Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya

    ၁၀. သောတသုတ္တံ

    10. Sotasuttaṃ

    ၁၄၀. ‘‘ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ရညော နာဂော ရာဇာရဟော ဟောတိ ရာဇဘောဂ္ဂော, ရညော အင္ဂံတ္ဝေဝ သင္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂော သောတာ စ ဟောတိ, ဟန္တာ စ, ရက္ခိတာ စ, ခန္တာ စ, ဂန္တာ စ။

    140. ‘‘Pañcahi, bhikkhave, aṅgehi samannāgato rañño nāgo rājāraho hoti rājabhoggo, rañño aṅgaṃtveva saṅkhaṃ gacchati. Katamehi pañcahi? Idha, bhikkhave, rañño nāgo sotā ca hoti, hantā ca, rakkhitā ca, khantā ca, gantā ca.

    ‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂော သောတာ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂော ယမေနံ ဟတ္ထိဒမ္မသာရထိ 1 ကာရဏံ ကာရေတိ – ယဒိ ဝာ ကတပုဗ္ဗံ ယဒိ ဝာ အကတပုဗ္ဗံ – တံ အဋ္ဌိံ ကတ္ဝာ 2 မနသိ ကတ္ဝာ သဗ္ဗံ စေတသာ 3 သမန္နာဟရိတ္ဝာ ဩဟိတသောတော သုဏာတိ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂော သောတာ ဟောတိ။

    ‘‘Kathañca, bhikkhave, rañño nāgo sotā hoti? Idha, bhikkhave, rañño nāgo yamenaṃ hatthidammasārathi 4 kāraṇaṃ kāreti – yadi vā katapubbaṃ yadi vā akatapubbaṃ – taṃ aṭṭhiṃ katvā 5 manasi katvā sabbaṃ cetasā 6 samannāharitvā ohitasoto suṇāti. Evaṃ kho, bhikkhave, rañño nāgo sotā hoti.

    ‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂော ဟန္တာ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂော သင္ဂာမဂတော ဟတ္ထိမ္ပိ ဟနတိ 7, ဟတ္ထာရုဟမ္ပိ ဟနတိ, အသ္သမ္ပိ ဟနတိ, အသ္သာရုဟမ္ပိ ဟနတိ, ရထမ္ပိ ဟနတိ, ရထိကမ္ပိ 8 ဟနတိ, ပတ္တိကမ္ပိ ဟနတိ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂော ဟန္တာ ဟောတိ။

    ‘‘Kathañca, bhikkhave, rañño nāgo hantā hoti? Idha, bhikkhave, rañño nāgo saṅgāmagato hatthimpi hanati 9, hatthāruhampi hanati, assampi hanati, assāruhampi hanati, rathampi hanati, rathikampi 10 hanati, pattikampi hanati. Evaṃ kho, bhikkhave, rañño nāgo hantā hoti.

    ‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂော ရက္ခိတာ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂော သင္ဂာမဂတော ရက္ခတိ ပုရိမံ ကာယံ, ရက္ခတိ ပစ္ဆိမံ ကာယံ, ရက္ခတိ ပုရိမေ ပာဒေ, ရက္ခတိ ပစ္ဆိမေ ပာဒေ, ရက္ခတိ သီသံ, ရက္ခတိ ကဏ္ဏေ, ရက္ခတိ ဒန္တေ, ရက္ခတိ သောဏ္ဍံ, ရက္ခတိ ဝာလဓိံ, ရက္ခတိ ဟတ္ထာရုဟံ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂော ရက္ခိတာ ဟောတိ။

    ‘‘Kathañca, bhikkhave, rañño nāgo rakkhitā hoti? Idha, bhikkhave, rañño nāgo saṅgāmagato rakkhati purimaṃ kāyaṃ, rakkhati pacchimaṃ kāyaṃ, rakkhati purime pāde, rakkhati pacchime pāde, rakkhati sīsaṃ, rakkhati kaṇṇe, rakkhati dante, rakkhati soṇḍaṃ, rakkhati vāladhiṃ, rakkhati hatthāruhaṃ. Evaṃ kho, bhikkhave, rañño nāgo rakkhitā hoti.

    ‘‘ကထဉ္စ , ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂော ခန္တာ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂော သင္ဂာမဂတော ခမော ဟောတိ သတ္တိပ္ပဟာရာနံ အသိပ္ပဟာရာနံ ဥသုပ္ပဟာရာနံ ဖရသုပ္ပဟာရာနံ ဘေရိပဏဝသင္ခတိဏဝနိန္နာဒသဒ္ဒာနံ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂော ခန္တာ ဟောတိ။

    ‘‘Kathañca , bhikkhave, rañño nāgo khantā hoti? Idha, bhikkhave, rañño nāgo saṅgāmagato khamo hoti sattippahārānaṃ asippahārānaṃ usuppahārānaṃ pharasuppahārānaṃ bheripaṇavasaṅkhatiṇavaninnādasaddānaṃ. Evaṃ kho, bhikkhave, rañño nāgo khantā hoti.

    ‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂော ဂန္တာ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂော ယမေနံ ဟတ္ထိဒမ္မသာရထိ ဒိသံ ပေသေတိ – ယဒိ ဝာ ဂတပုဗ္ဗံ ယဒိ ဝာ အဂတပုဗ္ဗံ – တံ ခိပ္ပမေဝ ဂန္တာ ဟောတိ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂော ဂန္တာ ဟောတိ။

    ‘‘Kathañca, bhikkhave, rañño nāgo gantā hoti? Idha, bhikkhave, rañño nāgo yamenaṃ hatthidammasārathi disaṃ peseti – yadi vā gatapubbaṃ yadi vā agatapubbaṃ – taṃ khippameva gantā hoti. Evaṃ kho, bhikkhave, rañño nāgo gantā hoti.

    ‘‘ဣမေဟိ ခော, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟိ အင္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ရညော နာဂော ရာဇာရဟော ဟောတိ ရာဇဘောဂ္ဂော, ရညော အင္ဂံတ္ဝေဝ သင္ခံ ဂစ္ဆတိ။

    ‘‘Imehi kho, bhikkhave, pañcahi aṅgehi samannāgato rañño nāgo rājāraho hoti rājabhoggo, rañño aṅgaṃtveva saṅkhaṃ gacchati.

    ‘‘ဧဝမေဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဟုနေယ္ယော ဟောတိ ပာဟုနေယ္ယော ဒက္ခိဏေယ္ယော အဉ္ဇလိကရဏီယော အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကသ္သ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သောတာ စ ဟောတိ, ဟန္တာ စ, ရက္ခိတာ စ, ခန္တာ စ, ဂန္တာ စ။

    ‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhave, pañcahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa. Katamehi pañcahi? Idha, bhikkhave, bhikkhu sotā ca hoti, hantā ca, rakkhitā ca, khantā ca, gantā ca.

    ‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သောတာ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ဒေသိယမာနေ အဋ္ဌိံကတ္ဝာ မနသိ ကတ္ဝာ သဗ္ဗံ စေတသာ သမန္နာဟရိတ္ဝာ ဩဟိတသောတော ဓမ္မံ သုဏာတိ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သောတာ ဟောတိ။

    ‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu sotā hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne aṭṭhiṃkatvā manasi katvā sabbaṃ cetasā samannāharitvā ohitasoto dhammaṃ suṇāti. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu sotā hoti.

    ‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဟန္တာ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဥပ္ပန္နံ ကာမဝိတက္ကံ နာဓိဝာသေတိ, ပဇဟတိ ဝိနောဒေတိ (ဟနတိ) 11 ဗ္ယန္တီကရောတိ အနဘာဝံ ဂမေတိ; ဥပ္ပန္နံ ဗ္ယာပာဒဝိတက္ကံ။ပေ.။ ဥပ္ပန္နံ ဝိဟိံသာဝိတက္ကံ။ပေ.။ ဥပ္ပန္နုပ္ပန္နေ ပာပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ နာဓိဝာသေတိ , ပဇဟတိ ဝိနောဒေတိ (ဟနတိ) 12 ဗ္ယန္တီကရောတိ အနဘာဝံ ဂမေတိ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဟန္တာ ဟောတိ။

    ‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu hantā hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhu uppannaṃ kāmavitakkaṃ nādhivāseti, pajahati vinodeti (hanati) 13 byantīkaroti anabhāvaṃ gameti; uppannaṃ byāpādavitakkaṃ…pe… uppannaṃ vihiṃsāvitakkaṃ…pe… uppannuppanne pāpake akusale dhamme nādhivāseti , pajahati vinodeti (hanati) 14 byantīkaroti anabhāvaṃ gameti. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu hantā hoti.

    ‘‘ကထဉ္စ , ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ရက္ခိတာ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသ္ဝာ န နိမိတ္တဂ္ဂာဟီ ဟောတိ နာနုဗ္ယဉ္ဇနဂ္ဂာဟီ။ ယတ္ဝာဓိကရဏမေနံ စက္ခုန္ဒ္ရိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒောမနသ္သာ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အန္ဝာသ္သဝေယ္ယုံ, တသ္သ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇတိ; ရက္ခတိ စက္ခုန္ဒ္ရိယံ; စက္ခုန္ဒ္ရိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ သောတေန သဒ္ဒံ သုတ္ဝာ။ ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတ္ဝာ။ ဇိဝ္ဟာယ ရသံ သာယိတ္ဝာ။ ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတ္ဝာ။ မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ န နိမိတ္တဂ္ဂာဟီ ဟောတိ နာနုဗ္ယဉ္ဇနဂ္ဂာဟီ။ ယတ္ဝာဓိကရဏမေနံ မနိန္ဒ္ရိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒောမနသ္သာ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အန္ဝာသ္သဝေယ္ယုံ, တသ္သ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇတိ; ရက္ခတိ မနိန္ဒ္ရိယံ; မနိန္ဒ္ရိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ရက္ခိတာ ဟောတိ။

    ‘‘Kathañca , bhikkhave, bhikkhu rakkhitā hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati; rakkhati cakkhundriyaṃ; cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjati. Sotena saddaṃ sutvā… ghānena gandhaṃ ghāyitvā… jivhāya rasaṃ sāyitvā… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā… manasā dhammaṃ viññāya na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati; rakkhati manindriyaṃ; manindriye saṃvaraṃ āpajjati. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu rakkhitā hoti.

    ‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ခန္တာ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ခမော ဟောတိ သီတသ္သ ဥဏ္ဟသ္သ ဇိဃစ္ဆာယ ပိပာသာယ ဍံသမကသဝာတာတပသရီသ 15 ပသမ္ဖသ္သာနံ; ဒုရုတ္တာနံ ဒုရာဂတာနံ ဝစနပထာနံ ဥပ္ပန္နာနံ သာရီရိကာနံ ဝေဒနာနံ ဒုက္ခာနံ တိဗ္ဗာနံ ခရာနံ ကဋုကာနံ အသာတာနံ အမနာပာနံ ပာဏဟရာနံ အဓိဝာသကဇာတိကော ဟောတိ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ခန္တာ ဟောတိ။

    ‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu khantā hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhu khamo hoti sītassa uṇhassa jighacchāya pipāsāya ḍaṃsamakasavātātapasarīsa 16 pasamphassānaṃ; duruttānaṃ durāgatānaṃ vacanapathānaṃ uppannānaṃ sārīrikānaṃ vedanānaṃ dukkhānaṃ tibbānaṃ kharānaṃ kaṭukānaṃ asātānaṃ amanāpānaṃ pāṇaharānaṃ adhivāsakajātiko hoti. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu khantā hoti.

    ‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဂန္တာ ဟောတိ? ဣဓ , ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ယာ သာ ဒိသာ အဂတပုဗ္ဗာ ဣမိနာ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ, ယဒိဒံ သဗ္ဗသင္ခာရသမထော သဗ္ဗူပဓိပဋိနိသ္သဂ္ဂော တဏ္ဟာက္ခယော ဝိရာဂော နိရောဓော နိဗ္ဗာနံ, တံ ခိပ္ပညေဝ ဂန္တာ ဟောတိ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဂန္တာ ဟောတိ။

    ‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu gantā hoti? Idha , bhikkhave, bhikkhu yā sā disā agatapubbā iminā dīghena addhunā, yadidaṃ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhākkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ, taṃ khippaññeva gantā hoti. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu gantā hoti.

    ‘‘ဣမေဟိ ခော, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဟုနေယ္ယော ဟောတိ။ပေ.။ အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကသ္သာ’’တိ။ ဒသမံ။

    ‘‘Imehi kho, bhikkhave, pañcahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā’’ti. Dasamaṃ.

    ရာဇဝဂ္ဂော စတုတ္ထော။

    Rājavaggo catuttho.

    တသ္သုဒ္ဒာနံ –

    Tassuddānaṃ –

    စက္ကာနုဝတ္တနာ ရာဇာ၊ ယသ္သံဒိသံ ဒ္ဝေ စေဝ ပတ္ထနာ။

    Cakkānuvattanā rājā, yassaṃdisaṃ dve ceva patthanā;

    အပ္ပံသုပတိ ဘတ္တာဒော၊ အက္ခမော စ သောတေန စာတိ။

    Appaṃsupati bhattādo, akkhamo ca sotena cāti.







    Footnotes:
    1. ဟတ္ထိဒမ္မသာရထီ (သီ.)
    2. အဋ္ဌိကတ္ဝာ (သီ. သ္ယာ. ကံ. ပီ.) အ. နိ. ၄.၁၁၄
    3. သဗ္ဗစေတသာ (?)
    4. hatthidammasārathī (sī.)
    5. aṭṭhikatvā (sī. syā. kaṃ. pī.) a. ni. 4.114
    6. sabbacetasā (?)
    7. ဟန္တိ (သီ. ပီ.)
    8. ရထာရုဟမ္ပိ (ပီ.)
    9. hanti (sī. pī.)
    10. rathāruhampi (pī.)
    11. ( ) နတ္ထိ သီ. ပီ. ပောတ္ထကေသု အ. နိ. ၄.၁၁၄
    12. ( ) နတ္ထိ သီ. ပီ. ပောတ္ထကေသု အ. နိ. ၄.၁၁၄
    13. ( ) natthi sī. pī. potthakesu a. ni. 4.114
    14. ( ) natthi sī. pī. potthakesu a. ni. 4.114
    15. ။ သိရိံသပ (သီ. သ္ယာ. ကံ. ပီ.)
    16. … siriṃsapa (sī. syā. kaṃ. pī.)



    Related texts:



    အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၁၀. သောတသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 10. Sotasuttavaṇṇanā

    ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၁၀. သောတသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 10. Sotasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact