| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya |
๑๐. มหาปเทสสุตฺตํ
10. Mahāpadesasuttaṃ
๑๘๐. เอกํ สมยํ ภควา โภคนคเร วิหรติ อานนฺทเจติเย 1ฯ ตตฺร โข ภควา ภิกฺขู อามเนฺตสิ – ‘‘ภิกฺขโว’’ติฯ ‘‘ภทเนฺต’’ติ เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจโสฺสสุํฯ ภควา เอตทโวจ – ‘‘จตฺตาโรเม, ภิกฺขเว, มหาปเทเส เทเสสฺสามิ, ตํ สุณาถ , สาธุกํ มนสิ กโรถ; ภาสิสฺสามี’’ติฯ ‘‘เอวํ, ภเนฺต’’ติ โข เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจโสฺสสุํฯ ภควา เอตทโวจ –
180. Ekaṃ samayaṃ bhagavā bhoganagare viharati ānandacetiye 2. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘cattārome, bhikkhave, mahāpadese desessāmi, taṃ suṇātha , sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘กตเม, ภิกฺขเว, จตฺตาโร มหาปเทสา? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ เอวํ วเทยฺย – ‘สมฺมุขา เมตํ, อาวุโส, ภควโต สุตํ สมฺมุขา ปฎิคฺคหิตํ – อยํ ธโมฺม, อยํ วินโย, อิทํ สตฺถุสาสน’นฺติฯ ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ภาสิตํ เนว อภินนฺทิตพฺพํ นปฺปฎิโกฺกสิตพฺพํฯ อนภินนฺทิตฺวา อปฺปฎิโกฺกสิตฺวา ตานิ ปทพฺยญฺชนานิ สาธุกํ อุคฺคเหตฺวา สุเตฺต โอตาเรตพฺพานิ 3, วินเย สนฺทเสฺสตพฺพานิฯ ตานิ เจ สุเตฺต โอตาริยมานานิ 4 วินเย สนฺทสฺสิยมานานิ น เจว สุเตฺต โอตรนฺติ 5 น วินเย สนฺทิสฺสนฺติ, นิฎฺฐเมตฺถ คนฺตพฺพํ – ‘อทฺธา, อิทํ น เจว ตสฺส ภควโต วจนํ อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส; อิมสฺส จ ภิกฺขุโน ทุคฺคหิต’นฺติฯ อิติ เหตํ 6, ภิกฺขเว, ฉเฑฺฑยฺยาถฯ
‘‘Katame, bhikkhave, cattāro mahāpadesā? Idha, bhikkhave, bhikkhu evaṃ vadeyya – ‘sammukhā metaṃ, āvuso, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsana’nti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno bhāsitaṃ neva abhinanditabbaṃ nappaṭikkositabbaṃ. Anabhinanditvā appaṭikkositvā tāni padabyañjanāni sādhukaṃ uggahetvā sutte otāretabbāni 7, vinaye sandassetabbāni. Tāni ce sutte otāriyamānāni 8 vinaye sandassiyamānāni na ceva sutte otaranti 9 na vinaye sandissanti, niṭṭhamettha gantabbaṃ – ‘addhā, idaṃ na ceva tassa bhagavato vacanaṃ arahato sammāsambuddhassa; imassa ca bhikkhuno duggahita’nti. Iti hetaṃ 10, bhikkhave, chaḍḍeyyātha.
