| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၃. ပဌမမရဏသ္သတိသုတ္တံ
3. Paṭhamamaraṇassatisuttaṃ
၇၃. ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ နာတိကေ 1 ဝိဟရတိ ဂိဉ္ဇကာဝသထေ။ တတ္ရ ခော ဘဂဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝော’’တိ ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသုံ။ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ – ‘‘မရဏသ္သတိ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓာ အမတပရိယောသာနာ။ ဘာဝေထ နော တုမ္ဟေ, ဘိက္ခဝေ, မရဏသ္သတိ’’န္တိ။
73. Ekaṃ samayaṃ bhagavā nātike 2 viharati giñjakāvasathe. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti . ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘maraṇassati, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā. Bhāvetha no tumhe, bhikkhave, maraṇassati’’nti.
ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အဟံ ခော, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏသ္သတိ’’န္တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန တ္ဝံ, ဘိက္ခု, ဘာဝေသိ မရဏသ္သတိ’’န္တိ? ‘‘ဣဓ မယ္ဟံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ရတ္တိန္ဒိဝံ ဇီဝေယ္ယံ , ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယ္ယံ, ဗဟု 3 ဝတ မေ ကတံ အသ္သာ’တိ။ ဧဝံ ခော အဟံ, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏသ္သတိ’’န္တိ။
Evaṃ vutte aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahaṃ kho, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti. ‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, bhikkhu, bhāvesi maraṇassati’’nti? ‘‘Idha mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ rattindivaṃ jīveyyaṃ , bhagavato sāsanaṃ manasi kareyyaṃ, bahu 4 vata me kataṃ assā’ti. Evaṃ kho ahaṃ, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti.
အညတရောပိ ခော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အဟမ္ပိ ခော, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏသ္သတိ’’န္တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန တ္ဝံ, ဘိက္ခု, ဘာဝေသိ မရဏသ္သတိ’’န္တိ? ‘‘ဣဓ မယ္ဟံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ဒိဝသံ ဇီဝေယ္ယံ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယ္ယံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အသ္သာ’တိ။ ဧဝံ ခော အဟံ, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏသ္သတိ’’န္တိ။
Aññataropi kho bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahampi kho, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti. ‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, bhikkhu, bhāvesi maraṇassati’’nti? ‘‘Idha mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ divasaṃ jīveyyaṃ, bhagavato sāsanaṃ manasi kareyyaṃ, bahu vata me kataṃ assā’ti. Evaṃ kho ahaṃ, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti.
အညတရောပိ ခော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အဟမ္ပိ ခော, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏသ္သတိ’’န္တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန တ္ဝံ, ဘိက္ခု, ဘာဝေသိ မရဏသ္သတိ’’န္တိ? ‘‘ဣဓ မယ္ဟံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ဥပဍ္ဎဒိဝသံ ဇီဝေယ္ယံ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယ္ယံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အသ္သာ’တိ။ ဧဝံ ခော အဟံ, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏသ္သတိ’’န္တိ။
Aññataropi kho bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahampi kho, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti. ‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, bhikkhu, bhāvesi maraṇassati’’nti? ‘‘Idha mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ upaḍḍhadivasaṃ jīveyyaṃ, bhagavato sāsanaṃ manasi kareyyaṃ, bahu vata me kataṃ assā’ti. Evaṃ kho ahaṃ, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti.
အညတရောပိ ခော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အဟမ္ပိ ခော, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏသ္သတိ’’န္တိ ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန တ္ဝံ, ဘိက္ခု, ဘာဝေသိ မရဏသ္သတိ’’န္တိ? ‘‘ဣဓ မယ္ဟံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ တဒန္တရံ ဇီဝေယ္ယံ ယဒန္တရံ ဧကပိဏ္ဍပာတံ ဘုဉ္ဇာမိ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယ္ယံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အသ္သာ’တိ။ ဧဝံ ခော အဟံ, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏသ္သတိ’’န္တိ။
Aññataropi kho bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahampi kho, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti . ‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, bhikkhu, bhāvesi maraṇassati’’nti? ‘‘Idha mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ tadantaraṃ jīveyyaṃ yadantaraṃ ekapiṇḍapātaṃ bhuñjāmi, bhagavato sāsanaṃ manasi kareyyaṃ, bahu vata me kataṃ assā’ti. Evaṃ kho ahaṃ, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti.
