| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya |
၂. ဆဗ္ဗိသောဓနသုတ္တံ
2. Chabbisodhanasuttaṃ
၉၈. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကသ္သ အာရာမေ။ တတ္ရ ခော ဘဂဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝော’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသုံ။ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ –
98. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အညံ ဗ္ယာကရောတိ – ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမီ’တိ။ တသ္သ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဘာသိတံ နေဝ အဘိနန္ဒိတဗ္ဗံ နပ္ပဋိက္ကောသိတဗ္ဗံ။ အနဘိနန္ဒိတ္ဝာ အပ္ပဋိက္ကောသိတ္ဝာ ပဉ္ဟော ပုစ္ဆိတဗ္ဗော – ‘စတ္တာရောမေ, အာဝုသော, ဝောဟာရာ တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပသ္သတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန သမ္မဒက္ခာတာ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဒိဋ္ဌေ ဒိဋ္ဌဝာဒိတာ, သုတေ သုတဝာဒိတာ, မုတေ မုတဝာဒိတာ, ဝိညာတေ ဝိညာတဝာဒိတာ – ဣမေ ခော, အာဝုသော, စတ္တာရော ဝောဟာရာ တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပသ္သတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန သမ္မဒက္ခာတာ။ ကထံ ဇာနတော ပနာယသ္မတော, ကထံ ပသ္သတော ဣမေသု စတူသု ဝောဟာရေသု အနုပာဒာယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုတ္တ’န္တိ? ခီဏာသဝသ္သ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဝုသိတဝတော ကတကရဏီယသ္သ ဩဟိတဘာရသ္သ အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထသ္သ ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနသ္သ သမ္မဒညာဝိမုတ္တသ္သ အယမနုဓမ္မော ဟောတိ ဝေယ္ယာကရဏာယ – ‘ဒိဋ္ဌေ ခော အဟံ , အာဝုသော, အနုပာယော အနပာယော အနိသ္သိတော အပ္ပဋိဗဒ္ဓော ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိသံယုတ္တော ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရာမိ။ သုတေ ခော အဟံ, အာဝုသော။ပေ.။ မုတေ ခော အဟံ, အာဝုသော။ ဝိညာတေ ခော အဟံ, အာဝုသော, အနုပာယော အနပာယော အနိသ္သိတော အပ္ပဋိဗဒ္ဓော ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိသံယုတ္တော ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရာမိ။ ဧဝံ ခော မေ, အာဝုသော, ဇာနတော ဧဝံ ပသ္သတော ဣမေသု စတူသု ဝောဟာရေသု အနုပာဒာယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုတ္တ’န္တိ။ တသ္သ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ‘သာဓူ’တိ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတဗ္ဗံ အနုမောဒိတဗ္ဗံ။ ‘သာဓူ’တိ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတ္ဝာ အနုမောဒိတ္ဝာ ဥတ္တရိံ ပဉ္ဟော ပုစ္ဆိတဗ္ဗော။
‘‘Idha, bhikkhave, bhikkhu aññaṃ byākaroti – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’ti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno bhāsitaṃ neva abhinanditabbaṃ nappaṭikkositabbaṃ. Anabhinanditvā appaṭikkositvā pañho pucchitabbo – ‘cattārome, āvuso, vohārā tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sammadakkhātā. Katame cattāro? Diṭṭhe diṭṭhavāditā, sute sutavāditā, mute mutavāditā, viññāte viññātavāditā – ime kho, āvuso, cattāro vohārā tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sammadakkhātā. Kathaṃ jānato panāyasmato, kathaṃ passato imesu catūsu vohāresu anupādāya āsavehi cittaṃ vimutta’nti? Khīṇāsavassa, bhikkhave, bhikkhuno vusitavato katakaraṇīyassa ohitabhārassa anuppattasadatthassa parikkhīṇabhavasaṃyojanassa sammadaññāvimuttassa ayamanudhammo hoti veyyākaraṇāya – ‘diṭṭhe kho ahaṃ , āvuso, anupāyo anapāyo anissito appaṭibaddho vippamutto visaṃyutto vimariyādīkatena cetasā viharāmi. Sute kho ahaṃ, āvuso…pe… mute kho ahaṃ, āvuso… viññāte kho ahaṃ, āvuso, anupāyo anapāyo anissito appaṭibaddho vippamutto visaṃyutto vimariyādīkatena cetasā viharāmi. Evaṃ kho me, āvuso, jānato evaṃ passato imesu catūsu vohāresu anupādāya āsavehi cittaṃ vimutta’nti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno ‘sādhū’ti bhāsitaṃ abhinanditabbaṃ anumoditabbaṃ. ‘Sādhū’ti bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uttariṃ pañho pucchitabbo.
၉၉. ‘‘‘ပဉ္စိမေ, အာဝုသော, ဥပာဒာနက္ခန္ဓာ တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပသ္သတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန သမ္မဒက္ခာတာ။ ကတမေ ပဉ္စ? သေယ္ယထိဒံ – ရူပုပာဒာနက္ခန္ဓော, ဝေဒနုပာဒာနက္ခန္ဓော, သညုပာဒာနက္ခန္ဓော, သင္ခာရုပာဒာနက္ခန္ဓော, ဝိညာဏုပာဒာနက္ခန္ဓော – ဣမေ ခော, အာဝုသော, ပဉ္စုပာဒာနက္ခန္ဓာ တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပသ္သတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန သမ္မဒက္ခာတာ။ ကထံ ဇာနတော ပနာယသ္မတော, ကထံ ပသ္သတော ဣမေသု ပဉ္စသု ဥပာဒာနက္ခန္ဓေသု အနုပာဒာယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုတ္တ’န္တိ? ခီဏာသဝသ္သ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဝုသိတဝတော ကတကရဏီယသ္သ ဩဟိတဘာရသ္သ အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထသ္သ ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနသ္သ သမ္မဒညာဝိမုတ္တသ္သ အယမနုဓမ္မော ဟောတိ ဝေယ္ယာကရဏာယ – ‘ရူပံ ခော အဟံ, အာဝုသော, အဗလံ ဝိရာဂုနံ 1 အနသ္သာသိကန္တိ ဝိဒိတ္ဝာ ယေ ရူပေ ဥပာယူပာဒာနာ 2 စေတသော အဓိဋ္ဌာနာဘိနိဝေသာနုသယာ တေသံ ခယာ ဝိရာဂာ နိရောဓာ စာဂာ ပဋိနိသ္သဂ္ဂာ ဝိမုတ္တံ မေ စိတ္တန္တိ ပဇာနာမိ။ ဝေဒနံ ခော အဟံ, အာဝုသော။ပေ.။ သညံ ခော အဟံ, အာဝုသော။ သင္ခာရေ ခော အဟံ, အာဝုသော။ ဝိညာဏံ ခော အဟံ, အာဝုသော, အဗလံ ဝိရာဂုနံ အနသ္သာသိကန္တိ ဝိဒိတ္ဝာ ယေ ဝိညာဏေ ဥပာယူပာဒာနာ စေတသော အဓိဋ္ဌာနာဘိနိဝေသာနုသယာ တေသံ ခယာ ဝိရာဂာ နိရောဓာ စာဂာ ပဋိနိသ္သဂ္ဂာ ဝိမုတ္တံ မေ စိတ္တန္တိ ပဇာနာမိ။ ဧဝံ ခော မေ, အာဝုသော, ဇာနတော ဧဝံ ပသ္သတော ဣမေသု ပဉ္စသု ဥပာဒာနက္ခန္ဓေသု အနုပာဒာယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုတ္တ’န္တိ။ တသ္သ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ‘သာဓူ’တိ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတဗ္ဗံ, အနုမောဒိတဗ္ဗံ။ ‘သာဓူ’တိ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတ္ဝာ အနုမောဒိတ္ဝာ ဥတ္တရိံ ပဉ္ဟော ပုစ္ဆိတဗ္ဗော။
99. ‘‘‘Pañcime, āvuso, upādānakkhandhā tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sammadakkhātā. Katame pañca? Seyyathidaṃ – rūpupādānakkhandho, vedanupādānakkhandho, saññupādānakkhandho, saṅkhārupādānakkhandho, viññāṇupādānakkhandho – ime kho, āvuso, pañcupādānakkhandhā tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sammadakkhātā. Kathaṃ jānato panāyasmato, kathaṃ passato imesu pañcasu upādānakkhandhesu anupādāya āsavehi cittaṃ vimutta’nti? Khīṇāsavassa, bhikkhave, bhikkhuno vusitavato katakaraṇīyassa ohitabhārassa anuppattasadatthassa parikkhīṇabhavasaṃyojanassa sammadaññāvimuttassa ayamanudhammo hoti veyyākaraṇāya – ‘rūpaṃ kho ahaṃ, āvuso, abalaṃ virāgunaṃ 3 anassāsikanti viditvā ye rūpe upāyūpādānā 4 cetaso adhiṭṭhānābhinivesānusayā tesaṃ khayā virāgā nirodhā cāgā paṭinissaggā vimuttaṃ me cittanti pajānāmi. Vedanaṃ kho ahaṃ, āvuso…pe… saññaṃ kho ahaṃ, āvuso… saṅkhāre kho ahaṃ, āvuso… viññāṇaṃ kho ahaṃ, āvuso, abalaṃ virāgunaṃ anassāsikanti viditvā ye viññāṇe upāyūpādānā cetaso adhiṭṭhānābhinivesānusayā tesaṃ khayā virāgā nirodhā cāgā paṭinissaggā vimuttaṃ me cittanti pajānāmi. Evaṃ kho me, āvuso, jānato evaṃ passato imesu pañcasu upādānakkhandhesu anupādāya āsavehi cittaṃ vimutta’nti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno ‘sādhū’ti bhāsitaṃ abhinanditabbaṃ, anumoditabbaṃ. ‘Sādhū’ti bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uttariṃ pañho pucchitabbo.
၁၀၀. ‘‘‘ဆယိမာ , အာဝုသော, ဓာတုယော တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပသ္သတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန သမ္မဒက္ခာတာ။ ကတမာ ဆ? ပထဝီဓာတု, အာပောဓာတု, တေဇောဓာတု, ဝာယောဓာတု, အာကာသဓာတု, ဝိညာဏဓာတု – ဣမာ ခော, အာဝုသော, ဆ ဓာတုယော တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပသ္သတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန သမ္မဒက္ခာတာ။ ကထံ ဇာနတော ပနာယသ္မတော, ကထံ ပသ္သတော ဣမာသု ဆသု ဓာတူသု အနုပာဒာယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုတ္တ’န္တိ? ခီဏာသဝသ္သ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဝုသိတဝတော ကတကရဏီယသ္သ ဩဟိတဘာရသ္သ အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထသ္သ ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနသ္သ သမ္မဒညာဝိမုတ္တသ္သ အယမနုဓမ္မော ဟောတိ ဝေယ္ယာကရဏာယ – ‘ပထဝီဓာတုံ ခော အဟံ, အာဝုသော, န အတ္တတော ဥပဂစ္ဆိံ, န စ ပထဝီဓာတုနိသ္သိတံ အတ္တာနံ။ ယေ စ ပထဝီဓာတုနိသ္သိတာ ဥပာယူပာဒာနာ စေတသော အဓိဋ္ဌာနာဘိနိဝေသာနုသယာ တေသံ ခယာ ဝိရာဂာ နိရောဓာ စာဂာ ပဋိနိသ္သဂ္ဂာ ဝိမုတ္တံ မေ စိတ္တန္တိ ပဇာနာမိ။ အာပောဓာတုံ ခော အဟံ, အာဝုသော။ပေ.။ တေဇောဓာတုံ ခော အဟံ, အာဝုသော။ ဝာယောဓာတုံ ခော အဟံ, အာဝုသော။ အာကာသဓာတုံ ခော အဟံ, အာဝုသော။ ဝိညာဏဓာတုံ ခော အဟံ, အာဝုသော, န အတ္တတော ဥပဂစ္ဆိံ, န စ ဝိညာဏဓာတုနိသ္သိတံ အတ္တာနံ။ ယေ စ ဝိညာဏဓာတုနိသ္သိတာ ဥပာယူပာဒာနာ စေတသော အဓိဋ္ဌာနာဘိနိဝေသာနုသယာ တေသံ ခယာ ဝိရာဂာ နိရောဓာ စာဂာ ပဋိနိသ္သဂ္ဂာ ဝိမုတ္တံ မေ စိတ္တန္တိ ပဇာနာမိ။ ဧဝံ ခော မေ, အာဝုသော, ဇာနတော, ဧဝံ ပသ္သတော ဣမာသု ဆသု ဓာတူသု အနုပာဒာယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုတ္တ’န္တိ။ တသ္သ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ‘သာဓူ’တိ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတဗ္ဗံ, အနုမောဒိတဗ္ဗံ။ ‘သာဓူ’တိ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတ္ဝာ အနုမောဒိတ္ဝာ ဥတ္တရိံ ပဉ္ဟော ပုစ္ဆိတဗ္ဗော။
100. ‘‘‘Chayimā , āvuso, dhātuyo tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sammadakkhātā. Katamā cha? Pathavīdhātu, āpodhātu, tejodhātu, vāyodhātu, ākāsadhātu, viññāṇadhātu – imā kho, āvuso, cha dhātuyo tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sammadakkhātā. Kathaṃ jānato panāyasmato, kathaṃ passato imāsu chasu dhātūsu anupādāya āsavehi cittaṃ vimutta’nti? Khīṇāsavassa, bhikkhave, bhikkhuno vusitavato katakaraṇīyassa ohitabhārassa anuppattasadatthassa parikkhīṇabhavasaṃyojanassa sammadaññāvimuttassa ayamanudhammo hoti veyyākaraṇāya – ‘pathavīdhātuṃ kho ahaṃ, āvuso, na attato upagacchiṃ, na ca pathavīdhātunissitaṃ attānaṃ. Ye ca pathavīdhātunissitā upāyūpādānā cetaso adhiṭṭhānābhinivesānusayā tesaṃ khayā virāgā nirodhā cāgā paṭinissaggā vimuttaṃ me cittanti pajānāmi. Āpodhātuṃ kho ahaṃ, āvuso…pe… tejodhātuṃ kho ahaṃ, āvuso… vāyodhātuṃ kho ahaṃ, āvuso… ākāsadhātuṃ kho ahaṃ, āvuso… viññāṇadhātuṃ kho ahaṃ, āvuso, na attato upagacchiṃ, na ca viññāṇadhātunissitaṃ attānaṃ. Ye ca viññāṇadhātunissitā upāyūpādānā cetaso adhiṭṭhānābhinivesānusayā tesaṃ khayā virāgā nirodhā cāgā paṭinissaggā vimuttaṃ me cittanti pajānāmi. Evaṃ kho me, āvuso, jānato, evaṃ passato imāsu chasu dhātūsu anupādāya āsavehi cittaṃ vimutta’nti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno ‘sādhū’ti bhāsitaṃ abhinanditabbaṃ, anumoditabbaṃ. ‘Sādhū’ti bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uttariṃ pañho pucchitabbo.
၁၀၁. ‘‘‘ဆ ခော ပနိမာနိ, အာဝုသော, အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရာနိ 5 အာယတနာနိ တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပသ္သတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန သမ္မဒက္ခာတာနိ။ ကတမာနိ ဆ? စက္ခု စေဝ ရူပာ စ, သောတဉ္စ သဒ္ဒာ စ, ဃာနဉ္စ ဂန္ဓာ စ, ဇိဝ္ဟာ စ ရသာ စ, ကာယော စ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ စ, မနော စ ဓမ္မာ စ – ဣမာနိ ခော, အာဝုသော, ဆ အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရာနိ အာယတနာနိ တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပသ္သတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန သမ္မဒက္ခာတာနိ။ ကထံ ဇာနတော ပနာယသ္မတော, ကထံ ပသ္သတော ဣမေသု ဆသု အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရေသု အာယတနေသု အနုပာဒာယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုတ္တ’န္တိ? ခီဏာသဝသ္သ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဝုသိတဝတော ကတကရဏီယသ္သ ဩဟိတဘာရသ္သ အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထသ္သ ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနသ္သ သမ္မဒညာဝိမုတ္တသ္သ အယမနုဓမ္မော ဟောတိ ဝေယ္ယာကရဏာယ – ‘စက္ခုသ္မိံ, အာဝုသော, ရူပေ စက္ခုဝိညာဏေ စက္ခုဝိညာဏဝိညာတဗ္ဗေသု ဓမ္မေသု ယော ဆန္ဒော ယော ရာဂော ယာ နန္ဒီ 6 ယာ တဏ္ဟာ ယေ စ ဥပာယူပာဒာနာ စေတသော အဓိဋ္ဌာနာဘိနိဝေသာနုသယာ တေသံ ခယာ ဝိရာဂာ နိရောဓာ စာဂာ ပဋိနိသ္သဂ္ဂာ ဝိမုတ္တံ မေ စိတ္တန္တိ ပဇာနာမိ။ သောတသ္မိံ, အာဝုသော, သဒ္ဒေ သောတဝိညာဏေ။ပေ.။ ဃာနသ္မိံ, အာဝုသော, ဂန္ဓေ ဃာနဝိညာဏေ။ ဇိဝ္ဟာယ, အာဝုသော, ရသေ ဇိဝ္ဟာဝိညာဏေ။ ကာယသ္မိံ, အာဝုသော, ဖောဋ္ဌဗ္ဗေ ကာယဝိညာဏေ။ မနသ္မိံ, အာဝုသော, ဓမ္မေ မနောဝိညာဏေ မနောဝိညာဏဝိညာတဗ္ဗေသု ဓမ္မေသု ယော ဆန္ဒော ယော ရာဂော ယာ နန္ဒီ ယာ တဏ္ဟာ ယေ စ ဥပာယူပာဒာနာ စေတသော အဓိဋ္ဌာနာဘိနိဝေသာနုသယာ တေသံ ခယာ ဝိရာဂာ နိရောဓာ စာဂာ ပဋိနိသ္သဂ္ဂာ ဝိမုတ္တံ မေ စိတ္တန္တိ ပဇာနာမိ။ ဧဝံ ခော မေ, အာဝုသော, ဇာနတော ဧဝံ ပသ္သတော ဣမေသု ဆသု အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရေသု အာယတနေသု အနုပာဒာယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုတ္တ’န္တိ။ တသ္သ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ‘သာဓူ’တိ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတဗ္ဗံ အနုမောဒိတဗ္ဗံ။ ‘သာဓူ’တိ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတ္ဝာ အနုမောဒိတ္ဝာ ဥတ္တရိံ ပဉ္ဟော ပုစ္ဆိတဗ္ဗော။
101. ‘‘‘Cha kho panimāni, āvuso, ajjhattikabāhirāni 7 āyatanāni tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sammadakkhātāni. Katamāni cha? Cakkhu ceva rūpā ca, sotañca saddā ca, ghānañca gandhā ca, jivhā ca rasā ca, kāyo ca phoṭṭhabbā ca, mano ca dhammā ca – imāni kho, āvuso, cha ajjhattikabāhirāni āyatanāni tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sammadakkhātāni. Kathaṃ jānato panāyasmato, kathaṃ passato imesu chasu ajjhattikabāhiresu āyatanesu anupādāya āsavehi cittaṃ vimutta’nti? Khīṇāsavassa, bhikkhave, bhikkhuno vusitavato katakaraṇīyassa ohitabhārassa anuppattasadatthassa parikkhīṇabhavasaṃyojanassa sammadaññāvimuttassa ayamanudhammo hoti veyyākaraṇāya – ‘cakkhusmiṃ, āvuso, rūpe cakkhuviññāṇe cakkhuviññāṇaviññātabbesu dhammesu yo chando yo rāgo yā nandī 8 yā taṇhā ye ca upāyūpādānā cetaso adhiṭṭhānābhinivesānusayā tesaṃ khayā virāgā nirodhā cāgā paṭinissaggā vimuttaṃ me cittanti pajānāmi. Sotasmiṃ, āvuso, sadde sotaviññāṇe…pe… ghānasmiṃ, āvuso, gandhe ghānaviññāṇe… jivhāya, āvuso, rase jivhāviññāṇe… kāyasmiṃ, āvuso, phoṭṭhabbe kāyaviññāṇe… manasmiṃ, āvuso, dhamme manoviññāṇe manoviññāṇaviññātabbesu dhammesu yo chando yo rāgo yā nandī yā taṇhā ye ca upāyūpādānā cetaso adhiṭṭhānābhinivesānusayā tesaṃ khayā virāgā nirodhā cāgā paṭinissaggā vimuttaṃ me cittanti pajānāmi. Evaṃ kho me, āvuso, jānato evaṃ passato imesu chasu ajjhattikabāhiresu āyatanesu anupādāya āsavehi cittaṃ vimutta’nti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno ‘sādhū’ti bhāsitaṃ abhinanditabbaṃ anumoditabbaṃ. ‘Sādhū’ti bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uttariṃ pañho pucchitabbo.
