| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මිලින්‌දපඤ්‌හපාළි • Milindapañhapāḷi |
11. චෙතනාලක්‌ඛණපඤ්‌හො
11. Cetanālakkhaṇapañho
11. ‘‘භන්‌තෙ නාගසෙන, කිංලක්‌ඛණා චෙතනා’’ති? ‘‘චෙතයිතලක්‌ඛණා, මහාරාජ, චෙතනා අභිසඞ්‌ඛරණලක්‌ඛණා චා’’ති.
11. ‘‘Bhante nāgasena, kiṃlakkhaṇā cetanā’’ti? ‘‘Cetayitalakkhaṇā, mahārāja, cetanā abhisaṅkharaṇalakkhaṇā cā’’ti.
‘‘ඔපම්‌මං කරොහී’’ති. ‘‘යථා, මහාරාජ, කොචිදෙව පුරිසො විසං අභිසඞ්‌ඛරිත්‌වා අත්‌තනා ච පිවෙය්‍ය, පරෙ ච පායෙය්‍ය, සො අත්‌තනාපි දුක්‌ඛිතො භවෙය්‍ය, පරෙපි දුක්‌ඛිතා භවෙය්‍යුං. එවමෙව ඛො, මහාරාජ, ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො අකුසලං කම්‌මං චෙතනාය චෙතයිත්‌වා කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජෙය්‍ය. යෙපි තස්‌ස අනුසික්‌ඛන්‌ති , තෙපි කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජන්‌ති.
‘‘Opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, kocideva puriso visaṃ abhisaṅkharitvā attanā ca piveyya, pare ca pāyeyya, so attanāpi dukkhito bhaveyya, parepi dukkhitā bhaveyyuṃ. Evameva kho, mahārāja, idhekacco puggalo akusalaṃ kammaṃ cetanāya cetayitvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya. Yepi tassa anusikkhanti , tepi kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjanti.
‘‘යථා වා පන, මහාරාජ, කොචිදෙව පුරිසො සප්‌පිනවනීතතෙලමධුඵාණිතං එකජ්‌ඣං අභිසඞ්‌ඛරිත්‌වා අත්‌තනා ච පිවෙය්‍ය, පරෙ ච පායෙය්‍ය, සො අත්‌තනා සුඛිතො භවෙය්‍ය, පරෙපි සුඛිතා භවෙය්‍යුං. එවමෙව ඛො, මහාරාජ, ඉධෙකච්‌චො පුග්‌ගලො කුසලං කම්‌මං චෙතනාය චෙතයිත්‌වා කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජති. යෙපි තස්‌ස අනුසික්‌ඛන්‌ති, තෙපි කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජන්‌ති. එවං ඛො, මහාරාජ, චෙතයිතලක්‌ඛණා චෙතනා අභිසඞ්‌ඛරණලක්‌ඛණා චා’’ති.
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, kocideva puriso sappinavanītatelamadhuphāṇitaṃ ekajjhaṃ abhisaṅkharitvā attanā ca piveyya, pare ca pāyeyya, so attanā sukhito bhaveyya, parepi sukhitā bhaveyyuṃ. Evameva kho, mahārāja, idhekacco puggalo kusalaṃ kammaṃ cetanāya cetayitvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. Yepi tassa anusikkhanti, tepi kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjanti. Evaṃ kho, mahārāja, cetayitalakkhaṇā cetanā abhisaṅkharaṇalakkhaṇā cā’’ti.
‘‘කල්‌ලොසි, භන්‌තෙ නාගසෙනා’’ති.
‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.
චෙතනාලක්‌ඛණපඤ්‌හො එකාදසමො.
Cetanālakkhaṇapañho ekādasamo.