အညတရောပိ ခော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အဟမ္ပိ ခော, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏသ္သတိ’’န္တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန တ္ဝံ, ဘိက္ခု, ဘာဝေသိ မရဏသ္သတိ’’န္တိ? ‘‘ဣဓ မယ္ဟံ , ဘန္တေ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ တဒန္တရံ ဇီဝေယ္ယံ ယဒန္တရံ ဥပဍ္ဎပိဏ္ဍပာတံ ဘုဉ္ဇာမိ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယ္ယံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အသ္သာ’တိ။ ဧဝံ ခော အဟံ, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏသ္သတိ’’န္တိ။
Aññataropi kho bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahampi kho, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti. ‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, bhikkhu, bhāvesi maraṇassati’’nti? ‘‘Idha mayhaṃ , bhante, evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ tadantaraṃ jīveyyaṃ yadantaraṃ upaḍḍhapiṇḍapātaṃ bhuñjāmi, bhagavato sāsanaṃ manasi kareyyaṃ, bahu vata me kataṃ assā’ti. Evaṃ kho ahaṃ, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti.
အညတရောပိ ခော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အဟမ္ပိ ခော, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏသ္သတိ’’န္တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန တ္ဝံ, ဘိက္ခု, ဘာဝေသိ မရဏသ္သတိ’’န္တိ? ‘‘ဣဓ မယ္ဟံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ တဒန္တရံ ဇီဝေယ္ယံ ယဒန္တရံ စတ္တာရော ပဉ္စ အာလောပေ သင္ခာဒိတ္ဝာ 5 အဇ္ဈောဟရာမိ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယ္ယံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အသ္သာ’တိ။ ဧဝံ ခော အဟံ, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏသ္သတိ’’န္တိ။
Aññataropi kho bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahampi kho, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti. ‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, bhikkhu, bhāvesi maraṇassati’’nti? ‘‘Idha mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ tadantaraṃ jīveyyaṃ yadantaraṃ cattāro pañca ālope saṅkhāditvā 6 ajjhoharāmi, bhagavato sāsanaṃ manasi kareyyaṃ, bahu vata me kataṃ assā’ti. Evaṃ kho ahaṃ, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti.
အညတရောပိ ခော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အဟမ္ပိ ခော, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏသ္သတိ’’န္တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန တ္ဝံ, ဘိက္ခု, ဘာဝေသိ မရဏသ္သတိ’’န္တိ? ‘‘ဣဓ မယ္ဟံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ တဒန္တရံ ဇီဝေယ္ယံ ယဒန္တရံ ဧကံ အာလောပံ သင္ခာဒိတ္ဝာ 7 အဇ္ဈောဟရာမိ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယ္ယံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အသ္သာ’တိ။ ဧဝံ ခော အဟံ, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏသ္သတိ’’န္တိ။
Aññataropi kho bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahampi kho, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti. ‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, bhikkhu, bhāvesi maraṇassati’’nti? ‘‘Idha mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ tadantaraṃ jīveyyaṃ yadantaraṃ ekaṃ ālopaṃ saṅkhāditvā 8 ajjhoharāmi, bhagavato sāsanaṃ manasi kareyyaṃ, bahu vata me kataṃ assā’ti. Evaṃ kho ahaṃ, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti.
အညတရောပိ ခော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အဟမ္ပိ ခော, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏသ္သတိ’’န္တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန တ္ဝံ, ဘိက္ခု, ဘာဝေသိ မရဏသ္သတိ’’န္တိ? ‘‘ဣဓ မယ္ဟံ ဘန္တေ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ တဒန္တရံ ဇီဝေယ္ယံ ယဒန္တရံ အသ္သသိတ္ဝာ ဝာ ပသ္သသာမိ, ပသ္သသိတ္ဝာ ဝာ အသ္သသာမိ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယ္ယံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အသ္သာ’တိ။ ဧဝံ ခော အဟံ, ဘန္တေ ဘာဝေမိ မရဏသ္သတိ’’န္တိ။
Aññataropi kho bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahampi kho, bhante, bhāvemi maraṇassati’’nti. ‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, bhikkhu, bhāvesi maraṇassati’’nti? ‘‘Idha mayhaṃ bhante, evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ tadantaraṃ jīveyyaṃ yadantaraṃ assasitvā vā passasāmi, passasitvā vā assasāmi, bhagavato sāsanaṃ manasi kareyyaṃ, bahu vata me kataṃ assā’ti. Evaṃ kho ahaṃ, bhante bhāvemi maraṇassati’’nti.
ဧဝံ ဝုတ္တေ ဘဂဝာ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝောစ – ‘‘ယ္ဝာယံ 9, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ မရဏသ္သတိံ ဘာဝေတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ရတ္တိန္ဒိဝံ ဇီဝေယ္ယံ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယ္ယံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အသ္သာ’တိ။ ယော စာယံ 10, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ မရဏသ္သတိံ ဘာဝေတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ဒိဝသံ ဇီဝေယ္ယံ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယ္ယံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အသ္သာ’တိ; ယော စာယံ 11, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ မရဏသ္သတိံ ဘာဝေတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ဥပဍ္ဎဒိဝသံ ဇီဝေယ္ယံ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယ္ယံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အသ္သာ’တိ။ ယော စာယံ 12, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ မရဏသ္သတိံ ဘာဝေတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ တဒန္တရံ ဇီဝေယ္ယံ ယဒန္တရံ ဧကပိဏ္ဍပာတံ ဘုဉ္ဇာမိ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယ္ယံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အသ္သာ’တိ; ယော စာယံ 13, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ မရဏသ္သတိံ ဘာဝေတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ တဒန္တရံ ဇီဝေယ္ယံ ယဒန္တရံ ဥပဍ္ဎပိဏ္ဍပာတံ ဘုဉ္ဇာမိ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယ္ယံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အသ္သာ’တိ။ ယော စာယံ 14, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ မရဏသ္သတိံ ဘာဝေတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ တဒန္တရံ ဇီဝေယ္ယံ ယဒန္တရံ စတ္တာရော ပဉ္စ အာလောပေ သင္ခာဒိတ္ဝာ အဇ္ဈောဟရာမိ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယ္ယံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အသ္သာ’တိ – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘိက္ခဝေ, ‘ဘိက္ခူ ပမတ္တာ ဝိဟရန္တိ, ဒန္ဓံ မရဏသ္သတိံ ဘာဝေန္တိ အာသဝာနံ ခယာယ’’’။
Evaṃ vutte bhagavā te bhikkhū etadavoca – ‘‘yvāyaṃ 15, bhikkhave, bhikkhu evaṃ maraṇassatiṃ bhāveti – ‘aho vatāhaṃ rattindivaṃ jīveyyaṃ, bhagavato sāsanaṃ manasi kareyyaṃ, bahu vata me kataṃ assā’ti. Yo cāyaṃ 16, bhikkhave, bhikkhu evaṃ maraṇassatiṃ bhāveti – ‘aho vatāhaṃ divasaṃ jīveyyaṃ, bhagavato sāsanaṃ manasi kareyyaṃ, bahu vata me kataṃ assā’ti; yo cāyaṃ 17, bhikkhave, bhikkhu evaṃ maraṇassatiṃ bhāveti – ‘aho vatāhaṃ upaḍḍhadivasaṃ jīveyyaṃ, bhagavato sāsanaṃ manasi kareyyaṃ, bahu vata me kataṃ assā’ti. Yo cāyaṃ 18, bhikkhave, bhikkhu evaṃ maraṇassatiṃ bhāveti – ‘aho vatāhaṃ tadantaraṃ jīveyyaṃ yadantaraṃ ekapiṇḍapātaṃ bhuñjāmi, bhagavato sāsanaṃ manasi kareyyaṃ, bahu vata me kataṃ assā’ti; yo cāyaṃ 19, bhikkhave, bhikkhu evaṃ maraṇassatiṃ bhāveti – ‘aho vatāhaṃ tadantaraṃ jīveyyaṃ yadantaraṃ upaḍḍhapiṇḍapātaṃ bhuñjāmi, bhagavato sāsanaṃ manasi kareyyaṃ, bahu vata me kataṃ assā’ti. Yo cāyaṃ 20, bhikkhave, bhikkhu evaṃ maraṇassatiṃ bhāveti – ‘aho vatāhaṃ tadantaraṃ jīveyyaṃ yadantaraṃ cattāro pañca ālope saṅkhāditvā ajjhoharāmi, bhagavato sāsanaṃ manasi kareyyaṃ, bahu vata me kataṃ assā’ti – ime vuccanti, bhikkhave, ‘bhikkhū pamattā viharanti, dandhaṃ maraṇassatiṃ bhāventi āsavānaṃ khayāya’’’.
‘‘ယော စ ခ္ဝာယံ 21, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ မရဏသ္သတိံ ဘာဝေတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ တဒန္တရံ ဇီဝေယ္ယံ ယဒန္တရံ ဧကံ အာလောပံ သင္ခာဒိတ္ဝာ အဇ္ဈောဟရာမိ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယ္ယံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အသ္သာ’တိ။ ယော စာယံ 22, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ မရဏသ္သတိံ ဘာဝေတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ တဒန္တရံ ဇီဝေယ္ယံ ယဒန္တရံ အသ္သသိတ္ဝာ ဝာ ပသ္သသာမိ, ပသ္သသိတ္ဝာ ဝာ အသ္သသာမိ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယ္ယံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အသ္သာ’တိ – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘိက္ခဝေ, ‘ဘိက္ခူ အပ္ပမတ္တာ ဝိဟရန္တိ, တိက္ခံ မရဏသ္သတိံ ဘာဝေန္တိ အာသဝာနံ ခယာယ’’’။
‘‘Yo ca khvāyaṃ 23, bhikkhave, bhikkhu evaṃ maraṇassatiṃ bhāveti – ‘aho vatāhaṃ tadantaraṃ jīveyyaṃ yadantaraṃ ekaṃ ālopaṃ saṅkhāditvā ajjhoharāmi, bhagavato sāsanaṃ manasi kareyyaṃ, bahu vata me kataṃ assā’ti. Yo cāyaṃ 24, bhikkhave, bhikkhu evaṃ maraṇassatiṃ bhāveti – ‘aho vatāhaṃ tadantaraṃ jīveyyaṃ yadantaraṃ assasitvā vā passasāmi, passasitvā vā assasāmi, bhagavato sāsanaṃ manasi kareyyaṃ, bahu vata me kataṃ assā’ti – ime vuccanti, bhikkhave, ‘bhikkhū appamattā viharanti, tikkhaṃ maraṇassatiṃ bhāventi āsavānaṃ khayāya’’’.
‘‘တသ္မာတိဟ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘အပ္ပမတ္တာ ဝိဟရိသ္သာမ, တိက္ခံ မရဏသ္သတိံ ဘာဝယိသ္သာမ အာသဝာနံ ခယာယာ’တိ။ ဧဝဉ္ဟိ ဝော, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ။ တတိယံ။
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘appamattā viharissāma, tikkhaṃ maraṇassatiṃ bhāvayissāma āsavānaṃ khayāyā’ti. Evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabba’’nti. Tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၃-၉. မရဏသ္သတိသုတ္တဒ္ဝယာဒိဝဏ္ဏနာ • 3-9. Maraṇassatisuttadvayādivaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၁-၁၀. သဒ္ဓာသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ • 1-10. Saddhāsuttādivaṇṇanā