၁၀၂. ‘‘‘ကထံ ဇာနတော ပနာယသ္မတော, ကထံ ပသ္သတော ဣမသ္မိဉ္စ သဝိညာဏကေ ကာယေ ဗဟိဒ္ဓာ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေသု အဟံကာရမမံကာရမာနာနုသယာ သမူဟတာ’တိ 9? ခီဏာသဝသ္သ , ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဝုသိတဝတော ကတကရဏီယသ္သ ဩဟိတဘာရသ္သ အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထသ္သ ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနသ္သ သမ္မဒညာဝိမုတ္တသ္သ အယမနုဓမ္မော ဟောတိ ဝေယ္ယာကရဏာယ – ‘ပုဗ္ဗေ ခော အဟံ, အာဝုသော, အဂာရိယဘူတော သမာနော အဝိဒ္ဒသု အဟောသိံ။ တသ္သ မေ တထာဂတော ဝာ တထာဂတသာဝကော ဝာ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ တာဟံ ဓမ္မံ သုတ္ဝာ တထာဂတေ သဒ္ဓံ ပဋိလဘိံ။ သော တေန သဒ္ဓာပဋိလာဘေန သမန္နာဂတော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိံ – သမ္ဗာဓော ဃရာဝာသော ရဇာပထော, အဗ္ဘောကာသော ပဗ္ဗဇ္ဇာ။ နယိဒံ သုကရံ အဂာရံ အဇ္ဈာဝသတာ ဧကန္တပရိပုဏ္ဏံ ဧကန္တပရိသုဒ္ဓံ သင္ခလိခိတံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရိတုံ။ ယံနူနာဟံ ကေသမသ္သုံ ဩဟာရေတ္ဝာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတ္ဝာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇေယ္ယ’’’န္တိ။
102. ‘‘‘Kathaṃ jānato panāyasmato, kathaṃ passato imasmiñca saviññāṇake kāye bahiddhā ca sabbanimittesu ahaṃkāramamaṃkāramānānusayā samūhatā’ti 10? Khīṇāsavassa , bhikkhave, bhikkhuno vusitavato katakaraṇīyassa ohitabhārassa anuppattasadatthassa parikkhīṇabhavasaṃyojanassa sammadaññāvimuttassa ayamanudhammo hoti veyyākaraṇāya – ‘pubbe kho ahaṃ, āvuso, agāriyabhūto samāno aviddasu ahosiṃ. Tassa me tathāgato vā tathāgatasāvako vā dhammaṃ desesi. Tāhaṃ dhammaṃ sutvā tathāgate saddhaṃ paṭilabhiṃ. So tena saddhāpaṭilābhena samannāgato iti paṭisañcikkhiṃ – sambādho gharāvāso rajāpatho, abbhokāso pabbajjā. Nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ. Yaṃnūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’’’nti.
‘‘သော ခော အဟံ, အာဝုသော, အပရေန သမယေန အပ္ပံ ဝာ ဘောဂက္ခန္ဓံ ပဟာယ မဟန္တံ ဝာ ဘောဂက္ခန္ဓံ ပဟာယ, အပ္ပံ ဝာ ဉာတိပရိဝဋ္ဋံ ပဟာယ မဟန္တံ ဝာ ဉာတိပရိဝဋ္ဋံ ပဟာယ ကေသမသ္သုံ ဩဟာရေတ္ဝာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတ္ဝာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇိံ။ သော ဧဝံ ပဗ္ဗဇိတော သမာနော ဘိက္ခူနံ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော ပာဏာတိပာတံ ပဟာယ ပာဏာတိပာတာ ပဋိဝိရတော အဟောသိံ နိဟိတဒဏ္ဍော နိဟိတသတ္ထော, လဇ္ဇီ ဒယာပန္နော သဗ္ဗပာဏဘူတဟိတာနုကမ္ပီ ဝိဟာသိံ။ အဒိန္နာဒာနံ ပဟာယ အဒိန္နာဒာနာ ပဋိဝိရတော အဟောသိံ ဒိန္နာဒာယီ ဒိန္နပာဋိကင္ခီ, အထေနေန သုစိဘူတေန အတ္တနာ ဝိဟာသိံ။ အဗ္ရဟ္မစရိယံ ပဟာယ ဗ္ရဟ္မစာရီ အဟောသိံ အာရာစာရီ ဝိရတော မေထုနာ ဂာမဓမ္မာ။ မုသာဝာဒံ ပဟာယ မုသာဝာဒာ ပဋိဝိရတော အဟောသိံ သစ္စဝာဒီ သစ္စသန္ဓော ထေတော ပစ္စယိကော အဝိသံဝာဒကော လောကသ္သ။ ပိသုဏံ ဝာစံ ပဟာယ ပိသုဏာယ ဝာစာယ ပဋိဝိရတော အဟောသိံ, ဣတော သုတ္ဝာ န အမုတ္ရ အက္ခာတာ ဣမေသံ ဘေဒာယ, အမုတ္ရ ဝာ သုတ္ဝာ န ဣမေသံ အက္ခာတာ အမူသံ ဘေဒာယ; ဣတိ ဘိန္နာနံ ဝာ သန္ဓာတာ သဟိတာနံ ဝာ အနုပ္ပဒာတာ သမဂ္ဂာရာမော သမဂ္ဂရတော သမဂ္ဂနန္ဒီ သမဂ္ဂကရဏိံ ဝာစံ ဘာသိတာ အဟောသိံ။ ဖရုသံ ဝာစံ ပဟာယ ဖရုသာယ ဝာစာယ ပဋိဝိရတော အဟောသိံ; ယာ သာ ဝာစာ နေလာ ကဏ္ဏသုခာ ပေမနီယာ ဟဒယင္ဂမာ ပောရီ ဗဟုဇနကန္တာ ဗဟုဇနမနာပာ တထာရူပိံ ဝာစံ ဘာသိတာ အဟောသိံ။ သမ္ဖပ္ပလာပံ ပဟာယ သမ္ဖပ္ပလာပာ ပဋိဝိရတော အဟောသိံ; ကာလဝာဒီ ဘူတဝာဒီ အတ္ထဝာဒီ ဓမ္မဝာဒီ ဝိနယဝာဒီ နိဓာနဝတိံ ဝာစံ ဘာသိတာ အဟောသိံ ကာလေန သာပဒေသံ ပရိယန္တဝတိံ အတ္ထသံဟိတံ။
‘‘So kho ahaṃ, āvuso, aparena samayena appaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya, appaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya mahantaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajiṃ. So evaṃ pabbajito samāno bhikkhūnaṃ sikkhāsājīvasamāpanno pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato ahosiṃ nihitadaṇḍo nihitasattho, lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī vihāsiṃ. Adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato ahosiṃ dinnādāyī dinnapāṭikaṅkhī, athenena sucibhūtena attanā vihāsiṃ. Abrahmacariyaṃ pahāya brahmacārī ahosiṃ ārācārī virato methunā gāmadhammā. Musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato ahosiṃ saccavādī saccasandho theto paccayiko avisaṃvādako lokassa. Pisuṇaṃ vācaṃ pahāya pisuṇāya vācāya paṭivirato ahosiṃ, ito sutvā na amutra akkhātā imesaṃ bhedāya, amutra vā sutvā na imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya; iti bhinnānaṃ vā sandhātā sahitānaṃ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā ahosiṃ. Pharusaṃ vācaṃ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato ahosiṃ; yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā ahosiṃ. Samphappalāpaṃ pahāya samphappalāpā paṭivirato ahosiṃ; kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī nidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā ahosiṃ kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasaṃhitaṃ.
‘‘သော ဗီဇဂာမဘူတဂာမသမာရမ္ဘာ ပဋိဝိရတော အဟောသိံ, ဧကဘတ္တိကော အဟောသိံ ရတ္တူပရတော ဝိရတော ဝိကာလဘောဇနာ။ နစ္စဂီတဝာဒိတဝိသူကဒသ္သနာ ပဋိဝိရတော အဟောသိံ။ မာလာဂန္ဓဝိလေပနဓာရဏမဏ္ဍနဝိဘူသနဋ္ဌာနာ ပဋိဝိရတော အဟောသိံ။ ဥစ္စာသယနမဟာသယနာ ပဋိဝိရတော အဟောသိံ။ ဇာတရူပရဇတပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော အဟောသိံ, အာမကဓညပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော အဟောသိံ, အာမကမံသပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော အဟောသိံ; ဣတ္ထိကုမာရိကပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော အဟောသိံ, ဒာသိဒာသပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော အဟောသိံ, အဇေဠကပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော အဟောသိံ, ကုက္ကုဋသူကရပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော အဟောသိံ , ဟတ္ထိဂဝသ္သဝဠဝပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော အဟောသိံ, ခေတ္တဝတ္ထုပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော အဟောသိံ။ ဒူတေယ္ယပဟိဏဂမနာနုယောဂာ ပဋိဝိရတော အဟောသိံ, ကယဝိက္ကယာ ပဋိဝိရတော အဟောသိံ, တုလာကူဋကံသကူဋမာနကူဋာ ပဋိဝိရတော အဟောသိံ, ဥက္ကောဋနဝဉ္စနနိကတိသာစိယောဂာ ပဋိဝိရတော အဟောသိံ, ဆေဒနဝဓဗန္ဓနဝိပရာမောသအာလောပသဟသာကာရာ ပဋိဝိရတော အဟောသိံ။
‘‘So bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato ahosiṃ, ekabhattiko ahosiṃ rattūparato virato vikālabhojanā. Naccagītavāditavisūkadassanā paṭivirato ahosiṃ. Mālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā paṭivirato ahosiṃ. Uccāsayanamahāsayanā paṭivirato ahosiṃ. Jātarūparajatapaṭiggahaṇā paṭivirato ahosiṃ, āmakadhaññapaṭiggahaṇā paṭivirato ahosiṃ, āmakamaṃsapaṭiggahaṇā paṭivirato ahosiṃ; itthikumārikapaṭiggahaṇā paṭivirato ahosiṃ, dāsidāsapaṭiggahaṇā paṭivirato ahosiṃ, ajeḷakapaṭiggahaṇā paṭivirato ahosiṃ, kukkuṭasūkarapaṭiggahaṇā paṭivirato ahosiṃ , hatthigavassavaḷavapaṭiggahaṇā paṭivirato ahosiṃ, khettavatthupaṭiggahaṇā paṭivirato ahosiṃ. Dūteyyapahiṇagamanānuyogā paṭivirato ahosiṃ, kayavikkayā paṭivirato ahosiṃ, tulākūṭakaṃsakūṭamānakūṭā paṭivirato ahosiṃ, ukkoṭanavañcananikatisāciyogā paṭivirato ahosiṃ, chedanavadhabandhanaviparāmosaālopasahasākārā paṭivirato ahosiṃ.
‘‘သော သန္တုဋ္ဌော အဟောသိံ ကာယပရိဟာရိကေန စီဝရေန, ကုစ္ဆိပရိဟာရိကေန ပိဏ္ဍပာတေန။ သော ယေန ယေနေဝ 11 ပက္ကမိံ သမာဒာယေဝ ပက္ကမိံ။ သေယ္ယထာပိ နာမ ပက္ခီ သကုဏော ယေန ယေနေဝ ဍေတိ သပတ္တဘာရောဝ ဍေတိ; ဧဝမေဝ ခော အဟံ, အာဝုသော; သန္တုဋ္ဌော အဟောသိံ ကာယပရိဟာရိကေန စီဝရေန, ကုစ္ဆိပရိဟာရိကေန ပိဏ္ဍပာတေန။ သော ယေန ယေနေဝ ပက္ကမိံ သမာဒာယေဝ ပက္ကမိံ။ သော ဣမိနာ အရိယေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော အဇ္ဈတ္တံ အနဝဇ္ဇသုခံ ပဋိသံဝေဒေသိံ။
‘‘So santuṭṭho ahosiṃ kāyaparihārikena cīvarena, kucchiparihārikena piṇḍapātena. So yena yeneva 12 pakkamiṃ samādāyeva pakkamiṃ. Seyyathāpi nāma pakkhī sakuṇo yena yeneva ḍeti sapattabhārova ḍeti; evameva kho ahaṃ, āvuso; santuṭṭho ahosiṃ kāyaparihārikena cīvarena, kucchiparihārikena piṇḍapātena. So yena yeneva pakkamiṃ samādāyeva pakkamiṃ. So iminā ariyena sīlakkhandhena samannāgato ajjhattaṃ anavajjasukhaṃ paṭisaṃvedesiṃ.
၁၀၃. ‘‘သော စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသ္ဝာ န နိမိတ္တဂ္ဂာဟီ အဟောသိံ နာနုဗ္ယဉ္ဇနဂ္ဂာဟီ; ယတ္ဝာဓိကရဏမေနံ စက္ခုန္ဒ္ရိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒောမနသ္သာ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အန္ဝာသ္သဝေယ္ယုံ, တသ္သ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇိံ ; ရက္ခိံ စက္ခုန္ဒ္ရိယံ, စက္ခုန္ဒ္ရိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇိံ။ သောတေန သဒ္ဒံ သုတ္ဝာ။ပေ.။ ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတ္ဝာ။ပေ.။ ဇိဝ္ဟာယ ရသံ သာယိတ္ဝာ။ပေ.။ ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတ္ဝာ။ပေ.။ မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ န နိမိတ္တဂ္ဂာဟီ အဟောသိံ နာနုဗ္ယဉ္ဇနဂ္ဂာဟီ; ယတ္ဝာဓိကရဏမေနံ မနိန္ဒ္ရိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒောမနသ္သာ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အန္ဝာသ္သဝေယ္ယုံ, တသ္သ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇိံ; ရက္ခိံ မနိန္ဒ္ရိယံ, မနိန္ဒ္ရိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇိံ။ သော ဣမိနာ အရိယေန ဣန္ဒ္ရိယသံဝရေန သမန္နာဂတော အဇ္ဈတ္တံ အဗ္ယာသေကသုခံ ပဋိသံဝေဒေသိံ။
103. ‘‘So cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī ahosiṃ nānubyañjanaggāhī; yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjiṃ ; rakkhiṃ cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjiṃ. Sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya na nimittaggāhī ahosiṃ nānubyañjanaggāhī; yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjiṃ; rakkhiṃ manindriyaṃ, manindriye saṃvaraṃ āpajjiṃ. So iminā ariyena indriyasaṃvarena samannāgato ajjhattaṃ abyāsekasukhaṃ paṭisaṃvedesiṃ.
‘‘သော အဘိက္ကန္တေ ပဋိက္ကန္တေ သမ္ပဇာနကာရီ အဟောသိံ, အာလောကိတေ ဝိလောကိတေ သမ္ပဇာနကာရီ အဟောသိံ, သမိဉ္ဇိတေ ပသာရိတေ သမ္ပဇာနကာရီ အဟောသိံ, သင္ဃာဋိပတ္တစီဝရဓာရဏေ သမ္ပဇာနကာရီ အဟောသိံ, အသိတေ ပီတေ ခာယိတေ သာယိတေ သမ္ပဇာနကာရီ အဟောသိံ, ဥစ္စာရပသ္သာဝကမ္မေ သမ္ပဇာနကာရီ အဟောသိံ, ဂတေ ဌိတေ နိသိန္နေ သုတ္တေ ဇာဂရိတေ ဘာသိတေ တုဏ္ဟီဘာဝေ သမ္ပဇာနကာရီ အဟောသိံ။
‘‘So abhikkante paṭikkante sampajānakārī ahosiṃ, ālokite vilokite sampajānakārī ahosiṃ, samiñjite pasārite sampajānakārī ahosiṃ, saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe sampajānakārī ahosiṃ, asite pīte khāyite sāyite sampajānakārī ahosiṃ, uccārapassāvakamme sampajānakārī ahosiṃ, gate ṭhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārī ahosiṃ.
‘‘သော ဣမိနာ စ အရိယေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော, (ဣမာယ စ အရိယာယ သန္တုဋ္ဌိယာ သမန္နာဂတော,) 13 ဣမိနာ စ အရိယေန ဣန္ဒ္ရိယသံဝရေန သမန္နာဂတော, ဣမိနာ စ အရိယေန သတိသမ္ပဇညေန သမန္နာဂတော ဝိဝိတ္တံ သေနာသနံ ဘဇိံ အရညံ ရုက္ခမူလံ ပဗ္ဗတံ ကန္ဒရံ ဂိရိဂုဟံ သုသာနံ ဝနပတ္ထံ အဗ္ဘောကာသံ ပလာလပုဉ္ဇံ။ သော ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပာတပဋိက္ကန္တော နိသီဒိံ ပလ္လင္ကံ အာဘုဇိတ္ဝာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတ္ဝာ။
‘‘So iminā ca ariyena sīlakkhandhena samannāgato, (imāya ca ariyāya santuṭṭhiyā samannāgato,) 14 iminā ca ariyena indriyasaṃvarena samannāgato, iminā ca ariyena satisampajaññena samannāgato vivittaṃ senāsanaṃ bhajiṃ araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ. So pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto nisīdiṃ pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
‘‘သော အဘိဇ္ဈံ လောကေ ပဟာယ ဝိဂတာဘိဇ္ဈေန စေတသာ ဝိဟာသိံ, အဘိဇ္ဈာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေသိံ။ ဗ္ယာပာဒပဒောသံ ပဟာယ အဗ္ယာပန္နစိတ္တော ဝိဟာသိံ သဗ္ဗပာဏဘူတဟိတာနုကမ္ပီ, ဗ္ယာပာဒပဒောသာ စိတ္တံ ပရိသောဓေသိံ။ ထိနမိဒ္ဓံ ပဟာယ ဝိဂတထိနမိဒ္ဓော ဝိဟာသိံ အာလောကသညီ သတော သမ္ပဇာနော, ထိနမိဒ္ဓာ စိတ္တံ ပရိသောဓေသိံ။ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ပဟာယ အနုဒ္ဓတော ဝိဟာသိံ အဇ္ဈတ္တံ, ဝူပသန္တစိတ္တော, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စာ စိတ္တံ ပရိသောဓေသိံ။ ဝိစိကိစ္ဆံ ပဟာယ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော ဝိဟာသိံ အကထံကထီ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဝိစိကိစ္ဆာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေသိံ။
‘‘So abhijjhaṃ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā vihāsiṃ, abhijjhāya cittaṃ parisodhesiṃ. Byāpādapadosaṃ pahāya abyāpannacitto vihāsiṃ sabbapāṇabhūtahitānukampī, byāpādapadosā cittaṃ parisodhesiṃ. Thinamiddhaṃ pahāya vigatathinamiddho vihāsiṃ ālokasaññī sato sampajāno, thinamiddhā cittaṃ parisodhesiṃ. Uddhaccakukkuccaṃ pahāya anuddhato vihāsiṃ ajjhattaṃ, vūpasantacitto, uddhaccakukkuccā cittaṃ parisodhesiṃ. Vicikicchaṃ pahāya tiṇṇavicikiccho vihāsiṃ akathaṃkathī kusalesu dhammesu, vicikicchāya cittaṃ parisodhesiṃ.
၁၀၄. ‘‘သော ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိံ။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ။ပေ.။ တတိယံ ဈာနံ။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိံ။
104. ‘‘So ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ.
‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒာတေ အနင္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ အာသဝာနံ ခယဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေသိံ။ သော ဣဒံ ဒုက္ခန္တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ, အယံ ဒုက္ခသမုဒယောတိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ, အယံ ဒုက္ခနိရောဓောတိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ, အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာတိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ; ဣမေ အာသဝာတိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ, အယံ အာသဝသမုဒယောတိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ, အယံ အာသဝနိရောဓောတိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ, အယံ အာသဝနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာတိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ။ တသ္သ မေ ဧဝံ ဇာနတော ဧဝံ ပသ္သတော ကာမာသဝာပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိတ္ထ, ဘဝာသဝာပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိတ္ထ, အဝိဇ္ဇာသဝာပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိတ္ထः ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ အဟောသိ။ ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ အဗ္ဘညာသိံ။ ဧဝံ ခော မေ, အာဝုသော, ဇာနတော ဧဝံ ပသ္သတော ဣမသ္မိဉ္စ သဝိညာဏကေ ကာယေ ဗဟိဒ္ဓာ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေသု အဟံကာရမမံကာရမာနာနုသယာ သမူဟတာ’’တိ ။ ‘‘တသ္သ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ‘သာဓူ’တိ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတဗ္ဗံ အနုမောဒိတဗ္ဗံ။ ‘သာဓူ’တိ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတ္ဝာ အနုမောဒိတ္ဝာ ဧဝမသ္သ ဝစနီယော – ‘လာဘာ နော, အာဝုသော, သုလဒ္ဓံ နော, အာဝုသော, ယေ မယံ အာယသ္မန္တံ တာဒိသံ သဗ္ရဟ္မစာရိံ သမနုပသ္သာမာ’’’တိ 15။
‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ. So idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ayaṃ dukkhasamudayoti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ayaṃ dukkhanirodhoti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ; ime āsavāti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ayaṃ āsavasamudayoti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ayaṃ āsavanirodhoti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ. Tassa me evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccittha, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccittha, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccitthaः vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ ahosi. Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti abbhaññāsiṃ. Evaṃ kho me, āvuso, jānato evaṃ passato imasmiñca saviññāṇake kāye bahiddhā ca sabbanimittesu ahaṃkāramamaṃkāramānānusayā samūhatā’’ti . ‘‘Tassa, bhikkhave, bhikkhuno ‘sādhū’ti bhāsitaṃ abhinanditabbaṃ anumoditabbaṃ. ‘Sādhū’ti bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā evamassa vacanīyo – ‘lābhā no, āvuso, suladdhaṃ no, āvuso, ye mayaṃ āyasmantaṃ tādisaṃ sabrahmacāriṃ samanupassāmā’’’ti 16.
ဣဒမဝောစ ဘဂဝာ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။
Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
ဆဗ္ဗိသောဓနသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။
Chabbisodhanasuttaṃ niṭṭhitaṃ dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၂. ဆဗ္ဗိသောဓနသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 2. Chabbisodhanasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၂. ဆဗ္ဗိသောဓနသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 2. Chabbisodhanasuttavaṇṇanā
