Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya

    ၁၀. ပုဏ္ဏမသုတ္တံ

    10. Puṇṇamasuttaṃ

    ၈၂. ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ပုဗ္ဗာရာမေ မိဂာရမာတုပာသာဒေ မဟတာ ဘိက္ခုသင္ဃေန သဒ္ဓိံ။ တေန ခော ပန သမယေန ဘဂဝာ တဒဟုပောသထေ ပန္နရသေ ပုဏ္ဏာယ ပုဏ္ဏမာယ ရတ္တိယာ ဘိက္ခုသင္ဃပရိဝုတော အဇ္ဈောကာသေ နိသိန္နော ဟောတိ။

    82. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme migāramātupāsāde mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ. Tena kho pana samayena bhagavā tadahuposathe pannarase puṇṇāya puṇṇamāya rattiyā bhikkhusaṅghaparivuto ajjhokāse nisinno hoti.

    အထ ခော အညတရော ဘိက္ခု ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင္ဂံ ကရိတ္ဝာ ယေန ဘဂဝာ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ပုစ္ဆေယ္ယာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ကိဉ္စိဒေဝ 1 ဒေသံ, သစေ မေ ဘဂဝာ ဩကာသံ ကရောတိ ပဉ္ဟသ္သ ဝေယ္ယာကရဏာယာ’’တိ? ‘‘တေန ဟိ တ္ဝံ, ဘိက္ခု, သကေ အာသနေ နိသီဒိတ္ဝာ ပုစ္ဆ ယဒာကင္ခသီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခော သော ဘိက္ခု ဘဂဝတော ပဋိသ္သုတ္ဝာ သကေ အာသနေ နိသီဒိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဣမေ နု ခော, ဘန္တေ, ပဉ္စုပာဒာနက္ခန္ဓာ, သေယ္ယထိဒံ – ရူပုပာဒာနက္ခန္ဓော, ဝေဒနုပာဒာနက္ခန္ဓော, သညုပာဒာနက္ခန္ဓော, သင္ခာရုပာဒာနက္ခန္ဓော, ဝိညာဏုပာဒာနက္ခန္ဓော’’တိ။

    Atha kho aññataro bhikkhu uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘puccheyyāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ kiñcideva 2 desaṃ, sace me bhagavā okāsaṃ karoti pañhassa veyyākaraṇāyā’’ti? ‘‘Tena hi tvaṃ, bhikkhu, sake āsane nisīditvā puccha yadākaṅkhasī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato paṭissutvā sake āsane nisīditvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ime nu kho, bhante, pañcupādānakkhandhā, seyyathidaṃ – rūpupādānakkhandho, vedanupādānakkhandho, saññupādānakkhandho, saṅkhārupādānakkhandho, viññāṇupādānakkhandho’’ti.

    ‘‘ဣမေ ခော ပန, ဘိက္ခု, ပဉ္စုပာဒာနက္ခန္ဓာ; သေယ္ယထိဒံ – ရူပုပာဒာနက္ခန္ဓော။ပေ.။ ဝိညာဏုပာဒာနက္ခန္ဓော’’တိ။ ‘‘သာဓု, ဘန္တေ’’တိ ခော သော ဘိက္ခု ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတ္ဝာ အနုမောဒိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ဥတ္တရိံ ပဉ္ဟံ အပုစ္ဆိ –

    ‘‘Ime kho pana, bhikkhu, pañcupādānakkhandhā; seyyathidaṃ – rūpupādānakkhandho…pe… viññāṇupādānakkhandho’’ti. ‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttariṃ pañhaṃ apucchi –

    ‘‘ဣမေ ခော ပန, ဘန္တေ, ပဉ္စုပာဒာနက္ခန္ဓာ ကိံမူလကာ’’တိ? ‘‘ဣမေ ခော, ဘိက္ခု, ပဉ္စုပာဒာနက္ခန္ဓာ ဆန္ဒမူလကာ’’တိ။ပေ.။ တညေဝ နု ခော, ဘန္တေ, ဥပာဒာနံ တေ ပဉ္စုပာဒာနက္ခန္ဓာ ဥဒာဟု အညတ္ရ ပဉ္စဟိ ဥပာဒာနက္ခန္ဓေဟိ ဥပာဒာနန္တိ? ‘‘န ခော, ဘိက္ခု, တညေဝ ဥပာဒာနံ တေ ပဉ္စုပာဒာနက္ခန္ဓာ နာပိ အညတ္ရ ပဉ္စဟိ ဥပာဒာနက္ခန္ဓေဟိ ဥပာဒာနံ, အပိ စ ယော တတ္ထ ဆန္ဒရာဂော တံ တတ္ထ ဥပာဒာန’’န္တိ။ ‘‘သာဓု, ဘန္တေ’’တိ ခော သော ဘိက္ခု။ပေ.။ ဥတ္တရိံ ပဉ္ဟံ အပုစ္ဆိ –

