ಪುಗ್ಗಲಪಞ್ಞತ್ತಿ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

Puggalapaññatti-aṭṭhakathā

ನಿಪುಣತ್ಥಂ ಪಕರಣಂ, ಧಾತುಭೇದಪ್ಪಕಾಸನೋ।

Nipuṇatthaṃ pakaraṇaṃ, dhātubhedappakāsano;

ಸತ್ಥಾ ಧಾತುಕಥಂ ನಾಮ, ದೇಸಯಿತ್ವಾ ಸುರಾಲಯೇ॥

Satthā dhātukathaṃ nāma, desayitvā surālaye.

ಅನನ್ತರಂ ತಸ್ಸ ಜಿನೋ, ಪಞ್ಞತ್ತಿಭೇದದೀಪನಂ।

Anantaraṃ tassa jino, paññattibhedadīpanaṃ;

ಆಹ ಪುಗ್ಗಲಪಞ್ಞತ್ತಿಂ, ಯಂ ಲೋಕೇ ಅಗ್ಗಪುಗ್ಗಲೋ॥

Āha puggalapaññattiṃ, yaṃ loke aggapuggalo.

ತಸ್ಸಾ ಸಂವಣ್ಣನೋಕಾಸೋ, ಯಸ್ಮಾ ದಾನಿ ಉಪಾಗತೋ।

Tassā saṃvaṇṇanokāso, yasmā dāni upāgato;

ತಸ್ಮಾ ನಂ ವಣ್ಣಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ತಂ ಸುಣಾಥ ಸಮಾಹಿತಾತಿ॥

Tasmā naṃ vaṇṇayissāmi, taṃ suṇātha samāhitāti.

೧. ಮಾತಿಕಾವಣ್ಣನಾ

1. Mātikāvaṇṇanā

೧. ಛ ಪಞ್ಞತ್ತಿಯೋ – ಖನ್ಧಪಞ್ಞತ್ತಿ…ಪೇ॰… ಪುಗ್ಗಲಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ ಅಯಂ ತಾವ ಪುಗ್ಗಲಪಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ಉದ್ದೇಸೋ। ತತ್ಥ ಛಾತಿ ಗಣನಪರಿಚ್ಛೇದೋ। ತೇನ ಯೇ ಧಮ್ಮೇ ಇಧ ಪಞ್ಞಪೇತುಕಾಮೋ ತೇಸಂ ಗಣನವಸೇನ ಸಂಖೇಪತೋ ಪಞ್ಞತ್ತಿಪರಿಚ್ಛೇದಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಪಞ್ಞತ್ತಿಯೋತಿ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಧಮ್ಮನಿದಸ್ಸನಂ। ತತ್ಥ ‘‘ಆಚಿಕ್ಖತಿ ದೇಸೇತಿ ಪಞ್ಞಪೇತಿ ಪಟ್ಠಪೇತೀ’’ತಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೨.೨೦) ಆಗತಟ್ಠಾನೇ ಪಞ್ಞಾಪನಾ ದಸ್ಸನಾ ಪಕಾಸನಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ। ‘‘ಸುಪಞ್ಞತ್ತಂ ಮಞ್ಚಪೀಠ’’ನ್ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೨೬೯) ಆಗತಟ್ಠಾನೇ ಠಪನಾ ನಿಕ್ಖಿಪನಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ। ಇಧ ಉಭಯಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ಛ ಪಞ್ಞತ್ತಿಯೋತಿ ಹಿ ಛ ಪಞ್ಞಾಪನಾ, ಛ ದಸ್ಸನಾ ಪಕಾಸನಾತಿಪಿ; ಛ ಠಪನಾ ನಿಕ್ಖಿಪನಾತಿಪಿ ಇಧ ಅಧಿಪ್ಪೇತಮೇವ। ನಾಮಪಞ್ಞತ್ತಿ ಹಿ ತೇ ತೇ ಧಮ್ಮೇ ದಸ್ಸೇತಿಪಿ, ತೇನ ತೇನ ಕೋಟ್ಠಾಸೇನ ಠಪೇತಿಪಿ।

1. Chapaññattiyo – khandhapaññatti…pe… puggalapaññattīti ayaṃ tāva puggalapaññattiyā uddeso. Tattha chāti gaṇanaparicchedo. Tena ye dhamme idha paññapetukāmo tesaṃ gaṇanavasena saṃkhepato paññattiparicchedaṃ dasseti. Paññattiyoti paricchinnadhammanidassanaṃ. Tattha ‘‘ācikkhati deseti paññapeti paṭṭhapetī’’ti (saṃ. ni. 2.20) āgataṭṭhāne paññāpanā dassanā pakāsanā paññatti nāma. ‘‘Supaññattaṃ mañcapīṭha’’nti (pārā. 269) āgataṭṭhāne ṭhapanā nikkhipanā paññatti nāma. Idha ubhayampi vaṭṭati. Cha paññattiyoti hi cha paññāpanā, cha dassanā pakāsanātipi; cha ṭhapanā nikkhipanātipi idha adhippetameva. Nāmapaññatti hi te te dhamme dassetipi, tena tena koṭṭhāsena ṭhapetipi.

