Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පෙතවත්‌ථු-අට්‌ඨකථා • Petavatthu-aṭṭhakathā

    5. උච්‌ඡුපෙතවත්‌ථුවණ්‌ණනා

    5. Ucchupetavatthuvaṇṇanā

    ඉදං මම උච්‌ඡුවනං මහන්‌තන්‌ති ඉදං උච්‌ඡුපෙතවත්‌ථු. තස්‌ස කා උප්‌පත්‌ති? භගවති වෙළුවනෙ විහරන්‌තෙ අඤ්‌ඤතරො පුරිසො උච්‌ඡුකලාපං ඛන්‌ධෙ කත්‌වා එකං උච්‌ඡුං ඛාදන්‌තො ගච්‌ඡති. අථ අඤ්‌ඤතරො උපාසකො සීලවා කල්‍යාණධම්‌මො බාලදාරකෙන සද්‌ධිං තස්‌ස පිට්‌ඨිතො පිට්‌ඨිතො ගච්‌ඡති. දාරකො උච්‌ඡුං පස්‌සිත්‌වා ‘‘දෙහී’’ති පරොදති. උපාසකො දාරකං පරොදන්‌තං දිස්‌වා තං පුරිසං සඞ්‌ගණ්‌හන්‌තො තෙන සද්‌ධිං සල්‌ලාපමකාසි. සො පන පුරිසො තෙන සද්‌ධිං න කිඤ්‌චි ආලපි, දාරකස්‌ස උච්‌ඡුඛණ්‌ඩම්‌පි නාදාසි. උපාසකො තං දාරකං දස්‌සෙත්‌වා ‘‘අයං දාරකො අතිවිය රොදති, ඉමස්‌ස එකං උච්‌ඡුඛණ්‌ඩං දෙහී’’ති ආහ. තං සුත්‌වා සො පුරිසො අසහන්‌තො පටිහතචිත්‌තං උපට්‌ඨපෙත්‌වා අනාදරවසෙන එකං උච්‌ඡුලට්‌ඨිං පිට්‌ඨිතො ඛිපි.

    Idaṃ mama ucchuvanaṃ mahantanti idaṃ ucchupetavatthu. Tassa kā uppatti? Bhagavati veḷuvane viharante aññataro puriso ucchukalāpaṃ khandhe katvā ekaṃ ucchuṃ khādanto gacchati. Atha aññataro upāsako sīlavā kalyāṇadhammo bāladārakena saddhiṃ tassa piṭṭhito piṭṭhito gacchati. Dārako ucchuṃ passitvā ‘‘dehī’’ti parodati. Upāsako dārakaṃ parodantaṃ disvā taṃ purisaṃ saṅgaṇhanto tena saddhiṃ sallāpamakāsi. So pana puriso tena saddhiṃ na kiñci ālapi, dārakassa ucchukhaṇḍampi nādāsi. Upāsako taṃ dārakaṃ dassetvā ‘‘ayaṃ dārako ativiya rodati, imassa ekaṃ ucchukhaṇḍaṃ dehī’’ti āha. Taṃ sutvā so puriso asahanto paṭihatacittaṃ upaṭṭhapetvā anādaravasena ekaṃ ucchulaṭṭhiṃ piṭṭhito khipi.

    සො අපරෙන සමයෙන කාලං කත්‌වා චිරං පරිභාවිතස්‌ස ලොභස්‌ස වසෙන පෙතෙසු නිබ්‌බත්‌ති, තස්‌ස ඵලං නාම සකකම්‌මසරික්‌ඛකං හොතීති අට්‌ඨකරීසමත්‌තං ඨානං අවත්‌ථරන්‌තං අඤ්‌ජනවණ්‌ණං මුසලදණ්‌ඩපරිමාණෙහි උච්‌ඡූහි ඝනසඤ්‌ඡන්‌නං මහන්‌තං උච්‌ඡුවනං නිබ්‌බත්‌ති. තස්‌මිං ඛාදිතුකාමතාය ‘‘උච්‌ඡුං ගහෙස්‌සාමී’’ති උපගතමත්‌තෙ තං උච්‌ඡූ අභිහනන්‌ති, සො තෙන පුච්‌ඡිතො පතති.

    So aparena samayena kālaṃ katvā ciraṃ paribhāvitassa lobhassa vasena petesu nibbatti, tassa phalaṃ nāma sakakammasarikkhakaṃ hotīti aṭṭhakarīsamattaṃ ṭhānaṃ avattharantaṃ añjanavaṇṇaṃ musaladaṇḍaparimāṇehi ucchūhi ghanasañchannaṃ mahantaṃ ucchuvanaṃ nibbatti. Tasmiṃ khāditukāmatāya ‘‘ucchuṃ gahessāmī’’ti upagatamatte taṃ ucchū abhihananti, so tena pucchito patati.

    අථෙකදිවසං ආයස්‌මා මහාමොග්‌ගල්‌ලානො රාජගහං පිණ්‌ඩාය ගච්‌ඡන්‌තො අන්‌තරාමග්‌ගෙ තං පෙතං අද්‌දස. සො ථෙරං දිස්‌වා අත්‌තනා කතකම්‌මං පුච්‌ඡි –

    Athekadivasaṃ āyasmā mahāmoggallāno rājagahaṃ piṇḍāya gacchanto antarāmagge taṃ petaṃ addasa. So theraṃ disvā attanā katakammaṃ pucchi –

    737.

    737.

    ‘‘ඉදං මම උච්‌ඡුවනං මහන්‌තං, නිබ්‌බත්‌තති පුඤ්‌ඤඵලං අනප්‌පකං;

    ‘‘Idaṃ mama ucchuvanaṃ mahantaṃ, nibbattati puññaphalaṃ anappakaṃ;

    තං දානි මෙ න පරිභොගමෙති, ආචික්‌ඛ භන්‌තෙ කිස්‌ස අයං විපාකො.

    Taṃ dāni me na paribhogameti, ācikkha bhante kissa ayaṃ vipāko.

    738.

    738.

    ‘‘හඤ්‌ඤාමි ඛජ්‌ජාමි ච වායමාමි, පරිසක්‌කාමි පරිභුඤ්‌ජිතුං කිඤ්‌චි;

    ‘‘Haññāmi khajjāmi ca vāyamāmi, parisakkāmi paribhuñjituṃ kiñci;

    ස්‌වාහං ඡින්‌නථාමො කපණො ලාලපාමි, කිස්‌ස කම්‌මස්‌ස අයං විපාකො.

    Svāhaṃ chinnathāmo kapaṇo lālapāmi, kissa kammassa ayaṃ vipāko.

    739.

    739.

    ‘‘විඝාතො චාහං පරිපතාමි ඡමායං,

    ‘‘Vighāto cāhaṃ paripatāmi chamāyaṃ,

    පරිවත්‌තාමි වාරිචරොව ඝම්‌මෙ;

    Parivattāmi vāricarova ghamme;

    රුදතො ච මෙ අස්‌සුකා නිග්‌ගලන්‌ති,

    Rudato ca me assukā niggalanti,

    ආචික්‌ඛ භන්‌තෙ කිස්‌ස අයං විපාකො.

    Ācikkha bhante kissa ayaṃ vipāko.

    740.

    740.

    ‘‘ඡාතො කිලන්‌තො ච පිපාසිතො ච, සන්‌තස්‌සිතො සාතසුඛං න වින්‌දෙ;

    ‘‘Chāto kilanto ca pipāsito ca, santassito sātasukhaṃ na vinde;

    පුච්‌ඡාමි තං එතමත්‌ථං භදන්‌තෙ, කථං නු උච්‌ඡුපරිභොගං ලභෙය්‍ය’’න්‌ති.

    Pucchāmi taṃ etamatthaṃ bhadante, kathaṃ nu ucchuparibhogaṃ labheyya’’nti.

    741.

    741.

    ‘‘පුරෙ තුවං කම්‌මමකාසි අත්‌තනා, මනුස්‌සභූතො පුරිමාය ජාතියා;

    ‘‘Pure tuvaṃ kammamakāsi attanā, manussabhūto purimāya jātiyā;

    අහඤ්‌ච තං එතමත්‌ථං වදාමි, සුත්‌වාන ත්‌වං එතමත්‌ථං විජාන.

    Ahañca taṃ etamatthaṃ vadāmi, sutvāna tvaṃ etamatthaṃ vijāna.

    742.

    742.

    ‘‘උච්‌ඡුං තුවං ඛාදමානො පයාතො, පුරිසො ච තෙ පිට්‌ඨිතො අන්‌වගච්‌ඡි;

    ‘‘Ucchuṃ tuvaṃ khādamāno payāto, puriso ca te piṭṭhito anvagacchi;

    සො ච තං පච්‌චාසන්‌තො කථෙසි, තස්‌ස තුවං න කිඤ්‌චි ආලපිත්‌ථ.

    So ca taṃ paccāsanto kathesi, tassa tuvaṃ na kiñci ālapittha.

    743.

    743.

    ‘‘සො ච තං අභණන්‌තං අයාචි, දෙහය්‍ය උච්‌ඡුන්‌ති ච තං අවොච;

    ‘‘So ca taṃ abhaṇantaṃ ayāci, dehayya ucchunti ca taṃ avoca;

    තස්‌ස තුවං පිට්‌ඨිතො උච්‌ඡුං අදාසි, තස්‌සෙතං කම්‌මස්‌ස අයං විපාකො.

    Tassa tuvaṃ piṭṭhito ucchuṃ adāsi, tassetaṃ kammassa ayaṃ vipāko.

    744.

    744.

    ‘‘ඉඞ්‌ඝ ත්‌වං ගන්‌ත්‌වාන පිට්‌ඨිතො ගණ්‌හෙය්‍යාසි, ගහෙත්‌වාන තං ඛාදස්‌සු යාවදත්‌ථං;

    ‘‘Iṅgha tvaṃ gantvāna piṭṭhito gaṇheyyāsi, gahetvāna taṃ khādassu yāvadatthaṃ;

    තෙනෙව ත්‌වං අත්‌තමනො භවිස්‌සසි, හට්‌ඨො චුදග්‌ගො ච පමොදිතො චාති.

    Teneva tvaṃ attamano bhavissasi, haṭṭho cudaggo ca pamodito cāti.

    745.

    745.

    ‘‘ගන්‌ත්‌වාන සො පිට්‌ඨිතො අග්‌ගහෙසි, ගහෙත්‌වාන තං ඛාදි යාවදත්‌ථං;

    ‘‘Gantvāna so piṭṭhito aggahesi, gahetvāna taṃ khādi yāvadatthaṃ;

    තෙනෙව සො අත්‌තමනො අහොසි, හට්‌ඨො චුදග්‌ගො ච පමොදිතො චා’’ති. –

    Teneva so attamano ahosi, haṭṭho cudaggo ca pamodito cā’’ti. –

    වචනපටිවචනගාථා පෙතෙන ථෙරෙන ච වුත්‌තා.

    Vacanapaṭivacanagāthā petena therena ca vuttā.

    737-8. තත්‌ථ කිස්‌සාති කීදිසස්‌ස, කම්‌මස්‌සාති අධිප්‌පායො. හඤ්‌ඤාමීති විහඤ්‌ඤාමි විඝාතං ආපජ්‌ජාමි. විහඤ්‌ඤාමීති වා විබාධියාමි, විසෙසතො පීළියාමීති අත්‌ථො. ඛජ්‌ජාමීති ඛාදියාමි, අසිපත්‌තසදිසෙහි නිසිතෙහි ඛාදන්‌තෙහි විය උච්‌ඡුපත්‌තෙහි කන්‌තියාමීති අත්‌ථො. වායමාමීති උච්‌ඡුං ඛාදිතුං වායාමං කරොමි. පරිසක්‌කාමීති පයොගං කරොමි. පරිභුඤ්‌ජිතුන්‌ති උච්‌ඡුරසං පරිභුඤ්‌ජිතුං, උච්‌ඡුං ඛාදිතුන්‌ති අත්‌ථො. ඡින්‌නථාමොති ඡින්‌නසහො උපච්‌ඡින්‌නථාමො, පරික්‌ඛීණබලොති අත්‌ථො. කපණොති දීනො. ලාලපාමීති දුක්‌ඛෙන අට්‌ටිතො අතිවිය විලපාමි.

    737-8. Tattha kissāti kīdisassa, kammassāti adhippāyo. Haññāmīti vihaññāmi vighātaṃ āpajjāmi. Vihaññāmīti vā vibādhiyāmi, visesato pīḷiyāmīti attho. Khajjāmīti khādiyāmi, asipattasadisehi nisitehi khādantehi viya ucchupattehi kantiyāmīti attho. Vāyamāmīti ucchuṃ khādituṃ vāyāmaṃ karomi. Parisakkāmīti payogaṃ karomi. Paribhuñjitunti ucchurasaṃ paribhuñjituṃ, ucchuṃ khāditunti attho. Chinnathāmoti chinnasaho upacchinnathāmo, parikkhīṇabaloti attho. Kapaṇoti dīno. Lālapāmīti dukkhena aṭṭito ativiya vilapāmi.

    739. විඝාතොති විඝාතවා, විහතබලො වා. පරිපතාමි ඡමායන්‌ති ඨාතුං අසක්‌කොන්‌තො භූමියං පපතාමි. පරිවත්‌තාමීති පරිබ්‌භමාමි. වාරිචරොවාති මච්‌ඡො විය. ඝම්‌මෙති ඝම්‌මසන්‌තත්‌තෙ ථලෙ.

    739.Vighātoti vighātavā, vihatabalo vā. Paripatāmi chamāyanti ṭhātuṃ asakkonto bhūmiyaṃ papatāmi. Parivattāmīti paribbhamāmi. Vāricarovāti maccho viya. Ghammeti ghammasantatte thale.

    740-4. සන්‌තස්‌සිතොති ඔට්‌ඨකණ්‌ඨතාලූනං සොසප්‌පත්‌තියා සුට්‌ඨු තසිතො. සාතසුඛන්‌ති සාතභූතං සුඛං. න වින්‌දෙති න ලභාමි. න්‌ති තුවං. විජානාති විජානාහි. පයාතොති ගන්‌තුං ආරද්‌ධො. අන්‌වගච්‌ඡීති අනුබන්‌ධි. පච්‌චාසන්‌තොති පච්‌චාසීසමානො. තස්‌සෙතං කම්‌මස්‌සාති එත්‌ථ එතන්‌ති නිපාතමත්‌තං, තස්‌ස කම්‌මස්‌සාති අත්‌ථො. පිට්‌ඨිතො ගණ්‌හෙය්‍යාසීති අත්‌තනො පිට්‌ඨිපස්‌සෙනෙව උච්‌ඡුං ගණ්‌හෙය්‍යාසි. පමොදිතොති පමුදිතො.

    740-4.Santassitoti oṭṭhakaṇṭhatālūnaṃ sosappattiyā suṭṭhu tasito. Sātasukhanti sātabhūtaṃ sukhaṃ. Na vindeti na labhāmi. Tanti tuvaṃ. Vijānāti vijānāhi. Payātoti gantuṃ āraddho. Anvagacchīti anubandhi. Paccāsantoti paccāsīsamāno. Tassetaṃ kammassāti ettha etanti nipātamattaṃ, tassa kammassāti attho. Piṭṭhito gaṇheyyāsīti attano piṭṭhipasseneva ucchuṃ gaṇheyyāsi. Pamoditoti pamudito.

    745. ගහෙත්‌වාන තං ඛාදි යාවදත්‌ථන්‌ති ථෙරෙන ආණත්‌තිනියාමෙන උච්‌ඡුං ගහෙත්‌වා යථාරුචි ඛාදිත්‌වා මහන්‌තං උච්‌ඡුකලාපං ගහෙත්‌වා ථෙරස්‌ස උපනෙසි, ථෙරො තං අනුග්‌ගණ්‌හන්‌තො තෙනෙව තං උච්‌ඡුකලාපං ගාහාපෙත්‌වා වෙළුවනං ගන්‌ත්‌වා භගවතො අදාසි, භගවා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙන සද්‌ධිං තං පරිභුඤ්‌ජිත්‌වා අනුමොදනං අකාසි, පෙතො පසන්‌නචිත්‌තො වන්‌දිත්‌වා ගතො, තතො පට්‌ඨාය යථාසුඛං උච්‌ඡුං පරිභුඤ්‌ජි.

    745.Gahetvāna taṃ khādi yāvadatthanti therena āṇattiniyāmena ucchuṃ gahetvā yathāruci khāditvā mahantaṃ ucchukalāpaṃ gahetvā therassa upanesi, thero taṃ anuggaṇhanto teneva taṃ ucchukalāpaṃ gāhāpetvā veḷuvanaṃ gantvā bhagavato adāsi, bhagavā bhikkhusaṅghena saddhiṃ taṃ paribhuñjitvā anumodanaṃ akāsi, peto pasannacitto vanditvā gato, tato paṭṭhāya yathāsukhaṃ ucchuṃ paribhuñji.

    සො අපරෙන සමයෙන කාලං කත්‌වා තාවතිංසෙසු උප්‌පජ්‌ජි. සා පනෙසා පෙතස්‌ස පවත්‌ති මනුස්‌සලොකෙ පාකටා අහොසි. අථ මනුස්‌සා සත්‌ථාරං උපසඞ්‌කමිත්‌වා තං පවත්‌තිං පුච්‌ඡිංසු. සත්‌ථා තෙසං තමත්‌ථං විත්‌ථාරතො කථෙත්‌වා ධම්‌මං දෙසෙසි, තං සුත්‌වා මනුස්‌සා මච්‌ඡෙරමලතො පටිවිරතා අහෙසුන්‌ති.

    So aparena samayena kālaṃ katvā tāvatiṃsesu uppajji. Sā panesā petassa pavatti manussaloke pākaṭā ahosi. Atha manussā satthāraṃ upasaṅkamitvā taṃ pavattiṃ pucchiṃsu. Satthā tesaṃ tamatthaṃ vitthārato kathetvā dhammaṃ desesi, taṃ sutvā manussā maccheramalato paṭiviratā ahesunti.

    උච්‌ඡුපෙතවත්‌ථුවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.

    Ucchupetavatthuvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / පෙතවත්‌ථුපාළි • Petavatthupāḷi / 5. උච්‌ඡුපෙතවත්‌ථු • 5. Ucchupetavatthu


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact