Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / උදාන-අට්‌ඨකථා • Udāna-aṭṭhakathā

    10. චූළපන්‌ථකසුත්‌තවණ්‌ණනා

    10. Cūḷapanthakasuttavaṇṇanā

    50. දසමෙ චූළපන්‌ථකොති මහාපන්‌ථකත්‌ථෙරස්‌ස කනිට්‌ඨභාතිකත්‌තා පන්‌ථෙ ජාතත්‌තා ච දහරකාලෙ ලද්‌ධවොහාරෙන අපරභාගෙපි අයමායස්‌මා ‘‘චූළපන්‌ථකො’’ත්‌වෙව පඤ්‌ඤායිත්‌ථ. ගුණවිසෙසෙහි පන ඡළභිඤ්‌ඤො පභින්‌නපටිසම්‌භිදො ‘‘එතදග්‌ගං, භික්‌ඛවෙ, මම සාවකානං භික්‌ඛූනං මනොමයං කායං අභිනිම්‌මිනන්‌තානං යදිදං චූළපන්‌ථකො, චෙතොවිවට්‌ටකුසලානං යදිදං චූළපන්‌ථකො’’ති ද්‌වීසු (අ. නි. 1.199) ඨානෙසු භගවතා එතදග්‌ගෙ ඨපිතො අසීතියා මහාසාවකෙසු අබ්‌භන්‌තරො.

    50. Dasame cūḷapanthakoti mahāpanthakattherassa kaniṭṭhabhātikattā panthe jātattā ca daharakāle laddhavohārena aparabhāgepi ayamāyasmā ‘‘cūḷapanthako’’tveva paññāyittha. Guṇavisesehi pana chaḷabhiñño pabhinnapaṭisambhido ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ manomayaṃ kāyaṃ abhinimminantānaṃ yadidaṃ cūḷapanthako, cetovivaṭṭakusalānaṃ yadidaṃ cūḷapanthako’’ti dvīsu (a. ni. 1.199) ṭhānesu bhagavatā etadagge ṭhapito asītiyā mahāsāvakesu abbhantaro.

    සො එකදිවසං පච්‌ඡාභත්‌තං පිණ්‌ඩපාතප්‌පටික්‌කන්‌තො අත්‌තනො දිවාට්‌ඨානෙ දිවාවිහාරං නිසින්‌නො සමාපත්‌තීහි දිවසභාගං වීතිනාමෙත්‌වා සායන්‌හසමයං උපාසකෙසු ධම්‌මස්‌සවනත්‌ථං අනාගතෙසු එව විහාරමජ්‌ඣං පවිසිත්‌වා භගවති ගන්‌ධකුටියං නිසින්‌නෙ ‘‘අකාලො තාව භගවතො උපට්‌ඨානං උපසඞ්‌කමිතු’’න්‌ති ගන්‌ධකුටිපමුඛෙ එකමන්‌තං නිසීදි පල්‌ලඞ්‌කං ආභුජිත්‌වා. තෙන වුත්‌තං – ‘‘තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්‌මා චූළපන්‌ථකො භගවතො අවිදූරෙ නිසින්‌නො හොති පල්‌ලඞ්‌කං ආභුජිත්‌වා උජුං කායං පණිධාය පරිමුඛං සතිං උපට්‌ඨපෙත්‌වා’’ති. සො හි තදා කාලපරිච්‌ඡෙදං කත්‌වා සමාපත්‌තිං සමාපජ්‌ජිත්‌වා නිසීදි.

    So ekadivasaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātappaṭikkanto attano divāṭṭhāne divāvihāraṃ nisinno samāpattīhi divasabhāgaṃ vītināmetvā sāyanhasamayaṃ upāsakesu dhammassavanatthaṃ anāgatesu eva vihāramajjhaṃ pavisitvā bhagavati gandhakuṭiyaṃ nisinne ‘‘akālo tāva bhagavato upaṭṭhānaṃ upasaṅkamitu’’nti gandhakuṭipamukhe ekamantaṃ nisīdi pallaṅkaṃ ābhujitvā. Tena vuttaṃ – ‘‘tena kho pana samayena āyasmā cūḷapanthako bhagavato avidūre nisinno hoti pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā’’ti. So hi tadā kālaparicchedaṃ katvā samāpattiṃ samāpajjitvā nisīdi.

    එතමත්‌ථං විදිත්‌වාති එතං ආයස්‌මතො චූළපන්‌ථකස්‌ස කායචිත්‌තානං සම්‌මාපණිහිතභාවසඞ්‌ඛාතං අත්‌ථං ජානිත්‌වා. ඉමං උදානන්‌ති අඤ්‌ඤොපි යො පස්‌සද්‌ධකායො සබ්‌බිරියාපථෙසු උපට්‌ඨිතස්‌සති සමාහිතො, තස්‌ස භික්‌ඛුනො අනුපාදා පරිනිබ්‌බානපරියොසානස්‌ස විසෙසාධිගමස්‌ස තත්‌ථ පාතුභාවවිභාවනං ඉමං උදානං උදානෙසි.

    Etamatthaṃ viditvāti etaṃ āyasmato cūḷapanthakassa kāyacittānaṃ sammāpaṇihitabhāvasaṅkhātaṃ atthaṃ jānitvā. Imaṃ udānanti aññopi yo passaddhakāyo sabbiriyāpathesu upaṭṭhitassati samāhito, tassa bhikkhuno anupādā parinibbānapariyosānassa visesādhigamassa tattha pātubhāvavibhāvanaṃ imaṃ udānaṃ udānesi.

    තත්‌ථ ඨිතෙන කායෙනාති කායද්‌වාරිකස්‌ස අසංවරස්‌ස පහානෙන අකරණෙන සම්‌මා ඨපිතෙන චොපනකායෙන, තථා චක්‌ඛාදීනං ඉන්‌ද්‍රියානං නිබ්‌බිසෙවනභාවකරණෙන සුට්‌ඨු ඨපිතෙන පඤ්‌චද්‌වාරිකකායෙන, සංයතහත්‌ථපාදතාය හත්‌ථකුක්‌කුච්‌චාදීනං අභාවතො අපරිඵන්‌දනෙන ඨිතෙන කරජකායෙන චාති සඞ්‌ඛෙපතො සබ්‌බෙනපි කායෙන නිබ්‌බිකාරතාසඞ්‌ඛාතෙන නිච්‌චලභාවෙන ඨිතෙන. එතෙනස්‌ස සීලපාරිසුද්‌ධි දස්‌සිතා. ඉත්‌ථම්‌භූතලක්‌ඛණෙ ච ඉදං කරණවචනං. ඨිතෙන චෙතසාති චිත්‌තස්‌ස ඨිතිපරිදීපනෙන සමාධිසම්‌පදං දස්‌සෙති. සමාධි හි චිත්‌තස්‌ස ‘ඨිතී’ති වුච්‌චති. තස්‌මා සමථවසෙන විපස්‌සනාවසෙනෙව වා එකග්‌ගතාය සති චිත්‌තං ආරම්‌මණෙ එකොදිභාවූපගමනෙන ඨිතං නාම හොති, න අඤ්‌ඤථා. ඉදඤ්‌ච යථාවුත්‌තකායචිත්‌තානං ඨපනං සමාදහනං සබ්‌බස්‌මිං කාලෙ සබ්‌බෙසු ච ඉරියාපථෙසු ඉච්‌ඡිතබ්‌බන්‌ති දස්‌සෙන්‌තො ආහ – ‘‘තිට්‌ඨං නිසින්‌නො උද වා සයානො’’ති . තත්‌ථ වා-සද්‌දො අනියමත්‌ථො. තෙන තිට්‌ඨන්‌තො වා නිසින්‌නො වා සයානො වා තදඤ්‌ඤිරියාපථො වාති අයමත්‌ථො දීපිතො හොතීති චඞ්‌කමනස්‌සාපි ඉධ සඞ්‌ගහො වෙදිතබ්‌බො.

    Tattha ṭhitena kāyenāti kāyadvārikassa asaṃvarassa pahānena akaraṇena sammā ṭhapitena copanakāyena, tathā cakkhādīnaṃ indriyānaṃ nibbisevanabhāvakaraṇena suṭṭhu ṭhapitena pañcadvārikakāyena, saṃyatahatthapādatāya hatthakukkuccādīnaṃ abhāvato apariphandanena ṭhitena karajakāyena cāti saṅkhepato sabbenapi kāyena nibbikāratāsaṅkhātena niccalabhāvena ṭhitena. Etenassa sīlapārisuddhi dassitā. Itthambhūtalakkhaṇe ca idaṃ karaṇavacanaṃ. Ṭhitena cetasāti cittassa ṭhitiparidīpanena samādhisampadaṃ dasseti. Samādhi hi cittassa ‘ṭhitī’ti vuccati. Tasmā samathavasena vipassanāvaseneva vā ekaggatāya sati cittaṃ ārammaṇe ekodibhāvūpagamanena ṭhitaṃ nāma hoti, na aññathā. Idañca yathāvuttakāyacittānaṃ ṭhapanaṃ samādahanaṃ sabbasmiṃ kāle sabbesu ca iriyāpathesu icchitabbanti dassento āha – ‘‘tiṭṭhaṃ nisinno uda vā sayāno’’ti . Tattha -saddo aniyamattho. Tena tiṭṭhanto vā nisinno vā sayāno vā tadaññiriyāpatho vāti ayamattho dīpito hotīti caṅkamanassāpi idha saṅgaho veditabbo.

    එතං සතිං භික්‌ඛු අධිට්‌ඨහානොති යාය පගෙව පරිසුද්‌ධසමාචාරො කායචිත්‌තදුට්‌ඨුල්‌ලභාවූපසමනෙන කායං චිත්‌තඤ්‌ච අසාරද්‌ධං කත්‌වා පටිලද්‌ධාය අනවජ්‌ජසුඛාධිට්‌ඨාය කායචිත්‌තපස්‌සද්‌ධිවසෙන චිත්‌තං ලහුං මුදුං කම්‌මඤ්‌ඤඤ්‌ච කත්‌වා සම්‌මා ඨපෙන්‌තො සමාදහන්‌තො කම්‌මට්‌ඨානං පරිබ්‍රූහෙති මත්‌ථකඤ්‌ච පාපෙති, තං එව කම්‌මට්‌ඨානානුයොගස්‌ස ආදිමජ්‌ඣපරියොසානෙසු බහූපකාරං සතිං භික්‌ඛු අධිට්‌ඨහානො සීලවිසොධනං ආදිං කත්‌වා යාව විසෙසාධිගමා තත්‌ථ තත්‌ථ අධිට්‌ඨහන්‌තොති අත්‌ථො. ලභෙථ පුබ්‌බාපරියං විසෙසන්‌ති සො එවං සතිආරක්‌ඛෙන චෙතසා කම්‌මට්‌ඨානං උපරූපරි වඩ්‌ඪෙන්‌තො බ්‍රූහෙන්‌තො ඵාතිං කරොන්‌තො පුබ්‌බාපරියං පුබ්‌බාපරියවන්‌තං පුබ්‌බාපරභාගෙන පවත්‌තං උළාරුළාරතරාදිභෙදවිසෙසං ලභෙය්‍ය.

    Etaṃsatiṃ bhikkhu adhiṭṭhahānoti yāya pageva parisuddhasamācāro kāyacittaduṭṭhullabhāvūpasamanena kāyaṃ cittañca asāraddhaṃ katvā paṭiladdhāya anavajjasukhādhiṭṭhāya kāyacittapassaddhivasena cittaṃ lahuṃ muduṃ kammaññañca katvā sammā ṭhapento samādahanto kammaṭṭhānaṃ paribrūheti matthakañca pāpeti, taṃ eva kammaṭṭhānānuyogassa ādimajjhapariyosānesu bahūpakāraṃ satiṃ bhikkhu adhiṭṭhahāno sīlavisodhanaṃ ādiṃ katvā yāva visesādhigamā tattha tattha adhiṭṭhahantoti attho. Labhetha pubbāpariyaṃ visesanti so evaṃ satiārakkhena cetasā kammaṭṭhānaṃ uparūpari vaḍḍhento brūhento phātiṃ karonto pubbāpariyaṃ pubbāpariyavantaṃ pubbāparabhāgena pavattaṃ uḷāruḷāratarādibhedavisesaṃ labheyya.

    තත්‌ථ දුවිධො පුබ්‌බාපරියවිසෙසො සමථවසෙන විපස්‌සනාවසෙන චාති. තෙසු සමථවසෙන තාව නිමිත්‌තුප්‌පත්‌තිතො පට්‌ඨාය යාව නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනවසීභාවො, තාව පවත්‌තො භාවනාවිසෙසො පුබ්‌බාපරියවිසෙසො. විපස්‌සනාවසෙන පන රූපමුඛෙන අභිනිවිසන්‌තස්‌ස රූපධම්‌මපරිග්‌ගහතො, ඉතරස්‌ස නාමධම්‌මපරිග්‌ගහතො පට්‌ඨාය යාව අරහත්‌තාධිගමො, තාව පවත්‌තො භාවනාවිසෙසො පුබ්‌බාපරියවිසෙසො. අයමෙව ච ඉධාධිප්‌පෙතො.

    Tattha duvidho pubbāpariyaviseso samathavasena vipassanāvasena cāti. Tesu samathavasena tāva nimittuppattito paṭṭhāya yāva nevasaññānāsaññāyatanavasībhāvo, tāva pavatto bhāvanāviseso pubbāpariyaviseso. Vipassanāvasena pana rūpamukhena abhinivisantassa rūpadhammapariggahato, itarassa nāmadhammapariggahato paṭṭhāya yāva arahattādhigamo, tāva pavatto bhāvanāviseso pubbāpariyaviseso. Ayameva ca idhādhippeto.

    ලද්‌ධාන පුබ්‌බාපරියං විසෙසන්‌ති පුබ්‌බාපරියවිසෙසං උක්‌කංසපාරමිප්‌පත්‌තං අරහත්‌තං ලභිත්‌වා. අදස්‌සනං මච්‌චුරාජස්‌ස ගච්‌ඡෙති ජීවිතුපච්‌ඡෙදවසෙන සබ්‌බෙසං සත්‌තානං අභිභවනතො මච්‌චුරාජසඞ්‌ඛාතස්‌ස මරණස්‌ස විසයභූතං භවත්‌තයං සමතික්‌කන්‌තත්‌තා අදස්‌සනං අගොචරං ගච්‌ඡෙය්‍ය. ඉමස්‌මිං වග්‌ගෙ යං අවුත්‌තං, තං හෙට්‌ඨා වුත්‌තනයමෙවාති.

    Laddhāna pubbāpariyaṃ visesanti pubbāpariyavisesaṃ ukkaṃsapāramippattaṃ arahattaṃ labhitvā. Adassanaṃ maccurājassa gaccheti jīvitupacchedavasena sabbesaṃ sattānaṃ abhibhavanato maccurājasaṅkhātassa maraṇassa visayabhūtaṃ bhavattayaṃ samatikkantattā adassanaṃ agocaraṃ gaccheyya. Imasmiṃ vagge yaṃ avuttaṃ, taṃ heṭṭhā vuttanayamevāti.

    දසමසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.

    Dasamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.

    නිට්‌ඨිතා ච මහාවග්‌ගවණ්‌ණනා.

    Niṭṭhitā ca mahāvaggavaṇṇanā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / උදානපාළි • Udānapāḷi / 10. චූළපන්‌ථකසුත්‌තං • 10. Cūḷapanthakasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact