| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ධම්‌මසඞ්‌ගණී-අනුටීකා • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
යෙවාපනකවණ්‌ණනා
Yevāpanakavaṇṇanā
යථා තථා වාති සම්‌මා මිච්‌ඡා වා. අනධිමුච්‌චන්‌තොති ‘‘ඉදං කරිස්‌සාමි, එතං කරිස්‌සාමී’’ති එවං පවත්‌තපුබ්‌බභාගසන්‌නිට්‌ඨානහෙතුකෙන පයොගකාලසන්‌නිට්‌ඨානෙන අනිච්‌ඡිනන්‌තො. යත්‌ථ හි අනිච්‌ඡයො, තත්‌ථ අප්‌පටිපත්‌ති එවාති. සංසප්‌පනං සංසයො. සො හි ‘‘ආසප්‌පනා පරිසප්‌පනා’’ති වුත්‌තො. අසතිපි බ්‍යාපාරෙ තත්‍රමජ්‌ඣත්‌තතාය සති තංසම්‌පයුත්‌තධම්‌මා සකසකකිච්‌චවසෙන අනූනානධිකතාය අලීනඅනුද්‌ධතතාය ච සංවත්‌තන්‌තීති සා තෙසං තථාපවත්‌තියා පච්‌චයභූතා ඌනාධිකභාවං නිවාරෙති වියාති ඌනාධිකනිවාරණරසා වුත්‌තා. තථා පවත්‌තිපච්‌චයත්‌තායෙව තෙසු ධම්‌මෙසු මජ්‌ඣත්‌තතාති ච වුත්‌තා.
Yathātathā vāti sammā micchā vā. Anadhimuccantoti ‘‘idaṃ karissāmi, etaṃ karissāmī’’ti evaṃ pavattapubbabhāgasanniṭṭhānahetukena payogakālasanniṭṭhānena anicchinanto. Yattha hi anicchayo, tattha appaṭipatti evāti. Saṃsappanaṃ saṃsayo. So hi ‘‘āsappanā parisappanā’’ti vutto. Asatipi byāpāre tatramajjhattatāya sati taṃsampayuttadhammā sakasakakiccavasena anūnānadhikatāya alīnaanuddhatatāya ca saṃvattantīti sā tesaṃ tathāpavattiyā paccayabhūtā ūnādhikabhāvaṃ nivāreti viyāti ūnādhikanivāraṇarasā vuttā. Tathā pavattipaccayattāyeva tesu dhammesu majjhattatāti ca vuttā.
ඣානපදස්‌සාති ඣානසද්‌දස්‌ස. තෙසූති පඤ්‌චසු. පඤ්‌ච හි අඞ්‌ගානි ඣානපදස්‌ස අත්‌ථොති ඉදං සංවණ්‌ණියමානත්‌තායෙව ඉමං චිත්‌තුප්‌පාදං සන්‌ධාය වුත්‌තං. න හි සබ්‌බස්‌මිං චිත්‌තුප්‌පාදෙ පඤ්‌චෙව ඣානඞ්‌ගානි. පදසමූහො වාක්‍යං, පදකොට්‌ඨාසො වා ඵස්‌සපඤ්‌චමකාදි ධම්‌මරාසි. වුත්‌තං පූරිතන්‌ති ඡපණ්‌ණාසාදිතාය පූරණවසෙන. ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා ‘‘ඵුට්‌ඨො වෙදෙති, ඵුට්‌ඨො සඤ්‌ජානාතී’’තිආදිවචනතො (සං. නි. 4.93) ඵස්‌සො වෙදනාදීනං පච්‌චයො. යදිපි ඡන්‌දාදයො යථාවුත්‌තරාසිකිච්‌චාභාවතො තෙසු න වත්‌තබ්‌බා, විසුං රාසිඅන්‌තරභාවෙන පන සරූපතො වත්‌තබ්‌බාති චොදනං මනසි කත්‌වා ‘‘වුත්‌තානම්‌පී’’තිආදිමාහ.
Jhānapadassāti jhānasaddassa. Tesūti pañcasu. Pañca hi aṅgāni jhānapadassa atthoti idaṃ saṃvaṇṇiyamānattāyeva imaṃ cittuppādaṃ sandhāya vuttaṃ. Na hi sabbasmiṃ cittuppāde pañceva jhānaṅgāni. Padasamūho vākyaṃ, padakoṭṭhāso vā phassapañcamakādi dhammarāsi. Vuttaṃ pūritanti chapaṇṇāsāditāya pūraṇavasena. Phassapaccayā vedanā ‘‘phuṭṭho vedeti, phuṭṭho sañjānātī’’tiādivacanato (saṃ. ni. 4.93) phasso vedanādīnaṃ paccayo. Yadipi chandādayo yathāvuttarāsikiccābhāvato tesu na vattabbā, visuṃ rāsiantarabhāvena pana sarūpato vattabbāti codanaṃ manasi katvā ‘‘vuttānampī’’tiādimāha.
ධම්‌මුද්‌දෙසවාරකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Dhammuddesavārakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ධම්‌මසඞ්‌ගණී-මූලටීකා • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / යෙවාපනකවණ්‌ණනා • Yevāpanakavaṇṇanā
