| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / មជ្ឈិមនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
១០. មារតជ្ជនីយសុត្តវណ្ណនា
10. Māratajjanīyasuttavaṇṇanā
៥០៦. ឯវំ មេ សុតន្តិ មារតជ្ជនីយសុត្តំ។ តត្ថ កោដ្ឋមនុបវិដ្ឋោតិ កុច្ឆិំ បវិសិត្វា អន្តានំ អន្តោ អនុបវិដ្ឋោ, បក្កាសយដ្ឋានេ និសិន្នោ។ គរុគរោ វិយាតិ គរុកគរុកោ វិយ ថទ្ធោ បាសាណបុញ្ជសទិសោ។ មាសាចិតំ មញ្ញេតិ មាសភត្តំ ភុត្តស្ស កុច្ឆិ វិយ មាសបូរិតបសិព្ពកោ វិយ តិន្តមាសោ វិយ ចាតិ អត្ថោ។ វិហារំ បវិសិត្វាតិ សចេ អាហារទោសេន ឯស គរុភាវោ, អព្ភោកាសេ ចង្កមិតុំ ន សប្បាយន្តិ ចង្កមា ឱរោហិត្វា បណ្ណសាលំ បវិសិត្វា បកតិបញ្ញត្តេ អាសនេ និសីទិ។ បច្ចត្តំ យោនិសោ មនសាកាសីតិ, ‘‘កិំ នុ ខោ ឯត’’ន្តិ អាវជ្ជមានោ អត្តនោយេវ ឧបាយេន មនសិ អកាសិ។ សចេ បន ថេរោ អត្តនោ សីលំ អាវជ្ជេត្វា, ‘‘យំ ហិយ្យោ វា បរេ វា បរសុវេ វា បរិភុត្តំ អវិបក្កមត្ថិ, អញ្ញោ វា កោចិ វិសភាគទោសោ, សព្ពំ ជីរតុ ផាសុកំ ហោតូ’’តិ ហត្ថេន កុច្ឆិំ បរាមសិស្ស, មារោ បាបិមា វិលីយិត្វា អគមិស្ស។ ថេរោ បន តថា អកត្វា យោនិសោ មនសិ អកាសិ។ មា តថាគតំ វិហេសេសីតិ យថា ហិ បុត្តេសុ វិហេសិតេសុ មាតាបិតរោ វិហេសិតាវ ហោន្តិ, សទ្ធិវិហារិកអន្តេវាសិកេសុ វិហេសិតេសុ អាចរិយុបជ្ឈាយា វិហេសិតាវ, ជនបទេ វិហេសិតេ រាជា វិហេសិតោវ ហោតិ, ឯវំ តថាគតសាវកេ វិហេសិតេ តថាគតោ វិហេសិតោវ ហោតិ។ តេនាហ – ‘‘មា តថាគតំ វិហេសេសី’’តិ។
506.Evaṃme sutanti māratajjanīyasuttaṃ. Tattha koṭṭhamanupaviṭṭhoti kucchiṃ pavisitvā antānaṃ anto anupaviṭṭho, pakkāsayaṭṭhāne nisinno. Garugaro viyāti garukagaruko viya thaddho pāsāṇapuñjasadiso. Māsācitaṃmaññeti māsabhattaṃ bhuttassa kucchi viya māsapūritapasibbako viya tintamāso viya cāti attho. Vihāraṃ pavisitvāti sace āhāradosena esa garubhāvo, abbhokāse caṅkamituṃ na sappāyanti caṅkamā orohitvā paṇṇasālaṃ pavisitvā pakatipaññatte āsane nisīdi. Paccattaṃ yoniso manasākāsīti, ‘‘kiṃ nu kho eta’’nti āvajjamāno attanoyeva upāyena manasi akāsi. Sace pana thero attano sīlaṃ āvajjetvā, ‘‘yaṃ hiyyo vā pare vā parasuve vā paribhuttaṃ avipakkamatthi, añño vā koci visabhāgadoso, sabbaṃ jīratu phāsukaṃ hotū’’ti hatthena kucchiṃ parāmasissa, māro pāpimā vilīyitvā agamissa. Thero pana tathā akatvā yoniso manasi akāsi. Mā tathāgataṃ vihesesīti yathā hi puttesu vihesitesu mātāpitaro vihesitāva honti, saddhivihārikaantevāsikesu vihesitesu ācariyupajjhāyā vihesitāva, janapade vihesite rājā vihesitova hoti, evaṃ tathāgatasāvake vihesite tathāgato vihesitova hoti. Tenāha – ‘‘mā tathāgataṃ vihesesī’’ti.
បច្ចគ្គឡេ អដ្ឋាសីតិ បតិអគ្គឡេវ អដ្ឋាសិ។ អគ្គឡំ វុច្ចតិ កវាដំ, មុខេន ឧគ្គន្ត្វា បណ្ណសាលតោ និក្ខមិត្វា ពហិបណ្ណសាលាយ កវាដំ និស្សាយ អដ្ឋាសីតិ អត្ថោ។
Paccaggaḷe aṭṭhāsīti patiaggaḷeva aṭṭhāsi. Aggaḷaṃ vuccati kavāṭaṃ, mukhena uggantvā paṇṇasālato nikkhamitvā bahipaṇṇasālāya kavāṭaṃ nissāya aṭṭhāsīti attho.
