| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya |
၇. ဥပာဒာပရိတသ္သနာသုတ္တံ
7. Upādāparitassanāsuttaṃ
၇. သာဝတ္ထိနိဒာနံ။ ‘‘ဥပာဒာပရိတသ္သနဉ္စ ဝော, ဘိက္ခဝေ, ဒေသေသ္သာမိ အနုပာဒာအပရိတသ္သနဉ္စ။ တံ သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ; ဘာသိသ္သာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ , ဘန္တေ’’တိ, ခော တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသုံ။ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ –
7. Sāvatthinidānaṃ. ‘‘Upādāparitassanañca vo, bhikkhave, desessāmi anupādāaparitassanañca. Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ , bhante’’ti, kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဥပာဒာပရိတသ္သနာ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, အသ္သုတဝာ ပုထုဇ္ဇနော အရိယာနံ အဒသ္သာဝီ အရိယဓမ္မသ္သ အကောဝိဒော အရိယဓမ္မေ အဝိနီတော, သပ္ပုရိသာနံ အဒသ္သာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မသ္သ အကောဝိဒော သပ္ပုရိသဓမ္မေ အဝိနီတော ရူပံ အတ္တတော သမနုပသ္သတိ, ရူပဝန္တံ ဝာ အတ္တာနံ; အတ္တနိ ဝာ ရူပံ, ရူပသ္မိံ ဝာ အတ္တာနံ။ တသ္သ တံ ရူပံ ဝိပရိဏမတိ အညထာ ဟောတိ။ တသ္သ ရူပဝိပရိဏာမညထာဘာဝာ ရူပဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိ ဝိညာဏံ ဟောတိ။ တသ္သ ရူပဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိဇာ ပရိတသ္သနာ ဓမ္မသမုပ္ပာဒာ စိတ္တံ ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌန္တိ။ စေတသော ပရိယာဒာနာ ဥတ္တာသဝာ စ ဟောတိ ဝိဃာတဝာ စ အပေက္ခဝာ စ ဥပာဒာယ စ ပရိတသ္သတိ။
‘‘Kathañca, bhikkhave, upādāparitassanā hoti? Idha, bhikkhave, assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto rūpaṃ attato samanupassati, rūpavantaṃ vā attānaṃ; attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ. Tassa taṃ rūpaṃ vipariṇamati aññathā hoti. Tassa rūpavipariṇāmaññathābhāvā rūpavipariṇāmānuparivatti viññāṇaṃ hoti. Tassa rūpavipariṇāmānuparivattijā paritassanā dhammasamuppādā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti. Cetaso pariyādānā uttāsavā ca hoti vighātavā ca apekkhavā ca upādāya ca paritassati.
‘‘ဝေဒနံ အတ္တတော သမနုပသ္သတိ, ဝေဒနာဝန္တံ ဝာ အတ္တာနံ; အတ္တနိ ဝာ ဝေဒနံ, ဝေဒနာယ ဝာ အတ္တာနံ။ တသ္သ သာ ဝေဒနာ ဝိပရိဏမတိ အညထာ ဟောတိ။ တသ္သ ဝေဒနာဝိပရိဏာမညထာဘာဝာ ဝေဒနာဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိ ဝိညာဏံ ဟောတိ။ တသ္သ ဝေဒနာဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိဇာ ပရိတသ္သနာ ဓမ္မသမုပ္ပာဒာ စိတ္တံ ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌန္တိ။ စေတသော ပရိယာဒာနာ ဥတ္တာသဝာ စ ဟောတိ ဝိဃာတဝာ စ အပေက္ခဝာ စ ဥပာဒာယ စ ပရိတသ္သတိ။
‘‘Vedanaṃ attato samanupassati, vedanāvantaṃ vā attānaṃ; attani vā vedanaṃ, vedanāya vā attānaṃ. Tassa sā vedanā vipariṇamati aññathā hoti. Tassa vedanāvipariṇāmaññathābhāvā vedanāvipariṇāmānuparivatti viññāṇaṃ hoti. Tassa vedanāvipariṇāmānuparivattijā paritassanā dhammasamuppādā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti. Cetaso pariyādānā uttāsavā ca hoti vighātavā ca apekkhavā ca upādāya ca paritassati.
