| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၂. ဒုတိယပဏ္ဏာသကံ
2. Dutiyapaṇṇāsakaṃ
(၆) ၁. သစိတ္တဝဂ္ဂော
(6) 1. Sacittavaggo
၁. သစိတ္တသုတ္တံ
1. Sacittasuttaṃ
၅၁. ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကသ္သ အာရာမေ။ တတ္ရ ခော ဘဂဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝော’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသုံ။ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ –
51. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘နော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပရစိတ္တပရိယာယကုသလော ဟောတိ, အထ ‘သစိတ္တပရိယာယကုသလော ဘဝိသ္သာမီ’တိ 1 – ဧဝဉ္ဟိ ဝော, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခိတဗ္ဗံ။
‘‘No ce, bhikkhave, bhikkhu paracittapariyāyakusalo hoti, atha ‘sacittapariyāyakusalo bhavissāmī’ti 2 – evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ.
‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သစိတ္တပရိယာယကုသလော ဟောတိ? သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဣတ္ထီ ဝာ ပုရိသော ဝာ ဒဟရော ယုဝာ မဏ္ဍနကဇာတိကော အာဒာသေ ဝာ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒာတေ အစ္ဆေ ဝာ ဥဒကပတ္တေ သကံ မုခနိမိတ္တံ ပစ္စဝေက္ခမာနော သစေ တတ္ထ ပသ္သတိ ရဇံ ဝာ အင္ဂဏံ ဝာ, တသ္သေဝ ရဇသ္သ ဝာ အင္ဂဏသ္သ ဝာ ပဟာနာယ ဝာယမတိ။ နော စေ တတ္ထ ပသ္သတိ ရဇံ ဝာ အင္ဂဏံ ဝာ, တေနေဝတ္တမနော ဟောတိ ပရိပုဏ္ဏသင္ကပ္ပော – ‘လာဘာ ဝတ မေ, ပရိသုဒ္ဓံ ဝတ မေ’တိ။ ဧဝမေဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပစ္စဝေက္ခဏာ ဗဟုကာရာ 3 ဟောတိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု – ‘အဘိဇ္ဈာလု နု ခော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, အနဘိဇ္ဈာလု နု ခော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, ဗ္ယာပန္နစိတ္တော နု ခော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, အဗ္ယာပန္နစိတ္တော နု ခော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, ထိနမိဒ္ဓပရိယုဋ္ဌိတော နု ခော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, ဝိဂတထိနမိဒ္ဓော နု ခော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ , ဥဒ္ဓတော နု ခော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, အနုဒ္ဓတော နု ခော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, ဝိစိကိစ္ဆော နု ခော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော နု ခော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, ကောဓနော နု ခော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, အက္ကောဓနော နု ခော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, သံကိလိဋ္ဌစိတ္တော နု ခော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, အသံကိလိဋ္ဌစိတ္တော နု ခော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ , သာရဒ္ဓကာယော နု ခော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, အသာရဒ္ဓကာယော နု ခော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, ကုသီတော နု ခော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, အာရဒ္ဓဝီရိယော နု ခော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, အသမာဟိတော နု ခော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, သမာဟိတော နု ခော ဗဟုလံ ဝိဟရာမီ’တိ။
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu sacittapariyāyakusalo hoti? Seyyathāpi, bhikkhave, itthī vā puriso vā daharo yuvā maṇḍanakajātiko ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udakapatte sakaṃ mukhanimittaṃ paccavekkhamāno sace tattha passati rajaṃ vā aṅgaṇaṃ vā, tasseva rajassa vā aṅgaṇassa vā pahānāya vāyamati. No ce tattha passati rajaṃ vā aṅgaṇaṃ vā, tenevattamano hoti paripuṇṇasaṅkappo – ‘lābhā vata me, parisuddhaṃ vata me’ti. Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhuno paccavekkhaṇā bahukārā 4 hoti kusalesu dhammesu – ‘abhijjhālu nu kho bahulaṃ viharāmi, anabhijjhālu nu kho bahulaṃ viharāmi, byāpannacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, abyāpannacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, thinamiddhapariyuṭṭhito nu kho bahulaṃ viharāmi, vigatathinamiddho nu kho bahulaṃ viharāmi , uddhato nu kho bahulaṃ viharāmi, anuddhato nu kho bahulaṃ viharāmi, vicikiccho nu kho bahulaṃ viharāmi, tiṇṇavicikiccho nu kho bahulaṃ viharāmi, kodhano nu kho bahulaṃ viharāmi, akkodhano nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃkiliṭṭhacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, asaṃkiliṭṭhacitto nu kho bahulaṃ viharāmi , sāraddhakāyo nu kho bahulaṃ viharāmi, asāraddhakāyo nu kho bahulaṃ viharāmi, kusīto nu kho bahulaṃ viharāmi, āraddhavīriyo nu kho bahulaṃ viharāmi, asamāhito nu kho bahulaṃ viharāmi, samāhito nu kho bahulaṃ viharāmī’ti.