៥០៧. ភូតបុព្ពាហំ បាបិមាតិ កស្មា ឥទំ ទេសនំ អារភិ? ថេរោ កិរ ចិន្តេសិ – ‘‘អាកាសដ្ឋកទេវតានំ តាវ មនុស្សគន្ធោ យោជនសតេ ឋិតានំ អាពាធំ ករោតិ។ វុត្តញ្ហេតំ – ‘យោជនសតំ ខោ រាជញ្ញ មនុស្សគន្ធោ ទេវេ ឧព្ពាធតី’តិ (ទី. និ. ២.៤១៥)។ អយំ បន មារោ នាគរិកោ បរិចោក្ខោ មហេសក្ខោ អានុភាវសម្បន្នោ ទេវរាជា សមានោ មម កុច្ឆិយំ បវិសិត្វា អន្តានំ អន្តោ បក្កាសយោកាសេ និសិន្នោ អតិវិយ បទុដ្ឋោ ភវិស្សតិ។ ឯវរូបំ នាម ជេគុច្ឆំ បដិកូលំ ឱកាសំ បវិសិត្វា និសីទិតុំ សក្កោន្តស្ស កិមញ្ញំ អករណីយំ ភវិស្សតិ, កិំ អញ្ញំ លជ្ជិស្សតិ, ត្វំ មម ញាតិកោតិ បន វុត្តេ មុទុភាវំ អនាបជ្ជមានោ នាម នត្ថិ, ហន្ទស្ស ញាតិកោដិំ បដិវិជ្ឈិត្វា មុទុកេនេវ នំ ឧបាយេន វិស្សជ្ជេស្សាមី’’តិ ចិន្តេត្វា ឥមំ ទេសនមារភិ។
507.Bhūtapubbāhaṃ pāpimāti kasmā idaṃ desanaṃ ārabhi? Thero kira cintesi – ‘‘ākāsaṭṭhakadevatānaṃ tāva manussagandho yojanasate ṭhitānaṃ ābādhaṃ karoti. Vuttañhetaṃ – ‘yojanasataṃ kho rājañña manussagandho deve ubbādhatī’ti (dī. ni. 2.415). Ayaṃ pana māro nāgariko paricokkho mahesakkho ānubhāvasampanno devarājā samāno mama kucchiyaṃ pavisitvā antānaṃ anto pakkāsayokāse nisinno ativiya paduṭṭho bhavissati. Evarūpaṃ nāma jegucchaṃ paṭikūlaṃ okāsaṃ pavisitvā nisīdituṃ sakkontassa kimaññaṃ akaraṇīyaṃ bhavissati, kiṃ aññaṃ lajjissati, tvaṃ mama ñātikoti pana vutte mudubhāvaṃ anāpajjamāno nāma natthi, handassa ñātikoṭiṃ paṭivijjhitvā mudukeneva naṃ upāyena vissajjessāmī’’ti cintetvā imaṃ desanamārabhi.
សោ មេ ត្វំ ភាគិនេយ្យោ ហោសីតិ សោ ត្វំ តស្មិំ កាលេ មយ្ហំ ភាគិនេយ្យោ ហោសិ។ ឥទំ បវេណិវសេន វុត្តំ។ ទេវលោកស្មិំ បន មារស្ស បិតុ វំសោ បិតាមហស្ស វំសោ រជ្ជំ ករោន្តោ នាម នត្ថិ, បុញ្ញវសេន ទេវលោកេ ទេវរាជា ហុត្វា និព្ពត្តោ, យាវតាយុកំ ឋត្វា ចវតិ។ អញ្ញោ ឯកោ អត្តនា កតេន កម្មេន តស្មិំ ឋានេ អធិបតិ ហុត្វា និព្ពត្តតិ។ ឥតិ អយំ មារោបិ តទា តតោ ចវិត្វា បុន កុសលំ កត្វា ឥមស្មិំ កាលេ តស្មិំ អធិបតិដ្ឋានេ និព្ពត្តោតិ វេទិតព្ពោ។
So me tvaṃ bhāgineyyo hosīti so tvaṃ tasmiṃ kāle mayhaṃ bhāgineyyo hosi. Idaṃ paveṇivasena vuttaṃ. Devalokasmiṃ pana mārassa pitu vaṃso pitāmahassa vaṃso rajjaṃ karonto nāma natthi, puññavasena devaloke devarājā hutvā nibbatto, yāvatāyukaṃ ṭhatvā cavati. Añño eko attanā katena kammena tasmiṃ ṭhāne adhipati hutvā nibbattati. Iti ayaṃ māropi tadā tato cavitvā puna kusalaṃ katvā imasmiṃ kāle tasmiṃ adhipatiṭṭhāne nibbattoti veditabbo.
វិធុរោតិ វិគតធុរោ, អញ្ញេហិ សទ្ធិំ អសទិសោតិ អត្ថោ។ អប្បកសិរេនាតិ អប្បទុក្ខេន។ បសុបាលកាតិ អជេឡកបាលកា។ បថាវិនោតិ មគ្គបដិបន្នា។ កាយេ ឧបចិនិត្វាតិ សមន្តតោ ចិតកំ ពន្ធិត្វា។ អគ្គិំ ទត្វា បក្កមិំសូតិ ឯត្តកេន សរីរំ បរិយាទានំ គមិស្សតីតិ ចិតកស្ស បមាណំ សល្លក្ខេត្វា ចតូសុ ទិសាសុ អគ្គិំ ទត្វា បក្កមិំសុ។ ចិតកោ បទីបសិខា វិយ បជ្ជលិ, ថេរស្ស ឧទកលេណំ បវិសិត្វា និសិន្នកាលោ វិយ អហោសិ។ ចីវរានិ បប្ផោដេត្វាតិ សមាបត្តិតោ វុដ្ឋាយ វិគតធូមេ កិំសុកវណ្ណេ អង្គារេ មទ្ទមានោ ចីវរានិ វិធុនិត្វា។ សរីរេ បនស្ស ឧសុមមត្តម្បិ នាហោសិ, ចីវរេសុ អំសុមត្តម្បិ នជ្ឈាយិ, សមាបត្តិផលំ នាមេតំ។
Vidhuroti vigatadhuro, aññehi saddhiṃ asadisoti attho. Appakasirenāti appadukkhena. Pasupālakāti ajeḷakapālakā. Pathāvinoti maggapaṭipannā. Kāye upacinitvāti samantato citakaṃ bandhitvā. Aggiṃ datvā pakkamiṃsūti ettakena sarīraṃ pariyādānaṃ gamissatīti citakassa pamāṇaṃ sallakkhetvā catūsu disāsu aggiṃ datvā pakkamiṃsu. Citako padīpasikhā viya pajjali, therassa udakaleṇaṃ pavisitvā nisinnakālo viya ahosi. Cīvarāni papphoṭetvāti samāpattito vuṭṭhāya vigatadhūme kiṃsukavaṇṇe aṅgāre maddamāno cīvarāni vidhunitvā. Sarīre panassa usumamattampi nāhosi, cīvaresu aṃsumattampi najjhāyi, samāpattiphalaṃ nāmetaṃ.
៥០៨. អក្កោសថាតិ ទសហិ អក្កោសវត្ថូហិ អក្កោសថ។ បរិភាសថាតិ វាចាយ បរិភាសថ។ រោសេថាតិ ឃដ្ដេថ។ វិហេសេថាតិ ទុក្ខាបេថ។ សព្ពមេតំ វាចាយ ឃដ្ដនស្សេវ អធិវចនំ។ យថា តំ ទូសី មារោតិ យថា ឯតេសំ ទូសី មារោ។ លភេថ ឱតារន្តិ លភេថ ឆិទ្ទំ, កិលេសុប្បត្តិយា អារម្មណំ បច្ចយំ លភេយ្យាតិ អត្ថោ។ មុណ្ឌកាតិអាទីសុ មុណ្ឌេ មុណ្ឌាតិ សមណេ ច សមណាតិ វត្តុំ វដ្ដេយ្យ, ឥមេ បន ហីឡេន្តា មុណ្ឌកា សមណកាតិ អាហំសុ។ ឥព្ភាតិ គហបតិកា។ កិណ្ហាតិ កណ្ហា, កាឡកាតិ អត្ថោ។ ពន្ធុបាទាបច្ចាតិ ឯត្ថ ពន្ធូតិ ព្រហ្មា អធិប្បេតោ ។ តញ្ហិ ព្រាហ្មណា បិតាមហោតិ វោហរន្តិ។ បាទានំ អបច្ចា បាទាបច្ចា, ព្រហ្មុនោ បិដ្ឋិបាទតោ ជាតាតិ អធិប្បាយោ។ តេសំ កិរ អយំ លទ្ធិ – ‘‘ព្រាហ្មណា ព្រហ្មុនោ មុខតោ និក្ខន្តា, ខត្តិយា ឧរតោ, វេស្សា នាភិតោ, សុទ្ទា ជាណុតោ, សមណា បិដ្ឋិបាទតោ’’តិ។
508.Akkosathāti dasahi akkosavatthūhi akkosatha. Paribhāsathāti vācāya paribhāsatha. Rosethāti ghaṭṭetha. Vihesethāti dukkhāpetha. Sabbametaṃ vācāya ghaṭṭanasseva adhivacanaṃ. Yathā taṃ dūsī māroti yathā etesaṃ dūsī māro. Labhetha otāranti labhetha chiddaṃ, kilesuppattiyā ārammaṇaṃ paccayaṃ labheyyāti attho. Muṇḍakātiādīsu muṇḍe muṇḍāti samaṇe ca samaṇāti vattuṃ vaṭṭeyya, ime pana hīḷentā muṇḍakā samaṇakāti āhaṃsu. Ibbhāti gahapatikā. Kiṇhāti kaṇhā, kāḷakāti attho. Bandhupādāpaccāti ettha bandhūti brahmā adhippeto . Tañhi brāhmaṇā pitāmahoti voharanti. Pādānaṃ apaccā pādāpaccā, brahmuno piṭṭhipādato jātāti adhippāyo. Tesaṃ kira ayaṃ laddhi – ‘‘brāhmaṇā brahmuno mukhato nikkhantā, khattiyā urato, vessā nābhito, suddā jāṇuto, samaṇā piṭṭhipādato’’ti.
ឈាយិនោស្មា ឈាយិនោស្មាតិ ឈាយិនោ មយំ ឈាយិនោ មយន្តិ។ មធុរកជាតាតិ អាលសិយជាតា។ ឈាយន្តីតិ ចិន្តយន្តិ។ បជ្ឈាយន្តីតិអាទីនិ ឧបសគ្គវសេន វឌ្ឍិតានិ។ មូសិកំ មគ្គយមានោតិ សាយំ គោចរត្ថាយ សុសិររុក្ខតោ និក្ខន្តំ រុក្ខសាខាយ មូសិកំ បរិយេសន្តោ។ សោ កិរ ឧបសន្តូបសន្តោ វិយ និច្ចលោវ តិដ្ឋតិ, សម្បត្តកាលេ មូសិកំ សហសា គណ្ហាតិ។ កោត្ថូតិ សិង្គាលោ, សោណោតិបិ វទន្តិ។ សន្ធិសមលសង្កដិរេតិ សន្ធិម្ហិ ច សមលេ ច សង្កដិរេ ច។ តត្ថ សន្ធិ នាម ឃរសន្ធិ។ សមលោ នាម គូថនិទ្ធមនបនាឡិ។ សង្កដិរំ នាម សង្ការដ្ឋានំ។ វហច្ឆិន្នោតិ កន្តារតោ និក្ខន្តោ ឆិន្នវហោ។ សន្ធិសមលសង្កដិរេតិ សន្ធិម្ហិ វា សមលេ វា សង្កដិរេ វា។ សោបិ ហិ ពទ្ធគត្តោ វិយ និច្ចលោ ឈាយតិ។
Jhāyinosmā jhāyinosmāti jhāyino mayaṃ jhāyino mayanti. Madhurakajātāti ālasiyajātā. Jhāyantīti cintayanti. Pajjhāyantītiādīni upasaggavasena vaḍḍhitāni. Mūsikaṃ maggayamānoti sāyaṃ gocaratthāya susirarukkhato nikkhantaṃ rukkhasākhāya mūsikaṃ pariyesanto. So kira upasantūpasanto viya niccalova tiṭṭhati, sampattakāle mūsikaṃ sahasā gaṇhāti. Kotthūti siṅgālo, soṇotipi vadanti. Sandhisamalasaṅkaṭireti sandhimhi ca samale ca saṅkaṭire ca. Tattha sandhi nāma gharasandhi. Samalo nāma gūthaniddhamanapanāḷi. Saṅkaṭiraṃ nāma saṅkāraṭṭhānaṃ. Vahacchinnoti kantārato nikkhanto chinnavaho. Sandhisamalasaṅkaṭireti sandhimhi vā samale vā saṅkaṭire vā. Sopi hi baddhagatto viya niccalo jhāyati.
និរយំ ឧបបជ្ជន្តីតិ សចេ មារោ មនុស្សានំ សរីរេ អធិមុច្ចិត្វា ឯវំ ករេយ្យ, មនុស្សានំ អកុសលំ ន ភវេយ្យ, មារស្សេវ ភវេយ្យ។ សរីរេ បន អនធិមុច្ចិត្វា វិសភាគវត្ថុំ វិប្បដិសារារម្មណំ ទស្សេតិ, តទា កិរ សោ ភិក្ខូ ខិប្បំ គហេត្វា មច្ឆេ អជ្ឈោត្ថរន្តេ វិយ, ជាលំ គហេត្វា មច្ឆេ គណ្ហន្តេ វិយ, លេបយដ្ឋិំ ឱឌ្ឌេត្វា សកុណេ ពន្ធន្តេ វិយ, សុនខេហិ សទ្ធិំ អរញ្ញេ មិគវំ ចរន្តេ វិយ, មាតុគាមេ គហេត្វា អាបានភូមិយំ និសិន្នេ វិយ, នច្ចន្តេ វិយ, គាយន្តេ វិយ, ភិក្ខុនីនំ រត្តិដ្ឋានទិវាដ្ឋានេសុ វិសភាគមនុស្សេ និសិន្នេ វិយ, ឋិតេ វិយ ច កត្វា ទស្សេសិ។ មនុស្សា អរញ្ញគតាបិ វនគតាបិ វិហារគតាបិ វិប្បដិសារារម្មណំ បស្សិត្វា អាគន្ត្វា អញ្ញេសំ កថេន្តិ – ‘‘សមណា ឯវរូបំ អស្សមណកំ អននុច្ឆវិកំ ករោន្តិ, ឯតេសំ ទិន្នេ កុតោ កុសលំ, មា ឯតេសំ កិញ្ចិ អទត្ថា’’តិ។ ឯវំ តេ មនុស្សា ទិដ្ឋទិដ្ឋដ្ឋានេ សីលវន្តេ អក្កោសន្តា អបុញ្ញំ បសវិត្វា អបាយបូរកា អហេសុំ។ តេន វុត្តំ ‘‘និរយំ ឧបបជ្ជន្តី’’តិ។
Nirayaṃ upapajjantīti sace māro manussānaṃ sarīre adhimuccitvā evaṃ kareyya, manussānaṃ akusalaṃ na bhaveyya, mārasseva bhaveyya. Sarīre pana anadhimuccitvā visabhāgavatthuṃ vippaṭisārārammaṇaṃ dasseti, tadā kira so bhikkhū khippaṃ gahetvā macche ajjhottharante viya, jālaṃ gahetvā macche gaṇhante viya, lepayaṭṭhiṃ oḍḍetvā sakuṇe bandhante viya, sunakhehi saddhiṃ araññe migavaṃ carante viya, mātugāme gahetvā āpānabhūmiyaṃ nisinne viya, naccante viya, gāyante viya, bhikkhunīnaṃ rattiṭṭhānadivāṭṭhānesu visabhāgamanusse nisinne viya, ṭhite viya ca katvā dassesi. Manussā araññagatāpi vanagatāpi vihāragatāpi vippaṭisārārammaṇaṃ passitvā āgantvā aññesaṃ kathenti – ‘‘samaṇā evarūpaṃ assamaṇakaṃ ananucchavikaṃ karonti, etesaṃ dinne kuto kusalaṃ, mā etesaṃ kiñci adatthā’’ti. Evaṃ te manussā diṭṭhadiṭṭhaṭṭhāne sīlavante akkosantā apuññaṃ pasavitvā apāyapūrakā ahesuṃ. Tena vuttaṃ ‘‘nirayaṃ upapajjantī’’ti.
៥០៩. អន្វាវិដ្ឋាតិ អាវដ្ដិតា។ ផរិត្វា វិហរិំសូតិ ន កេវលំ ផរិត្វា វិហរិំសុ។ កកុសន្ធស្ស បន ភគវតោ ឱវាទេ ឋត្វា ឥមេ ចត្តារោ ព្រហ្មវិហារេ និព្ពត្តេត្វា ឈានបទដ្ឋានំ វិបស្សនំ វឌ្ឍេត្វា អរហត្តេ បតិដ្ឋហិំសុ។
509.Anvāviṭṭhāti āvaṭṭitā. Pharitvā vihariṃsūti na kevalaṃ pharitvā vihariṃsu. Kakusandhassa pana bhagavato ovāde ṭhatvā ime cattāro brahmavihāre nibbattetvā jhānapadaṭṭhānaṃ vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahatte patiṭṭhahiṃsu.
៥១០. អាគតិំ វា គតិំ វាតិ បដិសន្ធិវសេន អាគមនដ្ឋានំ វា, ចុតិវសេន គមនដ្ឋានំ វា ន ជានាមិ។ សិយា ចិត្តស្ស អញ្ញថត្តន្តិ សោមនស្សវសេន អញ្ញថត្តំ ភវេយ្យ។ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជន្តីតិ ឥធាបិ បុរិមនយេនេវ អត្ថោ វេទិតព្ពោ។ យថា ហិ បុព្ពេ វិប្បដិសារករំ អារម្មណំ ទស្សេតិ, ឯវមិធាបិ បសាទករំ។ សោ កិរ តទា មនុស្សានំ ទស្សនដ្ឋានេ ភិក្ខូ អាកាសេ គច្ឆន្តេ វិយ, ឋិតេ វិយ បល្លង្កេន និសិន្នេ វិយ, អាកាសេ សូចិកម្មំ ករោន្តេ វិយ, បោត្ថកំ វាចេន្តេ វិយ, អាកាសេ ចីវរំ បសារេត្វា កាយំ ឧតុំ គណ្ហាបេន្តេ វិយ, នវបព្ពជិតេ អាកាសេន ចរន្តេ វិយ, តរុណសាមណេរេ អាកាសេ ឋត្វា បុប្ផានិ ឱចិនន្តេ វិយ កត្វា ទស្សេសិ។ មនុស្សា អរញ្ញគតាបិ វនគតាបិ វិហារគតាបិ បព្ពជិតានំ តំ បដិបត្តិំ ទិស្វា អាគន្ត្វា អញ្ញេសំ កថេន្តិ – ‘‘ភិក្ខូសុ អន្តមសោ សាមណេរាបិ ឯវំមហិទ្ធិកោ មហានុភាវា, ឯតេសំ ទិន្នំ មហប្ផលំ នាម ហោតិ, ឯតេសំ ទេថ សក្ករោថា’’តិ។ តតោ មនុស្សា ភិក្ខុសង្ឃំ ចតូហិ បច្ចយេហិ សក្ករោន្តា ពហុំ បុញ្ញំ កត្វា សគ្គបថបូរកា អហេសុំ។ តេន វុត្តំ ‘‘សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជន្តី’’តិ។
510.Āgatiṃvā gatiṃ vāti paṭisandhivasena āgamanaṭṭhānaṃ vā, cutivasena gamanaṭṭhānaṃ vā na jānāmi. Siyā cittassa aññathattanti somanassavasena aññathattaṃ bhaveyya. Saggaṃ lokaṃ upapajjantīti idhāpi purimanayeneva attho veditabbo. Yathā hi pubbe vippaṭisārakaraṃ ārammaṇaṃ dasseti, evamidhāpi pasādakaraṃ. So kira tadā manussānaṃ dassanaṭṭhāne bhikkhū ākāse gacchante viya, ṭhite viya pallaṅkena nisinne viya, ākāse sūcikammaṃ karonte viya, potthakaṃ vācente viya, ākāse cīvaraṃ pasāretvā kāyaṃ utuṃ gaṇhāpente viya, navapabbajite ākāsena carante viya, taruṇasāmaṇere ākāse ṭhatvā pupphāni ocinante viya katvā dassesi. Manussā araññagatāpi vanagatāpi vihāragatāpi pabbajitānaṃ taṃ paṭipattiṃ disvā āgantvā aññesaṃ kathenti – ‘‘bhikkhūsu antamaso sāmaṇerāpi evaṃmahiddhiko mahānubhāvā, etesaṃ dinnaṃ mahapphalaṃ nāma hoti, etesaṃ detha sakkarothā’’ti. Tato manussā bhikkhusaṅghaṃ catūhi paccayehi sakkarontā bahuṃ puññaṃ katvā saggapathapūrakā ahesuṃ. Tena vuttaṃ ‘‘saggaṃ lokaṃ upapajjantī’’ti.
