| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၆. ဝိမုတ္တာယတနသုတ္တံ
6. Vimuttāyatanasuttaṃ
၂၆. ‘‘ပဉ္စိမာနိ , ဘိက္ခဝေ, ဝိမုတ္တာယတနာနိ ယတ္ထ ဘိက္ခုနော အပ္ပမတ္တသ္သ အာတာပိနော ပဟိတတ္တသ္သ ဝိဟရတော အဝိမုတ္တံ ဝာ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အပရိက္ခီဏာ ဝာ အာသဝာ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တံ ဝာ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပာပုဏာတိ။
26. ‘‘Pañcimāni , bhikkhave, vimuttāyatanāni yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaṃ vā cittaṃ vimuccati, aparikkhīṇā vā āsavā parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattaṃ vā anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇāti.
‘‘ကတမာနိ ပဉ္စ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အညတရော ဝာ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗ္ရဟ္မစာရီ။ ယထာ ယထာ, ဘိက္ခဝေ, တသ္သ ဘိက္ခုနော သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အညတရော ဝာ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗ္ရဟ္မစာရီ, တထာ တထာ သော တသ္မိံ ဓမ္မေ အတ္ထပဋိသံဝေဒီ စ ဟောတိ ဓမ္မပဋိသံဝေဒီ စ။ တသ္သ အတ္ထပဋိသံဝေဒိနော ဓမ္မပဋိသံဝေဒိနော ပာမောဇ္ဇံ 1 ဇာယတိ။ ပမုဒိတသ္သ ပီတိ ဇာယတိ။ ပီတိမနသ္သ ကာယော ပသ္သမ္ဘတိ။ ပသ္သဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ 2။ သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ ဣဒံ, ဘိက္ခဝေ, ပဌမံ ဝိမုတ္တာယတနံ ယတ္ထ ဘိက္ခုနော အပ္ပမတ္တသ္သ အာတာပိနော ပဟိတတ္တသ္သ ဝိဟရတော အဝိမုတ္တံ ဝာ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အပရိက္ခီဏာ ဝာ အာသဝာ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တံ ဝာ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပာပုဏာတိ။
‘‘Katamāni pañca? Idha, bhikkhave, bhikkhuno satthā dhammaṃ deseti aññataro vā garuṭṭhāniyo sabrahmacārī. Yathā yathā, bhikkhave, tassa bhikkhuno satthā dhammaṃ deseti, aññataro vā garuṭṭhāniyo sabrahmacārī, tathā tathā so tasmiṃ dhamme atthapaṭisaṃvedī ca hoti dhammapaṭisaṃvedī ca. Tassa atthapaṭisaṃvedino dhammapaṭisaṃvedino pāmojjaṃ 3 jāyati. Pamuditassa pīti jāyati. Pītimanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyo sukhaṃ vedeti 4. Sukhino cittaṃ samādhiyati. Idaṃ, bhikkhave, paṭhamaṃ vimuttāyatanaṃ yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaṃ vā cittaṃ vimuccati, aparikkhīṇā vā āsavā parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattaṃ vā anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇāti.
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော န ဟေဝ ခော သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အညတရော ဝာ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗ္ရဟ္မစာရီ, အပိ စ ခော ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန ပရေသံ ဒေသေတိ။ ယထာ ယထာ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန ပရေသံ ဒေသေတိ တထာ တထာ သော တသ္မိံ ဓမ္မေ အတ္ထပဋိသံဝေဒီ စ ဟောတိ ဓမ္မပဋိသံဝေဒီ စ။ တသ္သ အတ္ထပဋိသံဝေဒိနော ဓမ္မပဋိသံဝေဒိနော ပာမောဇ္ဇံ ဇာယတိ။ ပမုဒိတသ္သ ပီတိ ဇာယတိ။ ပီတိမနသ္သ ကာယော ပသ္သမ္ဘတိ။ ပသ္သဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ။ သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ ဣဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဒုတိယံ ဝိမုတ္တာယတနံ ယတ္ထ ဘိက္ခုနော အပ္ပမတ္တသ္သ အာတာပိနော ပဟိတတ္တသ္သ ဝိဟရတော အဝိမုတ္တံ ဝာ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အပရိက္ခီဏာ ဝာ အာသဝာ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တံ ဝာ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပာပုဏာတိ။
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhuno na heva kho satthā dhammaṃ deseti, aññataro vā garuṭṭhāniyo sabrahmacārī, api ca kho yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena paresaṃ deseti. Yathā yathā, bhikkhave, bhikkhu yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena paresaṃ deseti tathā tathā so tasmiṃ dhamme atthapaṭisaṃvedī ca hoti dhammapaṭisaṃvedī ca. Tassa atthapaṭisaṃvedino dhammapaṭisaṃvedino pāmojjaṃ jāyati. Pamuditassa pīti jāyati. Pītimanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyo sukhaṃ vedeti. Sukhino cittaṃ samādhiyati. Idaṃ, bhikkhave, dutiyaṃ vimuttāyatanaṃ yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaṃ vā cittaṃ vimuccati, aparikkhīṇā vā āsavā parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattaṃ vā anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇāti.
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော န ဟေဝ ခော သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အညတရော ဝာ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗ္ရဟ္မစာရီ, နာပိ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန ပရေသံ ဒေသေတိ, အပိ စ ခော ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန သဇ္ဈာယံ ကရောတိ။ ယထာ ယထာ, ဘိက္ခဝေ , ဘိက္ခု ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန သဇ္ဈာယံ ကရောတိ တထာ တထာ သော တသ္မိံ ဓမ္မေ အတ္ထပဋိသံဝေဒီ စ ဟောတိ ဓမ္မပဋိသံဝေဒီ စ။ တသ္သ အတ္ထပဋိသံဝေဒိနော ဓမ္မပဋိသံဝေဒိနော ပာမောဇ္ဇံ ဇာယတိ။ ပမုဒိတသ္သ ပီတိ ဇာယတိ။ ပီတိမနသ္သ ကာယော ပသ္သမ္ဘတိ။ ပသ္သဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ။ သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ ဣဒံ, ဘိက္ခဝေ, တတိယံ ဝိမုတ္တာယတနံ ယတ္ထ ဘိက္ခုနော အပ္ပမတ္တသ္သ အာတာပိနော။ပေ.။ ယောဂက္ခေမံ အနုပာပုဏာတိ။
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhuno na heva kho satthā dhammaṃ deseti, aññataro vā garuṭṭhāniyo sabrahmacārī, nāpi yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena paresaṃ deseti, api ca kho yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena sajjhāyaṃ karoti. Yathā yathā, bhikkhave , bhikkhu yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena sajjhāyaṃ karoti tathā tathā so tasmiṃ dhamme atthapaṭisaṃvedī ca hoti dhammapaṭisaṃvedī ca. Tassa atthapaṭisaṃvedino dhammapaṭisaṃvedino pāmojjaṃ jāyati. Pamuditassa pīti jāyati. Pītimanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyo sukhaṃ vedeti. Sukhino cittaṃ samādhiyati. Idaṃ, bhikkhave, tatiyaṃ vimuttāyatanaṃ yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino…pe… yogakkhemaṃ anupāpuṇāti.
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော န ဟေဝ ခော သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အညတရော ဝာ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗ္ရဟ္မစာရီ, နာပိ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန ပရေသံ ဒေသေတိ, နာပိ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန သဇ္ဈာယံ ကရောတိ; အပိ စ ခော ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ စေတသာ အနုဝိတက္ကေတိ အနုဝိစာရေတိ မနသာနုပေက္ခတိ။ ယထာ ယထာ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ စေတသာ အနုဝိတက္ကေတိ အနုဝိစာရေတိ မနသာနုပေက္ခတိ တထာ တထာ သော တသ္မိံ ဓမ္မေ အတ္ထပဋိသံဝေဒီ စ ဟောတိ ဓမ္မပဋိသံဝေဒီ စ။ တသ္သ အတ္ထပဋိသံဝေဒိနော ဓမ္မပဋိသံဝေဒိနော ပာမောဇ္ဇံ ဇာယတိ။ ပမုဒိတသ္သ ပီတိ ဇာယတိ။ ပီတိမနသ္သ ကာယော ပသ္သမ္ဘတိ။ ပသ္သဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ။ သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ ဣဒံ, ဘိက္ခဝေ, စတုတ္ထံ ဝိမုတ္တာယတနံ ယတ္ထ ဘိက္ခုနော အပ္ပမတ္တသ္သ အာတာပိနော ပဟိတတ္တသ္သ ဝိဟရတော အဝိမုတ္တံ ဝာ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အပရိက္ခီဏာ ဝာ အာသဝာ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တံ ဝာ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပာပုဏာတိ။
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhuno na heva kho satthā dhammaṃ deseti, aññataro vā garuṭṭhāniyo sabrahmacārī, nāpi yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena paresaṃ deseti, nāpi yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena sajjhāyaṃ karoti; api ca kho yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ cetasā anuvitakketi anuvicāreti manasānupekkhati. Yathā yathā, bhikkhave, bhikkhu yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ cetasā anuvitakketi anuvicāreti manasānupekkhati tathā tathā so tasmiṃ dhamme atthapaṭisaṃvedī ca hoti dhammapaṭisaṃvedī ca. Tassa atthapaṭisaṃvedino dhammapaṭisaṃvedino pāmojjaṃ jāyati. Pamuditassa pīti jāyati. Pītimanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyo sukhaṃ vedeti. Sukhino cittaṃ samādhiyati. Idaṃ, bhikkhave, catutthaṃ vimuttāyatanaṃ yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaṃ vā cittaṃ vimuccati, aparikkhīṇā vā āsavā parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattaṃ vā anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇāti.
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော န ဟေဝ ခော သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အညတရော ဝာ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗ္ရဟ္မစာရီ, နာပိ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန ပရေသံ ဒေသေတိ , နာပိ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန သဇ္ဈာယံ ကရောတိ, နာပိ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ စေတသာ အနုဝိတက္ကေတိ အနုဝိစာရေတိ မနသာနုပေက္ခတိ; အပိ စ ခ္ဝသ္သ အညတရံ သမာဓိနိမိတ္တံ သုဂ္ဂဟိတံ ဟောတိ သုမနသိကတံ သူပဓာရိတံ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓံ ပညာယ။ ယထာ ယထာ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အညတရံ သမာဓိနိမိတ္တံ သုဂ္ဂဟိတံ ဟောတိ သုမနသိကတံ သူပဓာရိတံ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓံ ပညာယ တထာ တထာ သော တသ္မိံ ဓမ္မေ အတ္ထပဋိသံဝေဒီ စ ဟောတိ ဓမ္မပဋိသံဝေဒီ စ။ တသ္သ အတ္ထပဋိသံဝေဒိနော ဓမ္မပဋိသံဝေဒိနော ပာမောဇ္ဇံ ဇာယတိ။ ပမုဒိတသ္သ ပီတိ ဇာယတိ။ ပီတိမနသ္သ ကာယော ပသ္သမ္ဘတိ။ ပသ္သဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ။ သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ ဣဒံ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စမံ ဝိမုတ္တာယတနံ ယတ္ထ ဘိက္ခုနော အပ္ပမတ္တသ္သ အာတာပိနော ပဟိတတ္တသ္သ ဝိဟရတော အဝိမုတ္တံ ဝာ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အပရိက္ခီဏာ ဝာ အာသဝာ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တံ ဝာ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပာပုဏာတိ။
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhuno na heva kho satthā dhammaṃ deseti aññataro vā garuṭṭhāniyo sabrahmacārī, nāpi yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena paresaṃ deseti , nāpi yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena sajjhāyaṃ karoti, nāpi yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ cetasā anuvitakketi anuvicāreti manasānupekkhati; api ca khvassa aññataraṃ samādhinimittaṃ suggahitaṃ hoti sumanasikataṃ sūpadhāritaṃ suppaṭividdhaṃ paññāya. Yathā yathā, bhikkhave, bhikkhuno aññataraṃ samādhinimittaṃ suggahitaṃ hoti sumanasikataṃ sūpadhāritaṃ suppaṭividdhaṃ paññāya tathā tathā so tasmiṃ dhamme atthapaṭisaṃvedī ca hoti dhammapaṭisaṃvedī ca. Tassa atthapaṭisaṃvedino dhammapaṭisaṃvedino pāmojjaṃ jāyati. Pamuditassa pīti jāyati. Pītimanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyo sukhaṃ vedeti. Sukhino cittaṃ samādhiyati. Idaṃ, bhikkhave, pañcamaṃ vimuttāyatanaṃ yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaṃ vā cittaṃ vimuccati, aparikkhīṇā vā āsavā parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattaṃ vā anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇāti.
‘‘ဣမာနိ ခော, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ ဝိမုတ္တာယတနာနိ ယတ္ထ ဘိက္ခုနော အပ္ပမတ္တသ္သ အာတာပိနော ပဟိတတ္တသ္သ ဝိဟရတော အဝိမုတ္တံ ဝာ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အပရိက္ခီဏာ ဝာ အာသဝာ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တံ ဝာ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပာပုဏာတီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။
‘‘Imāni kho, bhikkhave, pañca vimuttāyatanāni yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaṃ vā cittaṃ vimuccati, aparikkhīṇā vā āsavā parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattaṃ vā anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇātī’’ti. Chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၆. ဝိမုတ္တာယတနသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 6. Vimuttāyatanasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၆. ဝိမုတ္တာယတနသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 6. Vimuttāyatanasuttavaṇṇanā
