Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / නෙත්‌තිප්‌පකරණපාළි • Nettippakaraṇapāḷi

    15. පරික්‌ඛාරහාරවිභඞ්‌ගො

    15. Parikkhārahāravibhaṅgo

    49. තත්‌ථ කතමො පරික්‌ඛාරො හාරො? ‘‘යෙ ධම්‌මා යං ධම්‌මං ජනයන්‌තී’’ති.

    49. Tattha katamo parikkhāro hāro? ‘‘Ye dhammā yaṃ dhammaṃ janayantī’’ti.

    යො ධම්‌මො යං ධම්‌මං ජනයති, තස්‌ස සො පරික්‌ඛාරො. කිංලක්‌ඛණො පරික්‌ඛාරො? ජනකලක්‌ඛණො පරික්‌ඛාරො. ද්‌වෙ ධම්‌මා ජනයන්‌ති හෙතු ච පච්‌චයො ච. තත්‌ථ කිංලක්‌ඛණො හෙතු, කිංලක්‌ඛණො පච්‌චයො? අසාධාරණලක්‌ඛණො හෙතු, සාධාරණලක්‌ඛණො පච්‌චයො. යථා කිං භවෙ? යථා අඞ්‌කුරස්‌ස නිබ්‌බත්‌තියා බීජං අසාධාරණං, පථවී ආපො ච සාධාරණා. අඞ්‌කුරස්‌ස හි පථවී ආපො ච පච්‌චයො සභාවො හෙතු. යථා වා පන ඝටෙ දුද්‌ධං පක්‌ඛිත්‌තං දධි භවති, න චත්‌ථි එකකාලසමවධානං දුද්‌ධස්‌ස ච දධිස්‌ස ච. එවමෙවං නත්‌ථි එකකාලසමවධානං හෙතුස්‌ස ච පච්‌චයස්‌ස ච.

    Yo dhammo yaṃ dhammaṃ janayati, tassa so parikkhāro. Kiṃlakkhaṇo parikkhāro? Janakalakkhaṇo parikkhāro. Dve dhammā janayanti hetu ca paccayo ca. Tattha kiṃlakkhaṇo hetu, kiṃlakkhaṇo paccayo? Asādhāraṇalakkhaṇo hetu, sādhāraṇalakkhaṇo paccayo. Yathā kiṃ bhave? Yathā aṅkurassa nibbattiyā bījaṃ asādhāraṇaṃ, pathavī āpo ca sādhāraṇā. Aṅkurassa hi pathavī āpo ca paccayo sabhāvo hetu. Yathā vā pana ghaṭe duddhaṃ pakkhittaṃ dadhi bhavati, na catthi ekakālasamavadhānaṃ duddhassa ca dadhissa ca. Evamevaṃ natthi ekakālasamavadhānaṃ hetussa ca paccayassa ca.

    අයඤ්‌හි සංසාරො සහෙතු සප්‌පච්‌චයො නිබ්‌බත්‌තො. වුත්‌තං හි අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරා, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, එවං සබ්‌බො පටිච්‌චසමුප්‌පාදො. ඉති අවිජ්‌ජා අවිජ්‌ජාය හෙතු අයොනිසො මනසිකාරො පච්‌චයො. පුරිමිකා අවිජ්‌ජා පච්‌ඡිමිකාය අවිජ්‌ජාය හෙතු. තත්‌ථ පුරිමිකා අවිජ්‌ජා අවිජ්‌ජානුසයො පච්‌ඡිමිකා අවිජ්‌ජා අවිජ්‌ජාපරියුට්‌ඨානං, පුරිමිකො අවිජ්‌ජානුසයො පච්‌ඡිමිකස්‌ස අවිජ්‌ජාපරියුට්‌ඨානස්‌ස හෙතුභූතො පරිබ්‍රූහනාය, බීජඞ්‌කුරො විය සමනන්‌තරහෙතුතාය. යං පන යත්‌ථ ඵලං නිබ්‌බත්‌තති, ඉදමස්‌ස පරම්‌පරහෙතුතාය හෙතුභූතං. දුවිධො හි හෙතු සමනන්‌තරහෙතු පරම්‌පරහෙතු ච, එවං අවිජ්‌ජායපි දුවිධො හෙතු සමනන්‌තරහෙතු පරම්‌පරහෙතු ච.

    Ayañhi saṃsāro sahetu sappaccayo nibbatto. Vuttaṃ hi avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, evaṃ sabbo paṭiccasamuppādo. Iti avijjā avijjāya hetu ayoniso manasikāro paccayo. Purimikā avijjā pacchimikāya avijjāya hetu. Tattha purimikā avijjā avijjānusayo pacchimikā avijjā avijjāpariyuṭṭhānaṃ, purimiko avijjānusayo pacchimikassa avijjāpariyuṭṭhānassa hetubhūto paribrūhanāya, bījaṅkuro viya samanantarahetutāya. Yaṃ pana yattha phalaṃ nibbattati, idamassa paramparahetutāya hetubhūtaṃ. Duvidho hi hetu samanantarahetu paramparahetu ca, evaṃ avijjāyapi duvidho hetu samanantarahetu paramparahetu ca.

    යථා වා පන ථාලකඤ්‌ච වට්‌ටි ච තෙලඤ්‌ච පදීපස්‌ස පච්‌චයභූතං න සභාවහෙතු, න හි සක්‌කා ථාලකඤ්‌ච වට්‌ටිඤ්‌ච තෙලඤ්‌ච අනග්‌ගිකං දීපෙතුං පදීපස්‌ස පච්‌චයභූතං. පදීපො විය සභාවො හෙතු හොති. ඉති සභාවො හෙතු, පරභාවො පච්‌චයො. අජ්‌ඣත්‌තිකො හෙතු, බාහිරො පච්‌චයො. ජනකො හෙතු, පරිග්‌ගාහකො පච්‌චයො. අසාධාරණො හෙතු, සාධාරණො පච්‌චයො.

    Yathā vā pana thālakañca vaṭṭi ca telañca padīpassa paccayabhūtaṃ na sabhāvahetu, na hi sakkā thālakañca vaṭṭiñca telañca anaggikaṃ dīpetuṃ padīpassa paccayabhūtaṃ. Padīpo viya sabhāvo hetu hoti. Iti sabhāvo hetu, parabhāvo paccayo. Ajjhattiko hetu, bāhiro paccayo. Janako hetu, pariggāhako paccayo. Asādhāraṇo hetu, sādhāraṇo paccayo.

    අවුපච්‌ඡෙදත්‌ථො සන්‌තති අත්‌ථො, නිබ්‌බත්‌ති අත්‌ථො ඵලත්‌ථො, පටිසන්‌ධි අත්‌ථො පුනබ්‌භවත්‌ථො, පලිබොධත්‌ථො පරියුට්‌ඨානත්‌ථො, අසමුග්‌ඝාතත්‌ථො අනුසයත්‌ථො, අසම්‌පටිවෙධත්‌ථො අවිජ්‌ජත්‌ථො, අපරිඤ්‌ඤාතත්‌ථො විඤ්‌ඤාණස්‌ස බීජත්‌ථො. යත්‌ථ අවුපච්‌ඡෙදො තත්‌ථ සන්‌තති, යත්‌ථ සන්‌තති තත්‌ථ නිබ්‌බත්‌ති , යත්‌ථ නිබ්‌බත්‌ති තත්‌ථ ඵලං, යත්‌ථ ඵලං තත්‌ථ පටිසන්‌ධි, යත්‌ථ පටිසන්‌ධි තත්‌ථ පුනබ්‌භවො, යත්‌ථ පුනබ්‌භවො තත්‌ථ පලිබොධො, යත්‌ථ පලිබොධො තත්‌ථ පරියුට්‌ඨානං, යත්‌ථ පරියුට්‌ඨානං තත්‌ථ අසමුග්‌ඝාතො. යත්‌ථ අසමුග්‌ඝාතො තත්‌ථ අනුසයො, යත්‌ථ අනුසයො තත්‌ථ අසම්‌පටිවෙධො, යත්‌ථ අසම්‌පටිවෙධො තත්‌ථ අවිජ්‌ජා, යත්‌ථ අවිජ්‌ජා තත්‌ථ සාසවං විඤ්‌ඤාණං අපරිඤ්‌ඤාතං, යත්‌ථ සාසවං විඤ්‌ඤාණං අපරිඤ්‌ඤාතං තත්‌ථ බීජත්‌ථො.

    Avupacchedattho santati attho, nibbatti attho phalattho, paṭisandhi attho punabbhavattho, palibodhattho pariyuṭṭhānattho, asamugghātattho anusayattho, asampaṭivedhattho avijjattho, apariññātattho viññāṇassa bījattho. Yattha avupacchedo tattha santati, yattha santati tattha nibbatti , yattha nibbatti tattha phalaṃ, yattha phalaṃ tattha paṭisandhi, yattha paṭisandhi tattha punabbhavo, yattha punabbhavo tattha palibodho, yattha palibodho tattha pariyuṭṭhānaṃ, yattha pariyuṭṭhānaṃ tattha asamugghāto. Yattha asamugghāto tattha anusayo, yattha anusayo tattha asampaṭivedho, yattha asampaṭivedho tattha avijjā, yattha avijjā tattha sāsavaṃ viññāṇaṃ apariññātaṃ, yattha sāsavaṃ viññāṇaṃ apariññātaṃ tattha bījattho.

    සීලක්‌ඛන්‌ධො සමාධික්‌ඛන්‌ධස්‌ස පච්‌චයො, සමාධික්‌ඛන්‌ධො පඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධස්‌ස පච්‌චයො, පඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො විමුත්‌තික්‌ඛන්‌ධස්‌ස පච්‌චයො, විමුත්‌තික්‌ඛන්‌ධො විමුත්‌තිඤාණදස්‌සනක්‌ඛන්‌ධස්‌ස පච්‌චයො. තිත්‌ථඤ්‌ඤුතා පීතඤ්‌ඤුතාය පච්‌චයො, පීතඤ්‌ඤුතා පත්‌තඤ්‌ඤුතාය පච්‌චයො, පත්‌තඤ්‌ඤුතා අත්‌තඤ්‌ඤුතාය පච්‌චයො.

    Sīlakkhandho samādhikkhandhassa paccayo, samādhikkhandho paññākkhandhassa paccayo, paññākkhandho vimuttikkhandhassa paccayo, vimuttikkhandho vimuttiñāṇadassanakkhandhassa paccayo. Titthaññutā pītaññutāya paccayo, pītaññutā pattaññutāya paccayo, pattaññutā attaññutāya paccayo.