៥១១. ឯថ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, អសុភានុបស្សិនោ កាយេ វិហរថាតិ ភគវា សកលជម្ពុទីបំ អាហិណ្ឌន្តោ អន្តមសោ ទ្វិន្នម្បិ តិណ្ណម្បិ ភិក្ខូនំ វសនដ្ឋានំ គន្ត្វា –
511.Etha tumhe, bhikkhave, asubhānupassino kāye viharathāti bhagavā sakalajambudīpaṃ āhiṇḍanto antamaso dvinnampi tiṇṇampi bhikkhūnaṃ vasanaṭṭhānaṃ gantvā –
‘‘អសុភសញ្ញាបរិចិតេន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ ចេតសា ពហុលំ វិហរតោ មេថុនធម្មសមាបត្តិយា ចិត្តំ បតិលីយតិ បតិកុដតិ បតិវត្តតិ ន សម្បសារិយតិ, ឧបេក្ខា វា បាដិកុល្យតា វា សណ្ឋាតិ។
‘‘Asubhasaññāparicitena, bhikkhave, bhikkhuno cetasā bahulaṃ viharato methunadhammasamāpattiyā cittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati na sampasāriyati, upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti.
អាហារេ បដិកូលសញ្ញាបរិចិតេន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ ចេតសា ពហុលំ វិហរតោ រសតណ្ហាយ ចិត្តំ បតិលីយតិ បតិកុដតិ បតិវត្តតិ ន សម្បសារិយតិ, ឧបេក្ខា វា បាដិកុល្យតា វា សណ្ឋាតិ។
Āhāre paṭikūlasaññāparicitena, bhikkhave, bhikkhuno cetasā bahulaṃ viharato rasataṇhāya cittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati na sampasāriyati, upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti.
សព្ពលោកេ អនភិរតិសញ្ញាបរិចិតេន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ ចេតសា ពហុលំ វិហរតោ លោកចិត្រេសុ ចិត្តំ បតិលីយតិ បតិកុដតិ បតិវត្តតិ ន សម្បសារិយតិ, ឧបេក្ខា វា បាដិកុល្យតា វា សណ្ឋាតិ។
Sabbaloke anabhiratisaññāparicitena, bhikkhave, bhikkhuno cetasā bahulaṃ viharato lokacitresu cittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati na sampasāriyati, upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti.
អនិច្ចសញ្ញាបរិចិតេន , ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ ចេតសា ពហុលំ វិហរតោ លាភសក្ការសិលោកេ ចិត្តំ បតិលីយតិ បតិកុដតិ បតិវត្តតិ ន សម្បសារិយតិ, ឧបេក្ខា វា បាដិកុល្យតា វា សណ្ឋាតី’’តិ (អ. និ. ៧.៤៩) ឯវំ អានិសំសំ ទស្សេត្វា –
Aniccasaññāparicitena , bhikkhave, bhikkhuno cetasā bahulaṃ viharato lābhasakkārasiloke cittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati na sampasāriyati, upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhātī’’ti (a. ni. 7.49) evaṃ ānisaṃsaṃ dassetvā –
ឯថ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, អសុភានុបស្សី កាយេ វិហរថ, អាហារេ បដិកូលសញ្ញិនោ សព្ពលោកេ អនភិរតិសញ្ញិនោ សព្ពសង្ខារេសុ អនិច្ចានុបស្សិនោតិ។ ឥមានិ ចត្តារិ កម្មដ្ឋានានិ កថេសិ។ តេបិ ភិក្ខូ ឥមេសុ ចតូសុ កម្មដ្ឋានេសុ កម្មំ ករោន្តា វិបស្សនំ វឌ្ឍេត្វា សព្ពាសវេ ខេបេត្វា អរហត្តេ បតិដ្ឋហិំសុ, ឥមានិបិ ចត្តារិ កម្មដ្ឋានានិ រាគសន្តានិ ទោសមោហសន្តានិ រាគបដិឃាតានិ ទោសមោហបដិឃាតានិ ចាតិ។
Etha tumhe, bhikkhave, asubhānupassī kāye viharatha, āhāre paṭikūlasaññino sabbaloke anabhiratisaññino sabbasaṅkhāresu aniccānupassinoti. Imāni cattāri kammaṭṭhānāni kathesi. Tepi bhikkhū imesu catūsu kammaṭṭhānesu kammaṃ karontā vipassanaṃ vaḍḍhetvā sabbāsave khepetvā arahatte patiṭṭhahiṃsu, imānipi cattāri kammaṭṭhānāni rāgasantāni dosamohasantāni rāgapaṭighātāni dosamohapaṭighātāni cāti.
៥១២. សក្ខរំ គហេត្វាតិ អន្តោមុដ្ឋិយំ តិដ្ឋនបមាណំ បាសាណំ គហេត្វា។ អយញ្ហិ ព្រាហ្មណគហបតិកេហិ ភិក្ខូ អក្កោសាបេត្វាបិ, ព្រាហ្មណគហបតិកានំ វសេន ភិក្ខុសង្ឃស្ស លាភសក្ការំ ឧប្បាទាបេត្វាបិ, ឱតារំ អលភន្តោ ឥទានិ សហត្ថា ឧបក្កមិតុកាមោ អញ្ញតរស្ស កុមារស្ស សរីរេ អធិមុច្ចិត្វា ឯវរូបំ បាសាណំ អគ្គហេសិ។ តំ សន្ធាយ វុត្តំ ‘‘សក្ខរំ គហេត្វា’’តិ។
512.Sakkharaṃ gahetvāti antomuṭṭhiyaṃ tiṭṭhanapamāṇaṃ pāsāṇaṃ gahetvā. Ayañhi brāhmaṇagahapatikehi bhikkhū akkosāpetvāpi, brāhmaṇagahapatikānaṃ vasena bhikkhusaṅghassa lābhasakkāraṃ uppādāpetvāpi, otāraṃ alabhanto idāni sahatthā upakkamitukāmo aññatarassa kumārassa sarīre adhimuccitvā evarūpaṃ pāsāṇaṃ aggahesi. Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘sakkharaṃ gahetvā’’ti.
សីសំ វោ ភិន្ទីតិ សីសំ ភិន្ទិ, មហាចម្មំ ឆិជ្ជិត្វា មំសំ ទ្វេធា អហោសិ។ សក្ខរា បនស្ស សីសកដាហំ អភិន្ទិត្វា អដ្ឋិំ អាហច្ចេវ និវត្តា។ នាគាបលោកិតំ អបលោកេសីតិ បហារសទ្ទំ សុត្វា យថា នាម ហត្ថិនាគោ ឥតោ វា ឯត្តោ វា អបលោកេតុកាមោ គីវំ អបរិវត្តេត្វា សកលសរីរេនេវ និវត្តិត្វា អបលោកេតិ។ ឯវំ សកលសរីរេនេវ និវត្តិត្វា អបលោកេសិ។ យថា ហិ មហាជនស្ស អដ្ឋីនិ កោដិយា កោដិំ អាហច្ច ឋិតានិ, បច្ចេកពុទ្ធានំ អង្កុសលគ្គានិ, ន ឯវំ ពុទ្ធានំ។ ពុទ្ធានំ បន សង្ខលិកានិ វិយ ឯកាពទ្ធានិ ហុត្វា ឋិតានិ, តស្មា បច្ឆតោ អបលោកនកាលេ ន សក្កា ហោតិ គីវំ បរិវត្តេតុំ។ យថា បន ហត្ថិនាគោ បច្ឆាភាគំ អបលោកេតុកាមោ សកលសរីរេនេវ បរិវត្តតិ, ឯវំ បរិវត្តិតព្ពំ ហោតិ។ តស្មា ភគវា យន្តេន បរិវត្តិតា សុវណ្ណបដិមា វិយ សកលសរីរេនេវ និវត្តិត្វា អបលោកេសិ , អបលោកេត្វា ឋិតោ បន, ‘‘ន វាយំ ទូសី មារោ មត្តមញ្ញាសី’’តិ អាហ។ តស្សត្ថោ, អយំ ទូសី មារោ បាបំ ករោន្តោ នេវ បមាណំ អញ្ញាសិ, បមាណាតិក្កន្តមកាសីតិ។
Sīsaṃ vo bhindīti sīsaṃ bhindi, mahācammaṃ chijjitvā maṃsaṃ dvedhā ahosi. Sakkharā panassa sīsakaṭāhaṃ abhinditvā aṭṭhiṃ āhacceva nivattā. Nāgāpalokitaṃ apalokesīti pahārasaddaṃ sutvā yathā nāma hatthināgo ito vā etto vā apaloketukāmo gīvaṃ aparivattetvā sakalasarīreneva nivattitvā apaloketi. Evaṃ sakalasarīreneva nivattitvā apalokesi. Yathā hi mahājanassa aṭṭhīni koṭiyā koṭiṃ āhacca ṭhitāni, paccekabuddhānaṃ aṅkusalaggāni, na evaṃ buddhānaṃ. Buddhānaṃ pana saṅkhalikāni viya ekābaddhāni hutvā ṭhitāni, tasmā pacchato apalokanakāle na sakkā hoti gīvaṃ parivattetuṃ. Yathā pana hatthināgo pacchābhāgaṃ apaloketukāmo sakalasarīreneva parivattati, evaṃ parivattitabbaṃ hoti. Tasmā bhagavā yantena parivattitā suvaṇṇapaṭimā viya sakalasarīreneva nivattitvā apalokesi , apaloketvā ṭhito pana, ‘‘na vāyaṃ dūsī māro mattamaññāsī’’ti āha. Tassattho, ayaṃ dūsī māro pāpaṃ karonto neva pamāṇaṃ aññāsi, pamāṇātikkantamakāsīti.
សហាបលោកនាយាតិ កកុសន្ធស្ស ភគវតោ អបលោកនេនេវ សហ តង្ខណញ្ញេវ។ តម្ហា ច ឋានា ចវីតិ តម្ហា ច ទេវដ្ឋានា ចុតោ, មហានិរយំ ឧបបន្នោតិ អត្ថោ។ ចវមានោ ហិ ន យត្ថ កត្ថចិ ឋិតោ ចវតិ, តស្មា វសវត្តិទេវលោកំ អាគន្ត្វា ចុតោ, ‘‘សហាបលោកនាយា’’តិ ច វចនតោ ន ភគវតោ អបលោកិតត្តា ចុតោតិ វេទិតព្ពោ, ចុតិកាលទស្សនមត្តមេវ ហេតំ។ ឧឡារេ បន មហាសាវកេ វិរទ្ធត្តា កុទារិយា បហដំ វិយស្ស អាយុ តត្ថេវ ឆិជ្ជិត្វា គតន្តិ វេទិតព្ពំ។ តយោ នាមធេយ្យា ហោន្តីតិ តីណិ នាមានិ ហោន្តិ។ ឆផស្សាយតនិកោតិ ឆសុ ផស្សាយតនេសុ បាដិយេក្កាយ វេទនាយ បច្ចយោ។
Sahāpalokanāyāti kakusandhassa bhagavato apalokaneneva saha taṅkhaṇaññeva. Tamhā ca ṭhānā cavīti tamhā ca devaṭṭhānā cuto, mahānirayaṃ upapannoti attho. Cavamāno hi na yattha katthaci ṭhito cavati, tasmā vasavattidevalokaṃ āgantvā cuto, ‘‘sahāpalokanāyā’’ti ca vacanato na bhagavato apalokitattā cutoti veditabbo, cutikāladassanamattameva hetaṃ. Uḷāre pana mahāsāvake viraddhattā kudāriyā pahaṭaṃ viyassa āyu tattheva chijjitvā gatanti veditabbaṃ. Tayo nāmadheyyā hontīti tīṇi nāmāni honti. Chaphassāyatanikoti chasu phassāyatanesu pāṭiyekkāya vedanāya paccayo.
សង្កុសមាហតោតិ អយសូលេហិ សមាហតោ។ បច្ចត្តវេទនិយោតិ សយមេវ វេទនាជនកោ។ សង្កុនា សង្កុ ហទយេ សមាគច្ឆេយ្យាតិ អយសូលេន សទ្ធិំ អយសូលំ ហទយមជ្ឈេ សមាគច្ឆេយ្យ។ តស្មិំ កិរ និរយេ ឧបបន្នានំ តិគាវុតោ អត្តភាវោ ហោតិ, ថេរស្សាបិ តាទិសោ អហោសិ។ អថស្ស ហិ និរយបាលា តាលក្ខន្ធបមាណានិ អយសូលានិ អាទិត្តានិ សម្បជ្ជលិតានិ សជោតិភូតានិ សយមេវ គហេត្វា បុនប្បុនំ និវត្តមានា, – ‘‘ឥមិនា តេ ឋានេន ចិន្តេត្វា បាបំ កត’’ន្តិ បូវទោណិយំ បូវំ កោដ្ដេន្តោ វិយ ហទយមជ្ឈំ កោដ្ដេត្វា, បណ្ណាស ជនា បាទាភិមុខា បណ្ណាស ជនា សីសាភិមុខា កោដ្ដេត្វា គច្ឆន្តិ, ឯវំ គច្ឆន្តា បញ្ចហិ វស្សសតេហិ ឧភោ អន្តេ បត្វា បុន និវត្តមានា បញ្ចហិ វស្សសតេហិ ហទយមជ្ឈំ អាគច្ឆន្តិ។ តំ សន្ធាយ ឯវំ វុត្តំ។
Saṅkusamāhatoti ayasūlehi samāhato. Paccattavedaniyoti sayameva vedanājanako. Saṅkunā saṅku hadaye samāgaccheyyāti ayasūlena saddhiṃ ayasūlaṃ hadayamajjhe samāgaccheyya. Tasmiṃ kira niraye upapannānaṃ tigāvuto attabhāvo hoti, therassāpi tādiso ahosi. Athassa hi nirayapālā tālakkhandhapamāṇāni ayasūlāni ādittāni sampajjalitāni sajotibhūtāni sayameva gahetvā punappunaṃ nivattamānā, – ‘‘iminā te ṭhānena cintetvā pāpaṃ kata’’nti pūvadoṇiyaṃ pūvaṃ koṭṭento viya hadayamajjhaṃ koṭṭetvā, paṇṇāsa janā pādābhimukhā paṇṇāsa janā sīsābhimukhā koṭṭetvā gacchanti, evaṃ gacchantā pañcahi vassasatehi ubho ante patvā puna nivattamānā pañcahi vassasatehi hadayamajjhaṃ āgacchanti. Taṃ sandhāya evaṃ vuttaṃ.
វុដ្ឋានិមន្តិ វិបាកវុដ្ឋានវេទនំ។ សា កិរ មហានិរយេ វេទនាតោ ទុក្ខតរា ហោតិ, យថា ហិ សិនេហបានសត្តាហតោ បរិហារសត្តាហំ ទុក្ខតរំ, ឯវំ មហានិរយទុក្ខតោ ឧស្សទេ វិបាកវុដ្ឋានវេទនា ទុក្ខតរាតិ វទន្តិ។ សេយ្យថាបិ មច្ឆស្សាតិ បុរិសសីសញ្ហិ វដ្ដំ ហោតិ, សូលេន បហរន្តស្ស បហារោ ឋានំ ន លភតិ បរិគលតិ, មច្ឆសីសំ អាយតំ បុថុលំ, បហារោ ឋានំ លភតិ , អវិរជ្ឈិត្វា កម្មការណា សុករា ហោតិ, តស្មា ឯវរូបំ សីសំ ហោតិ។
Vuṭṭhānimanti vipākavuṭṭhānavedanaṃ. Sā kira mahāniraye vedanāto dukkhatarā hoti, yathā hi sinehapānasattāhato parihārasattāhaṃ dukkhataraṃ, evaṃ mahānirayadukkhato ussade vipākavuṭṭhānavedanā dukkhatarāti vadanti. Seyyathāpi macchassāti purisasīsañhi vaṭṭaṃ hoti, sūlena paharantassa pahāro ṭhānaṃ na labhati parigalati, macchasīsaṃ āyataṃ puthulaṃ, pahāro ṭhānaṃ labhati , avirajjhitvā kammakāraṇā sukarā hoti, tasmā evarūpaṃ sīsaṃ hoti.
៥១៣. វិធុរំ សាវកមាសជ្ជាតិ វិធុរំ សាវកំ ឃដ្ដយិត្វា។ បច្ចត្តវេទនាតិ សយមេវ បាដិយេក្កវេទនាជនកា។ ឦទិសោ និរយោ អាសីតិ ឥមស្មិំ ឋានេ និរយោ ទេវទូតសុត្តេន ទីបេតព្ពោ។ កណ្ហ-ទុក្ខំ និគច្ឆសីតិ កាឡក-មារ, ទុក្ខំ វិន្ទិស្សសិ។ មជ្ឈេ សរស្សាតិ មហាសមុទ្ទស្ស មជ្ឈេ ឧទកំ វត្ថុំ កត្វា និព្ពត្តវិមានានិ កប្បដ្ឋិតិកានិ ហោន្តិ, តេសំ វេឡុរិយស្ស វិយ វណ្ណោ ហោតិ, បព្ពតមត្ថកេ ជលិតនឡគ្គិក្ខន្ធោ វិយ ច នេសំ អច្ចិយោ ជោតន្តិ, បភស្សរា បភាសម្បន្នា ហោន្តិ, តេសុ វិមានេសុ នីលភេទាទិវសេន នានត្តវណ្ណា អច្ឆរា នច្ចន្តិ។ យោ ឯតមភិជានាតីតិ យោ ឯតំ វិមានវត្ថុំ ជានាតីតិ អត្ថោ។ ឯវមេត្ថ វិមានបេតវត្ថុកេនេវ អត្ថោ វេទិតព្ពោ។ បាទង្គុដ្ឋេន កម្បយីតិ ឥទំ បាសាទកម្បនសុត្តេន ទីបេតព្ពំ។ យោ វេជយន្តំ បាសាទន្តិ ឥទំ ចូឡតណ្ហាសង្ខយវិមុត្តិសុត្តេន ទីបេតព្ពំ។ សក្កំ សោ បរិបុច្ឆតីតិ ឥទម្បិ តេនេវ ទីបេតព្ពំ។ សុធម្មាយាភិតោ សភន្តិ សុធម្មសភាយ សមីបេ, អយំ បន ព្រហ្មលោកេ សុធម្មសភាវ, ន តាវតិំសភវនេ។ សុធម្មសភាវិរហិតោ ហិ ទេវលោកោ នាម នត្ថិ។
513.Vidhuraṃ sāvakamāsajjāti vidhuraṃ sāvakaṃ ghaṭṭayitvā. Paccattavedanāti sayameva pāṭiyekkavedanājanakā. Īdiso nirayo āsīti imasmiṃ ṭhāne nirayo devadūtasuttena dīpetabbo. Kaṇha-dukkhaṃ nigacchasīti kāḷaka-māra, dukkhaṃ vindissasi. Majjhe sarassāti mahāsamuddassa majjhe udakaṃ vatthuṃ katvā nibbattavimānāni kappaṭṭhitikāni honti, tesaṃ veḷuriyassa viya vaṇṇo hoti, pabbatamatthake jalitanaḷaggikkhandho viya ca nesaṃ acciyo jotanti, pabhassarā pabhāsampannā honti, tesu vimānesu nīlabhedādivasena nānattavaṇṇā accharā naccanti. Yo etamabhijānātīti yo etaṃ vimānavatthuṃ jānātīti attho. Evamettha vimānapetavatthukeneva attho veditabbo. Pādaṅguṭṭhena kampayīti idaṃ pāsādakampanasuttena dīpetabbaṃ. Yo vejayantaṃ pāsādanti idaṃ cūḷataṇhāsaṅkhayavimuttisuttena dīpetabbaṃ. Sakkaṃ so paripucchatīti idampi teneva dīpetabbaṃ. Sudhammāyābhito sabhanti sudhammasabhāya samīpe, ayaṃ pana brahmaloke sudhammasabhāva, na tāvatiṃsabhavane. Sudhammasabhāvirahito hi devaloko nāma natthi.
ព្រហ្មលោកេ បភស្សរន្តិ ព្រហ្មលោកេ មហាមោគ្គល្លានមហាកស្សបាទីហិ សាវកេហិ សទ្ធិំ តស្ស តេជោធាតុំ សមាបជ្ជិត្វា និសិន្នស្ស ភគវតោ ឱភាសំ។ ឯកស្មិញ្ហិ សមយេ ភគវា ព្រហ្មលោកេ សុធម្មាយ ទេវសភាយ សន្និបតិត្វា, – ‘‘អត្ថិ នុ ខោ កោចិ សមណោ វា ព្រាហ្មណោ វា ឯវំមហិទ្ធិកោ។ យោ ឥធ អាគន្តុំ សក្កុណេយ្យា’’តិ ចិន្តេន្តស្សេវ ព្រហ្មគណស្ស ចិត្តមញ្ញាយ តត្ថ គន្ត្វា ព្រហ្មគណស្ស មត្ថកេ និសិន្នោ តេជោធាតុំ សមាបជ្ជិត្វា មហាមោគ្គល្លានាទីនំ អាគមនំ ចិន្តេសិ។ តេបិ គន្ត្វា សត្ថារំ វន្ទិត្វា តេជោធាតុំ សមាបជ្ជិត្វា បច្ចេកំ ទិសាសុ និសីទិំសុ, សកលព្រហ្មលោកោ ឯកោភាសោ អហោសិ។ សត្ថា ចតុសច្ចប្បកាសនំ ធម្មំ ទេសេសិ, ទេសនាបរិយោសានេ អនេកានិ ព្រហ្មសហស្សានិ មគ្គផលេសុ បតិដ្ឋហិំសុ។ តំ សន្ធាយិមា គាថា វុត្តា, សោ បនាយមត្ថោ អញ្ញតរព្រហ្មសុត្តេន ទីបេតព្ពោ។
Brahmaloke pabhassaranti brahmaloke mahāmoggallānamahākassapādīhi sāvakehi saddhiṃ tassa tejodhātuṃ samāpajjitvā nisinnassa bhagavato obhāsaṃ. Ekasmiñhi samaye bhagavā brahmaloke sudhammāya devasabhāya sannipatitvā, – ‘‘atthi nu kho koci samaṇo vā brāhmaṇo vā evaṃmahiddhiko. Yo idha āgantuṃ sakkuṇeyyā’’ti cintentasseva brahmagaṇassa cittamaññāya tattha gantvā brahmagaṇassa matthake nisinno tejodhātuṃ samāpajjitvā mahāmoggallānādīnaṃ āgamanaṃ cintesi. Tepi gantvā satthāraṃ vanditvā tejodhātuṃ samāpajjitvā paccekaṃ disāsu nisīdiṃsu, sakalabrahmaloko ekobhāso ahosi. Satthā catusaccappakāsanaṃ dhammaṃ desesi, desanāpariyosāne anekāni brahmasahassāni maggaphalesu patiṭṭhahiṃsu. Taṃ sandhāyimā gāthā vuttā, so panāyamattho aññatarabrahmasuttena dīpetabbo.
វិមោក្ខេន អផស្សយីតិ ឈានវិមោក្ខេន ផុសិ។ វនន្តិ ជម្ពុទីបំ។ បុព្ពវិទេហានន្តិ បុព្ពវិទេហានញ្ច ទីបំ។ យេ ច ភូមិសយា នរាតិ ភូមិសយា នរា នាម អបរគោយានកា ច ឧត្តរកុរុកា ច។ តេបិ សព្ពេ ផុសីតិ វុត្តំ ហោតិ។ អយំ បន អត្ថោ នន្ទោបនន្ទទមនេន ទីបេតព្ពោ។ វត្ថុ វិសុទ្ធិមគ្គេ ឥទ្ធិកថាយ វិត្ថារិតំ។ អបុញ្ញំ បសវីតិ អបុញ្ញំ បដិលភិ។ អាសំ មា អកាសិ ភិក្ខូសូតិ ភិក្ខូ វិហេសេមីតិ ឯតំ អាសំ មា អកាសិ។ សេសំ សព្ពត្ថ ឧត្តានមេវាតិ។
Vimokkhenaaphassayīti jhānavimokkhena phusi. Vananti jambudīpaṃ. Pubbavidehānanti pubbavidehānañca dīpaṃ. Ye ca bhūmisayā narāti bhūmisayā narā nāma aparagoyānakā ca uttarakurukā ca. Tepi sabbe phusīti vuttaṃ hoti. Ayaṃ pana attho nandopanandadamanena dīpetabbo. Vatthu visuddhimagge iddhikathāya vitthāritaṃ. Apuññaṃ pasavīti apuññaṃ paṭilabhi. Āsaṃ mā akāsi bhikkhūsūti bhikkhū vihesemīti etaṃ āsaṃ mā akāsi. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
បបញ្ចសូទនិយា មជ្ឈិមនិកាយដ្ឋកថាយ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
មារតជ្ជនីយសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Māratajjanīyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
បញ្ចមវគ្គវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Pañcamavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
មូលបណ្ណាសដ្ឋកថា និដ្ឋិតា។
Mūlapaṇṇāsaṭṭhakathā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / មជ្ឈិមនិកាយ • Majjhimanikāya / ១០. មារតជ្ជនីយសុត្តំ • 10. Māratajjanīyasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / មជ្ឈិមនិកាយ (ដីកា) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ១០. មារតជ្ជនីយសុត្តវណ្ណនា • 10. Māratajjanīyasuttavaṇṇanā
