| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
4. නන්‌දකොවාදසුත්‌තවණ්‌ණනා
4. Nandakovādasuttavaṇṇanā
398. සඞ්‌ඝස්‌ස භාරං අකාසි උපායෙන නන්‌දකත්‌ථෙරස්‌ස ඔවාදෙන විනෙතබ්‌බානං භික්‌ඛුනීනං විනයත්‌ථං. තෙනාහ ‘‘ඉමං පනා’’තිආදි. පරියායති පවත්‌තතීති පරියායො, පටිපාටීති ආහ – ‘‘පරියායෙනාති වාරෙනා’’ති. අස්‌සාති නන්‌දකත්‌ථෙරස්‌ස. වදාපෙසි අඤ්‌ඤෙහි අත්‌තනො අනොකාසභාවං. පරියායෙන ඔවදන්‌තීති ඔවදිතුං සමත්‌ථා භික්‌ඛුනියො වාරෙන ඔවදන්‌ති. ඉදං පරියායෙන ඔවදනං. චිත්‌තං එකග්‌ගං හොති පසීදති පුබ්‌බචරියසිද්‌ධෙන ගාරවබහුමානෙන ගෙහස්‌සිතපෙමවසෙන.
398.Saṅghassabhāraṃ akāsi upāyena nandakattherassa ovādena vinetabbānaṃ bhikkhunīnaṃ vinayatthaṃ. Tenāha ‘‘imaṃ panā’’tiādi. Pariyāyati pavattatīti pariyāyo, paṭipāṭīti āha – ‘‘pariyāyenāti vārenā’’ti. Assāti nandakattherassa. Vadāpesi aññehi attano anokāsabhāvaṃ. Pariyāyena ovadantīti ovadituṃ samatthā bhikkhuniyo vārena ovadanti. Idaṃ pariyāyena ovadanaṃ. Cittaṃ ekaggaṃ hoti pasīdati pubbacariyasiddhena gāravabahumānena gehassitapemavasena.
ගොතමීති මහාපජාපතිගොතමී. සෙට්‌ඨිස්‌සාති බාරාණසිසෙට්‌ඨිනො.
Gotamīti mahāpajāpatigotamī. Seṭṭhissāti bārāṇasiseṭṭhino.
තෙති පච්‌චෙකබුද්‌ධෙ. කිං නු ඛොති පුච්‌ඡි චිරතරකාලං පුඤ්‌ඤකිරියාය පරිභාවිතසන්‌තානතාය, පච්‌චෙකබුද්‌ධෙසු ච ගාරවබහුමානතාය. දුග්‌ගතෙහිපි සක්‌කා කාතුන්‌ති දුග්‌ගතෙහිපි යථාවිභවං කතා කුටි තුම්‌හාකං වසිතුං සක්‌කාති පුච්‌ඡි.
Teti paccekabuddhe. Kiṃ nu khoti pucchi ciratarakālaṃ puññakiriyāya paribhāvitasantānatāya, paccekabuddhesu ca gāravabahumānatāya. Duggatehipi sakkā kātunti duggatehipi yathāvibhavaṃ katā kuṭi tumhākaṃ vasituṃ sakkāti pucchi.
