| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
9. අරණවිභඞ්‌ගසුත්‌තවණ්‌ණනා
9. Araṇavibhaṅgasuttavaṇṇanā
323. එවං මෙ සුතන්‌ති අරණවිභඞ්‌ගසුත්‌තං. තත්‌ථ නෙවුස්‌සාදෙය්‍ය න අපසාදෙය්‍යාති ගෙහසිතවසෙන කඤ්‌චි පුග්‌ගලං නෙව උක්‌ඛිපෙය්‍ය න අවක්‌ඛිපෙය්‍ය. ධම්‌මමෙව දෙසෙය්‍යාති සභාවමෙව කථෙය්‍ය. සුඛවිනිච්‌ඡයන්‌ති විනිච්‌ඡිතසුඛං. රහො වාදන්‌ති පරම්‌මුඛා අවණ්‌ණං, පිසුණවාචන්‌ති අත්‌ථො. සම්‌මුඛා න ඛීණන්‌ති සම්‌මුඛාපි ඛීණං ආකිණ්‌ණං සංකිලිට්‌ඨං වාචං න භණෙය්‍ය. නාභිනිවෙසෙය්‍යාති න අධිට්‌ඨහිත්‌වා ආදාය වොහරෙය්‍ය. සමඤ්‌ඤන්‌ති ලොකසමඤ්‌ඤං ලොකපණ්‌ණත්‌තිං. නාතිධාවෙය්‍යාති නාතික්‌කමෙය්‍ය.
323.Evaṃme sutanti araṇavibhaṅgasuttaṃ. Tattha nevussādeyya na apasādeyyāti gehasitavasena kañci puggalaṃ neva ukkhipeyya na avakkhipeyya. Dhammameva deseyyāti sabhāvameva katheyya. Sukhavinicchayanti vinicchitasukhaṃ. Raho vādanti parammukhā avaṇṇaṃ, pisuṇavācanti attho. Sammukhā na khīṇanti sammukhāpi khīṇaṃ ākiṇṇaṃ saṃkiliṭṭhaṃ vācaṃ na bhaṇeyya. Nābhiniveseyyāti na adhiṭṭhahitvā ādāya vohareyya. Samaññanti lokasamaññaṃ lokapaṇṇattiṃ. Nātidhāveyyāti nātikkameyya.
324. කාමපටිසන්‌ධිසුඛිනොති කාමපටිසන්‌ධිනා කාමූපසංහිතෙන සුඛෙන සුඛිතස්‌ස. සදුක්‌ඛොති විපාකදුක්‌ඛෙන සංකිලෙසදුක්‌ඛෙනපි සදුක්‌ඛො. සඋපඝාතොති විපාකූපඝාතකිලෙසූපඝාතෙහෙව සඋපඝාතො. තථා සපරිළාහො. මිච්‌ඡාපටිපදාති අයාථාවපටිපදා අකුසලපටිපදා.
324.Kāmapaṭisandhisukhinoti kāmapaṭisandhinā kāmūpasaṃhitena sukhena sukhitassa. Sadukkhoti vipākadukkhena saṃkilesadukkhenapi sadukkho. Saupaghātoti vipākūpaghātakilesūpaghāteheva saupaghāto. Tathā sapariḷāho. Micchāpaṭipadāti ayāthāvapaṭipadā akusalapaṭipadā.
326. ඉත්‌ථෙකෙ අපසාදෙතීති එවං ගෙහසිතවසෙන එකච්‌චෙ පුග්‌ගලෙ අපසාදෙති. උස්‌සාදනෙපි එසෙව නයො. භවසංයොජනන්‌ති භවබන්‌ධනං, තණ්‌හායෙතං නාමං.
326.Ittheke apasādetīti evaṃ gehasitavasena ekacce puggale apasādeti. Ussādanepi eseva nayo. Bhavasaṃyojananti bhavabandhanaṃ, taṇhāyetaṃ nāmaṃ.
සුභූතිත්‌ථෙරො කිර ඉමං චතුක්‌කං නිස්‌සාය එතදග්‌ගෙ ඨපිතො. භගවතො හි ධම්‌මං දෙසෙන්‌තස්‌ස පුග්‌ගලානං උස්‌සාදනාඅපසාදනා පඤ්‌ඤායන්‌ති, තථා සාරිපුත්‌තත්‌ථෙරාදීනං. සුභූතිත්‌ථෙරස්‌ස පන ධම්‌මදෙසනාය ‘‘අයං පුග්‌ගලො අප්‌පටිපන්‌නකො අනාරාධකො’’ති වා, ‘‘අයං සීලවා ගුණවා ලජ්‌ජිපෙසලො ආචාරසම්‌පන්‌නො’’ති වා නත්‌ථි, ධම්‌මදෙසනාය පනස්‌ස ‘‘අයං මිච්‌ඡාපටිපදා, අයං සම්‌මාපටිපදා’’ත්‌වෙව පඤ්‌ඤායති. තස්‌මා භගවා ‘‘එතදග්‌ගං, භික්‌ඛවෙ, මම සාවකානං භික්‌ඛූනං අරණවිහාරීනං යදිදං සුභූතී’’ති ආහ.
