| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
11. වලාහකසංයුත්‌තවණ්‌ණනා
11. Valāhakasaṃyuttavaṇṇanā
550-606. වලාහකසංයුත්‌තෙ වලාහකකායිකාති වලාහකනාමකෙ දෙවකායෙ උප්‌පන්‌නා ආකාසචාරිකදෙවා. සීතවලාහකාති සීතකරණවලාහකා. සෙසපදෙසුපි එසෙව නයො. චෙතොපණිධිමන්‌වායාති චිත්‌තට්‌ඨපනං ආගම්‌ම. සීතං හොතීති යං වස්‌සානෙ වා හෙමන්‌තෙ වා සීතං හොති, තං උතුසමුට්‌ඨානමෙව. යං පන සීතෙපි අතිසීතං, ගිම්‌හෙ ච උප්‌පන්‌නං සීතං, තං දෙවතානුභාවෙන නිබ්‌බත්‌තං සීතං නාම. උණ්‌හං හොතීති යං ගිම්‌හානෙ උණ්‌හං, තං උතුසමුට්‌ඨානිකං පාකතිකමෙව. යං පන උණ්‌හෙපි අතිඋණ්‌හං, සීතකාලෙ ච උප්‌පන්‌නං උණ්‌හං, තං දෙවතානුභාවෙන නිබ්‌බත්‌තං උණ්‌හං නාම. අබ්‌භං හොතීති අබ්‌භමණ්‌ඩපො හොති. ඉධාපි යං වස්‌සානෙ ච සිසිරෙ ච අබ්‌භං උප්‌පජ්‌ජති, තං උතුසමුට්‌ඨානිකං පාකතිකමෙව. යං පන අබ්‌භෙයෙව අතිඅබ්‌භං, සත්‌තසත්‌තාහම්‌පි චන්‌දසූරියෙ ඡාදෙත්‌වා එකන්‌ධකාරං කරොති, යඤ්‌ච චිත්‌තවෙසාඛමාසෙසු අබ්‌භං, තං දෙවතානුභාවෙන උප්‌පන්‌නං අබ්‌භං නාම. වාතො හොතීති යො තස්‌මිං තස්‌මිං උතුම්‌හි උත්‌තරදක්‌ඛිණාදිපකතිවාතො හොති, අයං උතුසමුට්‌ඨානොව. යොපි පන රුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධාදිපදාලනො අතිවාතො නාම අත්‌ථි, අයඤ්‌චෙව, යො ච අඤ්‌ඤොපි අකාලවාතො, අයං දෙවතානුභාවනිබ්‌බත්‌තො නාම. දෙවො වස්‌සතීති යං වස්‌සිකෙ චත්‌තාරො මාසෙ වස්‌සං, තං උතුසමුට්‌ඨානමෙව. යං පන වස්‌සෙයෙව අතිවස්‌සං, යඤ්‌ච චිත්‌තවෙසාඛමාසෙසු වස්‌සං, තං දෙවතානුභාවනිබ්‌බත්‌තං නාම.
550-606. Valāhakasaṃyutte valāhakakāyikāti valāhakanāmake devakāye uppannā ākāsacārikadevā. Sītavalāhakāti sītakaraṇavalāhakā. Sesapadesupi eseva nayo. Cetopaṇidhimanvāyāti cittaṭṭhapanaṃ āgamma. Sītaṃ hotīti yaṃ vassāne vā hemante vā sītaṃ hoti, taṃ utusamuṭṭhānameva. Yaṃ pana sītepi atisītaṃ, gimhe ca uppannaṃ sītaṃ, taṃ devatānubhāvena nibbattaṃ sītaṃ nāma. Uṇhaṃ hotīti yaṃ gimhāne uṇhaṃ, taṃ utusamuṭṭhānikaṃ pākatikameva. Yaṃ pana uṇhepi atiuṇhaṃ, sītakāle ca uppannaṃ uṇhaṃ, taṃ devatānubhāvena nibbattaṃ uṇhaṃ nāma. Abbhaṃ hotīti abbhamaṇḍapo hoti. Idhāpi yaṃ vassāne ca sisire ca abbhaṃ uppajjati, taṃ utusamuṭṭhānikaṃ pākatikameva. Yaṃ pana abbheyeva atiabbhaṃ, sattasattāhampi candasūriye chādetvā ekandhakāraṃ karoti, yañca cittavesākhamāsesu abbhaṃ, taṃ devatānubhāvena uppannaṃ abbhaṃ nāma. Vāto hotīti yo tasmiṃ tasmiṃ utumhi uttaradakkhiṇādipakativāto hoti, ayaṃ utusamuṭṭhānova. Yopi pana rukkhakkhandhādipadālano ativāto nāma atthi, ayañceva, yo ca aññopi akālavāto, ayaṃ devatānubhāvanibbatto nāma. Devo vassatīti yaṃ vassike cattāro māse vassaṃ, taṃ utusamuṭṭhānameva. Yaṃ pana vasseyeva ativassaṃ, yañca cittavesākhamāsesu vassaṃ, taṃ devatānubhāvanibbattaṃ nāma.
