Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā)

    11. සච්‌චවිභඞ්‌ගසුත්‌තවණ්‌ණනා

    11. Saccavibhaṅgasuttavaṇṇanā

    371. ආචික්‌ඛනාති – ‘‘ඉදං දුක්‌ඛං අරියසච්‌චං, අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා අරියසච්‌ච’’න්‌ති ආදිතො කථනං. දෙසනාති තස්‌සෙව අත්‌ථස්‌ස අතිසජ්‌ජනං පබොධනං. පඤ්‌ඤාපනාති පකාරෙහි ඤාපනා, සා පන යස්‌මා ඉත්‌ථමිදන්‌ති වෙනෙය්‍යානං පච්‌චක්‌ඛතො දස්‌සනා, තෙසං වා සන්‌තානෙ පතිට්‌ඨාපනා හොති, තස්‌මා ආහ – ‘‘දුක්‌ඛසච්‌චාදීනං ඨපනා’’ති. පට්‌ඨපනාති පතිට්‌ඨාපනා. යස්‌මා පට්‌ඨපියමානසභාවා දෙසනා භාජනං උපගච්‌ඡන්‌තී විය හොති, තස්‌මා වුත්‌තං – ‘‘පඤ්‌ඤාපනා’’ති, ජානාපනාති අත්‌ථො. විවටකරණාති දෙසියමානස්‌ස අත්‌ථස්‌ස විවටභාවකරණං. විභාගකිරියාති යථාවුත්‌තස්‌ස අත්‌ථවිභාගස්‌ස විත්‌ථාරකරණං. පාකටභාවකරණන්‌ති අගම්‌භීරභාවාපාදනං. අපරො නයො – චතුසච්‌චසඤ්‌ඤිතස්‌ස අත්‌ථස්‌ස පච්‌චෙකං සරූපතො දස්‌සනවසෙන ඉදන්‌ති ආදිතො සික්‌ඛාපනං කථනං ආචික්‌ඛනා, එවං පරසන්‌තානෙ පබොධනවසෙන පවත්‌තාපනා දෙසනා, එවං විනෙය්‍යානං චිත්‌තපරිතොසජනනෙන තෙසං බුද්‌ධිපරිපාචනං ‘‘පඤ්‌ඤාපනා’’ති වුච්‌චති. එවං පඤ්‌ඤාපෙන්‌තී ච සා දෙසියමානං අත්‌ථං වෙනෙය්‍යසන්‌තානෙ පකාරතො ඨපෙති පතිට්‌ඨපෙතීති ‘‘පට්‌ඨපනා’’ති වුච්‌චති. පකාරතො ඨපෙන්‌තී පන සංඛිත්‌තස්‌ස විත්‌ථාරතො පටිවුත්‌තස්‌ස පුනාභිධානතො ‘‘විවරණා’’ති, තස්‌සෙවත්‌ථස්‌ස විභාගකරණතො ‘‘විභජනා’’ති, වුත්‌තස්‌ස විත්‌ථාරෙනාභිධානතො විභත්‌තස්‌ස හෙතුදාහරණදස්‌සනතො, ‘‘උත්‌තානීකම්‌ම’’න්‌ති වුච්‌චති. තෙනාහ – ‘‘පාකටභාවකරණ’’න්‌ති, හෙතූපමාවසෙනත්‌ථස්‌ස පාකටභාවකරණතොති අත්‌ථො.

    371.Ācikkhanāti – ‘‘idaṃ dukkhaṃ ariyasaccaṃ, ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasacca’’nti ādito kathanaṃ. Desanāti tasseva atthassa atisajjanaṃ pabodhanaṃ. Paññāpanāti pakārehi ñāpanā, sā pana yasmā itthamidanti veneyyānaṃ paccakkhato dassanā, tesaṃ vā santāne patiṭṭhāpanā hoti, tasmā āha – ‘‘dukkhasaccādīnaṃ ṭhapanā’’ti. Paṭṭhapanāti patiṭṭhāpanā. Yasmā paṭṭhapiyamānasabhāvā desanā bhājanaṃ upagacchantī viya hoti, tasmā vuttaṃ – ‘‘paññāpanā’’ti, jānāpanāti attho. Vivaṭakaraṇāti desiyamānassa atthassa vivaṭabhāvakaraṇaṃ. Vibhāgakiriyāti yathāvuttassa atthavibhāgassa vitthārakaraṇaṃ. Pākaṭabhāvakaraṇanti agambhīrabhāvāpādanaṃ. Aparo nayo – catusaccasaññitassa atthassa paccekaṃ sarūpato dassanavasena idanti ādito sikkhāpanaṃ kathanaṃ ācikkhanā, evaṃ parasantāne pabodhanavasena pavattāpanā desanā, evaṃ vineyyānaṃ cittaparitosajananena tesaṃ buddhiparipācanaṃ ‘‘paññāpanā’’ti vuccati. Evaṃ paññāpentī ca sā desiyamānaṃ atthaṃ veneyyasantāne pakārato ṭhapeti patiṭṭhapetīti ‘‘paṭṭhapanā’’ti vuccati. Pakārato ṭhapentī pana saṃkhittassa vitthārato paṭivuttassa punābhidhānato ‘‘vivaraṇā’’ti, tassevatthassa vibhāgakaraṇato ‘‘vibhajanā’’ti, vuttassa vitthārenābhidhānato vibhattassa hetudāharaṇadassanato, ‘‘uttānīkamma’’nti vuccati. Tenāha – ‘‘pākaṭabhāvakaraṇa’’nti, hetūpamāvasenatthassa pākaṭabhāvakaraṇatoti attho.

    අනුග්‌ගාහකාති අනුග්‌ගණ්‌හනකාමා. ස්‌වායමනුග්‌ගහො සඞ්‌ගහවත්‌ථුවසෙන පාකටො හොතීති ආහ ‘‘ආමිසසඞ්‌ගහෙනා’’තිආදි. ජනෙතා ජනෙත්‌තීති ආහ ‘‘ජනිකා මාතා’’ති. වුද්‌ධිං පරිසං ආපාදෙතීති ආපාදෙතා. තෙනාහ ‘‘පොසෙතා’’ති. ඉදානි ද්‌වින්‌නං මහාථෙරානං යථාක්‌කමං සබ්‍රහ්‌මචාරීනං භගවතා වුත්‌තෙහි ජනිකපොසිකමාතුට්‌ඨානියෙහි සඞ්‌ගාහකතං විත්‌ථාරතො දස්‌සෙතුං, ‘‘ජනිකමාතා හී’’තිආදි වුත්‌තං. පරතොඝොසෙන විනාපි උපරිමග්‌ගාධිගමො හොතීති ‘‘පච්‌චත්‌තපුරිසකාරෙනා’’ති වුත්‌තං. පඨමමග්‌ගො එව හි සාවකානං එකන්‌තතො ඝොසාපෙක්‌ඛොති. පත්‌තෙසුපීති පි-සද්‌දෙන පගෙව අප්‌පත්‌තෙසූති දස්‌සෙති. භවස්‌ස අප්‌පමත්‌තකතා නාම ඉත්‌තරකාලතායාති ආහ ‘‘අච්‌ඡරාසඞ්‌ඝාතමත්‌තම්‌පී’’ති. ජනෙතාති ජනකො, ථෙරො පන අරියාය ජනයිතා. ආපාදෙතාති වඩ්‌ඪෙතා පරිබ්‍රූහෙතා. පුරිමස්‌මිං සච්‌චද්‌වයෙ සම්‌මසනග්‌ගහණං ලොකියත්‌තා තස්‌ස, ඉතරස්‌මිං තස්‌ස අග්‌ගහණං ලොකුත්‌තරත්‌තා.

    Anuggāhakāti anuggaṇhanakāmā. Svāyamanuggaho saṅgahavatthuvasena pākaṭo hotīti āha ‘‘āmisasaṅgahenā’’tiādi. Janetā janettīti āha ‘‘janikā mātā’’ti. Vuddhiṃ parisaṃ āpādetīti āpādetā. Tenāha ‘‘posetā’’ti. Idāni dvinnaṃ mahātherānaṃ yathākkamaṃ sabrahmacārīnaṃ bhagavatā vuttehi janikaposikamātuṭṭhāniyehi saṅgāhakataṃ vitthārato dassetuṃ, ‘‘janikamātā hī’’tiādi vuttaṃ. Paratoghosena vināpi uparimaggādhigamo hotīti ‘‘paccattapurisakārenā’’ti vuttaṃ. Paṭhamamaggo eva hi sāvakānaṃ ekantato ghosāpekkhoti. Pattesupīti pi-saddena pageva appattesūti dasseti. Bhavassa appamattakatā nāma ittarakālatāyāti āha ‘‘accharāsaṅghātamattampī’’ti. Janetāti janako, thero pana ariyāya janayitā. Āpādetāti vaḍḍhetā paribrūhetā. Purimasmiṃ saccadvaye sammasanaggahaṇaṃ lokiyattā tassa, itarasmiṃ tassa aggahaṇaṃ lokuttarattā.

    කාමෙහි නික්‌ඛන්‌තො සඞ්‌කප්‌පො නෙක්‌ඛම්‌මසඞ්‌කප්‌පො. ස්‌වායමස්‌ස තතො නික්‌ඛමනත්‌ථො තෙසං පටිපක්‌ඛභාවතො තෙහි විසංසග්‌ගතො විරජ්‌ජනතො සමුච්‌ඡින්‌දනතො සබ්‌බසො විවිත්‌තභාවතො ච හොතීති දස්‌සෙතුං, ‘‘කාමපච්‌චනීකට්‌ඨෙනා’’තිආදි වුත්‌තං. තත්‌ථ කාමපදඝාතන්‌ති යථා කාමො පදං පතිට්‌ඨං න ලභති, එවං හනනං, කාමසමුච්‌ඡෙදන්‌ති අත්‌ථො. කාමෙහි සබ්‌බසො විවිත්‌තත්‌තා කාමවිවිත්‌තො, අරියමග්‌ගො, තස්‌ස අන්‌තො, අරියඵලං, තස්‌මිං කාමවිවිත්‌තන්‌තෙ. එසෙව නයොති ඉමිනා ‘‘බ්‍යාපාදපච්‌චනීකට්‌ඨෙනා’’තිආදියොජනං අතිදිසති. සබ්‌බෙ චෙතෙ නෙක්‌ඛම්‌මසඞ්‌කප්‌පාදයො නානාචිත්‌තෙසු ලබ්‌භන්‌තීති යොජනා. යදි එකචිත්‌තෙ ලබ්‌භන්‌ති, කථං තිවිධමිච්‌ඡාසඞ්‌කප්‌පානං සමුග්‌ඝාතොති ආහ ‘‘තත්‍ර හී’’තිආදි. න නානා ලබ්‌භතීති ඉමිනා තිවිධකිච්‌චකාරිතං සම්‌මාසඞ්‌කප්‌පස්‌ස දස්‌සෙති. කිච්‌චවසෙන හි තස්‌ස නාමස්‌ස ලාභො. සම්‌මාවාචාදීනම්‌පි මග්‌ගක්‌ඛණෙ එකචිත්‌තෙ ලබ්‌භමානානම්‌පි චතුකිච්‌චකාරිතාය චතුබ්‌බිධනාමාදිතා වෙදිතබ්‌බා. සෙසං සුවිඤ්‌ඤෙය්‍යමෙව.

    Kāmehi nikkhanto saṅkappo nekkhammasaṅkappo. Svāyamassa tato nikkhamanattho tesaṃ paṭipakkhabhāvato tehi visaṃsaggato virajjanato samucchindanato sabbaso vivittabhāvato ca hotīti dassetuṃ, ‘‘kāmapaccanīkaṭṭhenā’’tiādi vuttaṃ. Tattha kāmapadaghātanti yathā kāmo padaṃ patiṭṭhaṃ na labhati, evaṃ hananaṃ, kāmasamucchedanti attho. Kāmehi sabbaso vivittattā kāmavivitto, ariyamaggo, tassa anto, ariyaphalaṃ, tasmiṃ kāmavivittante. Eseva nayoti iminā ‘‘byāpādapaccanīkaṭṭhenā’’tiādiyojanaṃ atidisati. Sabbe cete nekkhammasaṅkappādayo nānācittesu labbhantīti yojanā. Yadi ekacitte labbhanti, kathaṃ tividhamicchāsaṅkappānaṃ samugghātoti āha ‘‘tatra hī’’tiādi. Na nānā labbhatīti iminā tividhakiccakāritaṃ sammāsaṅkappassa dasseti. Kiccavasena hi tassa nāmassa lābho. Sammāvācādīnampi maggakkhaṇe ekacitte labbhamānānampi catukiccakāritāya catubbidhanāmāditā veditabbā. Sesaṃ suviññeyyameva.

    සච්‌චවිභඞ්‌ගසුත්‌තවණ්‌ණනාය ලීනත්‌ථප්‌පකාසනා සමත්‌තා.

    Saccavibhaṅgasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya / 11. සච්‌චවිභඞ්‌ගසුත්‌තං • 11. Saccavibhaṅgasuttaṃ

    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 11. සච්‌චවිභඞ්‌ගසුත්‌තවණ්‌ණනා • 11. Saccavibhaṅgasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact