| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
၆. သမ္မသသုတ္တဝဏ္ဏနာ
6. Sammasasuttavaṇṇanā
၆၆. ဆဋ္ဌေ အသ္သာတိ ဘဂဝတော။ သဏ္ဟသုခုမဓမ္မပရိဒီပနတော သုခုမာ။ တီဟိ လက္ခဏေဟိ အင္ကိယတ္တာ တိလက္ခဏာဟတာ, အနိစ္စာဒိလက္ခဏပရိဒီပိနီတိ အတ္ထော။ အရိယဓမ္မာဓိဂမသ္သ ဥပနိသ္သယဘူတေန ဟေတုနာ သဟေတုကာ။ တိဟေတုကပဋိသန္ဓိပညာယ ပာဋိဟာရိယပညာယ စ အတ္ထိတာယ ပညဝန္တော န ကေဝလံ အဇ္ဈတ္တိကအင္ဂသမ္ပတ္တိယေဝ, ဗာဟိရင္ဂသမ္ပတ္တိပိ နေသမတ္ထီတိ ဒသ္သေတုံ ‘‘သိနိဒ္ဓာနီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အဗ္ဘန္တရန္တိ အဇ္ဈတ္တံ။ ပစ္စယသမ္မသနန္တိ ပစ္စယုပ္ပန္နာနံ ပစ္စယဝီမံသံ။
66. Chaṭṭhe assāti bhagavato. Saṇhasukhumadhammaparidīpanato sukhumā. Tīhi lakkhaṇehi aṅkiyattā tilakkhaṇāhatā, aniccādilakkhaṇaparidīpinīti attho. Ariyadhammādhigamassa upanissayabhūtena hetunā sahetukā. Tihetukapaṭisandhipaññāya pāṭihāriyapaññāya ca atthitāya paññavanto na kevalaṃ ajjhattikaaṅgasampattiyeva, bāhiraṅgasampattipi nesamatthīti dassetuṃ ‘‘siniddhānī’’tiādi vuttaṃ. Abbhantaranti ajjhattaṃ. Paccayasammasananti paccayuppannānaṃ paccayavīmaṃsaṃ.
အာရမ္ဘာနုရူပာ အနုသန္ဓိ ယထာနုသန္ဓိ။ န ဂတာတိ န သမ္ပတ္တာ။ အသမ္ဘိန္နပဒန္တိ အဝောမိသ္သကပဒံ, အညတ္ထ ဧဝံ အနာဂတံ ဝာက္ယန္တိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘အညတ္ထ ဟိ ဧဝံ ဝုတ္တံ နာမ နတ္ထီ’’တိ။ ဧဝန္တိ ‘‘တေနဟာနန္ဒာ’’တိ ဧကဝစနံ, ‘‘သုဏာထ မနသိ ကရောထာ’’တိ ဗဟုဝစနံ ကတ္ဝာ ဝုတ္တံ နာမ နတ္ထီတိ အတ္ထော။ ကေစိ ပန ‘‘တေနဟာနန္ဒာ’’တိ ဣဓာပိ ဗဟုဝစနမေဝ ကတ္ဝာ ပဌန္တိ ‘‘သာဓု အနုရုဒ္ဓာ’’တိအာဒီသု ဝိယ။ ဥပဓီတိ အဓိပ္ပေတံ ဥပဓီယတိ ဧတ္ထ ဒုက္ခန္တိ။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပာဒက္ခဏံ ဥဒယံ ပဋိလဘတိ ‘‘ပာကဋဘာဝော ဌိတိကော, အတ္တလာဘော ဥဒယော’’တိ။ နိဝိသတိ နိဝေသံ ဩကာသံ ပဋိလဘတိ။ ဧကဝာရမေဝ ဟိ ဥပ္ပန္နမတ္တသ္သ ဓမ္မသ္သ ဒုဗ္ဗလတ္တေန ဩကာသေ ဝိယ ပတိဋ္ဌဟနံ နတ္ထိ, ပုနပ္ပုနံ အာရမ္မဏေ ပဝတ္တမာနံ နိဝိဋ္ဌံ ပတိဋ္ဌိတံ နာမ ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘နိဝိသတီတိ ပုနပ္ပုနံ ပဝတ္တိဝသေန ပတိဋ္ဌဟတီ’’တိ။
Ārambhānurūpā anusandhi yathānusandhi. Na gatāti na sampattā. Asambhinnapadanti avomissakapadaṃ, aññattha evaṃ anāgataṃ vākyanti attho. Tenāha ‘‘aññattha hi evaṃ vuttaṃ nāma natthī’’ti. Evanti ‘‘tenahānandā’’ti ekavacanaṃ, ‘‘suṇātha manasi karothā’’ti bahuvacanaṃ katvā vuttaṃ nāma natthīti attho. Keci pana ‘‘tenahānandā’’ti idhāpi bahuvacanameva katvā paṭhanti ‘‘sādhu anuruddhā’’tiādīsu viya. Upadhīti adhippetaṃ upadhīyati ettha dukkhanti. Uppajjati uppādakkhaṇaṃ udayaṃ paṭilabhati ‘‘pākaṭabhāvo ṭhitiko, attalābho udayo’’ti. Nivisati nivesaṃ okāsaṃ paṭilabhati. Ekavārameva hi uppannamattassa dhammassa dubbalattena okāse viya patiṭṭhahanaṃ natthi, punappunaṃ ārammaṇe pavattamānaṃ niviṭṭhaṃ patiṭṭhitaṃ nāma hoti. Tenāha ‘‘nivisatīti punappunaṃ pavattivasena patiṭṭhahatī’’ti.