ಖನ್ಧಪಞ್ಞತ್ತೀತಿಆದಿ ಪನ ಸಂಖೇಪತೋ ತಾಸಂ ಪಞ್ಞತ್ತೀನಂ ಸರೂಪದಸ್ಸನಂ। ತತ್ಥ ಖನ್ಧಾನಂ ‘ಖನ್ಧಾ’ತಿ ಪಞ್ಞಾಪನಾ ದಸ್ಸನಾ ಪಕಾಸನಾ ಠಪನಾ ನಿಕ್ಖಿಪನಾ ಖನ್ಧಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ। ಆಯತನಾನಂ ಆಯತನಾನೀತಿ, ಧಾತೂನಂ ಧಾತುಯೋತಿ, ಸಚ್ಚಾನಂ ಸಚ್ಚಾನೀತಿ, ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನೀತಿ, ಪುಗ್ಗಲಾನಂ ಪುಗ್ಗಲಾತಿ ಪಞ್ಞಾಪನಾ ದಸ್ಸನಾ ಪಕಾಸನಾ ಠಪನಾ ನಿಕ್ಖಿಪನಾ ಪುಗ್ಗಲಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ।

Khandhapaññattītiādi pana saṃkhepato tāsaṃ paññattīnaṃ sarūpadassanaṃ. Tattha khandhānaṃ ‘khandhā’ti paññāpanā dassanā pakāsanā ṭhapanā nikkhipanā khandhapaññatti nāma. Āyatanānaṃ āyatanānīti, dhātūnaṃ dhātuyoti, saccānaṃ saccānīti, indriyānaṃ indriyānīti, puggalānaṃ puggalāti paññāpanā dassanā pakāsanā ṭhapanā nikkhipanā puggalapaññatti nāma.

ಪಾಳಿಮುತ್ತಕೇನ ಪನ ಅಟ್ಠಕಥಾನಯೇನ ಅಪರಾಪಿ ಛ ಪಞ್ಞತ್ತಿಯೋ – ವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ, ವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಅವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ, ವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಅವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ। ತತ್ಥ ಕುಸಲಾಕುಸಲಸ್ಸೇವ ಸಚ್ಚಿಕಟ್ಠಪರಮತ್ಥವಸೇನ ವಿಜ್ಜಮಾನಸ್ಸ ಸತೋ ಸಮ್ಭೂತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾಪನಾ ವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ। ತಥಾ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಸ್ಸ ಲೋಕನಿರುತ್ತಿಮತ್ತಸಿದ್ಧಸ್ಸ ಇತ್ಥಿಪುರಿಸಾದಿಕಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾಪನಾ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ। ಸಬ್ಬಾಕಾರೇನಪಿ ಅನುಪಲಬ್ಭನೇಯ್ಯಸ್ಸ ವಾಚಾವತ್ಥುಮತ್ತಸ್ಸೇವ ಪಞ್ಚಮಸಚ್ಚಾದಿಕಸ್ಸ ತಿತ್ಥಿಯಾನಂ ಅಣುಪಕತಿಪುರಿಸಾದಿಕಸ್ಸ ವಾ ಪಞ್ಞಾಪನಾಪಿ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿಯೇವ। ಸಾ ಪನ ಸಾಸನಾವಚರಾ ನ ಹೋತೀತಿ ಇಧ ನ ಗಹಿತಾ। ಇತಿ ಇಮೇಸಂ ವಿಜ್ಜಮಾನಾವಿಜ್ಜಮಾನಾನಂ ವಿಕಪ್ಪನವಸೇನ ಸೇಸಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ‘ತೇವಿಜ್ಜೋ’, ‘ಛಳಭಿಞ್ಞೋ’ತಿಆದೀಸು ಹಿ ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾ ಛ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಚ ವಿಜ್ಜಮಾನಾ, ಪುಗ್ಗಲೋ ಅವಿಜ್ಜಮಾನೋ। ತಸ್ಮಾ ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾ ಅಸ್ಸಾತಿ ತೇವಿಜ್ಜೋ, ಛ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಅಸ್ಸಾತಿ ಛಳಭಿಞ್ಞೋತಿ ಏವಂ ವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾಪನತೋ ಏವರೂಪಾ ವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ। ‘ಇತ್ಥಿರೂಪಂ’, ‘ಪುರಿಸರೂಪ’ನ್ತಿಆದೀಸು ಪನ ಇತ್ಥಿಪುರಿಸಾ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಾ, ರೂಪಂ ವಿಜ್ಜಮಾನಂ। ತಸ್ಮಾ ಇತ್ಥಿಯಾ ರೂಪಂ ಇತ್ಥಿರೂಪಂ, ಪುರಿಸಸ್ಸ ರೂಪಂ ಪುರಿಸರೂಪನ್ತಿ ಏವಂ ಅವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ವಿಜ್ಜಮಾನಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾಪನತೋ ಏವರೂಪಾ ಅವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ। ಚಕ್ಖುಸಮ್ಫಸ್ಸೋ, ಸೋತಸಮ್ಫಸ್ಸೋತಿಆದೀಸು ಚಕ್ಖುಸೋತಾದಯೋಪಿ ಫಸ್ಸೋಪಿ ವಿಜ್ಜಮಾನೋಯೇವ। ತಸ್ಮಾ ಚಕ್ಖುಮ್ಹಿ ಸಮ್ಫಸ್ಸೋ, ಚಕ್ಖುತೋ ಜಾತೋ ಸಮ್ಫಸ್ಸೋ, ಚಕ್ಖುಸ್ಸ ವಾ ಫಲಭೂತೋ ಸಮ್ಫಸ್ಸೋ ಚಕ್ಖುಸಮ್ಫಸ್ಸೋತಿ ಏವಂ ವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ವಿಜ್ಜಮಾನಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾಪನತೋ ಏವರೂಪಾ ವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ। ಖತ್ತಿಯಪುತ್ತೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪುತ್ತೋ, ಸೇಟ್ಠಿಪುತ್ತೋತಿಆದೀಸು ಖತ್ತಿಯಾದಯೋಪಿ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಾ, ಪುತ್ತೋಪಿ। ತಸ್ಮಾ ಖತ್ತಿಯಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಖತ್ತಿಯಪುತ್ತೋತಿ ಏವಂ ಅವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾಪನತೋ ಏವರೂಪಾ ಅವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ। ತಾಸು ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪಕರಣೇ ಪುರಿಮಾ ತಿಸ್ಸೋವ ಪಞ್ಞತ್ತಿಯೋ ಲಬ್ಭನ್ತಿ। ‘‘ಖನ್ಧಪಞ್ಞತ್ತಿ…ಪೇ॰… ಇನ್ದ್ರಿಯಪಞ್ಞತ್ತೀ’’ತಿ ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಠಾನೇ ವಿಜ್ಜಮಾನಸ್ಸೇವ ಪಞ್ಞಾಪಿತತ್ತಾ ವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ ಲಬ್ಭತಿ। ‘‘ಪುಗ್ಗಲಪಞ್ಞತ್ತೀ’’ತಿ ಪದೇ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ। ಪರತೋ ಪನ ‘ತೇವಿಜ್ಜೋ’, ‘ಛಳಭಿಞ್ಞೋ’ತಿಆದೀಸು ವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ ಲಬ್ಭತೀತಿ।

Pāḷimuttakena pana aṭṭhakathānayena aparāpi cha paññattiyo – vijjamānapaññatti, avijjamānapaññatti, vijjamānena avijjamānapaññatti, avijjamānena vijjamānapaññatti, vijjamānena vijjamānapaññatti, avijjamānena avijjamānapaññattīti. Tattha kusalākusalasseva saccikaṭṭhaparamatthavasena vijjamānassa sato sambhūtassa dhammassa paññāpanā vijjamānapaññatti nāma. Tathā avijjamānassa lokaniruttimattasiddhassa itthipurisādikassa paññāpanā avijjamānapaññatti nāma. Sabbākārenapi anupalabbhaneyyassa vācāvatthumattasseva pañcamasaccādikassa titthiyānaṃ aṇupakatipurisādikassa vā paññāpanāpi avijjamānapaññattiyeva. Sā pana sāsanāvacarā na hotīti idha na gahitā. Iti imesaṃ vijjamānāvijjamānānaṃ vikappanavasena sesā veditabbā. ‘Tevijjo’, ‘chaḷabhiñño’tiādīsu hi tisso vijjā cha abhiññā ca vijjamānā, puggalo avijjamāno. Tasmā tisso vijjā assāti tevijjo, cha abhiññā assāti chaḷabhiññoti evaṃ vijjamānena avijjamānassa paññāpanato evarūpā vijjamānena avijjamānapaññatti nāma. ‘Itthirūpaṃ’, ‘purisarūpa’ntiādīsu pana itthipurisā avijjamānā, rūpaṃ vijjamānaṃ. Tasmā itthiyā rūpaṃ itthirūpaṃ, purisassa rūpaṃ purisarūpanti evaṃ avijjamānena vijjamānassa paññāpanato evarūpā avijjamānena vijjamānapaññatti nāma. Cakkhusamphasso, sotasamphassotiādīsu cakkhusotādayopi phassopi vijjamānoyeva. Tasmā cakkhumhi samphasso, cakkhuto jāto samphasso, cakkhussa vā phalabhūto samphasso cakkhusamphassoti evaṃ vijjamānena vijjamānassa paññāpanato evarūpā vijjamānena vijjamānapaññatti nāma. Khattiyaputto, brāhmaṇaputto, seṭṭhiputtotiādīsu khattiyādayopi avijjamānā, puttopi. Tasmā khattiyassa putto khattiyaputtoti evaṃ avijjamānena avijjamānassa paññāpanato evarūpā avijjamānena avijjamānapaññatti nāma. Tāsu imasmiṃ pakaraṇe purimā tissova paññattiyo labbhanti. ‘‘Khandhapaññatti…pe… indriyapaññattī’’ti imasmiñhi ṭhāne vijjamānasseva paññāpitattā vijjamānapaññatti labbhati. ‘‘Puggalapaññattī’’ti pade avijjamānapaññatti. Parato pana ‘tevijjo’, ‘chaḷabhiñño’tiādīsu vijjamānena avijjamānapaññatti labbhatīti.

ಅಟ್ಠಕಥಾಮುತ್ತಕೇನ ಪನ ಆಚರಿಯನಯೇನ ಅಪರಾಪಿ ಛ ಪಞ್ಞತ್ತಿಯೋ – ಉಪಾದಾಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಉಪನಿಧಾಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಸಮೋಧಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಉಪನಿಕ್ಖಿತ್ತಪಞ್ಞತ್ತಿ, ತಜ್ಜಾಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಸನ್ತತಿಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ । ತತ್ಥ ಯೋ ರೂಪವೇದನಾದೀಹಿ ಏಕತ್ತೇನ ವಾ ಅಞ್ಞತ್ತೇನ ವಾ ರೂಪವೇದನಾದಯೋ ವಿಯ ಸಚ್ಚಿಕಟ್ಠಪರಮತ್ಥೇನ ಅನುಪಲಬ್ಭಸಭಾವೋಪಿ ರೂಪವೇದನಾದಿಭೇದೇ ಖನ್ಧೇ ಉಪಾದಾಯ ನಿಸ್ಸಾಯ ಕಾರಣಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಮತೋ ಸತ್ತೋ। ತಾನಿ ತಾನಿ ಅಙ್ಗಾನಿ ಉಪಾದಾಯ ರಥೋ ಗೇಹಂ ಮುಟ್ಠಿ ಉದ್ಧನನ್ತಿ ಚ; ತೇ ತೇಯೇವ ರೂಪಾದಯೋ ಉಪಾದಾಯ ಘಟೋ ಪಟೋ; ಚನ್ದಸೂರಿಯಪರಿವತ್ತಾದಯೋ ಉಪಾದಾಯ ಕಾಲೋ, ದಿಸಾ; ತಂ ತಂ ಭೂತನಿಮಿತ್ತಞ್ಚೇವ ಭಾವನಾನಿಸಂಸಞ್ಚ ಉಪಾದಾಯ ನಿಸ್ಸಾಯ ಕಾರಣಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಮತಂ ತೇನ ತೇನಾಕಾರೇನ ಉಪಟ್ಠಿತಂ ಉಗ್ಗಹನಿಮಿತ್ತಂ ಪಟಿಭಾಗನಿಮಿತ್ತನ್ತಿ ಅಯಂ ಏವರೂಪಾ ಉಪಾದಾಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ। ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬಟ್ಠೇನ ಚೇಸಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ, ನ ಪಞ್ಞಾಪನಟ್ಠೇನ। ಯಾ ಪನ ತಸ್ಸತ್ಥಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾಪನಾ, ಅಯಂ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿಯೇವ।

Aṭṭhakathāmuttakena pana ācariyanayena aparāpi cha paññattiyo – upādāpaññatti, upanidhāpaññatti, samodhānapaññatti, upanikkhittapaññatti, tajjāpaññatti, santatipaññattīti . Tattha yo rūpavedanādīhi ekattena vā aññattena vā rūpavedanādayo viya saccikaṭṭhaparamatthena anupalabbhasabhāvopi rūpavedanādibhede khandhe upādāya nissāya kāraṇaṃ katvā sammato satto. Tāni tāni aṅgāni upādāya ratho gehaṃ muṭṭhi uddhananti ca; te teyeva rūpādayo upādāya ghaṭo paṭo; candasūriyaparivattādayo upādāya kālo, disā; taṃ taṃ bhūtanimittañceva bhāvanānisaṃsañca upādāya nissāya kāraṇaṃ katvā sammataṃ tena tenākārena upaṭṭhitaṃ uggahanimittaṃ paṭibhāganimittanti ayaṃ evarūpā upādāpaññatti nāma. Paññapetabbaṭṭhena cesā paññatti nāma, na paññāpanaṭṭhena. Yā pana tassatthassa paññāpanā, ayaṃ avijjamānapaññattiyeva.

ಯಾ ಪಠಮದುತಿಯಾದೀನಿ ಉಪನಿಧಾಯ ದುತಿಯಂ ತತಿಯನ್ತಿಆದಿಕಾ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಞ್ಚ ಉಪನಿಧಾಯ ದೀಘಂ ರಸ್ಸಂ, ದೂರಂ, ಸನ್ತಿಕನ್ತಿಆದಿಕಾ ಪಞ್ಞಾಪನಾ; ಅಯಂ ಉಪನಿಧಾಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ। ಅಪಿಚೇಸಾ ಉಪನಿಧಾಪಞ್ಞತ್ತಿ – ತದಞ್ಞಾಪೇಕ್ಖೂಪನಿಧಾ, ಹತ್ಥಗತೂಪನಿಧಾ, ಸಮ್ಪಯುತ್ತೂಪನಿಧಾ, ಸಮಾರೋಪಿತೂಪನಿಧಾ, ಅವಿದೂರಗತೂಪನಿಧಾ , ಪಟಿಭಾಗೂಪನಿಧಾ, ತಬ್ಬಹುಲೂಪನಿಧಾ, ತಬ್ಬಿಸಿಟ್ಠೂಪನಿಧಾತಿಆದಿನಾ ಭೇದೇನ ಅನೇಕಪ್ಪಕಾರಾ।

Yā paṭhamadutiyādīni upanidhāya dutiyaṃ tatiyantiādikā, aññamaññañca upanidhāya dīghaṃ rassaṃ, dūraṃ, santikantiādikā paññāpanā; ayaṃ upanidhāpaññatti nāma. Apicesā upanidhāpaññatti – tadaññāpekkhūpanidhā, hatthagatūpanidhā, sampayuttūpanidhā, samāropitūpanidhā, avidūragatūpanidhā , paṭibhāgūpanidhā, tabbahulūpanidhā, tabbisiṭṭhūpanidhātiādinā bhedena anekappakārā.

ತತ್ಥ ದುತಿಯಂ ತತಿಯನ್ತಿಆದಿಕಾವ ತದಞ್ಞಂ ಅಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ವುತ್ತತಾಯ ತದಞ್ಞಾಪೇಕ್ಖೂಪನಿಧಾ ನಾಮ। ಛತ್ತಪಾಣಿ, ಸತ್ಥಪಾಣೀತಿಆದಿಕಾ ಹತ್ಥಗತಂ ಉಪನಿಧಾಯ ವುತ್ತತಾಯ ಹತ್ಥಗತೂಪನಿಧಾ ನಾಮ। ಕುಣ್ಡಲೀ, ಸಿಖರೀ, ಕಿರಿಟೀತಿಆದಿಕಾ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಉಪನಿಧಾಯ ವುತ್ತತಾಯ ಸಮ್ಪಯುತ್ತೂಪನಿಧಾ ನಾಮ। ಧಞ್ಞಸಕಟಂ, ಸಪ್ಪಿಕುಮ್ಭೋತಿಆದಿಕಾ ಸಮಾರೋಪಿತಂ ಉಪನಿಧಾಯ ವುತ್ತತಾಯ ಸಮಾರೋಪಿತೂಪನಿಧಾ ನಾಮ। ಇನ್ದಸಾಲಗುಹಾ, ಪಿಯಙ್ಗುಗುಹಾ, ಸೇರೀಸಕನ್ತಿಆದಿಕಾ ಅವಿದೂರಗತಂ ಉಪನಿಧಾಯ ವುತ್ತತಾಯ ಅವಿದೂರಗತೂಪನಿಧಾ ನಾಮ। ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ, ಉಸಭಗಾಮೀತಿಆದಿಕಾ ಪಟಿಭಾಗಂ ಉಪನಿಧಾಯ ವುತ್ತತಾಯ ಪಟಿಭಾಗೂಪನಿಧಾ ನಾಮ। ಪದುಮಸ್ಸರೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಾಮೋತಿಆದಿಕಾ ತಬ್ಬಹುಲಂ ಉಪನಿಧಾಯ ವುತ್ತತಾಯ ತಬ್ಬಹುಲೂಪನಿಧಾ ನಾಮ। ಮಣಿಕಟಕಂ, ವಜಿರಕಟಕನ್ತಿಆದಿಕಾ ತಬ್ಬಿಸಿಟ್ಠಂ ಉಪನಿಧಾಯ ವುತ್ತತಾಯ ತಬ್ಬಿಸಿಟ್ಠೂಪನಿಧಾ ನಾಮ।

Tattha dutiyaṃ tatiyantiādikāva tadaññaṃ apekkhitvā vuttatāya tadaññāpekkhūpanidhā nāma. Chattapāṇi, satthapāṇītiādikā hatthagataṃ upanidhāya vuttatāya hatthagatūpanidhā nāma. Kuṇḍalī, sikharī, kiriṭītiādikā sampayuttaṃ upanidhāya vuttatāya sampayuttūpanidhā nāma. Dhaññasakaṭaṃ, sappikumbhotiādikā samāropitaṃ upanidhāya vuttatāya samāropitūpanidhā nāma. Indasālaguhā, piyaṅguguhā, serīsakantiādikā avidūragataṃ upanidhāya vuttatāya avidūragatūpanidhā nāma. Suvaṇṇavaṇṇo, usabhagāmītiādikā paṭibhāgaṃ upanidhāya vuttatāya paṭibhāgūpanidhā nāma. Padumassaro, brāhmaṇagāmotiādikā tabbahulaṃ upanidhāya vuttatāya tabbahulūpanidhā nāma. Maṇikaṭakaṃ, vajirakaṭakantiādikā tabbisiṭṭhaṃ upanidhāya vuttatāya tabbisiṭṭhūpanidhā nāma.

ಯಾ ಪನ ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಸಮೋಧಾನಮಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ತಿದಣ್ಡಂ, ಅಟ್ಠಪದಂ, ಧಞ್ಞರಾಸಿ, ಪುಪ್ಫರಾಸೀತಿಆದಿಕಾ ಪಞ್ಞಾಪನಾ, ಅಯಂ ಸಮೋಧಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ। ಯಾ ಪುರಿಮಸ್ಸ ಪುರಿಮಸ್ಸ ಉಪನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ದ್ವೇ, ತೀಣಿ, ಚತ್ತಾರೀತಿಆದಿಕಾ ಪಞ್ಞಾಪನಾ, ಅಯಂ ಉಪನಿಕ್ಖಿತ್ತಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ। ಯಾ ತಂ ತಂ ಧಮ್ಮಸಭಾವಂ ಅಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪಥವೀ, ತೇಜೋ, ಕಕ್ಖಳತಾ, ಉಣ್ಹತಾತಿಆದಿಕಾ ಪಞ್ಞಾಪನಾ, ಅಯಂ ತಜ್ಜಾಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ। ಯಾ ಪನ ಸನ್ತತಿವಿಚ್ಛೇದಾಭಾವಂ ಅಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಆಸೀತಿಕೋ, ನಾವುತಿಕೋತಿಆದಿಕಾ ಪಞ್ಞಾಪನಾ, ಅಯಂ ಸನ್ತತಿಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ। ಏತಾಸು ಪನ ತಜ್ಜಾಪಞ್ಞತ್ತಿ ವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿಯೇವ। ಸೇಸಾ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪಕ್ಖಞ್ಚೇವ, ಅವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪಕ್ಖಞ್ಚ ಭಜನ್ತಿ।

Yā pana tesaṃ tesaṃ samodhānamapekkhitvā tidaṇḍaṃ, aṭṭhapadaṃ, dhaññarāsi, puppharāsītiādikā paññāpanā, ayaṃ samodhānapaññatti nāma. Yā purimassa purimassa upanikkhipitvā dve, tīṇi, cattārītiādikā paññāpanā, ayaṃ upanikkhittapaññatti nāma. Yā taṃ taṃ dhammasabhāvaṃ apekkhitvā pathavī, tejo, kakkhaḷatā, uṇhatātiādikā paññāpanā, ayaṃ tajjāpaññatti nāma. Yā pana santativicchedābhāvaṃ apekkhitvā āsītiko, nāvutikotiādikā paññāpanā, ayaṃ santatipaññatti nāma. Etāsu pana tajjāpaññatti vijjamānapaññattiyeva. Sesā avijjamānapakkhañceva, avijjamānena avijjamānapakkhañca bhajanti.

ಅಟ್ಠಕಥಾಮುತ್ತಕೇನ ಆಚರಿಯನಯೇನೇವ ಅಪರಾಪಿ ಛ ಪಞ್ಞತ್ತಿಯೋ – ಕಿಚ್ಚಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಸಣ್ಠಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಲಿಙ್ಗಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಭೂಮಿಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಪಚ್ಚತ್ತಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಅಸಙ್ಖತಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ। ತತ್ಥ ಭಾಣಕೋ, ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋತಿಆದಿಕಾ ಕಿಚ್ಚವಸೇನ ಪಞ್ಞಾಪನಾ ಕಿಚ್ಚಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ। ಕಿಸೋ, ಥೂಲೋ, ಪರಿಮಣ್ಡಲೋ, ಚತುರಸ್ಸೋತಿಆದಿಕಾ ಸಣ್ಠಾನವಸೇನ ಪಞ್ಞಾಪನಾ ಸಣ್ಠಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ। ಇತ್ಥೀ, ಪುರಿಸೋತಿಆದಿಕಾ ಲಿಙ್ಗವಸೇನ ಪಞ್ಞಾಪನಾ ಲಿಙ್ಗಪಞ್ಞತಿ ನಾಮ। ಕಾಮಾವಚರಾ, ರೂಪಾವಚರಾ, ಅರೂಪಾವಚರಾ, ಕೋಸಲಕಾ, ಮಾಧುರಾತಿಆದಿಕಾ ಭೂಮಿವಸೇನ ಪಞ್ಞಾಪನಾ ಭೂಮಿಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ। ತಿಸ್ಸೋ , ನಾಗೋ, ಸುಮನೋತಿಆದಿಕಾ ಪಚ್ಚತ್ತನಾಮಕರಣಮತ್ತವಸೇನ ಪಞ್ಞಾಪನಾ ಪಚ್ಚತ್ತಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ। ನಿರೋಧೋ, ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿಆದಿಕಾ ಅಸಙ್ಖತಧಮ್ಮಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾಪನಾ ಅಸಙ್ಖತಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ। ತತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ಭೂಮಿಪಞ್ಞತ್ತಿ ಅಸಙ್ಖತಪಞ್ಞತ್ತಿ ಚ ವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿಯೇವ, ಕಿಚ್ಚಪಞ್ಞತ್ತಿ ವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪಕ್ಖಂ ಭಜತಿ। ಸೇಸಾ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿಯೋ ನಾಮ।

Aṭṭhakathāmuttakena ācariyanayeneva aparāpi cha paññattiyo – kiccapaññatti, saṇṭhānapaññatti, liṅgapaññatti, bhūmipaññatti, paccattapaññatti, asaṅkhatapaññattīti. Tattha bhāṇako, dhammakathikotiādikā kiccavasena paññāpanā kiccapaññatti nāma. Kiso, thūlo, parimaṇḍalo, caturassotiādikā saṇṭhānavasena paññāpanā saṇṭhānapaññatti nāma. Itthī, purisotiādikā liṅgavasena paññāpanā liṅgapaññati nāma. Kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, kosalakā, mādhurātiādikā bhūmivasena paññāpanā bhūmipaññatti nāma. Tisso , nāgo, sumanotiādikā paccattanāmakaraṇamattavasena paññāpanā paccattapaññatti nāma. Nirodho, nibbānantiādikā asaṅkhatadhammassa paññāpanā asaṅkhatapaññatti nāma. Tattha ekaccā bhūmipaññatti asaṅkhatapaññatti ca vijjamānapaññattiyeva, kiccapaññatti vijjamānena avijjamānapakkhaṃ bhajati. Sesā avijjamānapaññattiyo nāma.

೨. ಇದಾನಿ ಯಾಸಂ ಪಞ್ಞತ್ತೀನಂ ಉದ್ದೇಸವಾರೇ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ಸರೂಪದಸ್ಸನಂ ಕತಂ, ಸಙ್ಖೇಪತೋಯೇವ ತಾವ ತಾಸಂ ವತ್ಥುಂ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ದಸ್ಸನವಸೇನ ತಾ ದಸ್ಸೇತುಂ ಕಿತ್ತಾವತಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಪುಚ್ಛಾಯ ತಾವ ಏವಮತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ – ಯಾ ಅಯಂ ಖನ್ಧಾನಂ ‘ಖನ್ಧಾ’ತಿ ಪಞ್ಞಾಪನಾ, ದಸ್ಸನಾ, ಠಪನಾ, ಸಾ ಕಿತ್ತಕೇನ ಹೋತೀತಿ ಕಥೇತುಕಮ್ಯತಾಪುಚ್ಛಾ। ಪರತೋ ಕಿತ್ತಾವತಾ ಆಯತನಾನನ್ತಿಆದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇಪಿ ಏವಮತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ – ಯತ್ತಕೇನ ಪಞ್ಞಾಪನೇನ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾತಿ ವಾ ಪಭೇದತೋ ‘‘ರೂಪಕ್ಖನ್ಧೋ…ಪೇ॰… ವಿಞ್ಞಾಣಕ್ಖನ್ಧೋ’’ತಿ ವಾ; ತತ್ರಾಪಿ ರೂಪಕ್ಖನ್ಧೋ ಕಾಮಾವಚರೋ, ಸೇಸಾ ಚತುಭೂಮಿಕಾತಿ ವಾ ಏವರೂಪಂ ಪಞ್ಞಾಪನಂ ಹೋತಿ; ಏತ್ತಕೇನ ಖನ್ಧಾನಂ ‘ಖನ್ಧಾ’ತಿ ಪಞ್ಞತ್ತಿ ಹೋತಿ।

2. Idāni yāsaṃ paññattīnaṃ uddesavāre saṅkhepato sarūpadassanaṃ kataṃ, saṅkhepatoyeva tāva tāsaṃ vatthuṃ vibhajitvā dassanavasena tā dassetuṃ kittāvatātiādimāha. Tattha pucchāya tāva evamattho veditabbo – yā ayaṃ khandhānaṃ ‘khandhā’ti paññāpanā, dassanā, ṭhapanā, sā kittakena hotīti kathetukamyatāpucchā. Parato kittāvatā āyatanānantiādīsupi eseva nayo. Vissajjanepi evamattho veditabbo – yattakena paññāpanena saṅkhepato pañcakkhandhāti vā pabhedato ‘‘rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho’’ti vā; tatrāpi rūpakkhandho kāmāvacaro, sesā catubhūmikāti vā evarūpaṃ paññāpanaṃ hoti; ettakena khandhānaṃ ‘khandhā’ti paññatti hoti.

೩. ತಥಾ ಯತ್ತಕೇನ ಪಞ್ಞಾಪನೇನ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ದ್ವಾದಸಾಯತನಾನೀತಿ ವಾ, ಪಭೇದತೋ ‘‘ಚಕ್ಖಾಯತನಂ…ಪೇ॰… ಧಮ್ಮಾಯತನ’’ನ್ತಿ ವಾ; ತತ್ರಾಪಿ ದಸಾಯತನಾ ಕಾಮಾವಚರಾ , ದ್ವಾಯತನಾ ಚತುಭೂಮಿಕಾತಿ ವಾ, ಏವರೂಪಂ ಪಞ್ಞಾಪನಂ ಹೋತಿ; ಏತ್ತಕೇನ ಆಯತನಾನಂ ಆಯತನಾನೀತಿ ಪಞ್ಞತ್ತಿ ಹೋತಿ।

3. Tathā yattakena paññāpanena saṅkhepato dvādasāyatanānīti vā, pabhedato ‘‘cakkhāyatanaṃ…pe… dhammāyatana’’nti vā; tatrāpi dasāyatanā kāmāvacarā , dvāyatanā catubhūmikāti vā, evarūpaṃ paññāpanaṃ hoti; ettakena āyatanānaṃ āyatanānīti paññatti hoti.

೪. ಯತ್ತಕೇನ ಪಞ್ಞಾಪನೇನ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ಅಟ್ಠಾರಸ ಧಾತುಯೋತಿ ವಾ , ಪಭೇದತೋ ‘‘ಚಕ್ಖುಧಾತು…ಪೇ॰… ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತೂ’’ತಿ ವಾ; ತತ್ರಾಪಿ ಸೋಳಸ ಧಾತುಯೋ ಕಾಮಾವಚರಾ, ದ್ವೇ ಧಾತುಯೋ ಚತುಭೂಮಿಕಾತಿ ವಾ ಏವರೂಪಂ ಪಞ್ಞಾಪನಂ ಹೋತಿ; ಏತ್ತಕೇನ ಧಾತೂನಂ ಧಾತೂತಿ ಪಞ್ಞತ್ತಿ ಹೋತಿ।

4. Yattakena paññāpanena saṅkhepato aṭṭhārasa dhātuyoti vā , pabhedato ‘‘cakkhudhātu…pe… manoviññāṇadhātū’’ti vā; tatrāpi soḷasa dhātuyo kāmāvacarā, dve dhātuyo catubhūmikāti vā evarūpaṃ paññāpanaṃ hoti; ettakena dhātūnaṃ dhātūti paññatti hoti.

೫. ಯತ್ತಕೇನ ಪಞ್ಞಾಪನೇನ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ಚತ್ತಾರಿ ಸಚ್ಚಾನೀತಿ ವಾ, ಪಭೇದತೋ ‘‘ದುಕ್ಖಸಚ್ಚಂ…ಪೇ॰… ನಿರೋಧಸಚ್ಚ’’ನ್ತಿ ವಾ; ತತ್ರಾಪಿ ದ್ವೇ ಸಚ್ಚಾ ಲೋಕಿಯಾ, ದ್ವೇ ಸಚ್ಚಾ ಲೋಕುತ್ತರಾತಿ ವಾ ಏವರೂಪಂ ಪಞ್ಞಾಪನಂ ಹೋತಿ; ಏತ್ತಕೇನ ಸಚ್ಚಾನಂ ‘ಸಚ್ಚಾನೀ’ತಿ ಪಞ್ಞತ್ತಿ ಹೋತಿ।

5. Yattakena paññāpanena saṅkhepato cattāri saccānīti vā, pabhedato ‘‘dukkhasaccaṃ…pe… nirodhasacca’’nti vā; tatrāpi dve saccā lokiyā, dve saccā lokuttarāti vā evarūpaṃ paññāpanaṃ hoti; ettakena saccānaṃ ‘saccānī’ti paññatti hoti.

೬. ಯತ್ತಕೇನ ಪಞ್ಞಾಪನೇನ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ಬಾವೀಸತಿನ್ದ್ರಿಯಾನೀತಿ ವಾ, ಪಭೇದತೋ ‘‘ಚಕ್ಖುನ್ದ್ರಿಯಂ…ಪೇ॰… ಅಞ್ಞಾತಾವಿನ್ದ್ರಿಯ’’ನ್ತಿ ವಾ; ತತ್ರಾಪಿ ದಸಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಕಾಮಾವಚರಾನಿ, ನವಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಮಿಸ್ಸಕಾನಿ, ತೀಣಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಲೋಕುತ್ತರಾನೀತಿ ವಾ ಏವರೂಪಂ ಪಞ್ಞಾಪನಂ ಹೋತಿ; ಏತ್ತಕೇನ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನೀತಿ ಪಞ್ಞತ್ತಿ ಹೋತಿ। ಏತ್ತಾವತಾ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ವತ್ಥುಂ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ದಸ್ಸನವಸೇನ ಪಞ್ಚ ಪಞ್ಞತ್ತಿಯೋ ದಸ್ಸಿತಾ ಹೋನ್ತಿ।

6. Yattakena paññāpanena saṅkhepato bāvīsatindriyānīti vā, pabhedato ‘‘cakkhundriyaṃ…pe… aññātāvindriya’’nti vā; tatrāpi dasindriyāni kāmāvacarāni, navindriyāni missakāni, tīṇi indriyāni lokuttarānīti vā evarūpaṃ paññāpanaṃ hoti; ettakena indriyānaṃ indriyānīti paññatti hoti. Ettāvatā saṅkhepato vatthuṃ vibhajitvā dassanavasena pañca paññattiyo dassitā honti.

೭. ಇದಾನಿ ವಿತ್ಥಾರತೋ ವತ್ಥುಂ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ದಸ್ಸನವಸೇನ ಪುಗ್ಗಲಪಞ್ಞತ್ತಿಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಸಮಯವಿಮುತ್ತೋ ಅಸಮಯವಿಮುತ್ತೋತಿಆದಿಮಾಹ। ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಹಿ ತಿಲೇ ವಿಸಾರಯಮಾನೇನ ವಿಯ, ವಾಕೇ ಹೀರಯಮಾನೇನ ವಿಯ ಚ, ಹೇಟ್ಠಾ ವಿಭಙ್ಗಪ್ಪಕರಣೇ ಇಮಾಸಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಪಞ್ಞತ್ತೀನಂ ವತ್ಥುಭೂತಾ ಖನ್ಧಾದಯೋ ನಿಪ್ಪದೇಸೇನ ಕಥಿತಾತಿ ತೇನ ತೇ ಇಧ ಏಕದೇಸೇನೇವ ಕಥೇಸಿ। ಛಟ್ಠಾ ಪುಗ್ಗಲಪಞ್ಞತ್ತಿ ಹೇಟ್ಠಾ ಅಕಥಿತಾವ। ಇಧಾಪಿ ಉದ್ದೇಸವಾರೇ ಏಕದೇಸೇನೇವ ಕಥಿತಾ; ತಸ್ಮಾ ತಂ ವಿತ್ಥಾರತೋ ಕಥೇತುಕಾಮೋ ಸಮಯವಿಮುತ್ತೋ ಅಸಮಯವಿಮುತ್ತೋತಿ ಏಕಕತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ದಸಕಾ ಮಾತಿಕಂ ಠಪೇಸೀತಿ।

7. Idāni vitthārato vatthuṃ vibhajitvā dassanavasena puggalapaññattiṃ dassetuṃ samayavimutto asamayavimuttotiādimāha. Sammāsambuddhena hi tile visārayamānena viya, vāke hīrayamānena viya ca, heṭṭhā vibhaṅgappakaraṇe imāsaṃ pañcannaṃ paññattīnaṃ vatthubhūtā khandhādayo nippadesena kathitāti tena te idha ekadeseneva kathesi. Chaṭṭhā puggalapaññatti heṭṭhā akathitāva. Idhāpi uddesavāre ekadeseneva kathitā; tasmā taṃ vitthārato kathetukāmo samayavimutto asamayavimuttoti ekakato paṭṭhāya yāva dasakā mātikaṃ ṭhapesīti.

ಮಾತಿಕಾವಣ್ಣನಾ।

Mātikāvaṇṇanā.

Next: ೨. ನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ • 2. Niddesavaṇṇanā

ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ೧. ಮಾತಿಕಾವಣ್ಣನಾ • 1. Mātikāvaṇṇanā

ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅನುಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ೧. ಮಾತಿಕಾವಣ್ಣನಾ • 1. Mātikāvaṇṇanā

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact