| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
5. රූපසුත්‌තවණ්‌ණනා
5. Rūpasuttavaṇṇanā
65. පඤ්‌චමෙ පමිනොති උළාරතාදිවිසෙසං එතෙනාති පමාණං, රුපකායො පමාණං එතස්‌සාති රූපප්‌පමාණො. තතො එව රූපෙ පසන්‌නොති රූපප්‌පසන්‌නො. ඝොසොති චෙත්‌ථ ථුතිඝොසො. ලූඛන්‌ති පච්‌චයලූඛතා. ධම්‌මාති සීලාදයො ගුණධම්‌මා අධිප්‌පෙතා. ඉමෙසං පන චතුන්‌නං පුග්‌ගලානං නානාකරණං පාළියංයෙව ආගතං. වුත්‌තඤ්‌හෙතං –
65. Pañcame paminoti uḷāratādivisesaṃ etenāti pamāṇaṃ, rupakāyo pamāṇaṃ etassāti rūpappamāṇo. Tato eva rūpe pasannoti rūpappasanno. Ghosoti cettha thutighoso. Lūkhanti paccayalūkhatā. Dhammāti sīlādayo guṇadhammā adhippetā. Imesaṃ pana catunnaṃ puggalānaṃ nānākaraṇaṃ pāḷiyaṃyeva āgataṃ. Vuttañhetaṃ –
‘‘කතමො ච පුග්‌ගලො රූපප්‌පමාණො රූපප්‌පසන්‌නො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො ආරොහං වා පස්‌සිත්‌වා පරිණාහං වා පස්‌සිත්‌වා සණ්‌ඨානං වා පස්‌සිත්‌වා පාරිපූරිං වා පස්‌සිත්‌වා තත්‌ථ පමාණං ගහෙත්‌වා පසාදං ජනෙති. අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො රූපප්‌පමාණො රූපප්‌පසන්‌නො.
‘‘Katamo ca puggalo rūpappamāṇo rūpappasanno? Idhekacco puggalo ārohaṃ vā passitvā pariṇāhaṃ vā passitvā saṇṭhānaṃ vā passitvā pāripūriṃ vā passitvā tattha pamāṇaṃ gahetvā pasādaṃ janeti. Ayaṃ vuccati puggalo rūpappamāṇo rūpappasanno.
‘‘කතමො ච පුග්‌ගලො ඝොසප්‌පමාණො ඝොසප්‌පසන්‌නො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො පරවණ්‌ණනාය පරථොමනාය පරපසංසනාය පරවණ්‌ණහාරිකාය තත්‌ථ පමාණං ගහෙත්‌වා පසාදං ජනෙති. අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ඝොසප්‌පමාණො ඝොසප්‌පසන්‌නො.
‘‘Katamo ca puggalo ghosappamāṇo ghosappasanno? Idhekacco puggalo paravaṇṇanāya parathomanāya parapasaṃsanāya paravaṇṇahārikāya tattha pamāṇaṃ gahetvā pasādaṃ janeti. Ayaṃ vuccati puggalo ghosappamāṇo ghosappasanno.
‘‘කතමො ච පුග්‌ගලො ලූඛප්‌පමාණො ලූඛප්‌පසන්‌නො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො චීවරලූඛං වා පස්‌සිත්‌වා පත්‌තලූඛං වා පස්‌සිත්‌වා සෙනාසනලූඛං වා පස්‌සිත්‌වා විවිධං වා දුක්‌කරකාරිකං පස්‌සිත්‌වා තත්‌ථ පමාණං ගහෙත්‌වා පසාදං ජනෙති. අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ලූඛප්‌පමාණො ලූඛප්‌පසන්‌නො.
‘‘Katamo ca puggalo lūkhappamāṇo lūkhappasanno? Idhekacco puggalo cīvaralūkhaṃ vā passitvā pattalūkhaṃ vā passitvā senāsanalūkhaṃ vā passitvā vividhaṃ vā dukkarakārikaṃ passitvā tattha pamāṇaṃ gahetvā pasādaṃ janeti. Ayaṃ vuccati puggalo lūkhappamāṇo lūkhappasanno.
‘‘කතමො ච පුග්‌ගලො ධම්‌මප්‌පමාණො ධම්‌මප්‌පසන්‌නො? ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො සීලං වා පස්‌සිත්‌වා සමාධිං වා පස්‌සිත්‌වා පඤ්‌ඤං වා පස්‌සිත්‌වා තත්‌ථ පමාණං ගහෙත්‌වා පසාදං ජනෙති. අයං වුච්‌චති පුග්‌ගලො ධම්‌මප්‌පමාණො ධම්‌මප්‌පසන්‌නො’’ති (පු. ප. 171-172).
‘‘Katamo ca puggalo dhammappamāṇo dhammappasanno? Idhekacco puggalo sīlaṃ vā passitvā samādhiṃ vā passitvā paññaṃ vā passitvā tattha pamāṇaṃ gahetvā pasādaṃ janeti. Ayaṃ vuccati puggalo dhammappamāṇo dhammappasanno’’ti (pu. pa. 171-172).
තත්‌ථ ආරොහන්‌ති උච්‌චතං. සා ච ඛො තස්‌මිං තස්‌මිං කාලෙ පමාණයුත්‌තා දට්‌ඨබ්‌බා. පරිණාහන්‌ති නාතිකිසථූලතාවසෙන පීණතං. සණ්‌ඨානන්‌ති තෙසං තෙසං අඞ්‌ගපච්‌චඞ්‌ගානං සුසණ්‌ඨිතතං දීඝරස්‌සවට්‌ටාදියුත්‌තට්‌ඨානෙසු තථාභාවං. පාරිපූරින්‌ති සබ්‌බෙසං සරීරාවයවානං පරිපුණ්‌ණතං අවිකලතං. තත්‌ථ පමාණං ගහෙත්‌වාති තස්‌මිං රූපෙ රූපසම්‌පත්‌තියං පමාණභාවං උපාදාය. පසාදං ජනෙතීති අධිමොක්‌ඛං ජනෙති උප්‌පාදෙති.
Tattha ārohanti uccataṃ. Sā ca kho tasmiṃ tasmiṃ kāle pamāṇayuttā daṭṭhabbā. Pariṇāhanti nātikisathūlatāvasena pīṇataṃ. Saṇṭhānanti tesaṃ tesaṃ aṅgapaccaṅgānaṃ susaṇṭhitataṃ dīgharassavaṭṭādiyuttaṭṭhānesu tathābhāvaṃ. Pāripūrinti sabbesaṃ sarīrāvayavānaṃ paripuṇṇataṃ avikalataṃ. Tattha pamāṇaṃ gahetvāti tasmiṃ rūpe rūpasampattiyaṃ pamāṇabhāvaṃ upādāya. Pasādaṃ janetīti adhimokkhaṃ janeti uppādeti.
පරවණ්‌ණනායාති ‘‘අසුකො එදිසො ච එදිසො චා’’ති පරස්‌ස ගුණවචනෙන. පරථොමනායාති පරම්‌මුඛා පරස්‌ස සිලාඝුප්‌පාදකෙන අභිත්‌ථවනෙන පරෙන ථුතිවසෙන, ගාථාදිඋපනිබන්‌ධනෙන වුත්‌තාය ථොමනායාති වුත්‌තං හොති. පරපසංසනායාති පරම්‌මුඛා පරස්‌ස ගුණසංකිත්‌තනෙන. පරවණ්‌ණහාරිකායාති පරම්‌පරවණ්‌ණහාරිකාය පරම්‌පරාය පරස්‌ස කිත්‌තනසද්‌දස්‌ස උපසංහාරෙන. තත්‌ථාති තස්‌මිං ථුතිඝොසෙ.
Paravaṇṇanāyāti ‘‘asuko ediso ca ediso cā’’ti parassa guṇavacanena. Parathomanāyāti parammukhā parassa silāghuppādakena abhitthavanena parena thutivasena, gāthādiupanibandhanena vuttāya thomanāyāti vuttaṃ hoti. Parapasaṃsanāyāti parammukhā parassa guṇasaṃkittanena. Paravaṇṇahārikāyāti paramparavaṇṇahārikāya paramparāya parassa kittanasaddassa upasaṃhārena. Tatthāti tasmiṃ thutighose.
චීවරලූඛන්‌ති ථූලජිණ්‌ණබහුතුන්‌නකතාදිචීවරස්‌ස ලූඛභාවං. පත්‌තලූඛන්‌ති අනෙකගන්‌ථිකාහටතාදිපත්‌තස්‌ස ලූඛභාවං. විවිධං වා දුක්‌කරකාරිකන්‌ති ධුතඞ්‌ගාදිවසෙන පවත්‌තනානාවිධං දුක්‌කරචරියං. සීලං වා පස්‌සිත්‌වාති සීලපාරිපූරිවසෙන විසුද්‌ධං කායවචීසුචරිතං ඤාණචක්‌ඛුනා පස්‌සිත්‌වා, ඣානාදිඅධිගමසුද්‌ධිසමාධිං වා විපස්‌සනාභිඤ්‌ඤාසඞ්‌ඛාතං පඤ්‌ඤං වා පස්‌සිත්‌වාති අත්‌ථො.
Cīvaralūkhanti thūlajiṇṇabahutunnakatādicīvarassa lūkhabhāvaṃ. Pattalūkhanti anekaganthikāhaṭatādipattassa lūkhabhāvaṃ. Vividhaṃ vā dukkarakārikanti dhutaṅgādivasena pavattanānāvidhaṃ dukkaracariyaṃ. Sīlaṃ vā passitvāti sīlapāripūrivasena visuddhaṃ kāyavacīsucaritaṃ ñāṇacakkhunā passitvā, jhānādiadhigamasuddhisamādhiṃ vā vipassanābhiññāsaṅkhātaṃ paññaṃ vā passitvāti attho.
එවමෙතස්‌මිං චතුප්‌පමාණෙ ලොකසන්‌නිවාසෙ බුද්‌ධෙසු අප්‌පසන්‌නා මන්‌දා, පසන්‌නා බහුකා. රූපප්‌පමාණස්‌ස හි බුද්‌ධරූපතො උත්‌තරි පසාදාවහං රූපං නාම නත්‌ථි. ඝොසප්‌පමාණස්‌ස බුද්‌ධානං කිත්‌තිඝොසතො උත්‌තරි පසාදාවහො ඝොසො නාම නත්‌ථි. ලූඛප්‌පමාණස්‌ස කාසිකානි වත්‌ථානි මහාරහානි කඤ්‌චනභාජනානි තිණ්‌ණං උතූනං අනුච්‌ඡවිකෙ සබ්‌බසම්‌පත්‌තියුත්‌තෙ පාසාදවරෙ පහාය පංසුකූලචීවරසෙලමයපත්‌තරුක්‌ඛමූලාදිසෙනාසනසෙවිනො බුද්‌ධස්‌ස භගවතො ලූඛතො උත්‌තරි පසාදාවහං අඤ්‌ඤං ලූඛං නාම නත්‌ථි. ධම්‌මප්‌පමාණස්‌ස සදෙවකෙ ලොකෙ අසාධාරණසීලාදිගුණස්‌ස තථාගතස්‌ස සීලාදිගුණතො උත්‌තරි පසාදාවහො අඤ්‌ඤො සීලාදිගුණො නාම නත්‌ථි. ඉති භගවා ඉමං චතුප්‌පමාණිකං ලොකසන්‌නිවාසං මුට්‌ඨිනා ගහෙත්‌වා විය ඨිතොති.
Evametasmiṃ catuppamāṇe lokasannivāse buddhesu appasannā mandā, pasannā bahukā. Rūpappamāṇassa hi buddharūpato uttari pasādāvahaṃ rūpaṃ nāma natthi. Ghosappamāṇassa buddhānaṃ kittighosato uttari pasādāvaho ghoso nāma natthi. Lūkhappamāṇassa kāsikāni vatthāni mahārahāni kañcanabhājanāni tiṇṇaṃ utūnaṃ anucchavike sabbasampattiyutte pāsādavare pahāya paṃsukūlacīvaraselamayapattarukkhamūlādisenāsanasevino buddhassa bhagavato lūkhato uttari pasādāvahaṃ aññaṃ lūkhaṃ nāma natthi. Dhammappamāṇassa sadevake loke asādhāraṇasīlādiguṇassa tathāgatassa sīlādiguṇato uttari pasādāvaho añño sīlādiguṇo nāma natthi. Iti bhagavā imaṃ catuppamāṇikaṃ lokasannivāsaṃ muṭṭhinā gahetvā viya ṭhitoti.
පමාණිංසූති පමාණං අග්‌ගහෙසුං. නියකජ්‌ඣත්‌තෙ තස්‌ස ගුණං න ජානාතීති තස්‌ස අබ්‌භන්‌තරෙ පවත්‌තමානං සීලාදිගුණං න ජානාති. සෙසං සුවිඤ්‌ඤෙය්‍යමෙව.
Pamāṇiṃsūti pamāṇaṃ aggahesuṃ. Niyakajjhatte tassa guṇaṃ na jānātīti tassa abbhantare pavattamānaṃ sīlādiguṇaṃ na jānāti. Sesaṃ suviññeyyameva.
රූපසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Rūpasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 5. රූපසුත්‌තං • 5. Rūpasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 5. රූපසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Rūpasuttavaṇṇanā