ပိယသဘာဝန္တိ ပိယာယိတဗ္ဗဇာတိကံ။ မဓုရသဘာဝန္တိ ဣဋ္ဌဇာတိကံ။ အဘိနိဝိဋ္ဌာတိ တဏ္ဟာဘိနိဝေသေန ဩတိဏ္ဏာ။ သမ္ပတ္တိယန္တိ ဘဝသမ္ပတ္တိယံ။ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏာနုသာရေနာတိ ပဋိဗိမ္ဗဂ္ဂဟဏာနုသာရေန။ ကဏ္ဏသ္သ ဆိဒ္ဒပဒေသံ ရဇတနာဠိကံ ဝိယ, ကဏ္ဏဗဒ္ဓံ ပန ပာမင္ဂသုတ္တံ ဝိယ။ တုင္ဂာ ဥစ္စာ ဒီဃာ နာသိကာ တုင္ဂနာသာ။ ဧဝံ လဒ္ဓဝောဟာရံ အတ္တနော ဃာနံ။ ‘‘လဒ္ဓဝောဟာရာ’’တိ ဝာ ပာဌော။ တသ္မိံ သတိ တုင္ဂာ နာသာ ယေသံ တေ တုင္ဂနာသာ။ ဧဝံ လဒ္ဓဝောဟာရာ သတ္တာ အတ္တနော ဃာနန္တိ ယောဇနာ ဝဏ္ဏသဏ္ဌာနတော ရတ္တကမ္ဗလပဋလံ ဝိယ။ သမ္ဖသ္သတော မုဒုသိနိဒ္ဓံ ကိစ္စတော သိနိဒ္ဓမဓုရရသဒံ။ သာလလဋ္ဌိန္တိ သာလက္ခန္ဓံ။
Piyasabhāvanti piyāyitabbajātikaṃ. Madhurasabhāvanti iṭṭhajātikaṃ. Abhiniviṭṭhāti taṇhābhinivesena otiṇṇā. Sampattiyanti bhavasampattiyaṃ. Nimittaggahaṇānusārenāti paṭibimbaggahaṇānusārena. Kaṇṇassa chiddapadesaṃ rajatanāḷikaṃ viya, kaṇṇabaddhaṃ pana pāmaṅgasuttaṃ viya. Tuṅgā uccā dīghā nāsikā tuṅganāsā. Evaṃ laddhavohāraṃ attano ghānaṃ. ‘‘Laddhavohārā’’ti vā pāṭho. Tasmiṃ sati tuṅgā nāsā yesaṃ te tuṅganāsā. Evaṃ laddhavohārā sattā attano ghānanti yojanā vaṇṇasaṇṭhānato rattakambalapaṭalaṃ viya. Samphassato mudusiniddhaṃ kiccato siniddhamadhurarasadaṃ. Sālalaṭṭhinti sālakkhandhaṃ.
အဒ္ဒသံသူတိ ပသ္သိံသု။ ဧဝံ ဝုတ္တန္တိ ‘‘ကံသေ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တံ အဓိဋ္ဌာနဝောဟာရေန။
Addasaṃsūti passiṃsu. Evaṃ vuttanti ‘‘kaṃse’’ti evaṃ vuttaṃ adhiṭṭhānavohārena.
သမ္ပတ္တိန္တိ ဝဏ္ဏာဒိဂုဏံ။ အာဒီနဝန္တိ မရဏဂ္ဂတတော။
Sampattinti vaṇṇādiguṇaṃ. Ādīnavanti maraṇaggatato.
သတ္တုပာနီယေနာတိ သတ္တုံ ပက္ခိပိတ္ဝာ အာလောလိတပာနီယေန။ စတ္တာရိ ပာနာနိ ဝိယ စတ္တာရော မဂ္ဂာ တဏ္ဟာပိပာသာဝူပသမနတော။
Sattupānīyenāti sattuṃ pakkhipitvā ālolitapānīyena. Cattāri pānāni viya cattāro maggā taṇhāpipāsāvūpasamanato.
သမ္မသသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Sammasasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၆. သမ္မသသုတ္တံ • 6. Sammasasuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၆. သမ္မသသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 6. Sammasasuttavaṇṇanā
