| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
6. සම්‌මසසුත්‌තවණ්‌ණනා
6. Sammasasuttavaṇṇanā
66. ඡට්‌ඨෙ අස්‌සාති භගවතො. සණ්‌හසුඛුමධම්‌මපරිදීපනතො සුඛුමා. තීහි ලක්‌ඛණෙහි අඞ්‌කියත්‌තා තිලක්‌ඛණාහතා, අනිච්‌චාදිලක්‌ඛණපරිදීපිනීති අත්‌ථො. අරියධම්‌මාධිගමස්‌ස උපනිස්‌සයභූතෙන හෙතුනා සහෙතුකා. තිහෙතුකපටිසන්‌ධිපඤ්‌ඤාය පාටිහාරියපඤ්‌ඤාය ච අත්‌ථිතාය පඤ්‌ඤවන්‌තො න කෙවලං අජ්‌ඣත්‌තිකඅඞ්‌ගසම්‌පත්‌තියෙව, බාහිරඞ්‌ගසම්‌පත්‌තිපි නෙසමත්‌ථීති දස්‌සෙතුං ‘‘සිනිද්‌ධානී’’තිආදි වුත්‌තං. අබ්‌භන්‌තරන්‌ති අජ්‌ඣත්‌තං. පච්‌චයසම්‌මසනන්‌ති පච්‌චයුප්‌පන්‌නානං පච්‌චයවීමංසං.
66. Chaṭṭhe assāti bhagavato. Saṇhasukhumadhammaparidīpanato sukhumā. Tīhi lakkhaṇehi aṅkiyattā tilakkhaṇāhatā, aniccādilakkhaṇaparidīpinīti attho. Ariyadhammādhigamassa upanissayabhūtena hetunā sahetukā. Tihetukapaṭisandhipaññāya pāṭihāriyapaññāya ca atthitāya paññavanto na kevalaṃ ajjhattikaaṅgasampattiyeva, bāhiraṅgasampattipi nesamatthīti dassetuṃ ‘‘siniddhānī’’tiādi vuttaṃ. Abbhantaranti ajjhattaṃ. Paccayasammasananti paccayuppannānaṃ paccayavīmaṃsaṃ.
ආරම්‌භානුරූපා අනුසන්‌ධි යථානුසන්‌ධි. න ගතාති න සම්‌පත්‌තා. අසම්‌භින්‌නපදන්‌ති අවොමිස්‌සකපදං, අඤ්‌ඤත්‌ථ එවං අනාගතං වාක්‍යන්‌ති අත්‌ථො. තෙනාහ ‘‘අඤ්‌ඤත්‌ථ හි එවං වුත්‌තං නාම නත්‌ථී’’ති. එවන්‌ති ‘‘තෙනහානන්‌දා’’ති එකවචනං, ‘‘සුණාථ මනසි කරොථා’’ති බහුවචනං කත්‌වා වුත්‌තං නාම නත්‌ථීති අත්‌ථො. කෙචි පන ‘‘තෙනහානන්‌දා’’ති ඉධාපි බහුවචනමෙව කත්‌වා පඨන්‌ති ‘‘සාධු අනුරුද්‌ධා’’තිආදීසු විය. උපධීති අධිප්‌පෙතං උපධීයති එත්‌ථ දුක්‌ඛන්‌ති. උප්‌පජ්‌ජති උප්‌පාදක්‌ඛණං උදයං පටිලභති ‘‘පාකටභාවො ඨිතිකො, අත්‌තලාභො උදයො’’ති. නිවිසති නිවෙසං ඔකාසං පටිලභති. එකවාරමෙව හි උප්‌පන්‌නමත්‌තස්‌ස ධම්‌මස්‌ස දුබ්‌බලත්‌තෙන ඔකාසෙ විය පතිට්‌ඨහනං නත්‌ථි, පුනප්‌පුනං ආරම්‌මණෙ පවත්‌තමානං නිවිට්‌ඨං පතිට්‌ඨිතං නාම හොති. තෙනාහ ‘‘නිවිසතීති පුනප්‌පුනං පවත්‌තිවසෙන පතිට්‌ඨහතී’’ති.
Ārambhānurūpā anusandhi yathānusandhi. Na gatāti na sampattā. Asambhinnapadanti avomissakapadaṃ, aññattha evaṃ anāgataṃ vākyanti attho. Tenāha ‘‘aññattha hi evaṃ vuttaṃ nāma natthī’’ti. Evanti ‘‘tenahānandā’’ti ekavacanaṃ, ‘‘suṇātha manasi karothā’’ti bahuvacanaṃ katvā vuttaṃ nāma natthīti attho. Keci pana ‘‘tenahānandā’’ti idhāpi bahuvacanameva katvā paṭhanti ‘‘sādhu anuruddhā’’tiādīsu viya. Upadhīti adhippetaṃ upadhīyati ettha dukkhanti. Uppajjati uppādakkhaṇaṃ udayaṃ paṭilabhati ‘‘pākaṭabhāvo ṭhitiko, attalābho udayo’’ti. Nivisati nivesaṃ okāsaṃ paṭilabhati. Ekavārameva hi uppannamattassa dhammassa dubbalattena okāse viya patiṭṭhahanaṃ natthi, punappunaṃ ārammaṇe pavattamānaṃ niviṭṭhaṃ patiṭṭhitaṃ nāma hoti. Tenāha ‘‘nivisatīti punappunaṃ pavattivasena patiṭṭhahatī’’ti.
පියසභාවන්‌ති පියායිතබ්‌බජාතිකං. මධුරසභාවන්‌ති ඉට්‌ඨජාතිකං. අභිනිවිට්‌ඨාති තණ්‌හාභිනිවෙසෙන ඔතිණ්‌ණා. සම්‌පත්‌තියන්‌ති භවසම්‌පත්‌තියං. නිමිත්‌තග්‌ගහණානුසාරෙනාති පටිබිම්‌බග්‌ගහණානුසාරෙන. කණ්‌ණස්‌ස ඡිද්‌දපදෙසං රජතනාළිකං විය, කණ්‌ණබද්‌ධං පන පාමඞ්‌ගසුත්‌තං විය. තුඞ්‌ගා උච්‌චා දීඝා නාසිකා තුඞ්‌ගනාසා. එවං ලද්‌ධවොහාරං අත්‌තනො ඝානං. ‘‘ලද්‌ධවොහාරා’’ති වා පාඨො. තස්‌මිං සති තුඞ්‌ගා නාසා යෙසං තෙ තුඞ්‌ගනාසා. එවං ලද්‌ධවොහාරා සත්‌තා අත්‌තනො ඝානන්‌ති යොජනා වණ්‌ණසණ්‌ඨානතො රත්‌තකම්‌බලපටලං විය. සම්‌ඵස්‌සතො මුදුසිනිද්‌ධං කිච්‌චතො සිනිද්‌ධමධුරරසදං. සාලලට්‌ඨින්‌ති සාලක්‌ඛන්‌ධං.
Piyasabhāvanti piyāyitabbajātikaṃ. Madhurasabhāvanti iṭṭhajātikaṃ. Abhiniviṭṭhāti taṇhābhinivesena otiṇṇā. Sampattiyanti bhavasampattiyaṃ. Nimittaggahaṇānusārenāti paṭibimbaggahaṇānusārena. Kaṇṇassa chiddapadesaṃ rajatanāḷikaṃ viya, kaṇṇabaddhaṃ pana pāmaṅgasuttaṃ viya. Tuṅgā uccā dīghā nāsikā tuṅganāsā. Evaṃ laddhavohāraṃ attano ghānaṃ. ‘‘Laddhavohārā’’ti vā pāṭho. Tasmiṃ sati tuṅgā nāsā yesaṃ te tuṅganāsā. Evaṃ laddhavohārā sattā attano ghānanti yojanā vaṇṇasaṇṭhānato rattakambalapaṭalaṃ viya. Samphassato mudusiniddhaṃ kiccato siniddhamadhurarasadaṃ. Sālalaṭṭhinti sālakkhandhaṃ.
අද්‌දසංසූති පස්‌සිංසු. එවං වුත්‌තන්‌ති ‘‘කංසෙ’’ති එවං වුත්‌තං අධිට්‌ඨානවොහාරෙන.
Addasaṃsūti passiṃsu. Evaṃ vuttanti ‘‘kaṃse’’ti evaṃ vuttaṃ adhiṭṭhānavohārena.
සම්‌පත්‌තින්‌ති වණ්‌ණාදිගුණං. ආදීනවන්‌ති මරණග්‌ගතතො.
Sampattinti vaṇṇādiguṇaṃ. Ādīnavanti maraṇaggatato.
සත්‌තුපානීයෙනාති සත්‌තුං පක්‌ඛිපිත්‌වා ආලොලිතපානීයෙන. චත්‌තාරි පානානි විය චත්‌තාරො මග්‌ගා තණ්‌හාපිපාසාවූපසමනතො.
Sattupānīyenāti sattuṃ pakkhipitvā ālolitapānīyena. Cattāri pānāni viya cattāro maggā taṇhāpipāsāvūpasamanato.
සම්‌මසසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Sammasasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 6. සම්‌මසසුත්‌තං • 6. Sammasasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 6. සම්‌මසසුත්‌තවණ්‌ණනා • 6. Sammasasuttavaṇṇanā