හත්‌ථකම්‌මං දෙථාති හත්‌ථකම්‌මං කත්‌වා දෙථාති අත්‌ථො. ආනිසංසං ආචික්‌ඛිත්‌වාති ‘‘තාදිසානං මහෙසීනං කතං වෙය්‍යාවච්‌චං අම්‌හාකම්‌පි දීඝරත්‌තං හිතාය හොති. ආවාසදානඤ්‌ච නාම මහප්‌ඵලං මහානිසංසං නිබ්‌බත්‌තට්‌ඨානෙ මහාසම්‌පත්‌තිආවහං භවිස්‌සතී’’තිආදිනා ආනිසංසං ආචික්‌ඛිත්‌වා. ගාළ්‌හෙන ඔවාදෙන තජ්‌ජෙත්‌වාති, ‘‘ඉමෙසු නාම කරොන්‌තෙසු ත්‌වං කස්‌මා න කරොසි, මම ජෙට්‌ඨකදාසස්‌ස භරියභාවං න ජානාසි. සබ්‌බෙහිපි කරියමානස්‌ස හත්‌ථකම්‌මස්‌ස අකරණෙ තුය්‌හං ඉදඤ්‌චිදඤ්‌ච දුක්‌ඛං ආගමිස්‌සතී’’ති භයෙන තජ්‌ජෙත්‌වා. සතං සතං හුත්‌වාති සතං සතං දාසපුත්‌තා එකජ්‌ඣං හුත්‌වා එකඤ්‌ච එකඤ්‌ච කුටිං කත්‌වා අදාසි. චඞ්‌කමනාදිපරිවාරන්‌ති චඞ්‌කමනරත්‌තිට්‌ඨානදිවාට්‌ඨානභොජනාදිපරිවාරට්‌ඨානසහිතං. ජග්‌ගිත්‌වා උපට්‌ඨාපෙත්‌වා. විස්‌සජ්‌ජාපෙසීති පරිච්‌චජාපෙසි. පරිවත්‌තාපෙත්‌වාති චෙතාපෙත්‌වා. තිචීවරානීති සහස්‌සග්‌ඝනිකානි තිචීවරානි කත්‌වා අදාසි. කාලෙන කාලන්‌ති කාලෙ කාලෙ, කිස්‌මිඤ්‌චි කාලෙති අත්‌ථො. රජ්‌ජෙ ඨිතස්‌සාති සබ්‌බභූතූපකාරරජ්‌ජෙ ඨිතස්‌ස.
Hatthakammaṃ dethāti hatthakammaṃ katvā dethāti attho. Ānisaṃsaṃ ācikkhitvāti ‘‘tādisānaṃ mahesīnaṃ kataṃ veyyāvaccaṃ amhākampi dīgharattaṃ hitāya hoti. Āvāsadānañca nāma mahapphalaṃ mahānisaṃsaṃ nibbattaṭṭhāne mahāsampattiāvahaṃ bhavissatī’’tiādinā ānisaṃsaṃ ācikkhitvā. Gāḷhena ovādena tajjetvāti, ‘‘imesu nāma karontesu tvaṃ kasmā na karosi, mama jeṭṭhakadāsassa bhariyabhāvaṃ na jānāsi. Sabbehipi kariyamānassa hatthakammassa akaraṇe tuyhaṃ idañcidañca dukkhaṃ āgamissatī’’ti bhayena tajjetvā. Sataṃ sataṃ hutvāti sataṃ sataṃ dāsaputtā ekajjhaṃ hutvā ekañca ekañca kuṭiṃ katvā adāsi. Caṅkamanādiparivāranti caṅkamanarattiṭṭhānadivāṭṭhānabhojanādiparivāraṭṭhānasahitaṃ. Jaggitvā upaṭṭhāpetvā. Vissajjāpesīti pariccajāpesi. Parivattāpetvāti cetāpetvā. Ticīvarānīti sahassagghanikāni ticīvarāni katvā adāsi. Kālena kālanti kāle kāle, kismiñci kāleti attho. Rajje ṭhitassāti sabbabhūtūpakārarajje ṭhitassa.
නන්‌දකත්‌ථෙරොපීති තදා ජෙට්‌ඨකදාසො එතරහි නන්‌දකත්‌ථෙරො පබ්‌බජිත්‌වා අරහත්‌තං පත්‌තො. ජෙට්‌ඨකදාසිධීතා …පෙ.… අග්‌ගමහෙසිට්‌ඨානෙ ඨිතාති මහාපජාපතිගොතමිං සන්‌ධාය වදති. අයමායස්‌මා නන්‌දකොති අයමෙව සමුදාගමතො ආයස්‌මා නන්‌දකත්‌ථෙරො. එතාව තා භික්‌ඛුනියොති එතාවතා සමුදාගමතො පඤ්‌චසතා භික්‌ඛුනියො.
Nandakattheropīti tadā jeṭṭhakadāso etarahi nandakatthero pabbajitvā arahattaṃ patto. Jeṭṭhakadāsidhītā …pe… aggamahesiṭṭhāne ṭhitāti mahāpajāpatigotamiṃ sandhāya vadati. Ayamāyasmā nandakoti ayameva samudāgamato āyasmā nandakatthero. Etāva tā bhikkhuniyoti etāvatā samudāgamato pañcasatā bhikkhuniyo.
399. හෙතුනාති ඤායෙන අවිපරීතපටිපත්‌තියා. පුබ්‌බභාගා හි පුරිමා පුරිමා පටිපදා පච්‌ඡිමාය කාරණං. යාථාවසරසතො දිට්‌ඨන්‌ති යථාභූතසභාවතො පච්‌චක්‌ඛං විය.
399.Hetunāti ñāyena aviparītapaṭipattiyā. Pubbabhāgā hi purimā purimā paṭipadā pacchimāya kāraṇaṃ. Yāthāvasarasato diṭṭhanti yathābhūtasabhāvato paccakkhaṃ viya.
401. තං සභාවං තංසභාවන්‌ති තස්‌සා වෙදනාය පච්‌චයභාවෙන අනුරූපං.
401.Taṃ sabhāvaṃ taṃsabhāvanti tassā vedanāya paccayabhāvena anurūpaṃ.
403. පඨමතරංයෙව අනිච්‌චාති තස්‌සාපි ඡායාය අනිච්‌චභාවො පඨමතරංයෙව සිද්‌ධො. න හි කදාචි අනිච්‌චං නිස්‌සාය පවත්‌තං කිඤ්‌චි නිච්‌චං නාම අත්‌ථීති.
403.Paṭhamataraṃyeva aniccāti tassāpi chāyāya aniccabhāvo paṭhamataraṃyeva siddho. Na hi kadāci aniccaṃ nissāya pavattaṃ kiñci niccaṃ nāma atthīti.
404. අනුපහනිත්‌වාති අවිනාසෙත්‌වා. කථං පන මංසකායං චම්‌මකායඤ්‌ච අවිනාසෙත්‌වා ඉතරෙසං කන්‌තනං හොතීති බ්‍යතිරෙකමුඛෙන දස්‌සෙතුං, ‘‘තත්‌ථා’’තිආදි වුත්‌තං. චම්‌මං අල්‌ලියාපෙන්‌තොති චම්‌මෙ ලග්‌ගාපෙන්‌තො චම්‌මපටිබද්‌ධං කරොන්‌තො. චම්‌මං බද්‌ධං කත්‌වාති විවරකාලෙ න ඵාලෙන්‌තො චම්‌මබද්‌ධෙ කත්‌වා. එවං අකත්‌වාති එවං මංසචම්‌මකායානං විනාසනං අකත්‌වා, විලිමංසාදිවිකන්‌තනෙන අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං විවෙචෙත්‌වා. තත්‌ථ විලිමංසන්‌ති චම්‌මනිස්‌සිතමංසං, පටිච්‌ඡන්‌නකිලොමකන්‌ති ච වදන්‌ති. න්‌හාරූති සුඛුමන්‌හාරු. බන්‌ධනන්‌ති චම්‌මමංසානං සම්‌බන්‌ධං. තෙනාහ – ‘‘සබ්‌බචම්‌මෙ ලග්‌ගවිලිපනමංසමෙවා’’ති. අන්‌තරකිලෙසමෙවාති අන්‌තරෙ චිත්‌තෙ ජාතත්‌තා සත්‌තසන්‌තානන්‌තොගධතාය අබ්‌භන්‌තරභූතකිලෙසමෙව.
404.Anupahanitvāti avināsetvā. Kathaṃ pana maṃsakāyaṃ cammakāyañca avināsetvā itaresaṃ kantanaṃ hotīti byatirekamukhena dassetuṃ, ‘‘tatthā’’tiādi vuttaṃ. Cammaṃ alliyāpentoti camme laggāpento cammapaṭibaddhaṃ karonto. Cammaṃ baddhaṃ katvāti vivarakāle na phālento cammabaddhe katvā. Evaṃ akatvāti evaṃ maṃsacammakāyānaṃ vināsanaṃ akatvā, vilimaṃsādivikantanena aññamaññaṃ vivecetvā. Tattha vilimaṃsanti cammanissitamaṃsaṃ, paṭicchannakilomakanti ca vadanti. Nhārūti sukhumanhāru. Bandhananti cammamaṃsānaṃ sambandhaṃ. Tenāha – ‘‘sabbacamme laggavilipanamaṃsamevā’’ti. Antarakilesamevāti antare citte jātattā sattasantānantogadhatāya abbhantarabhūtakilesameva.
405. තජ්‌ජං වායාමන්‌ති නිදස්‌සනමත්‌තං දට්‌ඨබ්‌බං. තථා හි පුරිසෙන කුඨාරිනා ඡෙජ්‌ජං ඡින්‌දිතෙ ඡෙජ්‌ජට්‌ඨානස්‌ස සල්‌ලක්‌ඛණං ඉච්‌ඡිතබ්‌බං, තස්‌ස පටිඝාතභාවො ඉච්‌ඡිතබ්‌බො, කායපරිළාහාභාවො ඉච්‌ඡිතබ්‌බො, තස්‌ස අවට්‌ඨානං ඉච්‌ඡිතබ්‌බං, කිච්‌චන්‌තරෙ අජ්‌ඣුපෙක්‌ඛණං ඉච්‌ඡිතබ්‌බං, එවං පඤ්‌ඤාය කිලෙසෙ ඡින්‌දන්‌තස්‌ස යොගිනො වීරියබලෙන සද්‌ධිං සති-පීති-පස්‌සද්‌ධි-සමාධි-උපෙක්‌ඛාසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගං ඉච්‌ඡිතබ්‌බන්‌ති ආහ – ‘‘එවං න විනා ඡහි…පෙ.… සක්‌කොතී’’ති.
405.Tajjaṃ vāyāmanti nidassanamattaṃ daṭṭhabbaṃ. Tathā hi purisena kuṭhārinā chejjaṃ chindite chejjaṭṭhānassa sallakkhaṇaṃ icchitabbaṃ, tassa paṭighātabhāvo icchitabbo, kāyapariḷāhābhāvo icchitabbo, tassa avaṭṭhānaṃ icchitabbaṃ, kiccantare ajjhupekkhaṇaṃ icchitabbaṃ, evaṃ paññāya kilese chindantassa yogino vīriyabalena saddhiṃ sati-pīti-passaddhi-samādhi-upekkhāsambojjhaṅgaṃ icchitabbanti āha – ‘‘evaṃ na vinā chahi…pe… sakkotī’’ti.
407. තෙන කාරණෙනාති යෙන තාසං භික්‌ඛුනීනං සා ධම්‌මදෙසනා සප්‌පායා, ආසෙවනමන්‌දතාය පන අජ්‌ඣාසයෙන පරිපුණ්‌ණසඞ්‌කප්‌පා න ජාතායෙව; පුන තථා දෙසනාය සති ආසෙවනබලවතාය පරිපුණ්‌ණසඞ්‌කප්‌පා භවිස්‌සන්‌ති; තෙන කාරණෙන ත්‌වම්‌පි තා භික්‌ඛුනියො තෙනෙව ඔවාදෙන ඔවදෙය්‍යාසීති.
407.Tena kāraṇenāti yena tāsaṃ bhikkhunīnaṃ sā dhammadesanā sappāyā, āsevanamandatāya pana ajjhāsayena paripuṇṇasaṅkappā na jātāyeva; puna tathā desanāya sati āsevanabalavatāya paripuṇṇasaṅkappā bhavissanti; tena kāraṇena tvampi tā bhikkhuniyo teneva ovādena ovadeyyāsīti.
415. සබ්‌බපච්‌ඡිමිකාති සබ්‌බාසං කනිට්‌ඨා සොතාපන්‌නා, අනරියා තත්‌ථ කාචි නත්‌ථීති අත්‌ථො. තෙනාහ – ‘‘සෙසා පන…පෙ.… ඛීණාසවා චා’’ති. යදි එවන්‌ති අඛීණාසවාපි තාදිසා භික්‌ඛුනී අත්‌ථි. එවං සති සුක්‌ඛවිපස්‌සකභාවෙනපි සති ඛීණාසවභාවෙ අරියස්‌ස විනයෙ අපරිපුණ්‌ණසඞ්‌කප්‌පාවාති අධිප්‌පායෙන චොදෙති, ‘‘කථං පරිපුණ්‌ණසඞ්‌කප්‌පා’’ති? ඉතරො අජ්‌ඣාසයපාරිපූරියාති කාරණං වත්‌වා, ‘‘යස්‌ස හී’’තිආදිනා තමත්‌ථං විවරති. අජ්‌ඣාසයපාරිපූරියාති තත්‌ථ අධිප්‌පායපාරිපූරියා, න සබ්‌බසො ගුණපාරිපූරියාති අධිප්‌පායො. තෙනාහ ‘‘කදා නු ඛො’’තිආදි. එතෙන පාදකජ්‌ඣානසම්‌මසිතජ්‌ඣානානං විසදිසතාය පුග්‌ගලස්‌ස විපස්‌සනාකාලෙ පවත්‌තඅජ්‌ඣාසයවසෙන අරියමග්‌ගෙ බොජ්‌ඣඞ්‌ගමග්‌ගඞ්‌ගඣානඞ්‌ගානං විසෙසතාති අයමත්‌ථො දීපිතොති වෙදිතබ්‌බො. සෙසං සුවිඤ්‌ඤෙය්‍යමෙව.
415.Sabbapacchimikāti sabbāsaṃ kaniṭṭhā sotāpannā, anariyā tattha kāci natthīti attho. Tenāha – ‘‘sesā pana…pe… khīṇāsavā cā’’ti. Yadi evanti akhīṇāsavāpi tādisā bhikkhunī atthi. Evaṃ sati sukkhavipassakabhāvenapi sati khīṇāsavabhāve ariyassa vinaye aparipuṇṇasaṅkappāvāti adhippāyena codeti, ‘‘kathaṃ paripuṇṇasaṅkappā’’ti? Itaro ajjhāsayapāripūriyāti kāraṇaṃ vatvā, ‘‘yassa hī’’tiādinā tamatthaṃ vivarati. Ajjhāsayapāripūriyāti tattha adhippāyapāripūriyā, na sabbaso guṇapāripūriyāti adhippāyo. Tenāha ‘‘kadā nu kho’’tiādi. Etena pādakajjhānasammasitajjhānānaṃ visadisatāya puggalassa vipassanākāle pavattaajjhāsayavasena ariyamagge bojjhaṅgamaggaṅgajhānaṅgānaṃ visesatāti ayamattho dīpitoti veditabbo. Sesaṃ suviññeyyameva.
නන්‌දකොවාදසුත්‌තවණ්‌ණනාය ලීනත්‌ථප්‌පකාසනා සමත්‌තා.
Nandakovādasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya / 4. නන්‌දකොවාදසුත්‌තං • 4. Nandakovādasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 4. නන්‌දකොවාදසුත්‌තවණ්‌ණනා • 4. Nandakovādasuttavaṇṇanā
