| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / කඞ්‌ඛාවිතරණී-අභිනව-ටීකා • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
6. සුත්‌තවිඤ්‌ඤත්‌තිසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
6. Suttaviññattisikkhāpadavaṇṇanā
ඡබ්‌බිධං ඛොමසුත්‌තාදින්‌ති ‘‘සුත්‌තං නාම ඡ සුත්‌තානි ඛොමං කප්‌පාසිකං කොසෙය්‍යං කම්‌බලං සාණං භඞ්‌ග’’න්‌ති (පාරා. 638) එවං වුත්‌තං ඡබ්‌බිධං ඛොමසුත්‌තාදිං. තත්‌ථ ඛොමන්‌ති (පාරා. අට්‌ඨ. 2.636-38) ඛොමවාකෙහි කතසුත්‌තං. කප්‌පාසිකන්‌ති කප්‌පාසතො නිබ්‌බත්‌තං. කොසෙය්‍යන්‌ති කොසියංසූහි කන්‌තිත්‌වා කතසුත්‌තං. කම්‌බලන්‌ති එළකලොමසුත්‌තං. සාණන්‌ති සාණවාකෙන කතසුත්‌තං. භඞ්‌ගන්‌ති පාටෙක්‌කං වාකසුත්‌තමෙවාති එකෙ. පඤ්‌චහිපි මිස්‌සෙත්‌වා කතසුත්‌තං පන ‘‘භඞ්‌ග’’න්‌ති වෙදිතබ්‌බං. තෙසං අනුලොමන්‌ති තෙසං ඛොමාදීනං අනුලොමං දුකූලං පත්‌තුණ්‌ණං සොමාරපට්‌ටං චීනපට්‌ටං ඉද්‌ධිජං දෙවදින්‌නන්‌ති ඡබ්‌බිධං සුත්‌තං.
Chabbidhaṃ khomasuttādinti ‘‘suttaṃ nāma cha suttāni khomaṃ kappāsikaṃ koseyyaṃ kambalaṃ sāṇaṃ bhaṅga’’nti (pārā. 638) evaṃ vuttaṃ chabbidhaṃ khomasuttādiṃ. Tattha khomanti (pārā. aṭṭha. 2.636-38) khomavākehi katasuttaṃ. Kappāsikanti kappāsato nibbattaṃ. Koseyyanti kosiyaṃsūhi kantitvā katasuttaṃ. Kambalanti eḷakalomasuttaṃ. Sāṇanti sāṇavākena katasuttaṃ. Bhaṅganti pāṭekkaṃ vākasuttamevāti eke. Pañcahipi missetvā katasuttaṃ pana ‘‘bhaṅga’’nti veditabbaṃ. Tesaṃ anulomanti tesaṃ khomādīnaṃ anulomaṃ dukūlaṃ pattuṇṇaṃ somārapaṭṭaṃ cīnapaṭṭaṃ iddhijaṃ devadinnanti chabbidhaṃ suttaṃ.
තුරීති වායනූපකරණො එකො දණ්‌ඩො, වීතවීතට්‌ඨානං යත්‌ථ සංහරිත්‌වා ඨපෙන්‌ති. වෙමන්‌ති වායනූපකරණො එකො දණ්‌ඩො, සුත්‌තං පවෙසෙත්‌වා යෙන ආකොටෙන්‌තො ඝනභාවං සම්‌පාදෙන්‌ති. තස්‌ස සබ්‌බප්‌පයොගෙසු දුක්‌කටන්‌ති තන්‌තවායස්‌ස යෙ තෙ තුරිවෙමසජ්‌ජනාදිකා පයොගා, තෙසු සබ්‌බෙසු පයොගෙසු භික්‌ඛුස්‌ස දුක්‌කටං, තස්‌ස තන්‌තවායස්‌ස පයොගෙ පයොගෙ භික්‌ඛුස්‌ස දුක්‌කටන්‌ති වුත්‌තං හොති. තුරිආදීනං අභාවෙ තෙසං කරණත්‌ථං වාසිඵරසුආදීනං මග්‌ගනනිසානරුක්‌ඛච්‌ඡෙදනාදිසබ්‌බප්‌පයොගෙපි එසෙව නයො. තන්‌තූනං අත්‌තනො සන්‌තකත්‌තා වීතවීතට්‌ඨානං පටිලද්‌ධමෙව හොතීති ආහ ‘‘පටිලාභෙන නිස්‌සග්‌ගියං හොතී’’ති, විකප්‌පනුපගපච්‌ඡිමචීවරප්‌පමාණෙ වීතෙ නිස්‌සග්‌ගියං හොතීති වුත්‌තං හොති. තෙනෙව වක්‌ඛති ‘‘දීඝතො විදත්‌ථිමත්‌තෙ, තිරියඤ්‌ච හත්‌ථමත්‌තෙ වීතෙ නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තිය’’න්‌ති. එත්‌ථ ච ‘‘ඉදං මෙ, භන්‌තෙ, චීවරං සාමං සුත්‌තං විඤ්‌ඤාපෙත්‌වා තන්‌තවායෙහි වායාපිතං නිස්‌සග්‌ගිය’’න්‌ති ඉමිනා නයෙන නිස්‌සජ්‌ජනවිධානං වෙදිතබ්‌බං.
Turīti vāyanūpakaraṇo eko daṇḍo, vītavītaṭṭhānaṃ yattha saṃharitvā ṭhapenti. Vemanti vāyanūpakaraṇo eko daṇḍo, suttaṃ pavesetvā yena ākoṭento ghanabhāvaṃ sampādenti. Tassa sabbappayogesu dukkaṭanti tantavāyassa ye te turivemasajjanādikā payogā, tesu sabbesu payogesu bhikkhussa dukkaṭaṃ, tassa tantavāyassa payoge payoge bhikkhussa dukkaṭanti vuttaṃ hoti. Turiādīnaṃ abhāve tesaṃ karaṇatthaṃ vāsipharasuādīnaṃ maggananisānarukkhacchedanādisabbappayogepi eseva nayo. Tantūnaṃ attano santakattā vītavītaṭṭhānaṃ paṭiladdhameva hotīti āha ‘‘paṭilābhena nissaggiyaṃ hotī’’ti, vikappanupagapacchimacīvarappamāṇe vīte nissaggiyaṃ hotīti vuttaṃ hoti. Teneva vakkhati ‘‘dīghato vidatthimatte, tiriyañca hatthamatte vīte nissaggiyaṃ pācittiya’’nti. Ettha ca ‘‘idaṃ me, bhante, cīvaraṃ sāmaṃ suttaṃ viññāpetvā tantavāyehi vāyāpitaṃ nissaggiya’’nti iminā nayena nissajjanavidhānaṃ veditabbaṃ.
තෙනෙවාති විඤ්‌ඤාපිතතන්‌තවායෙනෙව. එවං ඉධ දුක්‌කටන්‌ති ඉධාපි තන්‌තවායෙනෙව දීඝතො විදත්‌ථිමත්‌තෙ, තිරියං හත්‌ථමත්‌තෙ වීතෙ දුක්‌කටන්‌ති අත්‌ථො. අකප්‌පියසුත්‌තමයෙති විඤ්‌ඤාපිතසුත්‌තමයෙ. ඉතරස්‌මින්‌ති අවිඤ්‌ඤත්‌තිසුත්‌තමයෙ පරිච්‌ඡෙදෙ. තතො චෙ ඌනතරාති වුත්‌තප්‌පමාණතො චෙ ඌනතරා, අන්‌තමසො (පාරා. අට්‌ඨ. 2.636-638) අච්‌ඡිමණ්‌ඩලප්‌පමාණාපීති අධිප්‌පායො. කප්‌පියතන්‌තවායෙනපි අකප්‌පියසුත්‌තං වායාපෙන්‌තස්‌ස යථා පුබ්‌බෙ නිස්‌සග්‌ගියං, එවමිධ දුක්‌කටං. තෙනෙව කප්‌පියඤ්‌ච අකප්‌පියඤ්‌ච සුත්‌තං වායාපෙන්‌තස්‌ස සචෙ පච්‌ඡිමචීවරප්‌පමාණා වා ඌනකා වා අකප්‌පියසුත්‌තපරිච්‌ඡෙදා හොන්‌ති, තෙසු පරිච්‌ඡෙදගණනාය දුක්‌කටං. කප්‌පියසුත්‌තපරිච්‌ඡෙදෙසු අනාපත්‌ති. අථ එකන්‌තරිකෙන වා සුත්‌තෙන, දීඝතො වා කප්‌පියං තිරියං අකප්‌පියං කත්‌වා වීතං හොති, පමාණයුත්‌තෙ පරිච්‌ඡෙදෙ පරිච්‌ඡෙදෙ දුක්‌කටං.
Tenevāti viññāpitatantavāyeneva. Evaṃ idha dukkaṭanti idhāpi tantavāyeneva dīghato vidatthimatte, tiriyaṃ hatthamatte vīte dukkaṭanti attho. Akappiyasuttamayeti viññāpitasuttamaye. Itarasminti aviññattisuttamaye paricchede. Tato ce ūnatarāti vuttappamāṇato ce ūnatarā, antamaso (pārā. aṭṭha. 2.636-638) acchimaṇḍalappamāṇāpīti adhippāyo. Kappiyatantavāyenapi akappiyasuttaṃ vāyāpentassa yathā pubbe nissaggiyaṃ, evamidha dukkaṭaṃ. Teneva kappiyañca akappiyañca suttaṃ vāyāpentassa sace pacchimacīvarappamāṇā vā ūnakā vā akappiyasuttaparicchedā honti, tesu paricchedagaṇanāya dukkaṭaṃ. Kappiyasuttaparicchedesu anāpatti. Atha ekantarikena vā suttena, dīghato vā kappiyaṃ tiriyaṃ akappiyaṃ katvā vītaṃ hoti, pamāṇayutte paricchede paricchede dukkaṭaṃ.
යදි පන (පාරා. අට්‌ඨ. 2.636-638) ද්‌වෙ තන්‌තවායා හොන්‌ති එකො කප්‌පියො එකො අකප්‌පියො, සුත්‌තඤ්‌ච අකප්‌පියං, තෙ චෙ වාරෙන විනන්‌ති, අකප්‌පියතන්‌තවායෙන වීතෙ පමාණයුත්‌තෙ පරිච්‌ඡෙදෙ පරිච්‌ඡෙදෙ පාචිත්‌තියං, ඌනතරෙ දුක්‌කටං. ඉතරෙන වීතෙ උභයත්‌ථ දුක්‌කටං. සචෙ ද්‌වෙපි වෙමං ගහෙත්‌වා එකතො විනන්‌ති, පමාණයුත්‌තෙ පරිච්‌ඡෙදෙ පරිච්‌ඡෙදෙ පාචිත්‌තියං. අථ සුත්‌තං කප්‌පියං, චීවරඤ්‌ච කෙදාරබද්‌ධාදීහි සපරිච්‌ඡෙදං, අකප්‌පියතන්‌තවායෙන වීතෙ පරිච්‌ඡෙදෙ පරිච්‌ඡෙදෙ දුක්‌කටං, ඉතරෙන වීතෙ අනාපත්‌ති. සචෙ ද්‌වෙපි එකතො විනන්‌ති, පමාණයුත්‌තෙ පරිච්‌ඡෙදෙ පරිච්‌ඡෙදෙ දුක්‌කටං. අථ සුත්‌තම්‌පි කප්‌පියඤ්‌ච අකප්‌පියඤ්‌ච, තෙ චෙ වාරෙන විනන්‌ති, අකප්‌පියතන්‌තවායෙන අකප්‌පියසුත්‌තමයෙසු පච්‌ඡිමචීවරප්‌පමාණෙසු පරිච්‌ඡෙදෙසු වීතෙසු පරිච්‌ඡෙදගණනාය පාචිත්‌තියං, ඌනතරෙසු කප්‌පියසුත්‌තමයෙසු ච දුක්‌කටං. කප්‌පියතන්‌තවායෙන අකප්‌පියසුත්‌තමයෙසු පමාණයුත්‌තෙසු වා ඌනකෙසු වා දුක්‌කටමෙව, කප්‌පියසුත්‌තමයෙසු අනාපත්‌ති.
Yadi pana (pārā. aṭṭha. 2.636-638) dve tantavāyā honti eko kappiyo eko akappiyo, suttañca akappiyaṃ, te ce vārena vinanti, akappiyatantavāyena vīte pamāṇayutte paricchede paricchede pācittiyaṃ, ūnatare dukkaṭaṃ. Itarena vīte ubhayattha dukkaṭaṃ. Sace dvepi vemaṃ gahetvā ekato vinanti, pamāṇayutte paricchede paricchede pācittiyaṃ. Atha suttaṃ kappiyaṃ, cīvarañca kedārabaddhādīhi saparicchedaṃ, akappiyatantavāyena vīte paricchede paricchede dukkaṭaṃ, itarena vīte anāpatti. Sace dvepi ekato vinanti, pamāṇayutte paricchede paricchede dukkaṭaṃ. Atha suttampi kappiyañca akappiyañca, te ce vārena vinanti, akappiyatantavāyena akappiyasuttamayesu pacchimacīvarappamāṇesu paricchedesu vītesu paricchedagaṇanāya pācittiyaṃ, ūnataresu kappiyasuttamayesu ca dukkaṭaṃ. Kappiyatantavāyena akappiyasuttamayesu pamāṇayuttesu vā ūnakesu vā dukkaṭameva, kappiyasuttamayesu anāpatti.
අථ එකන්‌තරිකෙන වා සුත්‌තෙන, දීඝතො වා අකප්‌පියං තිරියං අකප්‌පියං කත්‌වා විනන්‌ති, උභොපි වා තෙ වෙමං ගහෙත්‌වා එකතො විනන්‌ති, අපරිච්‌ඡෙදෙ චීවරෙ පමාණයුත්‌තෙ පරිච්‌ඡෙදෙ පරිච්‌ඡෙදෙ දුක්‌කටං, සපරිච්‌ඡෙදෙ පරිච්‌ඡෙදවසෙන දුක්‌කටානි. තෙනාහ ‘‘එතෙනෙව උපායෙනා’’තිආදි.
Atha ekantarikena vā suttena, dīghato vā akappiyaṃ tiriyaṃ akappiyaṃ katvā vinanti, ubhopi vā te vemaṃ gahetvā ekato vinanti, aparicchede cīvare pamāṇayutte paricchede paricchede dukkaṭaṃ, saparicchede paricchedavasena dukkaṭāni. Tenāha ‘‘eteneva upāyenā’’tiādi.
එත්‌ථ ච තන්‌තවායො තාව අඤ්‌ඤාතකඅප්‌පවාරිතතො විඤ්‌ඤත්‌තියා ලද්‌ධො අකප්‌පියො, සෙසො කප්‌පියො. සුත්‌තම්‌පි සාමං විඤ්‌ඤාපිතං අකප්‌පියං, සෙසං, ඤාතකාදිවසෙන උප්‌පන්‌නඤ්‌ච කප්‌පියන්‌ති වෙදිතබ්‌බං. තිකපාචිත්‌තියන්‌ති වායාපිතෙ වායාපිතසඤ්‌ඤිවෙමතිකඅවායාපිතසඤ්‌ඤීනං වසෙන තීණි පාචිත්‌තියානි. චීවරත්‌ථාය විඤ්‌ඤාපිතසුත්‌තන්‌ති සාමං වා අඤ්‌ඤෙන වා චීවරත්‌ථාය විඤ්‌ඤාපිතසුත්‌තං . කිඤ්‌චාපි පාළියං ‘‘සාමං සුත්‌තං විඤ්‌ඤාපෙත්‌වා’’ති වුත්‌තං, තථාපි ඉධ ‘‘චීවරත්‌ථාය සාමං විඤ්‌ඤාපිතසුත්‌ත’’න්‌ති අවත්‌වා කෙවලං ‘‘චීවරත්‌ථාය විඤ්‌ඤාපිතසුත්‌ත’’න්‌ති අඞ්‌ගෙසු වුත්‌තත්‌තා අඤ්‌ඤෙන චීවරත්‌ථාය විඤ්‌ඤාපිතසුත්‌තම්‌පි සඞ්‌ගහං ගච්‌ඡතීති වෙදිතබ්‌බං. අකප්‌පියවිඤ්‌ඤත්‌තියාති ‘‘චීවරං මෙ, ආවුසො, වායථා’’ති එවංභූතාය අකප්‌පියවිඤ්‌ඤත්‌තියා.
Ettha ca tantavāyo tāva aññātakaappavāritato viññattiyā laddho akappiyo, seso kappiyo. Suttampi sāmaṃ viññāpitaṃ akappiyaṃ, sesaṃ, ñātakādivasena uppannañca kappiyanti veditabbaṃ. Tikapācittiyanti vāyāpite vāyāpitasaññivematikaavāyāpitasaññīnaṃ vasena tīṇi pācittiyāni. Cīvaratthāya viññāpitasuttanti sāmaṃ vā aññena vā cīvaratthāya viññāpitasuttaṃ . Kiñcāpi pāḷiyaṃ ‘‘sāmaṃ suttaṃ viññāpetvā’’ti vuttaṃ, tathāpi idha ‘‘cīvaratthāya sāmaṃ viññāpitasutta’’nti avatvā kevalaṃ ‘‘cīvaratthāya viññāpitasutta’’nti aṅgesu vuttattā aññena cīvaratthāya viññāpitasuttampi saṅgahaṃ gacchatīti veditabbaṃ. Akappiyaviññattiyāti ‘‘cīvaraṃ me, āvuso, vāyathā’’ti evaṃbhūtāya akappiyaviññattiyā.
සුත්‌තවිඤ්‌ඤත්‌තිසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Suttaviññattisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