11 ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ เอวํ วเทยฺย – ‘สมฺมุขา เมตํ, อาวุโส, ภควโต สุตํ สมฺมุขา ปฎิคฺคหิตํ – อยํ ธโมฺม, อยํ วินโย, อิทํ สตฺถุสาสน’นฺติฯ ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ภาสิตํ เนว อภินนฺทิตพฺพํ นปฺปฎิโกฺกสิตพฺพํฯ อนภินนฺทิตฺวา อปฺปฎิโกฺกสิตฺวา ตานิ ปทพฺยญฺชนานิ สาธุกํ อุคฺคเหตฺวา สุเตฺต โอตาเรตพฺพานิ, วินเย สนฺทเสฺสตพฺพานิ 12ฯ ตานิ เจ สุเตฺต โอตาริยมานานิ วินเย สนฺทสฺสิยมานานิ สุเตฺต เจว โอตรนฺติ วินเย จ สนฺทิสฺสนฺติ, นิฎฺฐเมตฺถ คนฺตพฺพํ – ‘อทฺธา, อิทํ ตสฺส ภควโต วจนํ อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส; อิมสฺส จ ภิกฺขุโน สุคฺคหิต’นฺติฯ อิทํ, ภิกฺขเว, ปฐมํ มหาปเทสํ ธาเรยฺยาถฯ
13 ‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu evaṃ vadeyya – ‘sammukhā metaṃ, āvuso, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsana’nti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno bhāsitaṃ neva abhinanditabbaṃ nappaṭikkositabbaṃ. Anabhinanditvā appaṭikkositvā tāni padabyañjanāni sādhukaṃ uggahetvā sutte otāretabbāni, vinaye sandassetabbāni 14. Tāni ce sutte otāriyamānāni vinaye sandassiyamānāni sutte ceva otaranti vinaye ca sandissanti, niṭṭhamettha gantabbaṃ – ‘addhā, idaṃ tassa bhagavato vacanaṃ arahato sammāsambuddhassa; imassa ca bhikkhuno suggahita’nti. Idaṃ, bhikkhave, paṭhamaṃ mahāpadesaṃ dhāreyyātha.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ เอวํ วเทยฺย – ‘อสุกสฺมิํ นาม อาวาเส สโงฺฆ วิหรติ สเถโร สปาโมโกฺขฯ ตสฺส เม สงฺฆสฺส สมฺมุขา สุตํ สมฺมุขา ปฎิคฺคหิตํ – อยํ ธโมฺม, อยํ วินโย, อิทํ สตฺถุสาสน’นฺติฯ ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ภาสิตํ เนว อภินนฺทิตพฺพํ นปฺปฎิโกฺกสิตพฺพํฯ อนภินนฺทิตฺวา อปฺปฎิโกฺกสิตฺวา ตานิ ปทพฺยญฺชนานิ สาธุกํ อุคฺคเหตฺวา สุเตฺต โอตาเรตพฺพานิ, วินเย สนฺทเสฺสตพฺพานิฯ ตานิ เจ สุเตฺต โอตาริยมานานิ วินเย สนฺทสฺสิยมานานิ น เจว สุเตฺต โอตรนฺติ น วินเย สนฺทิสฺสนฺติ, นิฎฺฐเมตฺถ คนฺตพฺพํ – ‘อทฺธา, อิทํ น เจว ตสฺส ภควโต วจนํ อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ; ตสฺส จ สงฺฆสฺส ทุคฺคหิต’นฺติฯ อิติ เหตํ, ภิกฺขเว, ฉเฑฺฑยฺยาถฯ
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu evaṃ vadeyya – ‘asukasmiṃ nāma āvāse saṅgho viharati sathero sapāmokkho. Tassa me saṅghassa sammukhā sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsana’nti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno bhāsitaṃ neva abhinanditabbaṃ nappaṭikkositabbaṃ. Anabhinanditvā appaṭikkositvā tāni padabyañjanāni sādhukaṃ uggahetvā sutte otāretabbāni, vinaye sandassetabbāni. Tāni ce sutte otāriyamānāni vinaye sandassiyamānāni na ceva sutte otaranti na vinaye sandissanti, niṭṭhamettha gantabbaṃ – ‘addhā, idaṃ na ceva tassa bhagavato vacanaṃ arahato sammāsambuddhassa ; tassa ca saṅghassa duggahita’nti. Iti hetaṃ, bhikkhave, chaḍḍeyyātha.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ เอวํ วเทยฺย – ‘อสุกสฺมิํ นาม อาวาเส สโงฺฆ วิหรติ สเถโร สปาโมโกฺขฯ ตสฺส เม สงฺฆสฺส สมฺมุขา สุตํ สมฺมุขา ปฎิคฺคหิตํ – อยํ ธโมฺม, อยํ วินโย, อิทํ สตฺถุสาสน’นฺติฯ ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ภาสิตํ เนว อภินนฺทิตพฺพํ นปฺปฎิโกฺกสิตพฺพํฯ อนภินนฺทิตฺวา อปฺปฎิโกฺกสิตฺวา ตานิ ปทพฺยญฺชนานิ สาธุกํ อุคฺคเหตฺวา สุเตฺต โอตาเรตพฺพานิ, วินเย สนฺทเสฺสตพฺพานิฯ ตานิ เจ สุเตฺต โอตาริยมานานิ, วินเย สนฺทสฺสิยมานานิ สุเตฺต เจว โอตรนฺติ วินเย จ สนฺทิสฺสนฺติ, นิฎฺฐเมตฺถ คนฺตพฺพํ – ‘อทฺธา, อิทํ ตสฺส ภควโต วจนํ อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส; ตสฺส จ สงฺฆสฺส สุคฺคหิต’นฺติฯ อิทํ, ภิกฺขเว, ทุติยํ มหาปเทสํ ธาเรยฺยาถฯ
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu evaṃ vadeyya – ‘asukasmiṃ nāma āvāse saṅgho viharati sathero sapāmokkho. Tassa me saṅghassa sammukhā sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsana’nti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno bhāsitaṃ neva abhinanditabbaṃ nappaṭikkositabbaṃ. Anabhinanditvā appaṭikkositvā tāni padabyañjanāni sādhukaṃ uggahetvā sutte otāretabbāni, vinaye sandassetabbāni. Tāni ce sutte otāriyamānāni, vinaye sandassiyamānāni sutte ceva otaranti vinaye ca sandissanti, niṭṭhamettha gantabbaṃ – ‘addhā, idaṃ tassa bhagavato vacanaṃ arahato sammāsambuddhassa; tassa ca saṅghassa suggahita’nti. Idaṃ, bhikkhave, dutiyaṃ mahāpadesaṃ dhāreyyātha.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ เอวํ วเทยฺย – ‘อสุกสฺมิํ นาม อาวาเส สมฺพหุลา เถรา ภิกฺขู วิหรนฺติ พหุสฺสุตา อาคตาคมา ธมฺมธรา วินยธรา มาติกาธราฯ เตสํ เม เถรานํ สมฺมุขา สุตํ สมฺมุขา ปฎิคฺคหิตํ – อยํ ธโมฺม, อยํ วินโย, อิทํ สตฺถุสาสน’นฺติฯ ตสฺส, ภิกฺขเว , ภิกฺขุโน ภาสิตํ เนว อภินนฺทิตพฺพํ นปฺปฎิโกฺกสิตพฺพํฯ อนภินนฺทิตฺวา อปฺปฎิโกฺกสิตฺวา ตานิ ปทพฺยญฺชนานิ สาธุกํ อุคฺคเหตฺวา สุเตฺต โอตาเรตพฺพานิ, วินเย สนฺทเสฺสตพฺพานิฯ ตานิ เจ สุเตฺต โอตาริยมานานิ วินเย สนฺทสฺสิยมานานิ น เจว สุเตฺต โอตรนฺติ น วินเย สนฺทิสฺสนฺติ, นิฎฺฐเมตฺถ คนฺตพฺพํ – ‘อทฺธา, อิทํ น เจว ตสฺส ภควโต วจนํ อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส; เตสญฺจ เถรานํ ทุคฺคหิต’นฺติฯ อิติ เหตํ, ภิกฺขเว, ฉเฑฺฑยฺยาถฯ
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu evaṃ vadeyya – ‘asukasmiṃ nāma āvāse sambahulā therā bhikkhū viharanti bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā. Tesaṃ me therānaṃ sammukhā sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsana’nti. Tassa, bhikkhave , bhikkhuno bhāsitaṃ neva abhinanditabbaṃ nappaṭikkositabbaṃ. Anabhinanditvā appaṭikkositvā tāni padabyañjanāni sādhukaṃ uggahetvā sutte otāretabbāni, vinaye sandassetabbāni. Tāni ce sutte otāriyamānāni vinaye sandassiyamānāni na ceva sutte otaranti na vinaye sandissanti, niṭṭhamettha gantabbaṃ – ‘addhā, idaṃ na ceva tassa bhagavato vacanaṃ arahato sammāsambuddhassa; tesañca therānaṃ duggahita’nti. Iti hetaṃ, bhikkhave, chaḍḍeyyātha.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ เอวํ วเทยฺย – ‘อสุกสฺมิํ นาม อาวาเส สมฺพหุลา เถรา ภิกฺขู วิหรนฺติ พหุสฺสุตา อาคตาคมา ธมฺมธรา วินยธรา มาติกาธราฯ เตสํ เม เถรานํ สมฺมุขา สุตํ สมฺมุขา ปฎิคฺคหิตํ – อยํ ธโมฺม, อยํ วินโย, อิทํ สตฺถุสาสน’นฺติฯ ตสฺส, ภิกฺขเว , ภิกฺขุโน ภาสิตํ เนว อภินนฺทิตพฺพํ นปฺปฎิโกฺกสิตพฺพํฯ อนภินนฺทิตฺวา อปฺปฎิโกฺกสิตฺวา ตานิ ปทพฺยญฺชนานิ สาธุกํ อุคฺคเหตฺวา สุเตฺต โอตาเรตพฺพานิ, วินเย สนฺทเสฺสตพฺพานิฯ ตานิ เจ สุเตฺต โอตาริยมานานิ วินเย สนฺทสฺสิยมานานิ สุเตฺต เจว โอตรนฺติ วินเย จ สนฺทิสฺสนฺติ, นิฎฺฐเมตฺถ คนฺตพฺพํ – ‘อทฺธา, อิทํ ตสฺส ภควโต วจนํ อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส; เตสญฺจ เถรานํ สุคฺคหิต’นฺติฯ อิทํ, ภิกฺขเว, ตติยํ มหาปเทสํ ธาเรยฺยาถฯ
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu evaṃ vadeyya – ‘asukasmiṃ nāma āvāse sambahulā therā bhikkhū viharanti bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā. Tesaṃ me therānaṃ sammukhā sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsana’nti. Tassa, bhikkhave , bhikkhuno bhāsitaṃ neva abhinanditabbaṃ nappaṭikkositabbaṃ. Anabhinanditvā appaṭikkositvā tāni padabyañjanāni sādhukaṃ uggahetvā sutte otāretabbāni, vinaye sandassetabbāni. Tāni ce sutte otāriyamānāni vinaye sandassiyamānāni sutte ceva otaranti vinaye ca sandissanti, niṭṭhamettha gantabbaṃ – ‘addhā, idaṃ tassa bhagavato vacanaṃ arahato sammāsambuddhassa; tesañca therānaṃ suggahita’nti. Idaṃ, bhikkhave, tatiyaṃ mahāpadesaṃ dhāreyyātha.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ เอวํ วเทยฺย – ‘อสุกสฺมิํ นาม อาวาเส เอโก เถโร ภิกฺขุ วิหรติ พหุสฺสุโต อาคตาคโม ธมฺมธโร วินยธโร มาติกาธโรฯ ตสฺส เม เถรสฺส สมฺมุขา สุตํ สมฺมุขา ปฎิคฺคหิตํ – อยํ ธโมฺม, อยํ วินโย, อิทํ สตฺถุสาสน’นฺติฯ ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ภาสิตํ เนว อภินนฺทิตพฺพํ นปฺปฎิโกฺกสิตพฺพํฯ อนภินนฺทิตฺวา อปฺปฎิโกฺกสิตฺวา ตานิ ปทพฺยญฺชนานิ สาธุกํ อุคฺคเหตฺวา สุเตฺต โอตาเรตพฺพานิ, วินเย สนฺทเสฺสตพฺพานิฯ ตานิ เจ สุเตฺต โอตาริยมานานิ วินเย สนฺทสฺสิยมานานิ น เจว สุเตฺต โอตรนฺติ น วินเย สนฺทิสฺสนฺติ, นิฎฺฐเมตฺถ คนฺตพฺพํ – ‘อทฺธา, อิทํ น เจว ตสฺส ภควโต วจนํ อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส; ตสฺส จ เถรสฺส ทุคฺคหิต’นฺติฯ อิติ เหตํ, ภิกฺขเว, ฉเฑฺฑยฺยาถฯ
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu evaṃ vadeyya – ‘asukasmiṃ nāma āvāse eko thero bhikkhu viharati bahussuto āgatāgamo dhammadharo vinayadharo mātikādharo. Tassa me therassa sammukhā sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsana’nti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno bhāsitaṃ neva abhinanditabbaṃ nappaṭikkositabbaṃ. Anabhinanditvā appaṭikkositvā tāni padabyañjanāni sādhukaṃ uggahetvā sutte otāretabbāni, vinaye sandassetabbāni. Tāni ce sutte otāriyamānāni vinaye sandassiyamānāni na ceva sutte otaranti na vinaye sandissanti, niṭṭhamettha gantabbaṃ – ‘addhā, idaṃ na ceva tassa bhagavato vacanaṃ arahato sammāsambuddhassa; tassa ca therassa duggahita’nti. Iti hetaṃ, bhikkhave, chaḍḍeyyātha.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ เอวํ วเทยฺย – ‘อสุกสฺมิํ นาม อาวาเส เอโก เถโร ภิกฺขุ วิหรติ พหุสฺสุโต อาคตาคโม ธมฺมธโร วินยธโร มาติกาธโรฯ ตสฺส เม เถรสฺส สมฺมุขา สุตํ สมฺมุขา ปฎิคฺคหิตํ – อยํ ธโมฺม, อยํ วินโย, อิทํ สตฺถุสาสน’นฺติฯ ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ภาสิตํ เนว อภินนฺทิตพฺพํ นปฺปฎิโกฺกสิตพฺพํฯ อนภินนฺทิตฺวา อปฺปฎิโกฺกสิตฺวา ตานิ ปทพฺยญฺชนานิ สาธุกํ อุคฺคเหตฺวา สุเตฺต โอตาเรตพฺพานิ, วินเย สนฺทเสฺสตพฺพานิฯ ตานิ เจ สุเตฺต โอตาริยมานานิ วินเย สนฺทสฺสิยมานานิ สุเตฺต เจว โอตรนฺติ วินเย จ สนฺทิสฺสนฺติ, นิฎฺฐเมตฺถ คนฺตพฺพํ – ‘อทฺธา, อิทํ ตสฺส ภควโต วจนํ อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส; ตสฺส จ เถรสฺส สุคฺคหิต’นฺติฯ อิทํ, ภิกฺขเว, จตุตฺถํ มหาปเทสํ ธาเรยฺยาถฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, จตฺตาโร มหาปเทสา’’ติฯ ทสมํฯ
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu evaṃ vadeyya – ‘asukasmiṃ nāma āvāse eko thero bhikkhu viharati bahussuto āgatāgamo dhammadharo vinayadharo mātikādharo. Tassa me therassa sammukhā sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsana’nti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno bhāsitaṃ neva abhinanditabbaṃ nappaṭikkositabbaṃ. Anabhinanditvā appaṭikkositvā tāni padabyañjanāni sādhukaṃ uggahetvā sutte otāretabbāni, vinaye sandassetabbāni. Tāni ce sutte otāriyamānāni vinaye sandassiyamānāni sutte ceva otaranti vinaye ca sandissanti, niṭṭhamettha gantabbaṃ – ‘addhā, idaṃ tassa bhagavato vacanaṃ arahato sammāsambuddhassa; tassa ca therassa suggahita’nti. Idaṃ, bhikkhave, catutthaṃ mahāpadesaṃ dhāreyyātha. Ime kho, bhikkhave, cattāro mahāpadesā’’ti. Dasamaṃ.
สเญฺจตนิยวโคฺค ตติโยฯ
Sañcetaniyavaggo tatiyo.
ตสฺสุทฺทานํ –
Tassuddānaṃ –
เจตนา วิภตฺติ โกฎฺฐิโก, อานโนฺท อุปวาณปญฺจมํ;
Cetanā vibhatti koṭṭhiko, ānando upavāṇapañcamaṃ;
อายาจน-ราหุล-ชมฺพาลี, นิพฺพานํ มหาปเทเสนาติฯ
Āyācana-rāhula-jambālī, nibbānaṃ mahāpadesenāti.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๑๐. มหาปเทสสุตฺตวณฺณนา • 10. Mahāpadesasuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๑๐. มหาปเทสสุตฺตวณฺณนา • 10. Mahāpadesasuttavaṇṇanā