‘‘သစေ , ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အဘိဇ္ဈာလု ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, ဗ္ယာပန္နစိတ္တော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, ထိနမိဒ္ဓပရိယုဋ္ဌိတော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, ဥဒ္ဓတော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, ဝိစိကိစ္ဆော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, ကောဓနော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, သံကိလိဋ္ဌစိတ္တော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, သာရဒ္ဓကာယော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, ကုသီတော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, အသမာဟိတော ဗဟုလံ ဝိဟရာမီ’တိ, တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပာပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ အဓိမတ္တော ဆန္ဒော စ ဝာယာမော စ ဥသ္သာဟော စ ဥသ္သောဠ္ဟီ စ အပ္ပဋိဝာနီ စ သတိ စ သမ္ပဇညဉ္စ ကရဏီယံ။ သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, အာဒိတ္တစေလော ဝာ အာဒိတ္တသီသော ဝာ။ တသ္သေဝ စေလသ္သ ဝာ သီသသ္သ ဝာ နိဗ္ဗာပနာယ အဓိမတ္တံ ဆန္ဒဉ္စ ဝာယာမဉ္စ ဥသ္သာဟဉ္စ ဥသ္သောဠ္ဟိဉ္စ အပ္ပဋိဝာနိဉ္စ သတိဉ္စ သမ္ပဇညဉ္စ ကရေယ္ယ။ ဧဝမေဝံ ခော တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပာပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ အဓိမတ္တော ဆန္ဒော စ ဝာယာမော စ ဥသ္သာဟော စ ဥသ္သောဠ္ဟီ စ အပ္ပဋိဝာနီ စ သတိ စ သမ္ပဇညဉ္စ ကရဏီယံ။
‘‘Sace , bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘abhijjhālu bahulaṃ viharāmi, byāpannacitto bahulaṃ viharāmi, thinamiddhapariyuṭṭhito bahulaṃ viharāmi, uddhato bahulaṃ viharāmi, vicikiccho bahulaṃ viharāmi, kodhano bahulaṃ viharāmi, saṃkiliṭṭhacitto bahulaṃ viharāmi, sāraddhakāyo bahulaṃ viharāmi, kusīto bahulaṃ viharāmi, asamāhito bahulaṃ viharāmī’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ. Seyyathāpi, bhikkhave, ādittacelo vā ādittasīso vā. Tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaṃ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya. Evamevaṃ kho tena, bhikkhave, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
‘‘သစေ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အနဘိဇ္ဈာလု ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, အဗ္ယာပန္နစိတ္တော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, ဝိဂတထိနမိဒ္ဓော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, အနုဒ္ဓတော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, အက္ကောဓနော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, အသံကိလိဋ္ဌစိတ္တော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, အသာရဒ္ဓကာယော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, အာရဒ္ဓဝီရိယော ဗဟုလံ ဝိဟရာမိ, သမာဟိတော ဗဟုလံ ဝိဟရာမီ’တိ, တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ တေသုယေဝ ကုသလေသု ဓမ္မေသု ပတိဋ္ဌာယ ဥတ္တရိ အာသဝာနံ ခယာယ ယောဂော ကရဏီယော’’တိ။ ပဌမံ။
‘‘Sace pana, bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘anabhijjhālu bahulaṃ viharāmi, abyāpannacitto bahulaṃ viharāmi, vigatathinamiddho bahulaṃ viharāmi, anuddhato bahulaṃ viharāmi, tiṇṇavicikiccho bahulaṃ viharāmi, akkodhano bahulaṃ viharāmi, asaṃkiliṭṭhacitto bahulaṃ viharāmi, asāraddhakāyo bahulaṃ viharāmi, āraddhavīriyo bahulaṃ viharāmi, samāhito bahulaṃ viharāmī’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā tesuyeva kusalesu dhammesu patiṭṭhāya uttari āsavānaṃ khayāya yogo karaṇīyo’’ti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၁-၄. သစိတ္တသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ • 1-4. Sacittasuttādivaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၁-၁၀. သစိတ္တသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ • 1-10. Sacittasuttādivaṇṇanā
