Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ඉතිවුත්තකපාළි • Itivuttakapāḷi |
2. දුතියවග්ගො
2. Dutiyavaggo
1. විතක්කසුත්තං
1. Vitakkasuttaṃ
38. වුත්තඤ්හෙතං භගවතා, වුත්තමරහතාති මෙ සුතං –
38. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘තථාගතං, භික්ඛවෙ, අරහන්තං සම්මාසම්බුද්ධං ද්වෙ විතක්කා බහුලං සමුදාචරන්ති – ඛෙමො ච විතක්කො, පවිවෙකො ච 1. අබ්යාපජ්ඣාරාමො 2, භික්ඛවෙ, තථාගතො අබ්යාපජ්ඣරතො. තමෙනං, භික්ඛවෙ, තථාගතං අබ්යාපජ්ඣාරාමං අබ්යාපජ්ඣරතං එසෙව විතක්කො බහුලං සමුදාචරති – ‘ඉමායාහං ඉරියාය න කිඤ්චි බ්යාබාධෙමි තසං වා ථාවරං වා’ති.
‘‘Tathāgataṃ, bhikkhave, arahantaṃ sammāsambuddhaṃ dve vitakkā bahulaṃ samudācaranti – khemo ca vitakko, paviveko ca 3. Abyāpajjhārāmo 4, bhikkhave, tathāgato abyāpajjharato. Tamenaṃ, bhikkhave, tathāgataṃ abyāpajjhārāmaṃ abyāpajjharataṃ eseva vitakko bahulaṃ samudācarati – ‘imāyāhaṃ iriyāya na kiñci byābādhemi tasaṃ vā thāvaraṃ vā’ti.
‘‘පවිවෙකාරාමො , භික්ඛවෙ, තථාගතො පවිවෙකරතො. තමෙනං, භික්ඛවෙ, තථාගතං පවිවෙකාරාමං පවිවෙකරතං එසෙව විතක්කො බහුලං සමුදාචරති – ‘යං අකුසලං තං පහීන’න්ති.
‘‘Pavivekārāmo , bhikkhave, tathāgato pavivekarato. Tamenaṃ, bhikkhave, tathāgataṃ pavivekārāmaṃ pavivekarataṃ eseva vitakko bahulaṃ samudācarati – ‘yaṃ akusalaṃ taṃ pahīna’nti.
‘‘තස්මාතිහ, භික්ඛවෙ, තුම්හෙපි අබ්යාපජ්ඣාරාමා විහරථ අබ්යාපජ්ඣරතා. තෙසං වො, භික්ඛවෙ, තුම්හාකං අබ්යාපජ්ඣාරාමානං විහරතං අබ්යාපජ්ඣරතානං එසෙව විතක්කො බහුලං සමුදාචරිස්සති – ‘ඉමාය මයං ඉරියාය න කිඤ්චි බ්යාබාධෙම තසං වා ථාවරං වා’ති.
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, tumhepi abyāpajjhārāmā viharatha abyāpajjharatā. Tesaṃ vo, bhikkhave, tumhākaṃ abyāpajjhārāmānaṃ viharataṃ abyāpajjharatānaṃ eseva vitakko bahulaṃ samudācarissati – ‘imāya mayaṃ iriyāya na kiñci byābādhema tasaṃ vā thāvaraṃ vā’ti.
‘‘පවිවෙකාරාමා, භික්ඛවෙ, විහරථ පවිවෙකරතා. තෙසං වො, භික්ඛවෙ, තුම්හාකං පවිවෙකාරාමානං විහරතං පවිවෙකරතානං එසෙව විතක්කො බහුලං සමුදාචරිස්සති – ‘කිං අකුසලං, කිං අප්පහීනං, කිං පජහාමා’’’ති. එතමත්ථං භගවා අවොච. තත්ථෙතං ඉති වුච්චති –
‘‘Pavivekārāmā, bhikkhave, viharatha pavivekaratā. Tesaṃ vo, bhikkhave, tumhākaṃ pavivekārāmānaṃ viharataṃ pavivekaratānaṃ eseva vitakko bahulaṃ samudācarissati – ‘kiṃ akusalaṃ, kiṃ appahīnaṃ, kiṃ pajahāmā’’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
‘‘තථාගතං බුද්ධමසය්හසාහිනං, දුවෙ විතක්කා සමුදාචරන්ති නං;
‘‘Tathāgataṃ buddhamasayhasāhinaṃ, duve vitakkā samudācaranti naṃ;
ඛෙමො විතක්කො පඨමො උදීරිතො, තතො විවෙකො දුතියො පකාසිතො.
Khemo vitakko paṭhamo udīrito, tato viveko dutiyo pakāsito.
‘‘තමොනුදං පාරගතං මහෙසිං, තං පත්තිපත්තං වසිමං අනාසවං;
‘‘Tamonudaṃ pāragataṃ mahesiṃ, taṃ pattipattaṃ vasimaṃ anāsavaṃ;
විසන්තරං 5 තණ්හක්ඛයෙ විමුත්තං, තං වෙ මුනිං අන්තිමදෙහධාරිං;
Visantaraṃ 6 taṇhakkhaye vimuttaṃ, taṃ ve muniṃ antimadehadhāriṃ;
‘‘සෙලෙ යථා පබ්බතමුද්ධනිට්ඨිතො, යථාපි පස්සෙ ජනතං සමන්තතො;
‘‘Sele yathā pabbatamuddhaniṭṭhito, yathāpi passe janataṃ samantato;
තථූපමං ධම්මමයං සුමෙධො, පාසාදමාරුය්හ සමන්තචක්ඛු;
Tathūpamaṃ dhammamayaṃ sumedho, pāsādamāruyha samantacakkhu;
සොකාවතිණ්ණං ජනතමපෙතසොකො, අවෙක්ඛති ජාතිජරාභිභූත’’න්ති.
Sokāvatiṇṇaṃ janatamapetasoko, avekkhati jātijarābhibhūta’’nti.
අයම්පි අත්ථො වුත්තො භගවතා, ඉති මෙ සුතන්ති. පඨමං.
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්තපිටක (අට්ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්දකනිකාය (අට්ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ඉතිවුත්තක-අට්ඨකථා • Itivuttaka-aṭṭhakathā / 1. විතක්කසුත්තවණ්ණනා • 1. Vitakkasuttavaṇṇanā