahārājikānaṃ devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’’ti? ‘‘Na kho, mārisa moggallāna, sabbesaṃ cātumahārājikānaṃ devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’ti. Ye kho te, mārisa moggallāna, cātumahārājikā devā buddhe aveccappasādena asamannāgatā dhamme aveccappasādena asamannāgatā saṅghe aveccappasādena asamannāgatā ariyakantehi sīlehi asamannāgatā na tesaṃ devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’ti. Ye ca kho te, mārisa moggallāna, cātumahārājikā devā buddhe aveccappasādena samannāgatā, dhamme aveccappasādena samannāgatā, saṅghe aveccappasādena samannāgatā ariyakantehi sīlehi samannāgatā, tesaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’’ti.
‘‘စာတုမဟာရာဇိကာနညေဝ နု ခော, တိသ္သ, ဒေဝာနံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပာတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’တိ ဥဒာဟု တာဝတိံသာနမ္ပိ ဒေဝာနံ။ပေ.။ ယာမာနမ္ပိ ဒေဝာနံ။ တုသိတာနမ္ပိ ဒေဝာနံ။ နိမ္မာနရတီနမ္ပိ ဒေဝာနံ။ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနမ္ပိ ဒေဝာနံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပာတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’’’တိ? ‘‘ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနမ္ပိ ခော, မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန, ဒေဝာနံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပာတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’’’တိ။
‘‘Cātumahārājikānaññeva nu kho, tissa, devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’ti udāhu tāvatiṃsānampi devānaṃ…pe… yāmānampi devānaṃ… tusitānampi devānaṃ… nimmānaratīnampi devānaṃ… paranimmitavasavattīnampi devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’’ti? ‘‘Paranimmitavasavattīnampi kho, mārisa moggallāna, devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’’ti.
‘‘သဗ္ဗေသညေဝ နု ခော, တိသ္သ, ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနံ ဒေဝာနံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပာတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’’’တိ? ‘‘န ခော, မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန, သဗ္ဗေသံ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနံ ဒေဝာနံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပာတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’တိ။ ယေ ခော တေ, မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန, ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီ ဒေဝာ ဗုဒ္ဓေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန အသမန္နာဂတာ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန အသမန္နာဂတာ, သင္ဃေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန အသမန္နာဂတာ, အရိယကန္တေဟိ သီလေဟိ အသမန္နာဂတာ, န တေသံ ဒေဝာနံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပာတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’တိ။ ယေ စ ခော တေ, မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန, ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီ ဒေဝာ ဗုဒ္ဓေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတာ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတာ, သင္ဃေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတာ, အရိယကန္တေဟိ သီလေဟိ သမန္နာဂတာ တေသံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပာတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’’’တိ။
‘‘Sabbesaññeva nu kho, tissa, paranimmitavasavattīnaṃ devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’’ti? ‘‘Na kho, mārisa moggallāna, sabbesaṃ paranimmitavasavattīnaṃ devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’ti. Ye kho te, mārisa moggallāna, paranimmitavasavattī devā buddhe aveccappasādena asamannāgatā, dhamme aveccappasādena asamannāgatā, saṅghe aveccappasādena asamannāgatā, ariyakantehi sīlehi asamannāgatā, na tesaṃ devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’ti. Ye ca kho te, mārisa moggallāna, paranimmitavasavattī devā buddhe aveccappasādena samannāgatā, dhamme aveccappasādena samannāgatā, saṅghe aveccappasādena samannāgatā, ariyakantehi sīlehi samannāgatā tesaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’’ti.
အထ ခော အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော တိသ္သသ္သ ဗ္ရဟ္မုနော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတ္ဝာ အနုမောဒိတ္ဝာ – ‘‘သေယ္ယထာပိ နာမ ဗလဝာ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝာ ဗာဟံ ပသာရေယ္ယ, ပသာရိတံ ဝာ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယ္ယ, ဧဝမေဝံ – ‘ဗ္ရဟ္မလောကေ အန္တရဟိတော ဇေတဝနေ ပာတုရဟောသီ’’’တိ။ စတုတ္ထံ။
Atha kho āyasmā mahāmoggallāno tissassa brahmuno bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā – ‘‘seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evamevaṃ – ‘brahmaloke antarahito jetavane pāturahosī’’’ti. Catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၄. မဟာမောဂ္ဂလ္လာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 4. Mahāmoggallānasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၁-၄. သေခသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ • 1-4. Sekhasuttādivaṇṇanā
