| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၅. ပဌမပတ္ထနာသုတ္တံ
5. Paṭhamapatthanāsuttaṃ
၁၃၅. ‘‘ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ရညော ခတ္တိယသ္သ မုဒ္ဓာဝသိတ္တသ္သ ဇေဋ္ဌော ပုတ္တော ရဇ္ဇံ ပတ္ထေတိ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ရညော ခတ္တိယသ္သ မုဒ္ဓာဝသိတ္တသ္သ ဇေဋ္ဌော ပုတ္တော ဥဘတော သုဇာတော ဟောတိ မာတိတော စ ပိတိတော စ, သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော, ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂာ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝာဒေန; အဘိရူပော ဟောတိ ဒသ္သနီယော ပာသာဒိကော ပရမာယ ဝဏ္ဏပောက္ခရတာယ သမန္နာဂတော; မာတာပိတူနံ ပိယော ဟောတိ မနာပော; နေဂမဇာနပဒသ္သ ပိယော ဟောတိ မနာပော; ယာနိ တာနိ ရညံ ခတ္တိယာနံ မုဒ္ဓာဝသိတ္တာနံ သိပ္ပဋ္ဌာနာနိ ဟတ္ထိသ္မိံ ဝာ အသ္သသ္မိံ ဝာ ရထသ္မိံ ဝာ ဓနုသ္မိံ ဝာ ထရုသ္မိံ ဝာ တတ္ထ သိက္ခိတော ဟောတိ အနဝယော။
135. ‘‘Pañcahi, bhikkhave, aṅgehi samannāgato rañño khattiyassa muddhāvasittassa jeṭṭho putto rajjaṃ pattheti. Katamehi pañcahi? Idha, bhikkhave, rañño khattiyassa muddhāvasittassa jeṭṭho putto ubhato sujāto hoti mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko, yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena; abhirūpo hoti dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato; mātāpitūnaṃ piyo hoti manāpo; negamajānapadassa piyo hoti manāpo; yāni tāni raññaṃ khattiyānaṃ muddhāvasittānaṃ sippaṭṭhānāni hatthismiṃ vā assasmiṃ vā rathasmiṃ vā dhanusmiṃ vā tharusmiṃ vā tattha sikkhito hoti anavayo.
‘‘တသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခောမ္ဟိ ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ, သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော, ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂာ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝာဒေန။ ကသ္မာဟံ ရဇ္ဇံ န ပတ္ထေယ္ယံ! အဟံ ခောမ္ဟိ အဘိရူပော ဒသ္သနီယော ပာသာဒိကော ပရမာယ ဝဏ္ဏပောက္ခရတာယ သမန္နာဂတော။ ကသ္မာဟံ ရဇ္ဇံ န ပတ္ထေယ္ယံ! အဟံ ခောမ္ဟိ မာတာပိတူနံ ပိယော မနာပော။ ကသ္မာဟံ ရဇ္ဇံ န ပတ္ထေယ္ယံ! အဟံ ခောမ္ဟိ နေဂမဇာနပဒသ္သ ပိယော မနာပော။ ကသ္မာဟံ ရဇ္ဇံ န ပတ္ထေယ္ယံ! အဟံ ခောမ္ဟိ ယာနိ တာနိ ရညံ ခတ္တိယာနံ မုဒ္ဓာဝသိတ္တာနံ သိပ္ပဋ္ဌာနာနိ ဟတ္ထိသ္မိံ ဝာ အသ္သသ္မိံ ဝာ ရထသ္မိံ ဝာ ဓနုသ္မိံ ဝာ ထရုသ္မိံ ဝာ, တတ္ထ 1 သိက္ခိတော အနဝယော။ ကသ္မာဟံ ရဇ္ဇံ န ပတ္ထေယ္ယ’န္တိ! ဣမေဟိ ခော, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟိ အင္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ရညော ခတ္တိယသ္သ မုဒ္ဓာဝသိတ္တသ္သ ဇေဋ္ဌော ပုတ္တော ရဇ္ဇံ ပတ္ထေတိ။
‘‘Tassa evaṃ hoti – ‘ahaṃ khomhi ubhato sujāto mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko, yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena. Kasmāhaṃ rajjaṃ na pattheyyaṃ! Ahaṃ khomhi abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato. Kasmāhaṃ rajjaṃ na pattheyyaṃ! Ahaṃ khomhi mātāpitūnaṃ piyo manāpo. Kasmāhaṃ rajjaṃ na pattheyyaṃ! Ahaṃ khomhi negamajānapadassa piyo manāpo. Kasmāhaṃ rajjaṃ na pattheyyaṃ! Ahaṃ khomhi yāni tāni raññaṃ khattiyānaṃ muddhāvasittānaṃ sippaṭṭhānāni hatthismiṃ vā assasmiṃ vā rathasmiṃ vā dhanusmiṃ vā tharusmiṃ vā, tattha 2 sikkhito anavayo. Kasmāhaṃ rajjaṃ na pattheyya’nti! Imehi kho, bhikkhave, pañcahi aṅgehi samannāgato rañño khattiyassa muddhāvasittassa jeṭṭho putto rajjaṃ pattheti.
‘‘ဧဝမေဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာသဝာနံ ခယံ ပတ္ထေတိ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဒ္ဓော ဟောတိ, သဒ္ဒဟတိ တထာဂတသ္သ ဗောဓိံ – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝာ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုသ္သာနံ ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ’တိ။ အပ္ပာဗာဓော ဟောတိ အပ္ပာတင္ကော, သမဝေပာကိနိယာ ဂဟဏိယာ သမန္နာဂတော နာတိသီတာယ နာစ္စုဏ္ဟာယ မဇ္ဈိမာယ ပဓာနက္ခမာယ; အသဌော ဟောတိ အမာယာဝီ, ယထာဘူတံ အတ္တာနံ အာဝိကတ္တာ သတ္ထရိ ဝာ ဝိညူသု ဝာ သဗ္ရဟ္မစာရီသု; အာရဒ္ဓဝီရိယော ဝိဟရတိ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပသမ္ပဒာယ, ထာမဝာ ဒဠ္ဟပရက္ကမော အနိက္ခိတ္တဓုရော ကုသလေသု ဓမ္မေသု; ပညဝာ ဟောတိ ဥဒယတ္ထဂာမိနိယာ ပညာယ သမန္နာဂတော အရိယာယ နိဗ္ဗေဓိကာယ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယဂာမိနိယာ။
‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhave, pañcahi dhammehi samannāgato bhikkhu āsavānaṃ khayaṃ pattheti. Katamehi pañcahi? Idha, bhikkhave, bhikkhu saddho hoti, saddahati tathāgatassa bodhiṃ – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. Appābādho hoti appātaṅko, samavepākiniyā gahaṇiyā samannāgato nātisītāya nāccuṇhāya majjhimāya padhānakkhamāya; asaṭho hoti amāyāvī, yathābhūtaṃ attānaṃ āvikattā satthari vā viññūsu vā sabrahmacārīsu; āraddhavīriyo viharati akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya, kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadāya, thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu; paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammā dukkhakkhayagāminiyā.
‘‘တသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခောမ္ဟိ သဒ္ဓော, သဒ္ဒဟာမိ တထာဂတသ္သ ဗောဓိံ – ဣတိပိ သော ဘဂဝာ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော။ပေ.။ သတ္ထာ ဒေဝမနုသ္သာနံ ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ’တိ။ ‘ကသ္မာဟံ အာသဝာနံ ခယံ န ပတ္ထေယ္ယံ! အဟံ ခောမ္ဟိ အပ္ပာဗာဓော အပ္ပာတင္ကော သမဝေပာကိနိယာ ဂဟဏိယာ သမန္နာဂတော နာတိသီတာယ နာစ္စုဏ္ဟာယ မဇ္ဈိမာယ ပဓာနက္ခမာယ။ ကသ္မာဟံ အာသဝာနံ ခယံ န ပတ္ထေယ္ယံ! အဟံ ခောမ္ဟိ အသဌော အမာယာဝီ ယထာဘူတံ အတ္တာနံ အာဝိကတ္တာ သတ္ထရိ ဝာ ဝိညူသု ဝာ သဗ္ရဟ္မစာရီသု။ ကသ္မာဟံ အာသဝာနံ ခယံ န ပတ္ထေယ္ယံ! အဟံ ခောမ္ဟိ အာရဒ္ဓဝီရိယော ဝိဟရာမိ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပသမ္ပဒာယ, ထာမဝာ ဒဠ္ဟပရက္ကမော အနိက္ခိတ္တဓုရော ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ ကသ္မာဟံ အာသဝာနံ ခယံ န ပတ္ထေယ္ယံ! အဟံ ခောမ္ဟိ ပညဝာ ဥဒယတ္ထဂာမိနိယာ ပညာယ သမန္နာဂတော အရိယာယ နိဗ္ဗေဓိကာယ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယဂာမိနိယာ။ ကသ္မာဟံ အာသဝာနံ ခယံ န ပတ္ထေယ္ယ’န္တိ! ဣမေဟိ ခော, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာသဝာနံ ခယံ ပတ္ထေတီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။
‘‘Tassa evaṃ hoti – ‘ahaṃ khomhi saddho, saddahāmi tathāgatassa bodhiṃ – itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. ‘Kasmāhaṃ āsavānaṃ khayaṃ na pattheyyaṃ! Ahaṃ khomhi appābādho appātaṅko samavepākiniyā gahaṇiyā samannāgato nātisītāya nāccuṇhāya majjhimāya padhānakkhamāya. Kasmāhaṃ āsavānaṃ khayaṃ na pattheyyaṃ! Ahaṃ khomhi asaṭho amāyāvī yathābhūtaṃ attānaṃ āvikattā satthari vā viññūsu vā sabrahmacārīsu. Kasmāhaṃ āsavānaṃ khayaṃ na pattheyyaṃ! Ahaṃ khomhi āraddhavīriyo viharāmi akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya, kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadāya, thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Kasmāhaṃ āsavānaṃ khayaṃ na pattheyyaṃ! Ahaṃ khomhi paññavā udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammā dukkhakkhayagāminiyā. Kasmāhaṃ āsavānaṃ khayaṃ na pattheyya’nti! Imehi kho, bhikkhave, pañcahi dhammehi samannāgato bhikkhu āsavānaṃ khayaṃ patthetī’’ti. Pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၅-၆. ပတ္ထနာသုတ္တဒ္ဝယဝဏ္ဏနာ • 5-6. Patthanāsuttadvayavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၅-၉. ပတ္ထနာသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ • 5-9. Patthanāsuttādivaṇṇanā
