| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya |
၆. အသ္သဇိသုတ္တံ
6. Assajisuttaṃ
၈၈. ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝာပေ။ တေန ခော ပန သမယေန အာယသ္မာ အသ္သဇိ ကသ္သပကာရာမေ ဝိဟရတိ အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠ္ဟဂိလာနော။ အထ ခော အာယသ္မာ အသ္သဇိ ဥပဋ္ဌာကေ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧထ တုမ္ဟေ, အာဝုသော, ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမထ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ မမ ဝစနေန ဘဂဝတော ပာဒေ သိရသာ ဝန္ဒထ – ‘အသ္သဇိ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠ္ဟဂိလာနော။ သော ဘဂဝတော ပာဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ’တိ။ ဧဝဉ္စ ဝဒေထ – ‘သာဓု ကိရ, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ယေန အသ္သဇိ ဘိက္ခု တေနုပသင္ကမတု အနုကမ္ပံ ဥပာဒာယာ’’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခော တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော အသ္သဇိသ္သ ပဋိသ္သုတ္ဝာ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိံသု; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခော တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစုံ – ‘‘အသ္သဇိ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု အာဗာဓိကော။ပေ.။ သာဓု ကိရ, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ယေန အသ္သဇိ ဘိက္ခု တေနုပသင္ကမတု အနုကမ္ပံ ဥပာဒာယာ’’တိ။ အဓိဝာသေသိ ဘဂဝာ တုဏ္ဟီဘာဝေန။
88. Ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena āyasmā assaji kassapakārāme viharati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. Atha kho āyasmā assaji upaṭṭhāke āmantesi – ‘‘etha tumhe, āvuso, yena bhagavā tenupasaṅkamatha; upasaṅkamitvā mama vacanena bhagavato pāde sirasā vandatha – ‘assaji, bhante, bhikkhu ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. So bhagavato pāde sirasā vandatī’ti. Evañca vadetha – ‘sādhu kira, bhante, bhagavā yena assaji bhikkhu tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato assajissa paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘assaji, bhante, bhikkhu ābādhiko…pe… sādhu kira, bhante, bhagavā yena assaji bhikkhu tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena.
အထ ခော ဘဂဝာ သာယန္ဟသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေနာယသ္မာ အသ္သဇိ တေနုပသင္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခော အာယသ္မာ အသ္သဇိ ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသ္ဝာန မဉ္စကေ သမဓောသိ။ အထ ခော ဘဂဝာ အာယသ္မန္တံ အသ္သဇိံ 1 ဧတဒဝောစ – ‘‘အလံ, အသ္သဇိ, မာ တ္ဝံ မဉ္စကေ သမဓောသိ။ သန္တိမာနိ အာသနာနိ ပညတ္တာနိ, တတ္ထာဟံ နိသီဒိသ္သာမီ’’တိ။ နိသီဒိ ဘဂဝာ ပညတ္တေ အာသနေ။ နိသဇ္ဇ ခော ဘဂဝာ အာယသ္မန္တံ အသ္သဇိံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ကစ္စိ တေ, အသ္သဇိ, ခမနီယံ, ကစ္စိ ယာပနီယံ။ပေ.။ ပဋိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ နော အဘိက္ကမော’’တိ?
Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā assaji tenupasaṅkami. Addasā kho āyasmā assaji bhagavantaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna mañcake samadhosi. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ assajiṃ 2 etadavoca – ‘‘alaṃ, assaji, mā tvaṃ mañcake samadhosi. Santimāni āsanāni paññattāni, tatthāhaṃ nisīdissāmī’’ti. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Nisajja kho bhagavā āyasmantaṃ assajiṃ etadavoca – ‘‘kacci te, assaji, khamanīyaṃ, kacci yāpanīyaṃ…pe… paṭikkamosānaṃ paññāyati no abhikkamo’’ti?
