Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / උදානපාළි • Udānapāḷi

    10. බාහියසුත්‌තං

    10. Bāhiyasuttaṃ

    10. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන බාහියො දාරුචීරියො සුප්‌පාරකෙ පටිවසති සමුද්‌දතීරෙ සක්‌කතො ගරුකතො මානිතො පූජිතො අපචිතො ලාභී චීවරපිණ්‌ඩපාතසෙනාසනගිලානපච්‌චයභෙසජ්‌ජපරික්‌ඛාරානං. අථ ඛො බාහියස්‌ස දාරුචීරියස්‌ස රහොගතස්‌ස පටිසල්‌ලීනස්‌ස එවං චෙතසො පරිවිතක්‌කො උදපාදි – ‘‘යෙ ඛො කෙචි ලොකෙ අරහන්‌තො වා අරහත්‌තමග්‌ගං වා සමාපන්‌නා, අහං තෙසං අඤ්‌ඤතරො’’ති.

    10. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena bāhiyo dārucīriyo suppārake paṭivasati samuddatīre sakkato garukato mānito pūjito apacito lābhī cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ. Atha kho bāhiyassa dārucīriyassa rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘ye kho keci loke arahanto vā arahattamaggaṃ vā samāpannā, ahaṃ tesaṃ aññataro’’ti.

    අථ ඛො බාහියස්‌ස දාරුචීරියස්‌ස පුරාණසාලොහිතා දෙවතා අනුකම්‌පිකා අත්‌ථකාමා බාහියස්‌ස දාරුචීරියස්‌ස චෙතසා චෙතොපරිවිතක්‌කමඤ්‌ඤාය යෙන බාහියො දාරුචීරියො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා බාහියං දාරුචීරියං එතදවොච – ‘‘නෙව ඛො ත්‌වං , බාහිය, අරහා, නාපි අරහත්‌තමග්‌ගං වා සමාපන්‌නො. සාපි තෙ පටිපදා නත්‌ථි යාය ත්‌වං අරහා වා අස්‌ස 1 අරහත්‌තමග්‌ගං වා සමාපන්‌නො’’ති.

    Atha kho bāhiyassa dārucīriyassa purāṇasālohitā devatā anukampikā atthakāmā bāhiyassa dārucīriyassa cetasā cetoparivitakkamaññāya yena bāhiyo dārucīriyo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bāhiyaṃ dārucīriyaṃ etadavoca – ‘‘neva kho tvaṃ , bāhiya, arahā, nāpi arahattamaggaṃ vā samāpanno. Sāpi te paṭipadā natthi yāya tvaṃ arahā vā assa 2 arahattamaggaṃ vā samāpanno’’ti.

    ‘‘අථ කෙ චරහි සදෙවකෙ ලොකෙ අරහන්‌තො වා අරහත්‌තමග්‌ගං වා සමාපන්‌නො’’ති? ‘‘අත්‌ථි, බාහිය, උත්‌තරෙසු ජනපදෙසු 3 සාවත්‌ථි නාම නගරං. තත්‌ථ සො භගවා එතරහි විහරති අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො. සො හි, බාහිය, භගවා අරහා චෙව අරහත්‌තාය ච ධම්‌මං දෙසෙතී’’ති.

    ‘‘Atha ke carahi sadevake loke arahanto vā arahattamaggaṃ vā samāpanno’’ti? ‘‘Atthi, bāhiya, uttaresu janapadesu 4 sāvatthi nāma nagaraṃ. Tattha so bhagavā etarahi viharati arahaṃ sammāsambuddho. So hi, bāhiya, bhagavā arahā ceva arahattāya ca dhammaṃ desetī’’ti.

    අථ ඛො බාහියො දාරුචීරියො තාය දෙවතාය සංවෙජිතො තාවදෙව සුප්‌පාරකම්‌හා පක්‌කාමි. සබ්‌බත්‌ථ එකරත්‌තිපරිවාසෙන යෙන සාවත්‌ථි ජෙතවනං අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමො තෙනුපසඞ්‌කමි. තෙන ඛො පන සමයෙන සම්‌බහුලා භික්‌ඛූ අබ්‌භොකාසෙ චඞ්‌කමන්‌ති. අථ ඛො බාහියො දාරුචීරියො යෙන තෙ භික්‌ඛූ තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා තෙ භික්‌ඛූ එතදවොච – ‘‘කහං නු ඛො, භන්‌තෙ, එතරහි භගවා විහරති අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො? දස්‌සනකාමම්‌හා මයං තං භගවන්‌තං අරහන්‌තං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධ’’න්‌ති. ‘‘අන්‌තරඝරං පවිට්‌ඨො ඛො, බාහිය, භගවා පිණ්‌ඩායා’’ති.

    Atha kho bāhiyo dārucīriyo tāya devatāya saṃvejito tāvadeva suppārakamhā pakkāmi. Sabbattha ekarattiparivāsena yena sāvatthi jetavanaṃ anāthapiṇḍikassa ārāmo tenupasaṅkami. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhū abbhokāse caṅkamanti. Atha kho bāhiyo dārucīriyo yena te bhikkhū tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā te bhikkhū etadavoca – ‘‘kahaṃ nu kho, bhante, etarahi bhagavā viharati arahaṃ sammāsambuddho? Dassanakāmamhā mayaṃ taṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddha’’nti. ‘‘Antaragharaṃ paviṭṭho kho, bāhiya, bhagavā piṇḍāyā’’ti.

    අථ ඛො බාහියො දාරුචීරියො තරමානරූපො ජෙතවනා නික්‌ඛමිත්‌වා සාවත්‌ථිං පවිසිත්‌වා අද්‌දස භගවන්‌තං සාවත්‌ථියං පිණ්‌ඩාය චරන්‌තං පාසාදිකං පසාදනීයං සන්‌තින්‌ද්‍රියං සන්‌තමානසං උත්‌තමදමථසමථමනුප්‌පත්‌තං දන්‌තං ගුත්‌තං යතින්‌ද්‍රියං නාගං. දිස්‌වාන යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවතො පාදෙ සිරසා නිපතිත්‌වා භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘දෙසෙතු මෙ, භන්‌තෙ භගවා, ධම්‌මං; දෙසෙතු, සුගතො, ධම්‌මං, යං මමස්‌ස දීඝරත්‌තං හිතාය සුඛායා’’ති. එවං වුත්‌තෙ, භගවා බාහියං දාරුචීරියං එතදවොච – ‘‘අකාලො ඛො තාව, බාහිය, අන්‌තරඝරං පවිට්‌ඨම්‌හා පිණ්‌ඩායා’’ති.

    Atha kho bāhiyo dārucīriyo taramānarūpo jetavanā nikkhamitvā sāvatthiṃ pavisitvā addasa bhagavantaṃ sāvatthiyaṃ piṇḍāya carantaṃ pāsādikaṃ pasādanīyaṃ santindriyaṃ santamānasaṃ uttamadamathasamathamanuppattaṃ dantaṃ guttaṃ yatindriyaṃ nāgaṃ. Disvāna yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavato pāde sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘desetu me, bhante bhagavā, dhammaṃ; desetu, sugato, dhammaṃ, yaṃ mamassa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti. Evaṃ vutte, bhagavā bāhiyaṃ dārucīriyaṃ etadavoca – ‘‘akālo kho tāva, bāhiya, antaragharaṃ paviṭṭhamhā piṇḍāyā’’ti.

    දුතියම්‌පි ඛො බාහියො දාරුචීරියො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘දුජ්‌ජානං ඛො පනෙතං, භන්‌තෙ, භගවතො වා ජීවිතන්‌තරායානං, මය්‌හං වා ජීවිතන්‌තරායානං . දෙසෙතු මෙ, භන්‌තෙ භගවා, ධම්‌මං; දෙසෙතු, සුගතො, ධම්‌මං, යං මමස්‌ස දීඝරත්‌තං හිතාය සුඛායා’’ති. දුතියම්‌පි ඛො භගවා බාහියං දාරුචීරියං එතදවොච – ‘‘අකාලො ඛො තාව, බාහිය, අන්‌තරඝරං පවිට්‌ඨම්‌හා පිණ්‌ඩායා’’ති.

    Dutiyampi kho bāhiyo dārucīriyo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘dujjānaṃ kho panetaṃ, bhante, bhagavato vā jīvitantarāyānaṃ, mayhaṃ vā jīvitantarāyānaṃ . Desetu me, bhante bhagavā, dhammaṃ; desetu, sugato, dhammaṃ, yaṃ mamassa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti. Dutiyampi kho bhagavā bāhiyaṃ dārucīriyaṃ etadavoca – ‘‘akālo kho tāva, bāhiya, antaragharaṃ paviṭṭhamhā piṇḍāyā’’ti.

    තතියම්‌පි ඛො බාහියො දාරුචීරියො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘දුජ්‌ජානං ඛො පනෙතං, භන්‌තෙ, භගවතො වා ජීවිතන්‌තරායානං, මය්‌හං වා ජීවිතන්‌තරායානං. දෙසෙතු මෙ භන්‌තෙ භගවා, ධම්‌මං; දෙසෙතු, සුගතො, ධම්‌මං, යං මමස්‌ස දීඝරත්‌තං හිතාය සුඛායා’’ති.

    Tatiyampi kho bāhiyo dārucīriyo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘dujjānaṃ kho panetaṃ, bhante, bhagavato vā jīvitantarāyānaṃ, mayhaṃ vā jīvitantarāyānaṃ. Desetu me bhante bhagavā, dhammaṃ; desetu, sugato, dhammaṃ, yaṃ mamassa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti.

    ‘‘තස්‌මාතිහ තෙ, බාහිය, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘දිට්‌ඨෙ දිට්‌ඨමත්‌තං භවිස්‌සති, සුතෙ සුතමත්‌තං භවිස්‌සති, මුතෙ මුතමත්‌තං භවිස්‌සති, විඤ්‌ඤාතෙ විඤ්‌ඤාතමත්‌තං භවිස්‌සතී’ති. එවඤ්‌හි තෙ, බාහිය, සික්‌ඛිතබ්‌බං. යතො ඛො තෙ, බාහිය, දිට්‌ඨෙ දිට්‌ඨමත්‌තං භවිස්‌සති, සුතෙ සුතමත්‌තං භවිස්‌සති, මුතෙ මුතමත්‌තං භවිස්‌සති, විඤ්‌ඤාතෙ විඤ්‌ඤාතමත්‌තං භවිස්‌සති, තතො ත්‌වං, බාහිය, න තෙන; යතො ත්‌වං, බාහිය, න තෙන තතො ත්‌වං, බාහිය, න තත්‌ථ ; යතො ත්‌වං, බාහිය, න තත්‌ථ, තතො ත්‌වං, බාහිය, නෙවිධ න හුරං න උභයමන්‌තරෙන. එසෙවන්‌තො දුක්‌ඛස්‌සා’’ති.

    ‘‘Tasmātiha te, bāhiya, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘diṭṭhe diṭṭhamattaṃ bhavissati, sute sutamattaṃ bhavissati, mute mutamattaṃ bhavissati, viññāte viññātamattaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, bāhiya, sikkhitabbaṃ. Yato kho te, bāhiya, diṭṭhe diṭṭhamattaṃ bhavissati, sute sutamattaṃ bhavissati, mute mutamattaṃ bhavissati, viññāte viññātamattaṃ bhavissati, tato tvaṃ, bāhiya, na tena; yato tvaṃ, bāhiya, na tena tato tvaṃ, bāhiya, na tattha ; yato tvaṃ, bāhiya, na tattha, tato tvaṃ, bāhiya, nevidha na huraṃ na ubhayamantarena. Esevanto dukkhassā’’ti.

    අථ ඛො බාහියස්‌ස දාරුචීරියස්‌ස භගවතො ඉමාය සංඛිත්‌තාය ධම්‌මදෙසනාය තාවදෙව අනුපාදාය ආසවෙහි චිත්‌තං විමුච්‌චි.

    Atha kho bāhiyassa dārucīriyassa bhagavato imāya saṃkhittāya dhammadesanāya tāvadeva anupādāya āsavehi cittaṃ vimucci.

    අථ ඛො භගවා බාහියං දාරුචීරියං ඉමිනා සංඛිත්‌තෙන ඔවාදෙන ඔවදිත්‌වා පක්‌කාමි. අථ ඛො අචිරපක්‌කන්‌තස්‌ස භගවතො බාහියං දාරුචීරියං ගාවී තරුණවච්‌ඡා අධිපතිත්‌වා 5 ජීවිතා වොරොපෙසි.

    Atha kho bhagavā bāhiyaṃ dārucīriyaṃ iminā saṃkhittena ovādena ovaditvā pakkāmi. Atha kho acirapakkantassa bhagavato bāhiyaṃ dārucīriyaṃ gāvī taruṇavacchā adhipatitvā 6 jīvitā voropesi.

    අථ ඛො භගවා සාවත්‌ථියං පිණ්‌ඩාය චරිත්‌වා පච්‌ඡාභත්‌තං පිණ්‌ඩපාතපටික්‌කන්‌තො සම්‌බහුලෙහි භික්‌ඛූහි සද්‌ධිං නගරම්‌හා නික්‌ඛමිත්‌වා අද්‌දස බාහියං දාරුචීරියං කාලඞ්‌කතං 7; දිස්‌වාන භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘ගණ්‌හථ, භික්‌ඛවෙ, බාහියස්‌ස දාරුචීරියස්‌ස සරීරකං; මඤ්‌චකං ආරොපෙත්‌වා නීහරිත්‌වා ඣාපෙථ; ථූපඤ්‌චස්‌ස කරොථ. සබ්‍රහ්‌මචාරී වො, භික්‌ඛවෙ, කාලඞ්‌කතො’’ති.

    Atha kho bhagavā sāvatthiyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto sambahulehi bhikkhūhi saddhiṃ nagaramhā nikkhamitvā addasa bāhiyaṃ dārucīriyaṃ kālaṅkataṃ 8; disvāna bhikkhū āmantesi – ‘‘gaṇhatha, bhikkhave, bāhiyassa dārucīriyassa sarīrakaṃ; mañcakaṃ āropetvā nīharitvā jhāpetha; thūpañcassa karotha. Sabrahmacārī vo, bhikkhave, kālaṅkato’’ti.

    ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’ති ඛො තෙ භික්‌ඛූ භගවතො පටිස්‌සුත්‌වා බාහියස්‌ස දාරුචීරියස්‌ස සරීරකං මඤ්‌චකං ආරොපෙත්‌වා නීහරිත්‌වා ඣාපෙත්‌වා ථූපඤ්‌චස්‌ස කත්‌වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු. එකමන්‌තං නිසින්‌නා ඛො තෙ භික්‌ඛූ භගවන්‌තං එතදවොචුං – ‘‘දඩ්‌ඪං, භන්‌තෙ, බාහියස්‌ස දාරුචීරියස්‌ස සරීරං, ථූපො චස්‌ස කතො. තස්‌ස කා ගති, කො අභිසම්‌පරායො’’ති? ‘‘පණ්‌ඩිතො, භික්‌ඛවෙ, බාහියො දාරුචීරියො පච්‌චපාදි ධම්‌මස්‌සානුධම්‌මං; න ච මං ධම්‌මාධිකරණං විහෙසෙසි. පරිනිබ්‌බුතො, භික්‌ඛවෙ, බාහියො දාරුචීරියො’’ති.

    ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paṭissutvā bāhiyassa dārucīriyassa sarīrakaṃ mañcakaṃ āropetvā nīharitvā jhāpetvā thūpañcassa katvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘daḍḍhaṃ, bhante, bāhiyassa dārucīriyassa sarīraṃ, thūpo cassa kato. Tassa kā gati, ko abhisamparāyo’’ti? ‘‘Paṇḍito, bhikkhave, bāhiyo dārucīriyo paccapādi dhammassānudhammaṃ; na ca maṃ dhammādhikaraṇaṃ vihesesi. Parinibbuto, bhikkhave, bāhiyo dārucīriyo’’ti.

    අථ ඛො භගවා එතමත්‌ථං විදිත්‌වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි –

    Atha kho bhagavā etamatthaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ udānaṃ udānesi –

    ‘‘යත්‌ථ ආපො ච පථවී, තෙජො වායො න ගාධති;

    ‘‘Yattha āpo ca pathavī, tejo vāyo na gādhati;

    න තත්‌ථ සුක්‌කා ජොතන්‌ති, ආදිච්‌චො නප්‌පකාසති;

    Na tattha sukkā jotanti, ādicco nappakāsati;

    න තත්‌ථ චන්‌දිමා භාති, තමො තත්‌ථ න විජ්‌ජති.

    Na tattha candimā bhāti, tamo tattha na vijjati.

    ‘‘යදා ච අත්‌තනාවෙදි 9, මුනි මොනෙන බ්‍රාහ්‌මණො;

    ‘‘Yadā ca attanāvedi 10, muni monena brāhmaṇo;

    අථ රූපා අරූපා ච, සුඛදුක්‌ඛා පමුච්‌චතී’’ති. දසමං;

    Atha rūpā arūpā ca, sukhadukkhā pamuccatī’’ti. dasamaṃ;

    (අයම්‌පි උදානො වුත්‌තො භගවතා ඉති මෙ සුතන්‌ති.) 11

    (Ayampi udāno vutto bhagavatā iti me sutanti.) 12

    බොධිවග්‌ගො පඨමො නිට්‌ඨිතො.

    Bodhivaggo paṭhamo niṭṭhito.

    තස්‌සුද්‌දානං –

    Tassuddānaṃ –

    තයො බොධි ච හුංහුඞ්‌කො 13, බ්‍රාහ්‌මණො 14 කස්‌සපෙන ච;

    Tayo bodhi ca huṃhuṅko 15, brāhmaṇo 16 kassapena ca;

    අජ 17 සඞ්‌ගාම ජටිලා, බාහියෙනාති තෙ දසාති.

    Aja 18 saṅgāma jaṭilā, bāhiyenāti te dasāti.







    Footnotes:
    1. අස්‌සසි (ස්‍යා. ක.)
    2. assasi (syā. ka.)
    3. ජනපදෙ (සී.)
    4. janapade (sī.)
    5. අධිපාතෙත්‌වා (සී. ස්‍යා. පී.), අධිපාතිත්‌වා (ක.)
    6. adhipātetvā (sī. syā. pī.), adhipātitvā (ka.)
    7. කාලකතං (සී. ස්‍යා. කං.)
    8. kālakataṃ (sī. syā. kaṃ.)
    9. වෙධී (ක.)
    10. vedhī (ka.)
    11. ( ) ස්‍යාමපොත්‌ථකෙ නත්‌ථි
    12. ( ) syāmapotthake natthi
    13. තයො ච බොධි නිග්‍රොධො (සබ්‌බත්‌ථ)
    14. තෙ ථෙරා (සී. ස්‍යා. පී.), ථෙරො (ක.)
    15. tayo ca bodhi nigrodho (sabbattha)
    16. te therā (sī. syā. pī.), thero (ka.)
    17. පාවාය (සී. ස්‍යා.), පාටලියං (පී.), පාවා (ක.)
    18. pāvāya (sī. syā.), pāṭaliyaṃ (pī.), pāvā (ka.)



    Related texts:



    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්‌දකනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / උදාන-අට්‌ඨකථා • Udāna-aṭṭhakathā / 10. බාහියසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Bāhiyasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact