| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
8. දට්‌ඨබ්‌බසුත්‌තවණ්‌ණනා
8. Daṭṭhabbasuttavaṇṇanā
478. අට්‌ඨමෙ කත්‌ථ ච, භික්‌ඛවෙ, සද්‌ධින්‌ද්‍රියං දට්‌ඨබ්‌බං, චතූසු සොතාපත්‌තියඞ්‌ගෙසූතිආදි ඉමෙසං ඉන්‌ද්‍රියානං සවිසයෙ ජෙට්‌ඨකභාවදස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තං. යථා හි චත්‌තාරො සෙට්‌ඨිපුත්‌තා රාජාති රාජපඤ්‌චමෙසු සහායෙසු ‘‘නක්‌ඛත්‌තං කීළිස්‌සාමා’’ති වීථිං ඔතිණ්‌ණෙසු එකස්‌ස සෙට්‌ඨිපුත්‌තස්‌ස ගෙහං ගතකාලෙ ඉතරෙ චත්‌තාරො තුණ්‌හී නිසීදන්‌ති, ගෙහසාමිකොව – ‘‘ඉමෙසං ඛාදනීයං භොජනීයං දෙථ, ගන්‌ධමාලාලඞ්‌කාරාදීනි දෙථා’’ති ගෙහෙ විචාරෙති. දුතියස්‌ස, තතියස්‌ස, චතුත්‌ථස්‌ස ගෙහං ගතකාලෙ ඉතරෙ චත්‌තාරො තුණ්‌හී නිසීදන්‌ති, ගෙහසාමිකොව – ‘‘ඉමෙසං ඛාදනීයං භොජනීයං දෙථ, ගන්‌ධමාලාලඞ්‌කාරාදීනි දෙථා’’ති ගෙහෙ විචාරෙති. අථ සබ්‌බපච්‌ඡා රඤ්‌ඤො ගෙහං ගතකාලෙ කිඤ්‌චාපි රාජා සබ්‌බත්‌ථ ඉස්‌සරො, ඉමස්‌මිං පන කාලෙ අත්‌තනො ගෙහෙයෙව – ‘‘ඉමෙසං ඛාදනීයං භොජනීයං දෙථ, ගන්‌ධමාලාලඞ්‌කාරාදීනි දෙථා’’ති ගෙහෙ විචාරෙති. එවමෙව සද්‌ධාපඤ්‌චමකෙසු ඉන්‌ද්‍රියෙසු තෙසු සහායෙසු එකතො වීථිං ඔතරන්‌තෙසු විය එකාරම්‌මණෙ උප්‌පජ්‌ජමානෙසුපි යථා පඨමස්‌ස ගෙහෙ ඉතරෙ චත්‌තාරො තුණ්‌හී නිසීදන්‌ති, ගෙහසාමිකොව විචාරෙති, එවං සොතාපත්‌තියඞ්‌ගානි පත්‌වා අධිමොක්‌ඛලක්‌ඛණං සද්‌ධින්‌ද්‍රියමෙව ජෙට්‌ඨකං හොති පුබ්‌බඞ්‌ගමං, සෙසානි තදන්‌වයානි හොන්‌ති. යථා දුතියස්‌ස ගෙහෙ ඉතරෙ චත්‌තාරො තුණ්‌හී නිසීදන්‌ති, ගෙහසාමිකොව විචාරෙති, එවං සම්‌මප්‌පධානානි පත්‌වා පග්‌ගහලක්‌ඛණං වීරියින්‌ද්‍රියමෙව ජෙට්‌ඨකං හොති පුබ්‌බඞ්‌ගමං, සෙසානි තදන්‌වයානි හොන්‌ති. යථා තතියස්‌ස ගෙහෙ ඉතරෙ චත්‌තාරො තුණ්‌හී නිසීදන්‌ති, ගෙහසාමිකොව විචාරෙති, එවං සතිපට්‌ඨානානි පත්‌වා උපට්‌ඨානලක්‌ඛණං සතින්‌ද්‍රියමෙව ජෙට්‌ඨකං හොති පුබ්‌බඞ්‌ගමං, සෙසානි තදන්‌වයානි හොන්‌ති. යථා චතුත්‌ථස්‌ස ගෙහෙ ඉතරෙ චත්‌තාරො තුණ්‌හී නිසීදන්‌ති, ගෙහසාමිකොව විචාරෙති, එවං ඣානවිමොක්‌ඛෙ පත්‌වා අවික්‌ඛෙපලක්‌ඛණං සමාධින්‌ද්‍රියමෙව ජෙට්‌ඨකං හොති පුබ්‌බඞ්‌ගමං, සෙසානි තදන්‌වයානි හොන්‌ති. සබ්‌බපච්‌ඡා රඤ්‌ඤො ගෙහං ගතකාලෙ පන යථා ඉතරෙ චත්‌තාරො තුණ්‌හී නිසීදන්‌ති, රාජාව ගෙහෙ විචාරෙති, එවමෙව අරියසච්‌චානි පත්‌වා පජානනලක්‌ඛණං පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියමෙව ජෙට්‌ඨකං හොති පුබ්‌බඞ්‌ගමං, සෙසානි තදන්‌වයානි හොන්‌තීති.
478. Aṭṭhame kattha ca, bhikkhave, saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, catūsu sotāpattiyaṅgesūtiādi imesaṃ indriyānaṃ savisaye jeṭṭhakabhāvadassanatthaṃ vuttaṃ. Yathā hi cattāro seṭṭhiputtā rājāti rājapañcamesu sahāyesu ‘‘nakkhattaṃ kīḷissāmā’’ti vīthiṃ otiṇṇesu ekassa seṭṭhiputtassa gehaṃ gatakāle itare cattāro tuṇhī nisīdanti, gehasāmikova – ‘‘imesaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ detha, gandhamālālaṅkārādīni dethā’’ti gehe vicāreti. Dutiyassa, tatiyassa, catutthassa gehaṃ gatakāle itare cattāro tuṇhī nisīdanti, gehasāmikova – ‘‘imesaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ detha, gandhamālālaṅkārādīni dethā’’ti gehe vicāreti. Atha sabbapacchā rañño gehaṃ gatakāle kiñcāpi rājā sabbattha issaro, imasmiṃ pana kāle attano geheyeva – ‘‘imesaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ detha, gandhamālālaṅkārādīni dethā’’ti gehe vicāreti. Evameva saddhāpañcamakesu indriyesu tesu sahāyesu ekato vīthiṃ otarantesu viya ekārammaṇe uppajjamānesupi yathā paṭhamassa gehe itare cattāro tuṇhī nisīdanti, gehasāmikova vicāreti, evaṃ sotāpattiyaṅgāni patvā adhimokkhalakkhaṇaṃ saddhindriyameva jeṭṭhakaṃ hoti pubbaṅgamaṃ, sesāni tadanvayāni honti. Yathā dutiyassa gehe itare cattāro tuṇhī nisīdanti, gehasāmikova vicāreti, evaṃ sammappadhānāni patvā paggahalakkhaṇaṃ vīriyindriyameva jeṭṭhakaṃ hoti pubbaṅgamaṃ, sesāni tadanvayāni honti. Yathā tatiyassa gehe itare cattāro tuṇhī nisīdanti, gehasāmikova vicāreti, evaṃ satipaṭṭhānāni patvā upaṭṭhānalakkhaṇaṃ satindriyameva jeṭṭhakaṃ hoti pubbaṅgamaṃ, sesāni tadanvayāni honti. Yathā catutthassa gehe itare cattāro tuṇhī nisīdanti, gehasāmikova vicāreti, evaṃ jhānavimokkhe patvā avikkhepalakkhaṇaṃ samādhindriyameva jeṭṭhakaṃ hoti pubbaṅgamaṃ, sesāni tadanvayāni honti. Sabbapacchā rañño gehaṃ gatakāle pana yathā itare cattāro tuṇhī nisīdanti, rājāva gehe vicāreti, evameva ariyasaccāni patvā pajānanalakkhaṇaṃ paññindriyameva jeṭṭhakaṃ hoti pubbaṅgamaṃ, sesāni tadanvayāni hontīti.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 8. දට්‌ඨබ්‌බසුත්‌තං • 8. Daṭṭhabbasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 8. දබ්‌බසුත්‌තවණ්‌ණනා • 8. Dabbasuttavaṇṇanā