තත්‍රිදං වත්‌ථු – එකො කිර වස්‌සවලාහකදෙවපුත්‌තො තලකූටකවාසි ඛීණාසවත්‌ථෙරස්‌ස සන්‌තිකං ගන්‌ත්‌වා වන්‌දිත්‌වා අට්‌ඨාසි. ථෙරො ‘‘කොසි ත්‌ව’’න්‌ති පුච්‌ඡි. ‘‘අහං, භන්‌තෙ, වස්‌සවලාහකදෙවපුත්‌තො’’ති. ‘‘තුම්‌හාකං කිර චිත්‌තෙන දෙවො වස්‌සතී’’ති? ‘‘ආම, භන්‌තෙ’’ති. ‘‘පස්‌සිතුකාමා මය’’න්‌ති . ‘‘තෙමිස්‌සථ, භන්‌තෙ’’ති. ‘‘මෙඝසීසං වා ගජ්‌ජිතං වා න පඤ්‌ඤායති, කථං තෙමිස්‌සාමා’’ති? ‘‘භන්‌තෙ, අම්‌හාකංචිත්‌තෙන දෙවො වස්‌සති, තුම්‌හෙ පණ්‌ණසාලං පවිසථා’’ති . ‘‘සාධු දෙවපුත්‌තා’’ති සො පාදෙ ධොවිත්‌වා පණ්‌ණසාලං පාවිසි. දෙවපුත්‌තො තස්‌මිං පවිසන්‌තෙයෙව එකං ගීතං ගායිත්‌වා හත්‌ථං උක්‌ඛිපි. සමන්‌තා තියොජනට්‌ඨානං එකමෙඝං අහොසි. ථෙරො අද්‌ධතින්‌තො පණ්‌ණසාලං පවිට්‌ඨොති. අපිච දෙවො නාමෙස අට්‌ඨහි කාරණෙහි වස්‌සති නාගානුභාවෙන සුපණ්‌ණානුභාවෙන දෙවතානුභාවෙන සච්‌චකිරියාය උතුසමුට්‌ඨානෙන මාරාවට්‌ටනෙන ඉද්‌ධිබලෙන විනාසමෙඝෙනාති.
Tatridaṃ vatthu – eko kira vassavalāhakadevaputto talakūṭakavāsi khīṇāsavattherassa santikaṃ gantvā vanditvā aṭṭhāsi. Thero ‘‘kosi tva’’nti pucchi. ‘‘Ahaṃ, bhante, vassavalāhakadevaputto’’ti. ‘‘Tumhākaṃ kira cittena devo vassatī’’ti? ‘‘Āma, bhante’’ti. ‘‘Passitukāmā maya’’nti . ‘‘Temissatha, bhante’’ti. ‘‘Meghasīsaṃ vā gajjitaṃ vā na paññāyati, kathaṃ temissāmā’’ti? ‘‘Bhante, amhākaṃcittena devo vassati, tumhe paṇṇasālaṃ pavisathā’’ti . ‘‘Sādhu devaputtā’’ti so pāde dhovitvā paṇṇasālaṃ pāvisi. Devaputto tasmiṃ pavisanteyeva ekaṃ gītaṃ gāyitvā hatthaṃ ukkhipi. Samantā tiyojanaṭṭhānaṃ ekameghaṃ ahosi. Thero addhatinto paṇṇasālaṃ paviṭṭhoti. Apica devo nāmesa aṭṭhahi kāraṇehi vassati nāgānubhāvena supaṇṇānubhāvena devatānubhāvena saccakiriyāya utusamuṭṭhānena mārāvaṭṭanena iddhibalena vināsameghenāti.
වලාහකසංයුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Valāhakasaṃyuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya
1. සුද්‌ධිකසුත්‌තං • 1. Suddhikasuttaṃ
2. සුචරිතසුත්‌තං • 2. Sucaritasuttaṃ
3-12. සීතවලාහකදානූපකාරසුත්‌තදසකං • 3-12. Sītavalāhakadānūpakārasuttadasakaṃ
13-52. උණ්‌හවලාහකදානූපකාරසුත්‌තචාලීසකං • 13-52. Uṇhavalāhakadānūpakārasuttacālīsakaṃ
53. සීතවලාහකසුත්‌තං • 53. Sītavalāhakasuttaṃ
54. උණ්‌හවලාහකසුත්‌තං • 54. Uṇhavalāhakasuttaṃ
55. අබ්‌භවලාහකසුත්‌තං • 55. Abbhavalāhakasuttaṃ
56. වාතවලාහකසුත්‌තං • 56. Vātavalāhakasuttaṃ
57. වස්‌සවලාහකසුත්‌තං • 57. Vassavalāhakasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 11. වලාහකසංයුත්‌තවණ්‌ණනා • 11. Valāhakasaṃyuttavaṇṇanā