    ‘‘Ime kho pana, bhante, pañcupādānakkhandhā kiṃmūlakā’’ti? ‘‘Ime kho, bhikkhu, pañcupādānakkhandhā chandamūlakā’’ti…pe… taññeva nu kho, bhante, upādānaṃ te pañcupādānakkhandhā udāhu aññatra pañcahi upādānakkhandhehi upādānanti? ‘‘Na kho, bhikkhu, taññeva upādānaṃ te pañcupādānakkhandhā nāpi aññatra pañcahi upādānakkhandhehi upādānaṃ, api ca yo tattha chandarāgo taṃ tattha upādāna’’nti. ‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu…pe… uttariṃ pañhaṃ apucchi –

    ‘‘သိယာ ပန, ဘန္တေ, ပဉ္စုပာဒာနက္ခန္ဓေသု ဆန္ဒရာဂဝေမတ္တတာ’’တိ? ‘‘သိယာ, ဘိက္ခူ’’တိ ဘဂဝာ အဝောစ – ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, ဧကစ္စသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ဧဝံရူပော သိယံ အနာဂတမဒ္ဓာနံ, ဧဝံဝေဒနော သိယံ အနာဂတမဒ္ဓာနံ, ဧဝံသညော သိယံ အနာဂတမဒ္ဓာနံ, ဧဝံသင္ခာရော သိယံ အနာဂတမဒ္ဓာနံ , ဧဝံဝိညာဏော သိယံ အနာဂတမဒ္ဓာန’န္တိ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခု, သိယာ ပဉ္စုပာဒာနက္ခန္ဓေသု ဆန္ဒရာဂဝေမတ္တတာ’’တိ? ‘‘သာဓု, ဘန္တေ’’တိ ခော သော ဘိက္ခု။ပေ.။ ဥတ္တရိံ ပဉ္ဟံ အပုစ္ဆိ –

    ‘‘Siyā pana, bhante, pañcupādānakkhandhesu chandarāgavemattatā’’ti? ‘‘Siyā, bhikkhū’’ti bhagavā avoca – ‘‘idha, bhikkhu, ekaccassa evaṃ hoti – ‘evaṃrūpo siyaṃ anāgatamaddhānaṃ, evaṃvedano siyaṃ anāgatamaddhānaṃ, evaṃsañño siyaṃ anāgatamaddhānaṃ, evaṃsaṅkhāro siyaṃ anāgatamaddhānaṃ , evaṃviññāṇo siyaṃ anāgatamaddhāna’nti. Evaṃ kho, bhikkhu, siyā pañcupādānakkhandhesu chandarāgavemattatā’’ti? ‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu…pe… uttariṃ pañhaṃ apucchi –

    ‘‘ကိတ္တာဝတာ နု ခော, ဘန္တေ, ခန္ဓာနံ ခန္ဓာဓိဝစန’’န္တိ? ‘‘ယံ ကိဉ္စိ, ဘိက္ခု, ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝာ ဗဟိဒ္ဓာ ဝာ ဩဠာရိကံ ဝာ သုခုမံ ဝာ ဟီနံ ဝာ ပဏီတံ ဝာ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝာ, အယံ ဝုစ္စတိ ရူပက္ခန္ဓော။ ယာ ကာစိ ဝေဒနာ။ ယာ ကာစိ သညာ ။ ယေ ကေစိ သင္ခာရာ။ ယံ ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝာ ဗဟိဒ္ဓာ ဝာ ဩဠာရိကံ ဝာ သုခုမံ ဝာ ဟီနံ ဝာ ပဏီတံ ဝာ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝာ, အယံ ဝုစ္စတိ ဝိညာဏက္ခန္ဓော။ ဧတ္တာဝတာ ခော, ဘိက္ခု, ခန္ဓာနံ ခန္ဓာဓိဝစန’’န္တိ။ ‘‘သာဓု, ဘန္တေ’’တိ ခော သော ဘိက္ခု။ပေ.။ အပုစ္ဆိ –

    ‘‘Kittāvatā nu kho, bhante, khandhānaṃ khandhādhivacana’’nti? ‘‘Yaṃ kiñci, bhikkhu, rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, ayaṃ vuccati rūpakkhandho. Yā kāci vedanā… yā kāci saññā … ye keci saṅkhārā… yaṃ kiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, ayaṃ vuccati viññāṇakkhandho. Ettāvatā kho, bhikkhu, khandhānaṃ khandhādhivacana’’nti. ‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu…pe… apucchi –

    ‘‘ကော နု ခော, ဘန္တေ, ဟေတု ကော ပစ္စယော ရူပက္ခန္ဓသ္သ ပညာပနာယ; ကော ဟေတု ကော ပစ္စယော ဝေဒနာက္ခန္ဓသ္သ ပညာပနာယ; ကော ဟေတု ကော ပစ္စယော သညာက္ခန္ဓသ္သ ပညာပနာယ; ကော ဟေတု ကော ပစ္စယော သင္ခာရက္ခန္ဓသ္သ ပညာပနာယ; ကော ဟေတု ကော ပစ္စယော ဝိညာဏက္ခန္ဓသ္သ ပညာပနာယာ’’တိ? ‘‘စတ္တာရော ခော, ဘိက္ခု, မဟာဘူတာ ဟေတု, စတ္တာရော မဟာဘူတာ ပစ္စယော ရူပက္ခန္ဓသ္သ ပညာပနာယ။ ဖသ္သော ဟေတု ဖသ္သော ပစ္စယော ဝေဒနာက္ခန္ဓသ္သ ပညာပနာယ။ ဖသ္သော ဟေတု ဖသ္သော ပစ္စယော သညာက္ခန္ဓသ္သ ပညာပနာယ။ ဖသ္သော ဟေတု , ဖသ္သော ပစ္စယော သင္ခာရက္ခန္ဓသ္သ ပညာပနာယ။ နာမရူပံ ဟေတု, နာမရူပံ ပစ္စယော ဝိညာဏက္ခန္ဓသ္သ ပညာပနာယာ’’တိ။ ‘‘သာဓု, ဘန္တေ’’တိ ခော သော ဘိက္ခု။ပေ.။ အပုစ္ဆိ –

    ‘‘Ko nu kho, bhante, hetu ko paccayo rūpakkhandhassa paññāpanāya; ko hetu ko paccayo vedanākkhandhassa paññāpanāya; ko hetu ko paccayo saññākkhandhassa paññāpanāya; ko hetu ko paccayo saṅkhārakkhandhassa paññāpanāya; ko hetu ko paccayo viññāṇakkhandhassa paññāpanāyā’’ti? ‘‘Cattāro kho, bhikkhu, mahābhūtā hetu, cattāro mahābhūtā paccayo rūpakkhandhassa paññāpanāya. Phasso hetu phasso paccayo vedanākkhandhassa paññāpanāya. Phasso hetu phasso paccayo saññākkhandhassa paññāpanāya. Phasso hetu , phasso paccayo saṅkhārakkhandhassa paññāpanāya. Nāmarūpaṃ hetu, nāmarūpaṃ paccayo viññāṇakkhandhassa paññāpanāyā’’ti. ‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu…pe… apucchi –

    ‘‘ကထံ နု ခော, ဘန္တေ, သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဟောတီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, အသ္သုတဝာ ပုထုဇ္ဇနော အရိယာနံ အဒသ္သာဝီ အရိယဓမ္မသ္သ အကောဝိဒော အရိယဓမ္မေ အဝိနီတော, သပ္ပုရိသာနံ အဒသ္သာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မသ္သ အကောဝိဒော သပ္ပုရိသဓမ္မေ အဝိနီတော ရူပံ အတ္တတော သမနုပသ္သတိ, ရူပဝန္တံ ဝာ အတ္တာနံ; အတ္တနိ ဝာ ရူပံ, ရူပသ္မိံ ဝာ အတ္တာနံ; ဝေဒနံ။ သညံ။ သင္ခာရေ။ ဝိညာဏံ။ အတ္တတော သမနုပသ္သတိ, ဝိညာဏဝန္တံ ဝာ အတ္တာနံ; အတ္တနိ ဝာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏသ္မိံ ဝာ အတ္တာနံ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခု, သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဟောတီ’’တိ။ ‘‘သာဓု, ဘန္တေ’’တိ ခော သော ဘိက္ခု။ပေ.။ အပုစ္ဆိ –

    ‘‘Kathaṃ nu kho, bhante, sakkāyadiṭṭhi hotī’’ti? ‘‘Idha, bhikkhu, assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto rūpaṃ attato samanupassati, rūpavantaṃ vā attānaṃ; attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ; vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ… attato samanupassati, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ; attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Evaṃ kho, bhikkhu, sakkāyadiṭṭhi hotī’’ti. ‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu…pe… apucchi –

    ‘‘ကထံ ပန, ဘန္တေ, သက္ကာယဒိဋ္ဌိ န ဟောတီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, သုတဝာ အရိယသာဝကော အရိယာနံ ဒသ္သာဝီ အရိယဓမ္မသ္သ ကောဝိဒော အရိယဓမ္မေ သုဝိနီတော, သပ္ပုရိသာနံ ဒသ္သာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မသ္သ ကောဝိဒော သပ္ပုရိသဓမ္မေ သုဝိနီတော န ရူပံ အတ္တတော သမနုပသ္သတိ, န ရူပဝန္တံ ဝာ အတ္တာနံ; န အတ္တနိ ဝာ ရူပံ, န ရူပသ္မိံ ဝာ အတ္တာနံ; န ဝေဒနံ။ န သညံ။ န သင္ခာရေ။ န ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပသ္သတိ, န ဝိညာဏဝန္တံ ဝာ အတ္တာနံ; န အတ္တနိ ဝာ ဝိညာဏံ, န ဝိညာဏသ္မိံ ဝာ အတ္တာနံ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခု, သက္ကာယဒိဋ္ဌိ န ဟောတီ’’တိ။ ‘‘သာဓု , ဘန္တေ’’တိ ခော သော ဘိက္ခု။ပေ.။ အပုစ္ဆိ –

    ‘‘Kathaṃ pana, bhante, sakkāyadiṭṭhi na hotī’’ti? ‘‘Idha, bhikkhu, sutavā ariyasāvako ariyānaṃ dassāvī ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinīto, sappurisānaṃ dassāvī sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinīto na rūpaṃ attato samanupassati, na rūpavantaṃ vā attānaṃ; na attani vā rūpaṃ, na rūpasmiṃ vā attānaṃ; na vedanaṃ… na saññaṃ… na saṅkhāre… na viññāṇaṃ attato samanupassati, na viññāṇavantaṃ vā attānaṃ; na attani vā viññāṇaṃ, na viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Evaṃ kho, bhikkhu, sakkāyadiṭṭhi na hotī’’ti. ‘‘Sādhu , bhante’’ti kho so bhikkhu…pe… apucchi –

    ‘‘ကော နု ခော, ဘန္တေ, ရူပသ္သ အသ္သာဒော, ကော အာဒီနဝော, ကိံ နိသ္သရဏံ; ကော ဝေဒနာယ။ ကော သညာယ။ ကော သင္ခာရာနံ။ ကော ဝိညာဏသ္သ အသ္သာဒော, ကော အာဒီနဝော, ကိံ နိသ္သရဏ’’န္တိ? ‘‘ယံ ခော, ဘိက္ခု, ရူပံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနသ္သံ – အယံ ရူပသ္သ အသ္သာဒော။ ယံ ရူပံ အနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ – အယံ ရူပသ္သ အာဒီနဝော။ ယော ရူပသ္မိံ ဆန္ဒရာဂဝိနယော ဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနံ – ဣဒံ ရူပသ္သ နိသ္သရဏံ။ ယံ ဝေဒနံ ပဋိစ္စ။ ယံ သညံ ပဋိစ္စ။ ယေ သင္ခာရေ ပဋိစ္စ။ ယံ ဝိညာဏံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနသ္သံ – အယံ ဝိညာဏသ္သ အသ္သာဒော။ ယံ ဝိညာဏံ အနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ – အယံ ဝိညာဏသ္သ အာဒီနဝော။ ယော ဝိညာဏသ္မိံ ဆန္ဒရာဂဝိနယော ဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနံ – ဣဒံ ဝိညာဏသ္သ နိသ္သရဏ’’န္တိ။ ‘‘သာဓု, ဘန္တေ’’တိ ခော သော ဘိက္ခု ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတ္ဝာ အနုမောဒိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ဥတ္တရိံ ပဉ္ဟံ အပုစ္ဆိ –