    යථා වා පන චක්‌ඛුඤ්‌ච පටිච්‌ච රූපෙ ච උප්‌පජ්‌ජති චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං. තත්‌ථ චක්‌ඛු ආධිපතෙය්‍යපච්‌චයතාය පච්‌චයො, රූපා ආරම්‌මණපච්‌චයතාය පච්‌චයො. ආලොකො සන්‌නිස්‌සයතාය පච්‌චයො, මනසිකාරො සභාවො හෙතු . සඞ්‌ඛාරා විඤ්‌ඤාණස්‌ස පච්‌චයො, සභාවො හෙතු. විඤ්‌ඤාණං නාමරූපස්‌ස පච්‌චයො, සභාවො හෙතු. නාමරූපං සළායතනස්‌ස පච්‌චයො, සභාවො හෙතු. සළායතනං ඵස්‌සස්‌ස පච්‌චයො, සභාවො හෙතු. ඵස්‌සො වෙදනාය පච්‌චයො, සභාවො හෙතු. වෙදනා තණ්‌හාය පච්‌චයො, සභාවො හෙතු. තණ්‌හා උපාදානස්‌ස පච්‌චයො, සභාවො හෙතු. උපාදානං භවස්‌ස පච්‌චයො, සභාවො හෙතු. භවො ජාතියා පච්‌චයො, සභාවො හෙතු. ජාති ජරාමරණස්‌ස පච්‌චයො, සභාවො හෙතු. ජරාමරණං සොකස්‌ස පච්‌චයො, සභාවො හෙතු. සොකො පරිදෙවස්‌ස පච්‌චයො, සභාවො හෙතු. පරිදෙවො දුක්‌ඛස්‌ස පච්‌චයො, සභාවො හෙතු. දුක්‌ඛං දොමනස්‌සස්‌ස පච්‌චයො, සභාවො හෙතු. දොමනස්‌සං උපායාසස්‌ස පච්‌චයො, සභාවො හෙතු. එවං යො කොචි උපනිස්‌සයො සබ්‌බො සො පරික්‌ඛාරො. තෙනාහ ආයස්‌මා මහාකච්‌චායනො ‘‘යෙ ධම්‌මා යං ධම්‌මං ජනයන්‌තී’’ති.

    Yathā vā pana cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇaṃ. Tattha cakkhu ādhipateyyapaccayatāya paccayo, rūpā ārammaṇapaccayatāya paccayo. Āloko sannissayatāya paccayo, manasikāro sabhāvo hetu . Saṅkhārā viññāṇassa paccayo, sabhāvo hetu. Viññāṇaṃ nāmarūpassa paccayo, sabhāvo hetu. Nāmarūpaṃ saḷāyatanassa paccayo, sabhāvo hetu. Saḷāyatanaṃ phassassa paccayo, sabhāvo hetu. Phasso vedanāya paccayo, sabhāvo hetu. Vedanā taṇhāya paccayo, sabhāvo hetu. Taṇhā upādānassa paccayo, sabhāvo hetu. Upādānaṃ bhavassa paccayo, sabhāvo hetu. Bhavo jātiyā paccayo, sabhāvo hetu. Jāti jarāmaraṇassa paccayo, sabhāvo hetu. Jarāmaraṇaṃ sokassa paccayo, sabhāvo hetu. Soko paridevassa paccayo, sabhāvo hetu. Paridevo dukkhassa paccayo, sabhāvo hetu. Dukkhaṃ domanassassa paccayo, sabhāvo hetu. Domanassaṃ upāyāsassa paccayo, sabhāvo hetu. Evaṃ yo koci upanissayo sabbo so parikkhāro. Tenāha āyasmā mahākaccāyano ‘‘ye dhammā yaṃ dhammaṃ janayantī’’ti.

    නියුත්‌තො පරික්‌ඛාරො හාරො.

    Niyutto parikkhāro hāro.







    Related texts:



    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්‌දකනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / නෙත්‌තිප්‌පකරණ-අට්‌ඨකථා • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / 15. පරික්‌ඛාරහාරවිභඞ්‌ගවණ්‌ණනා • 15. Parikkhārahāravibhaṅgavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ඛුද්‌දකනිකාය (ටීකා) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / නෙත්‌තිප්‌පකරණ-ටීකා • Nettippakaraṇa-ṭīkā / 15. පරික්‌ඛාරහාරවිභඞ්‌ගවණ්‌ණනා • 15. Parikkhārahāravibhaṅgavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ඛුද්‌දකනිකාය (ටීකා) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / නෙත්‌තිවිභාවිනී • Nettivibhāvinī / 15. පරික්‌ඛාරහාරවිභඞ්‌ගවිභාවනා • 15. Parikkhārahāravibhaṅgavibhāvanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact