| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / कथावत्थुपाळि • Kathāvatthupāḷi |
१८. अट्ठारसमवग्गो
18. Aṭṭhārasamavaggo
(१७७) १. मनुस्सलोककथा
(177) 1. Manussalokakathā
८०२. न वत्तब्बं – ‘‘बुद्धो भगवा मनुस्सलोके अट्ठासी’’ति? आमन्ता। ननु अत्थि बुद्धवुत्थानि चेतियानि आरामविहारगामनिगमनगरानि रट्ठानि जनपदानीति? आमन्ता। हञ्चि अत्थि बुद्धवुत्थानि चेतियानि आरामविहारगामनिगमनगरानि रट्ठानि जनपदानि, तेन वत रे वत्तब्बे – ‘‘बुद्धो भगवा मनुस्सलोके अट्ठासी’’ति।
802. Na vattabbaṃ – ‘‘buddho bhagavā manussaloke aṭṭhāsī’’ti? Āmantā. Nanu atthi buddhavutthāni cetiyāni ārāmavihāragāmanigamanagarāni raṭṭhāni janapadānīti? Āmantā. Hañci atthi buddhavutthāni cetiyāni ārāmavihāragāmanigamanagarāni raṭṭhāni janapadāni, tena vata re vattabbe – ‘‘buddho bhagavā manussaloke aṭṭhāsī’’ti.
न वत्तब्बं – ‘‘बुद्धो भगवा मनुस्सलोके अट्ठासी’’ति? आमन्ता। ननु भगवा लुम्बिनिया जातो, बोधिया मूले अभिसम्बुद्धो, बाराणसियं भगवता धम्मचक्कं पवत्तितं, चापाले चेतिये आयुसङ्खारो ओस्सट्ठो, कुसिनारायं भगवा परिनिब्बुतोति? आमन्ता। हञ्चि भगवा लुम्बिनिया जातो…पे॰… कुसिनारायं भगवा परिनिब्बुतो, तेन वत रे वत्तब्बे – ‘‘बुद्धो भगवा मनुस्सलोके अट्ठासी’’ति।
Na vattabbaṃ – ‘‘buddho bhagavā manussaloke aṭṭhāsī’’ti? Āmantā. Nanu bhagavā lumbiniyā jāto, bodhiyā mūle abhisambuddho, bārāṇasiyaṃ bhagavatā dhammacakkaṃ pavattitaṃ, cāpāle cetiye āyusaṅkhāro ossaṭṭho, kusinārāyaṃ bhagavā parinibbutoti? Āmantā. Hañci bhagavā lumbiniyā jāto…pe… kusinārāyaṃ bhagavā parinibbuto, tena vata re vattabbe – ‘‘buddho bhagavā manussaloke aṭṭhāsī’’ti.
न वत्तब्बं – ‘‘बुद्धो भगवा मनुस्सलोके अट्ठासी’’ति? आमन्ता। ननु वुत्तं भगवता – ‘‘एकमिदाहं, भिक्खवे, समयं उक्कट्ठायं विहरामि सुभगवने सालराजमूले’’ति 1; ‘‘एकमिदाहं, भिक्खवे, समयं उरुवेलायं विहरामि अजपालनिग्रोधे पठमाभिसम्बुद्धो’’ति 2; ‘‘एकमिदाहं, भिक्खवे, समयं राजगहे विहरामि वेळुवने कळन्दकनिवापे’’ति 3; ‘‘एकमिदाहं, भिक्खवे, समयं सावत्थियं विहरामि जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे’’ति ; ‘‘एकमिदाहं, भिक्खवे, समयं वेसालियं विहरामि महावने कूटागारसालाय’’न्ति 4! अत्थेव सुत्तन्तोति? आमन्ता। तेन हि बुद्धो भगवा मनुस्सलोके अट्ठासीति।
Na vattabbaṃ – ‘‘buddho bhagavā manussaloke aṭṭhāsī’’ti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā – ‘‘ekamidāhaṃ, bhikkhave, samayaṃ ukkaṭṭhāyaṃ viharāmi subhagavane sālarājamūle’’ti 5; ‘‘ekamidāhaṃ, bhikkhave, samayaṃ uruvelāyaṃ viharāmi ajapālanigrodhe paṭhamābhisambuddho’’ti 6; ‘‘ekamidāhaṃ, bhikkhave, samayaṃ rājagahe viharāmi veḷuvane kaḷandakanivāpe’’ti 7; ‘‘ekamidāhaṃ, bhikkhave, samayaṃ sāvatthiyaṃ viharāmi jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme’’ti ; ‘‘ekamidāhaṃ, bhikkhave, samayaṃ vesāliyaṃ viharāmi mahāvane kūṭāgārasālāya’’nti 8! Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi buddho bhagavā manussaloke aṭṭhāsīti.
८०३. बुद्धो भगवा मनुस्सलोके अट्ठासीति? आमन्ता। ननु भगवा लोके जातो, लोके संवड्ढो, लोकं अभिभुय्य विहरति अनुपलित्तो लोकेनाति 9? आमन्ता। हञ्चि भगवा लोके जातो, लोके संवड्ढो, लोकं अभिभुय्य विहरति अनुपलित्तो लोकेन, नो च वत रे वत्तब्बे – ‘‘बुद्धो भगवा मनुस्सलोके अट्ठासी’’ति।
803. Buddho bhagavā manussaloke aṭṭhāsīti? Āmantā. Nanu bhagavā loke jāto, loke saṃvaḍḍho, lokaṃ abhibhuyya viharati anupalitto lokenāti 10? Āmantā. Hañci bhagavā loke jāto, loke saṃvaḍḍho, lokaṃ abhibhuyya viharati anupalitto lokena, no ca vata re vattabbe – ‘‘buddho bhagavā manussaloke aṭṭhāsī’’ti.
मनुस्सलोककथा निट्ठिता।
Manussalokakathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / अभिधम्मपिटक (अट्ठकथा) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / पञ्चपकरण-अट्ठकथा • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / १. मनुस्सलोककथावण्णना • 1. Manussalokakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-मूलटीका • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / १. मनुस्सलोककथावण्णना • 1. Manussalokakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-अनुटीका • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / १. मनुस्सलोककथावण्णना • 1. Manussalokakathāvaṇṇanā