Subhūtitthero kira imaṃ catukkaṃ nissāya etadagge ṭhapito. Bhagavato hi dhammaṃ desentassa puggalānaṃ ussādanāapasādanā paññāyanti, tathā sāriputtattherādīnaṃ. Subhūtittherassa pana dhammadesanāya ‘‘ayaṃ puggalo appaṭipannako anārādhako’’ti vā, ‘‘ayaṃ sīlavā guṇavā lajjipesalo ācārasampanno’’ti vā natthi, dhammadesanāya panassa ‘‘ayaṃ micchāpaṭipadā, ayaṃ sammāpaṭipadā’’tveva paññāyati. Tasmā bhagavā ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ araṇavihārīnaṃ yadidaṃ subhūtī’’ti āha.
329. කාලඤ්‌ඤූ අස්‌සාති අසම්‌පත්‌තෙ ච අතික්‌කන්‌තෙ ච කාලෙ අකථෙත්‌වා ‘‘ඉදානි වුච්‌චමානං මහාජනො ගණ්‌හිස්‌සතී’’ති යුත්‌තපත්‌තකාලං ඤත්‌වාව පරම්‌මුඛා අවණ්‌ණං භාසෙය්‍ය. ඛීණවාදෙපි එසෙව නයො.
329.Kālaññūassāti asampatte ca atikkante ca kāle akathetvā ‘‘idāni vuccamānaṃ mahājano gaṇhissatī’’ti yuttapattakālaṃ ñatvāva parammukhā avaṇṇaṃ bhāseyya. Khīṇavādepi eseva nayo.
330. උපහඤ්‌ඤතීති ඝාතියති. සරොපි උපහඤ්‌ඤතීති සද්‌දොපි භිජ්‌ජති. ආතුරීයතීති ආතුරො හොති ගෙලඤ්‌ඤප්‌පත්‌තො සාබාධො. අවිස්‌සට්‌ඨන්‌ති විස්‌සට්‌ඨං අපලිබුද්‌ධං න හොති.
330.Upahaññatīti ghātiyati. Saropi upahaññatīti saddopi bhijjati. Āturīyatīti āturo hoti gelaññappatto sābādho. Avissaṭṭhanti vissaṭṭhaṃ apalibuddhaṃ na hoti.
331. තදෙවාති තංයෙව භාජනං. අභිනිවිස්‌ස වොහරතීති පත්‌තන්‌ති සඤ්‌ජානනජනපදං ගන්‌ත්‌වා ‘‘පත්‌තං ආහරථ ධොවථා’’ති සුත්‌වා ‘‘අන්‌ධබාලපුථුජ්‌ජනො, නයිදං පත්‌තං, පාති නමෙසා, එවං වදාහී’’ති අභිනිවිස්‌ස වොහරති. එවං සබ්‌බපදෙහි යොජෙතබ්‌බං. අතිසාරොති අතිධාවනං.
331.Tadevāti taṃyeva bhājanaṃ. Abhinivissa voharatīti pattanti sañjānanajanapadaṃ gantvā ‘‘pattaṃ āharatha dhovathā’’ti sutvā ‘‘andhabālaputhujjano, nayidaṃ pattaṃ, pāti namesā, evaṃ vadāhī’’ti abhinivissa voharati. Evaṃ sabbapadehi yojetabbaṃ. Atisāroti atidhāvanaṃ.
332. තථා තථා වොහරති අපරාමසන්‌ති අම්‌හාකං ජනපදෙ භාජනං පාතීති වුච්‌චති, ඉමෙ පන නං පත්‌තන්‌ති වදන්‌තීති තතො පට්‌ඨාය ජනපදවොහාරං මුඤ්‌චිත්‌වා පත්‌තං පත්‌තන්‌තෙව අපරාමසන්‌තො වොහරති. සෙසපදෙසුපි එසෙව නයො.
332.Tathā tathā voharati aparāmasanti amhākaṃ janapade bhājanaṃ pātīti vuccati, ime pana naṃ pattanti vadantīti tato paṭṭhāya janapadavohāraṃ muñcitvā pattaṃ pattanteva aparāmasanto voharati. Sesapadesupi eseva nayo.
333. ඉදානි මරියාදභාජනීයං කරොන්‌තො තත්‍ර, භික්‌ඛවෙතිආදිමාහ. තත්‌ථ සරණොති සරජො සකිලෙසො. අරණොති අරජො නික්‌කිලෙසො. සුභූති ච පන, භික්‌ඛවෙති අයං ථෙරො ද්‌වීසු ඨානෙසු එතදග්‌ගං ආරුළ්‌හො ‘‘අරණවිහාරීනං යදිදං සුභූති, දක්‌ඛිණෙය්‍යානං යදිදං සුභූතී’’ති (අ. නි. 1.202).
333. Idāni mariyādabhājanīyaṃ karonto tatra, bhikkhavetiādimāha. Tattha saraṇoti sarajo sakileso. Araṇoti arajo nikkileso. Subhūti ca pana, bhikkhaveti ayaṃ thero dvīsu ṭhānesu etadaggaṃ āruḷho ‘‘araṇavihārīnaṃ yadidaṃ subhūti, dakkhiṇeyyānaṃ yadidaṃ subhūtī’’ti (a. ni. 1.202).
ධම්‌මසෙනාපති කිර වත්‌ථුං සොධෙති, සුභූතිත්‌ථෙරො දක්‌ඛිණං සොධෙති. තථා හි ධම්‌මසෙනාපති පිණ්‌ඩාය චරන්‌තො ගෙහද්‌වාරෙ ඨිතො යාව භික්‌ඛං ආහරන්‌ති, තාව පුබ්‌බභාගෙ පරිච්‌ඡින්‌දිත්‌වා නිරොධං සමාපජ්‌ජති, නිරොධා වුට්‌ඨාය දෙය්‍යධම්‌මං පටිග්‌ගණ්‌හාති. සුභූතිත්‌ථෙරො ච තථෙව මෙත්‌තාඣානං සමාපජ්‌ජති, මෙත්‌තාඣානා වුට්‌ඨාය දෙය්‍යධම්‌මං පටිග්‌ගණ්‌හාති. එවං පන කාතුං සක්‌කාති. ආම සක්‌කා, නෙව අච්‌ඡරියඤ්‌චෙතං, යං මහාභිඤ්‌ඤප්‌පත්‌තා සාවකා එවං කරෙය්‍යුං. ඉමස්‌මිම්‌පි හි තම්‌බපණ්‌ණිදීපෙ පොරාණකරාජකාලෙ පිඞ්‌ගලබුද්‌ධරක්‌ඛිතත්‌ථෙරො නාම උත්‌තරගාමං නිස්‌සාය විහාසි. තත්‌ථ සත්‌ත කුලසතානි හොන්‌ති, එකම්‌පි තං කුලද්‌වාරං නත්‌ථි, යත්‌ථ ථෙරො සමාපත්‌තිං න සමාපජ්‌ජි. සෙසං සබ්‌බත්‌ථ උත්‌තානමෙවාති.
Dhammasenāpati kira vatthuṃ sodheti, subhūtitthero dakkhiṇaṃ sodheti. Tathā hi dhammasenāpati piṇḍāya caranto gehadvāre ṭhito yāva bhikkhaṃ āharanti, tāva pubbabhāge paricchinditvā nirodhaṃ samāpajjati, nirodhā vuṭṭhāya deyyadhammaṃ paṭiggaṇhāti. Subhūtitthero ca tatheva mettājhānaṃ samāpajjati, mettājhānā vuṭṭhāya deyyadhammaṃ paṭiggaṇhāti. Evaṃ pana kātuṃ sakkāti. Āma sakkā, neva acchariyañcetaṃ, yaṃ mahābhiññappattā sāvakā evaṃ kareyyuṃ. Imasmimpi hi tambapaṇṇidīpe porāṇakarājakāle piṅgalabuddharakkhitatthero nāma uttaragāmaṃ nissāya vihāsi. Tattha satta kulasatāni honti, ekampi taṃ kuladvāraṃ natthi, yattha thero samāpattiṃ na samāpajji. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
පපඤ්‌චසූදනියා මජ්‌ඣිමනිකායට්‌ඨකථාය
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
අරණවිභඞ්‌ගසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Araṇavibhaṅgasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya / 9. අරණවිභඞ්‌ගසුත්‌තං • 9. Araṇavibhaṅgasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 9. අරණවිභඞ්‌ගසුත්‌තවණ්‌ණනා • 9. Araṇavibhaṅgasuttavaṇṇanā