‘‘န မေ, ဘန္တေ, ခမနီယံ။ပေ.။ အဘိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ နော ပဋိက္ကမော’’တိ။ ‘‘ကစ္စိ တေ, အသ္သဇိ, န ကိဉ္စိ ကုက္ကုစ္စံ န ကောစိ ဝိပ္ပဋိသာရော’’တိ? ‘‘တဂ္ဃ မေ, ဘန္တေ, အနပ္ပကံ ကုက္ကုစ္စံ အနပ္ပကော ဝိပ္ပဋိသာရော’’တိ။ ‘‘ကစ္စိ ပန တံ, အသ္သဇိ, အတ္တာ သီလတော န ဥပဝဒတီ’’တိ? ‘‘န ခော မံ, ဘန္တေ, အတ္တာ သီလတော ဥပဝဒတီ’’တိ။ ‘‘နော စေ ကိရ တံ, အသ္သဇိ, အတ္တာ သီလတော ဥပဝဒတိ, အထ ကိဉ္စ တေ ကုက္ကုစ္စံ ကော စ ဝိပ္ပဋိသာရော’’တိ? ‘‘ပုဗ္ဗေ ခ္ဝာဟံ, ဘန္တေ, ဂေလညေ ပသ္သမ္ဘေတ္ဝာ ပသ္သမ္ဘေတ္ဝာ ကာယသင္ခာရေ ဝိဟရာမိ, သောဟံ သမာဓိံ နပ္ပဋိလဘာမိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, ဘန္တေ, တံ သမာဓိံ အပ္ပဋိလဘတော ဧဝံ ဟောတိ – ‘နော စသ္သာဟံ ပရိဟာယာမီ’’’တိ။ ‘‘ယေ တေ, အသ္သဇိ, သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ သမာဓိသာရကာ သမာဓိသာမညာ တေသံ တံ သမာဓိံ အပ္ပဋိလဘတံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘နော စသ္သု မယံ ပရိဟာယာမာ’’’တိ။
‘‘Na me, bhante, khamanīyaṃ…pe… abhikkamosānaṃ paññāyati no paṭikkamo’’ti. ‘‘Kacci te, assaji, na kiñci kukkuccaṃ na koci vippaṭisāro’’ti? ‘‘Taggha me, bhante, anappakaṃ kukkuccaṃ anappako vippaṭisāro’’ti. ‘‘Kacci pana taṃ, assaji, attā sīlato na upavadatī’’ti? ‘‘Na kho maṃ, bhante, attā sīlato upavadatī’’ti. ‘‘No ce kira taṃ, assaji, attā sīlato upavadati, atha kiñca te kukkuccaṃ ko ca vippaṭisāro’’ti? ‘‘Pubbe khvāhaṃ, bhante, gelaññe passambhetvā passambhetvā kāyasaṅkhāre viharāmi, sohaṃ samādhiṃ nappaṭilabhāmi. Tassa mayhaṃ, bhante, taṃ samādhiṃ appaṭilabhato evaṃ hoti – ‘no cassāhaṃ parihāyāmī’’’ti. ‘‘Ye te, assaji, samaṇabrāhmaṇā samādhisārakā samādhisāmaññā tesaṃ taṃ samādhiṃ appaṭilabhataṃ evaṃ hoti – ‘no cassu mayaṃ parihāyāmā’’’ti.
‘‘တံ ကိံ မညသိ, အသ္သဇိ, ရူပံ နိစ္စံ ဝာ အနိစ္စံ ဝာ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ပေ.။ ဝိညာဏံ ။ပေ.။ တသ္မာတိဟ။ပေ.။ ဧဝံ ပသ္သံ။ပေ.။ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီတိ။ သော သုခံ စေ ဝေဒနံ ဝေဒယတိ 3, သာ ‘အနိစ္စာ’တိ ပဇာနာတိ။ ‘အနဇ္ဈောသိတာ’တိ ပဇာနာတိ။ ‘အနဘိနန္ဒိတာ’တိ ပဇာနာတိ။ ဒုက္ခံ စေ ဝေဒနံ ဝေဒယတိ, သာ ‘အနိစ္စာ’တိ ပဇာနာတိ။ ‘အနဇ္ဈောသိတာ’တိ ပဇာနာတိ။ ‘အနဘိနန္ဒိတာ’တိ ပဇာနာတိ။ အဒုက္ခမသုခံ စေ ဝေဒနံ ဝေဒယတိ, သာ ‘အနိစ္စာ’တိ ပဇာနာတိ။ပေ.။ ‘အနဘိနန္ဒိတာ’တိ ပဇာနာတိ။ သော သုခံ စေ ဝေဒနံ ဝေဒယတိ , ဝိသံယုတ္တော နံ ဝေဒယတိ; ဒုက္ခံ စေ ဝေဒနံ ဝေဒယတိ, ဝိသံယုတ္တော နံ ဝေဒယတိ; အဒုက္ခမသုခံ စေ ဝေဒနံ ဝေဒယတိ, ဝိသံယုတ္တော နံ ဝေဒယတိ။ သော ကာယပရိယန္တိကံ စေ ဝေဒနံ ဝေဒယမာနော ‘ကာယပရိယန္တိကံ ဝေဒနံ ဝေဒယာမီ’တိ ပဇာနာတိ။ ဇီဝိတပရိယန္တိကံ စေ ဝေဒနံ ဝေဒယမာနာဧ ‘ဇီဝိတပရိယန္တိကံ ဝေဒနံ ဝေဒယာမီ’တိ ပဇာနာတိ။ ‘ကာယသ္သ ဘေဒာ ဥဒ္ဓံ ဇီဝိတပရိယာဒာနာ ဣဓေဝ သဗ္ဗဝေဒယိတာနိ အနဘိနန္ဒိတာနိ သီတီဘဝိသ္သန္တီ’တိ ပဇာနာတိ။
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, assaji, rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’…pe… viññāṇaṃ …pe… tasmātiha…pe… evaṃ passaṃ…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānātīti. So sukhaṃ ce vedanaṃ vedayati 4, sā ‘aniccā’ti pajānāti. ‘Anajjhositā’ti pajānāti. ‘Anabhinanditā’ti pajānāti. Dukkhaṃ ce vedanaṃ vedayati, sā ‘aniccā’ti pajānāti. ‘Anajjhositā’ti pajānāti. ‘Anabhinanditā’ti pajānāti. Adukkhamasukhaṃ ce vedanaṃ vedayati, sā ‘aniccā’ti pajānāti…pe… ‘anabhinanditā’ti pajānāti. So sukhaṃ ce vedanaṃ vedayati , visaṃyutto naṃ vedayati; dukkhaṃ ce vedanaṃ vedayati, visaṃyutto naṃ vedayati; adukkhamasukhaṃ ce vedanaṃ vedayati, visaṃyutto naṃ vedayati. So kāyapariyantikaṃ ce vedanaṃ vedayamāno ‘kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti. Jīvitapariyantikaṃ ce vedanaṃ vedayamānāe ‘jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti. ‘Kāyassa bhedā uddhaṃ jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni anabhinanditāni sītībhavissantī’ti pajānāti.
‘‘သေယ္ယထာပိ , အသ္သဇိ, တေလဉ္စ ပဋိစ္စ, ဝဋ္ဋိဉ္စ ပဋိစ္စ, တေလပ္ပဒီပော ဈာယေယ္ယ; တသ္သေဝ တေလသ္သ စ ဝဋ္ဋိယာ စ ပရိယာဒာနာ အနာဟာရော နိဗ္ဗာယေယ္ယ။ ဧဝမေဝ ခော, အသ္သဇိ, ဘိက္ခု ကာယပရိယန္တိကံ ဝေဒနံ ဝေဒယမာနော ‘ကာယပရိယန္တိကံ ဝေဒနံ ဝေဒယာမီ’တိ ပဇာနာတိ။ ဇီဝိတပရိယန္တိကံ ဝေဒနံ ဝေဒယမာနော ‘ဇီဝိတပရိယန္တိကံ ဝေဒနံ ဝေဒယာမီ’တိ ပဇာနာတိ။ ‘ကာယသ္သ ဘေဒာ ဥဒ္ဓံ ဇီဝိတပရိယာဒာနာ ဣဓေဝ သဗ္ဗဝေဒယိတာနိ အနဘိနန္ဒိတာနိ သီတီဘဝိသ္သန္တီ’တိ ပဇာနာတီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။
‘‘Seyyathāpi , assaji, telañca paṭicca, vaṭṭiñca paṭicca, telappadīpo jhāyeyya; tasseva telassa ca vaṭṭiyā ca pariyādānā anāhāro nibbāyeyya. Evameva kho, assaji, bhikkhu kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti. Jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti. ‘Kāyassa bhedā uddhaṃ jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni anabhinanditāni sītībhavissantī’ti pajānātī’’ti. Chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၆. အသ္သဇိသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 6. Assajisuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၆. အသ္သဇိသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 6. Assajisuttavaṇṇanā