    ‘‘Ko nu kho, bhante, rūpassa assādo, ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇaṃ; ko vedanāya… ko saññāya… ko saṅkhārānaṃ… ko viññāṇassa assādo, ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇa’’nti? ‘‘Yaṃ kho, bhikkhu, rūpaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ – ayaṃ rūpassa assādo. Yaṃ rūpaṃ aniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ – ayaṃ rūpassa ādīnavo. Yo rūpasmiṃ chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ – idaṃ rūpassa nissaraṇaṃ. Yaṃ vedanaṃ paṭicca… yaṃ saññaṃ paṭicca… ye saṅkhāre paṭicca… yaṃ viññāṇaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ – ayaṃ viññāṇassa assādo. Yaṃ viññāṇaṃ aniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ – ayaṃ viññāṇassa ādīnavo. Yo viññāṇasmiṃ chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ – idaṃ viññāṇassa nissaraṇa’’nti. ‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttariṃ pañhaṃ apucchi –

    ‘‘ကထံ နု ခော, ဘန္တေ, ဇာနတော, ကထံ ပသ္သတော ဣမသ္မိဉ္စ သဝိညာဏကေ ကာယေ ဗဟိဒ္ဓာ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေသု အဟင္ကာရမမင္ကာရမာနာနုသယာ န ဟောန္တီ’’တိ? ‘‘ယံ ကိဉ္စိ, ဘိက္ခု, ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝာ ဗဟိဒ္ဓာ ဝာ ဩဠာရိကံ ဝာ သုခုမံ ဝာ ဟီနံ ဝာ ပဏီတံ ဝာ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝာ, သဗ္ဗံ ရူပံ – ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပသ္သတိ။ ယာ ကာစိ ဝေဒနာ။ ယာ ကာစိ သညာ။ ယေ ကေစိ သင္ခာရာ။ ယံ ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝာ ဗဟိဒ္ဓာ ဝာ ဩဠာရိကံ ဝာ သုခုမံ ဝာ ဟီနံ ဝာ ပဏီတံ ဝာ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝာ, သဗ္ဗံ ဝိညာဏံ – ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပသ္သတိ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခု, ဇာနတော ဧဝံ ပသ္သတော ဣမသ္မိဉ္စ သဝိညာဏကေ ကာယေ ဗဟိဒ္ဓာ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေသု အဟင္ကာရမမင္ကာရမာနာနုသယာ န ဟောန္တီ’’တိ။

    ‘‘Kathaṃ nu kho, bhante, jānato, kathaṃ passato imasmiñca saviññāṇake kāye bahiddhā ca sabbanimittesu ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā na hontī’’ti? ‘‘Yaṃ kiñci, bhikkhu, rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ rūpaṃ – ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Yā kāci vedanā… yā kāci saññā… ye keci saṅkhārā… yaṃ kiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ viññāṇaṃ – ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Evaṃ kho, bhikkhu, jānato evaṃ passato imasmiñca saviññāṇake kāye bahiddhā ca sabbanimittesu ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā na hontī’’ti.

    တေန ခော ပန သမယေန အညတရသ္သ ဘိက္ခုနော ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပာဒိ – ‘‘ဣတိ ကိရ ဘော ရူပံ အနတ္တာ, ဝေဒနာ။ သညာ။ သင္ခာရာ။ ဝိညာဏံ အနတ္တာ; အနတ္တကတာနိ ကမ္မာနိ ကထမတ္တာနံ 3 ဖုသိသ္သန္တီ’’တိ။ အထ ခော ဘဂဝာ တသ္သ ဘိက္ခုနော စေတသာ စေတော ပရိဝိတက္ကမညာယ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ –

    Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘iti kira bho rūpaṃ anattā, vedanā… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ anattā; anattakatāni kammāni kathamattānaṃ 4 phusissantī’’ti. Atha kho bhagavā tassa bhikkhuno cetasā ceto parivitakkamaññāya bhikkhū āmantesi –

    ‘‘ဌာနံ ခော ပနေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ ဣဓေကစ္စော မောဃပုရိသော အဝိဒ္ဝာ အဝိဇ္ဇာဂတော တဏ္ဟာဓိပတေယ္ယေန စေတသာ သတ္ထုသာသနံ အတိဓာဝိတဗ္ဗံ မညေယ္ယ။ ဣတိ ကိရ, ဘော, ရူပံ အနတ္တာ, ဝေဒနာ။ သညာ။ သင္ခာရာ။ ဝိညာဏံ အနတ္တာ။ အနတ္တကတာနိ ကမ္မာနိ ကထမတ္တာနံ ဖုသိသ္သန္တီတိ? ပဋိပုစ္ဆာဝိနီတာ ခော မေ တုမ္ဟေ, ဘိက္ခဝေ, တတ္ရ တတ္ရ တေသု တေသု ဓမ္မေသု။

    ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, bhikkhave, vijjati yaṃ idhekacco moghapuriso avidvā avijjāgato taṇhādhipateyyena cetasā satthusāsanaṃ atidhāvitabbaṃ maññeyya. Iti kira, bho, rūpaṃ anattā, vedanā… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ anattā. Anattakatāni kammāni kathamattānaṃ phusissantīti? Paṭipucchāvinītā kho me tumhe, bhikkhave, tatra tatra tesu tesu dhammesu.

    ‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝာ အနိစ္စံ ဝာ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ။ သညာ။ သင္ခာရာ။ ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝာ အနိစ္စံ ဝာ’’တိ ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝာ တံ သုခံ ဝာ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, ကလ္လံ နု တံ သမနုပသ္သိတုံ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ တသ္မာတိဟ။ပေ.။ ဧဝံ ပသ္သံ။ပေ.။ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။

    ‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’. ‘‘Vedanā… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti ? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. Tasmātiha…pe… evaṃ passaṃ…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānātī’’ti.

    ‘‘ဒ္ဝေ ခန္ဓာ တညေဝ သိယံ၊ အဓိဝစနဉ္စ ဟေတုနာ။

    ‘‘Dve khandhā taññeva siyaṃ, adhivacanañca hetunā;

    သက္ကာယေန ဒုဝေ ဝုတ္တာ၊ အသ္သာဒဝိညာဏကေန စ။

    Sakkāyena duve vuttā, assādaviññāṇakena ca;

    ဧတေ ဒသဝိဓာ ဝုတ္တာ၊ ဟောတိ ဘိက္ခု ပုစ္ဆာယာ’’တိ။ ဒသမံ။

    Ete dasavidhā vuttā, hoti bhikkhu pucchāyā’’ti. dasamaṃ;

    ခဇ္ဇနီယဝဂ္ဂော အဋ္ဌမော။

    Khajjanīyavaggo aṭṭhamo.

    တသ္သုဒ္ဒာနံ –

    Tassuddānaṃ –

    အသ္သာဒော ဒ္ဝေ သမုဒယာ၊ အရဟန္တေဟိ အပရေ ဒ္ဝေ။

    Assādo dve samudayā, arahantehi apare dve;

    သီဟော ခဇ္ဇနီ ပိဏ္ဍောလ္ယံ၊ ပာလိလေယ္ယေန ပုဏ္ဏမာတိ။

    Sīho khajjanī piṇḍolyaṃ, pālileyyena puṇṇamāti.







    Footnotes:
    1. ကဉ္စိဒေဝ (?)
    2. kañcideva (?)
    3. ကတမတ္တာနံ (ပီ.), ကမ္မတ္တာနံ (သ္ယာ. ကံ. က.)
    4. katamattānaṃ (pī.), kammattānaṃ (syā. kaṃ. ka.)



    Related texts:



    အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၁၀. ပုဏ္ဏမသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 10. Puṇṇamasuttavaṇṇanā

    ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၁၀. ပုဏ္ဏမသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 10. Puṇṇamasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact