| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
12. රාසියසුත්‌තවණ්‌ණනා
12. Rāsiyasuttavaṇṇanā
364. රාසිං කත්‌වා මාරපාසවසෙන, තත්‍රාපි අන්‌තරභෙදෙන විභජිත්‌වා පුච්‌ඡිතබ්‌බපඤ්‌හෙ එකතො රාසිං කත්‌වා. තපනං අත්‌තපරිතාපනං තපො, සො එතස්‌ස අත්‌ථීති තපස්‌සී, තං තපස්‌සිං. සො පන තං තපං නිස්‌සාය ඨිතො නාම හොතීති වුත්‌තං ‘‘තපනිස්‌සිතක’’න්‌ති. සො පන අනෙකාකාරභෙදෙන ලූඛං ඵරුසං ජීවනසීලත්‌තා ලූඛජීවී නාම. තෙනාහ ‘‘ලූඛජීවික’’න්‌ති. මජ්‌ඣිමාය පටිපත්‌තියා උප්‌පථභාවෙන අවනියා ගන්‌ධබ්‌බාති අන්‌තා, තතො එව ලාමකත්‌තා අන්‌තා. ලාමකම්‌පි ‘‘අන්‌තො’’ති වුච්‌චති ‘‘අන්‌තමිදං, භික්‌ඛවෙ, ජීවිකානං (ඉතිවු. 91; සං. නි. 3.80), එකො අන්‌තො’’ති එවමාදීසු (සං. නි. 2.15; 3.90). අට්‌ඨකථායං පන අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤආධාරභාවං උරීකත්‌වා ‘‘කොට්‌ඨාසා’’ති වුත්‌තං. හීනො ගාමොති පාළි. ගාම-සද්‌දො හීනපරියායොති අධිප්‌පායෙනාහ ‘‘ගාම්‌මො’’ති. ගාමෙ භවොති ගාම්‌මො. ගාම-සද්‌දො චෙත්‌ථ ගාමවාසිවිසයො ‘‘ගාමො ආගතො’’තිආදීසු විය. අට්‌ඨකථායං පන ‘‘ගාමවාසීනං ධම්‌මො’’ති වුත්‌තං, තෙසං චාරිත්‌තන්‌ති අත්‌ථො. අත්‌ත-සද්‌දො ඉධ සරීරපරියායො ‘‘අත්‌තන්‌තපො’’තිආදීසු වියාති ආහ ‘‘සරීරදුක්‌ඛකරණන්‌ති අත්‌ථො’’ති.
364.Rāsiṃ katvā mārapāsavasena, tatrāpi antarabhedena vibhajitvā pucchitabbapañhe ekato rāsiṃ katvā. Tapanaṃ attaparitāpanaṃ tapo, so etassa atthīti tapassī, taṃ tapassiṃ. So pana taṃ tapaṃ nissāya ṭhito nāma hotīti vuttaṃ ‘‘tapanissitaka’’nti. So pana anekākārabhedena lūkhaṃ pharusaṃ jīvanasīlattā lūkhajīvī nāma. Tenāha ‘‘lūkhajīvika’’nti. Majjhimāya paṭipattiyā uppathabhāvena avaniyā gandhabbāti antā, tato eva lāmakattā antā. Lāmakampi ‘‘anto’’ti vuccati ‘‘antamidaṃ, bhikkhave, jīvikānaṃ (itivu. 91; saṃ. ni. 3.80), eko anto’’ti evamādīsu (saṃ. ni. 2.15; 3.90). Aṭṭhakathāyaṃ pana aññamaññaādhārabhāvaṃ urīkatvā ‘‘koṭṭhāsā’’ti vuttaṃ. Hīno gāmoti pāḷi. Gāma-saddo hīnapariyāyoti adhippāyenāha ‘‘gāmmo’’ti. Gāme bhavoti gāmmo. Gāma-saddo cettha gāmavāsivisayo ‘‘gāmo āgato’’tiādīsu viya. Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘gāmavāsīnaṃ dhammo’’ti vuttaṃ, tesaṃ cārittanti attho. Atta-saddo idha sarīrapariyāyo ‘‘attantapo’’tiādīsu viyāti āha ‘‘sarīradukkhakaraṇanti attho’’ti.
එත්‌ථාති එතස්‌මිං තපනිස්‌සිතගරහිතබ්‌බපදෙ කස්‌මා අන්‌තද්‌වයමජ්‌ඣිමපටිපදාගහණං? අත්‌තකිලමථානුයොගො තාව ගය්‌හතු ඉදමත්‌ථිතායාති අධිප්‌පායො. කාමභොගීතපනිස්‌සිතකනිජ්‌ජරවත්‌ථූනං දස්‌සනෙ යථාධිප්‌පෙතස්‌ස අත්‌ථස්‌ස විභජිත්‌වා කථනං සම්‌භවතීති තෙ දස්‌සෙත්‌වා අධිප්‌පෙතත්‌ථො කථිතො.
Etthāti etasmiṃ tapanissitagarahitabbapade kasmā antadvayamajjhimapaṭipadāgahaṇaṃ? Attakilamathānuyogo tāva gayhatu idamatthitāyāti adhippāyo. Kāmabhogītapanissitakanijjaravatthūnaṃ dassane yathādhippetassa atthassa vibhajitvā kathanaṃ sambhavatīti te dassetvā adhippetattho kathito.
තමත්‌ථන්‌ති යො ‘‘කාමභොගීතපනිස්‌සිතකෙසු ගරහිතබ්‌බෙයෙව ගරහති, පසංසිතබ්‌බෙයෙව ච පසංසතී’’ති වුත්‌තො අත්‌ථො, තමත්‌ථං පකාසෙන්‌තො. සාහසිකකම්‌මෙනාති අයුත්‌තෙන කම්‌මෙන. ධම්‌මෙන ච අධම්‌මෙන චාති ධම්‌මිකෙන අධම්‌මිකෙන ච. අයොනිසො පවත්‌තං බාහිරකං සන්‌ධාය චොදකො ‘‘කථ’’න්‌තිආදිමාහ. ඉතරො නයිදං තාදිසං අත්‌තපරිතාපනං අධිප්‌පෙතං, අථ ඛො යොනිසො පවත්‌තං සාසනිකමෙවාති දස්‌සෙන්‌තො ‘‘චතුරඞ්‌ගවීරියවසෙන චා’’ති ආහ. තත්‌ථ ‘‘කාමං තචො ච න්‌හාරු ච අට්‌ඨි ච අවසිස්‌සතූ’’තිආදිනා (ම. නි. 2.184; සං. නි. 2.22.237; අ. නි. 2.5) නයෙන වුත්‌තා සරීරෙනිරපෙක්‌ඛවිපස්‌සනාය උස්‌සුක්‌කාපනවසෙන පවත්‌තා වීරියභාවනා ‘‘චතුරඞ්‌ගවීරියවසෙනා’’ති වුත්‌තා. තථා අබ්‌භොකාසිකනෙසජ්‌ජිකතපාදිනිස්‌සිතාව කිලෙසනිම්‌මථනයොග්‍යා වීරියභාවනා ‘‘ධුතඞ්‌ගවසෙන චා’’ති වුත්‌තාති. අරියමග්‌ගෙන නිස්‌සෙසකිලෙසානං පජහනා නිජ්‌ජරා. සා ච අත්‌තපච්‌චක්‌ඛතාය සන්‌දිට්‌ඨිකා තිණ්‌ණං මූලකිලෙසානං පජහනෙන ‘‘තිස්‌සො’’ති ච වුත්‌තා. තෙනාහ ‘‘එකොපී’’තිආදි.
Tamatthanti yo ‘‘kāmabhogītapanissitakesu garahitabbeyeva garahati, pasaṃsitabbeyeva ca pasaṃsatī’’ti vutto attho, tamatthaṃ pakāsento. Sāhasikakammenāti ayuttena kammena. Dhammena ca adhammena cāti dhammikena adhammikena ca. Ayoniso pavattaṃ bāhirakaṃ sandhāya codako ‘‘katha’’ntiādimāha. Itaro nayidaṃ tādisaṃ attaparitāpanaṃ adhippetaṃ, atha kho yoniso pavattaṃ sāsanikamevāti dassento ‘‘caturaṅgavīriyavasena cā’’ti āha. Tattha ‘‘kāmaṃ taco ca nhāru ca aṭṭhi ca avasissatū’’tiādinā (ma. ni. 2.184; saṃ. ni. 2.22.237; a. ni. 2.5) nayena vuttā sarīrenirapekkhavipassanāya ussukkāpanavasena pavattā vīriyabhāvanā ‘‘caturaṅgavīriyavasenā’’ti vuttā. Tathā abbhokāsikanesajjikatapādinissitāva kilesanimmathanayogyā vīriyabhāvanā ‘‘dhutaṅgavasena cā’’ti vuttāti. Ariyamaggena nissesakilesānaṃ pajahanā nijjarā. Sā ca attapaccakkhatāya sandiṭṭhikā tiṇṇaṃ mūlakilesānaṃ pajahanena ‘‘tisso’’ti ca vuttā. Tenāha ‘‘ekopī’’tiādi.
රාසියසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Rāsiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 12. රාසියසුත්‌තං • 12. Rāsiyasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 12. රාසියසුත්‌තවණ්‌ණනා • 12. Rāsiyasuttavaṇṇanā