‘‘သညံ အတ္တတော သမနုပသ္သတိ။ပေ.။ သင္ခာရေ အတ္တတော သမနုပသ္သတိ, သင္ခာရဝန္တံ ဝာ အတ္တာနံ; အတ္တနိ ဝာ သင္ခာရေ, သင္ခာရေသု ဝာ အတ္တာနံ။ တသ္သ တေ သင္ခာရာ ဝိပရိဏမန္တိ အညထာ ဟောန္တိ။ တသ္သ သင္ခာရဝိပရိဏာမညထာဘာဝာ သင္ခာရဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိ ဝိညာဏံ ဟောတိ။ တသ္သ သင္ခာရဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိဇာ ပရိတသ္သနာ ဓမ္မသမုပ္ပာဒာ စိတ္တံ ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌန္တိ။ စေတသော ပရိယာဒာနာ ဥတ္တာသဝာ စ ဟောတိ ဝိဃာတဝာ စ အပေက္ခဝာ စ ဥပာဒာယ စ ပရိတသ္သတိ။
‘‘Saññaṃ attato samanupassati…pe… saṅkhāre attato samanupassati, saṅkhāravantaṃ vā attānaṃ; attani vā saṅkhāre, saṅkhāresu vā attānaṃ. Tassa te saṅkhārā vipariṇamanti aññathā honti. Tassa saṅkhāravipariṇāmaññathābhāvā saṅkhāravipariṇāmānuparivatti viññāṇaṃ hoti. Tassa saṅkhāravipariṇāmānuparivattijā paritassanā dhammasamuppādā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti. Cetaso pariyādānā uttāsavā ca hoti vighātavā ca apekkhavā ca upādāya ca paritassati.
‘‘ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပသ္သတိ, ဝိညာဏဝန္တံ ဝာ အတ္တာနံ; အတ္တနိ ဝာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏသ္မိံ ဝာ အတ္တာနံ။ တသ္သ တံ ဝိညာဏံ ဝိပရိဏမတိ အညထာ ဟောတိ။ တသ္သ ဝိညာဏဝိပရိဏာမညထာဘာဝာ ဝိညာဏဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိ ဝိညာဏံ ဟောတိ။ တသ္သ ဝိညာဏဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိဇာ ပရိတသ္သနာ ဓမ္မသမုပ္ပာဒာ စိတ္တံ ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌန္တိ။ စေတသော ပရိယာဒာနာ ဥတ္တာသဝာ စ ဟောတိ ဝိဃာတဝာ စ အပေက္ခဝာ စ ဥပာဒာယ စ ပရိတသ္သတိ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဥပာဒာပရိတသ္သနာ ဟောတိ။
‘‘Viññāṇaṃ attato samanupassati, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ; attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Tassa taṃ viññāṇaṃ vipariṇamati aññathā hoti. Tassa viññāṇavipariṇāmaññathābhāvā viññāṇavipariṇāmānuparivatti viññāṇaṃ hoti. Tassa viññāṇavipariṇāmānuparivattijā paritassanā dhammasamuppādā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti. Cetaso pariyādānā uttāsavā ca hoti vighātavā ca apekkhavā ca upādāya ca paritassati. Evaṃ kho, bhikkhave, upādāparitassanā hoti.
‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, အနုပာဒာအပရိတသ္သနာ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, သုတဝာ အရိယသာဝကော အရိယာနံ ဒသ္သာဝီ အရိယဓမ္မသ္သ ကောဝိဒော အရိယဓမ္မေ သုဝိနီတော, သပ္ပုရိသာနံ ဒသ္သာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မသ္သ ကောဝိဒော သပ္ပုရိသဓမ္မေ သုဝိနီတော န ရူပံ အတ္တတော သမနုပသ္သတိ, န ရူပဝန္တံ ဝာ အတ္တာနံ; န အတ္တနိ ဝာ ရူပံ, န ရူပသ္မိံ ဝာ အတ္တာနံ။ တသ္သ တံ ရူပံ ဝိပရိဏမတိ အညထာ ဟောတိ။ တသ္သ ရူပဝိပရိဏာမညထာဘာဝာ န ရူပဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိ ဝိညာဏံ ဟောတိ။ တသ္သ န ရူပဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိဇာ ပရိတသ္သနာ ဓမ္မသမုပ္ပာဒာ စိတ္တံ ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌန္တိ။ စေတသော အပရိယာဒာနာ န စေဝုတ္တာသဝာ 1 ဟောတိ န စ ဝိဃာတဝာ န စ အပေက္ခဝာ, အနုပာဒာယ စ န ပရိတသ္သတိ။
‘‘Kathañca, bhikkhave, anupādāaparitassanā hoti? Idha, bhikkhave, sutavā ariyasāvako ariyānaṃ dassāvī ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinīto, sappurisānaṃ dassāvī sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinīto na rūpaṃ attato samanupassati, na rūpavantaṃ vā attānaṃ; na attani vā rūpaṃ, na rūpasmiṃ vā attānaṃ. Tassa taṃ rūpaṃ vipariṇamati aññathā hoti. Tassa rūpavipariṇāmaññathābhāvā na rūpavipariṇāmānuparivatti viññāṇaṃ hoti. Tassa na rūpavipariṇāmānuparivattijā paritassanā dhammasamuppādā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti. Cetaso apariyādānā na cevuttāsavā 2 hoti na ca vighātavā na ca apekkhavā, anupādāya ca na paritassati.
‘‘န ဝေဒနံ အတ္တတော သမနုပသ္သတိ, န ဝေဒနာဝန္တံ ဝာ အတ္တာနံ; န အတ္တနိ ဝာ ဝေဒနံ, န ဝေဒနာယ ဝာ အတ္တာနံ။ တသ္သ သာ ဝေဒနာ ဝိပရိဏမတိ အညထာ ဟောတိ ။ တသ္သ ဝေဒနာဝိပရိဏာမညထာဘာဝာ န ဝေဒနာဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိ ဝိညာဏံ ဟောတိ။ တသ္သ န ဝေဒနာဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိဇာ ပရိတသ္သနာ ဓမ္မသမုပ္ပာဒာ စိတ္တံ ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌန္တိ ။ စေတသော အပရိယာဒာနာ န စေဝုတ္တာသဝာ ဟောတိ န စ ဝိဃာတဝာ န စ အပေက္ခဝာ, အနုပာဒာယ စ န ပရိတသ္သတိ။
‘‘Na vedanaṃ attato samanupassati, na vedanāvantaṃ vā attānaṃ; na attani vā vedanaṃ, na vedanāya vā attānaṃ. Tassa sā vedanā vipariṇamati aññathā hoti . Tassa vedanāvipariṇāmaññathābhāvā na vedanāvipariṇāmānuparivatti viññāṇaṃ hoti. Tassa na vedanāvipariṇāmānuparivattijā paritassanā dhammasamuppādā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti . Cetaso apariyādānā na cevuttāsavā hoti na ca vighātavā na ca apekkhavā, anupādāya ca na paritassati.
‘‘န သညံ။ပေ.။ န သင္ခာရေ အတ္တတော သမနုပသ္သတိ, န သင္ခာရဝန္တံ ဝာ အတ္တာနံ; န အတ္တနိ ဝာ သင္ခာရေ, န သင္ခာရေသု ဝာ အတ္တာနံ။ တသ္သ တေ သင္ခာရာ ဝိပရိဏမန္တိ အညထာ ဟောန္တိ။ တသ္သ သင္ခာရဝိပရိဏာမညထာဘာဝာ န သင္ခာရဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိ ဝိညာဏံ ဟောတိ။ တသ္သ န သင္ခာရဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိဇာ ပရိတသ္သနာ ဓမ္မသမုပ္ပာဒာ စိတ္တံ ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌန္တိ။ စေတသော အပရိယာဒာနာ န စေဝုတ္တာသဝာ ဟောတိ န စ ဝိဃာတဝာ န စ အပေက္ခဝာ, အနုပာဒာယ စ န ပရိတသ္သတိ။
‘‘Na saññaṃ…pe… na saṅkhāre attato samanupassati, na saṅkhāravantaṃ vā attānaṃ; na attani vā saṅkhāre, na saṅkhāresu vā attānaṃ. Tassa te saṅkhārā vipariṇamanti aññathā honti. Tassa saṅkhāravipariṇāmaññathābhāvā na saṅkhāravipariṇāmānuparivatti viññāṇaṃ hoti. Tassa na saṅkhāravipariṇāmānuparivattijā paritassanā dhammasamuppādā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti. Cetaso apariyādānā na cevuttāsavā hoti na ca vighātavā na ca apekkhavā, anupādāya ca na paritassati.
‘‘န ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပသ္သတိ, န ဝိညာဏဝန္တံ ဝာ အတ္တာနံ။ပေ.။ တသ္သ တံ ဝိညာဏံ ဝိပရိဏမတိ အညထာ ဟောတိ။ တသ္သ ဝိညာဏဝိပရိဏာမညထာဘာဝာ န ဝိညာဏဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိ ဝိညာဏံ ဟောတိ။ တသ္သ န ဝိညာဏဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိဇာ ပရိတသ္သနာ ဓမ္မသမုပ္ပာဒာ စိတ္တံ ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌန္တိ။ စေတသော အပရိယာဒာနာ န စေဝုတ္တာသဝာ ဟောတိ န စ ဝိဃာတဝာ န စ အပေက္ခဝာ, အနုပာဒာယ စ န ပရိတသ္သတိ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, အနုပာဒာ အပရိတသ္သနံ ဟောတီ’’တိ။ သတ္တမံ။
‘‘Na viññāṇaṃ attato samanupassati, na viññāṇavantaṃ vā attānaṃ…pe… tassa taṃ viññāṇaṃ vipariṇamati aññathā hoti. Tassa viññāṇavipariṇāmaññathābhāvā na viññāṇavipariṇāmānuparivatti viññāṇaṃ hoti. Tassa na viññāṇavipariṇāmānuparivattijā paritassanā dhammasamuppādā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti. Cetaso apariyādānā na cevuttāsavā hoti na ca vighātavā na ca apekkhavā, anupādāya ca na paritassati. Evaṃ kho, bhikkhave, anupādā aparitassanaṃ hotī’’ti. Sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၇. ဥပာဒာပရိတသ္သနာသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 7. Upādāparitassanāsuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၇. ဥပာဒာပရိတသ္သနာသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 7. Upādāparitassanāsuttavaṇṇanā
